1.1 Duurzame bijdrage van producten en diensten met grote langetermijneffecten
Activiteiten
+ Aanbieders van consumptief krediet zorgen ervoor dat consumenten een krediet krijgen dat verantwoord is, door de aanpassing (en implementatie) van de geëvalueerde leennormen voor consumptief krediet. De AFM toetst bij kredietaanbieders of hieraan wordt voldaan door het gesprek aan te gaan over de bedrijfsvoering en het beleid en voert mogelijk dossieronderzoek uit. Waar nodig wordt naleving afgedwongen door het uitvoeren van onderzoeken.
+ Via de Stuurgroep Stelselwijziging, de voorbereidingsgroep en de technische werkverbanden draagt de AFM inhoudelijk bij aan vormgeving van het nieuwe pensioenstelsel, waarbij de belangen van de individuele deelnemers worden geborgd.
+ Opbouwen van data-gedreven toezicht op verzekeringsproducten, door onder andere samenwerking met het Centrum voor Verzekeringsstatistiek.
+ Ontwikkeling van een methode voor onderzoek naar en handhaving bij zware overtredingen in het digitale domein.
+ Hypotheekaanbieders voeren de AFM-strategie voor de aanpak van aflossingsvrije hypotheken uit.
+ Op basis van risicoprioritering aan de hand van productcriteria minimaal 2 integrale product governance onderzoeken afronden waarbij ondernemingen producten en/of distributie aanpassen zodat deze in het belang van de klant zijn.
Score:
Resultaten
+ Ten aanzien van het nieuwe pensioenstelsel maakt de AFM zich hard voor een uitlegbaar stelsel dat transparanter en persoonlijker is. Deelnemersbescherming en zorgplicht kan mee groeien met het nieuwe stelsel. De AFM wil dat dat de nieuwe wetgeving zorgt voor aansluiting bij kenmerken van deelnemers, goede begeleiding en uitlegbaarheid van keuzes bij de transitie naar het nieuwe stelsel.
+ Voor het risicogebaseerde toezicht is een markt- en risicobeeld van schadeverzekeringen opgeleverd. Een van de databronnen is het CVS. Een eerste ervaring is dat dit versterkende inzichten geeft om signalen eerder te zien. Voorbeelden zijn veranderingen bij
rechtsbijstandverzekeringen en reisverzekeringen.
+ In 2020 zijn productgovernance onderzoeken uitgevoerd. Om compliance van partijen te vergroten is een dialoog aangegaan, guidance gepubliceerd en is de markt gemonitord. De AFM heeft dit onderzocht bij hypotheken, verzekeren en beleggen. Bij partijen met tekortkomingen zijn maatregelen genomen.
+ Per 1 oktober hebben de NVB en Vfn de leennormen voor consumptief krediet aangepast in overleg mer het Nibud en de AFM. De financiële positie van klanten is nu beter vast te stellen waardoor het krediet beter aansluit bij wat men kan dragen. Implementatie van de nieuwe leennormen vindt door Corona later plaats dan gepland.
+ De aanpak voor aflossingsvrije hypotheken is uitgerold naar alle aanbieders. Er zijn ruim 580.000 klanten benaderd en +/-30% heeft een betaalbaarheidstoets uitgevoerd.
1 Bescherming van consumenten in kwetsbare situaties
1.2 Efficiënte organisatie financiële dienstverleners
Activiteiten
+ Afgeronde onderzoeken naar vakbekwaamheid, beloningen en cultuur.
+ Kwantificering van risico’s op de consumentenmarkt.
+ Afgerond onderzoek inzake beleggersbescherming bij beleggingsondernemingen naar bedrijfsvoering en processen.
+ Toezicht op de werking van Compliance en Audit resulteert erin dat de kwaliteit van Compliance en Audit van zodanig niveau is dat de instelling ‘zelfcontrolerend’ is. Hiervoor wordt een volwassenheidskaart en benchmark uitgevoerd waarna getoetst wordt op geselecteerde criteria.
Score:
Resultaten
+ Bij de grootste tien banken en kredietaanbieders zijn twee data-uitvragen gedaan naar portefeuilledata. Daarmee is een datadashboard ontwikkeld waarmee wij inzicht krijgen in ontwikkelingen en risico’s op de consumptief kredietmarkt.
+ De AFM heeft bij ruim 200 financiële dienstverleners onderzocht op de vereiste diploma’s. Bij 57 instellingen bleken de vereiste diploma’s niet of niet allemaal aanwezig. Zonder diploma moet een dienstverlener zijn vergunning voor het betreffende adviestraject inleveren. Hierover is een persbericht gepubliceerd.
+ Met een nieuwe methodiek heeft de AFM onderzoek gedaan naar de impact en inrichting van de compliancefunctie bij beleggingsondernemingen en beheerders van beleggingsinstellingen. De onderzochte ondernemingen hebben een inschatting gemaakt van het volwassenheidsniveau van de compliancefunctie. Een deel van de onderzochte ondernemingen heeft met de eerste uitkomsten direct verbeteringen doorgevoerd. Om ondernemingen die niet in het onderzoek betrokken zijn aan te moedigen om hun compliancefunctie te verbeteren, zijn handvatten gepubliceerd.
+ Vanuit het AFM-toezichtmandaat zijn verwachtingen opgesteld voor zowel de volwassenheid van de Compliance afdelingen als voor de bijdragen die Audit afdelingen kunnen leveren aan het klantbelang. Bij een groot aantal financiële ondernemingen is vervolgens via een selfassessment getoetst op deze criteria. Dit zal doorlopen in 2021.
1 Bescherming van consumenten in kwetsbare situaties
1.3 Invloedrijke toezichtpositie op financiële dienstverlening
Activiteiten
+ De AFM intensiveert de samenwerking met buitenlandse toezichthouders: Door het opbouwen van een datapositie en om gezamenlijke toezichtproblemen aan te pakken. Voor het toezicht op Europese paspoorthouders. Om structureel kennis te delen op het gebied van onderzoek, beïnvloeding en handhaving. Om bij te dragen aan een Common Supervisory Action.
+ De AFM zet de samenwerking binnen EIOPA – en IAIS-verband voort om gezamenlijke toezichtproblemen aan te pakken. Hierbij pakt de AFM zowel internationaal als nationaal een actieve rol door te participeren in werkgroepen, zodat we tijdig en proactief sturen om Europese prioriteiten in lijn brengen met die van de AFM.
+ De AFM draagt bij aan een Common Supervisory Action (CSA), door een toezichtonderzoek uit te voeren, waarbij het onderwerp van onderzoek door ESMA is geprioriteerd en bepaald (kosten). Dit onderzoek zal naar verwachting in Q3 en Q4 plaatsvinden, waarbij in Q4-Q1 (2021) de bevindingen zullen worden teruggekoppeld aan ESMA.
Score:
Resultaten
+ Het integriteitstoezicht van de AFM is versterkt door opnieuw actief deel te nemen aan het ESMA Enforcement Network. Hiervoor hebben de AFM en andere Europese toezichthouders praktijkvoorbeelden gedeeld op het gebied van onderzoek en handhaving. Sinds begin 2020 nemen we ook deel aan het Anti Money Laundering Standing Committee. Deze commissie – onderdeel van de Europese Banken Autoriteit - bespreekt onder meer adviezen en voorstellen om het Europese witwastoezicht te versterken en verder te harmoniseren. In nationaal verband is bestuursvoorzitter Laura van Geest voorzitter van het Financieel Expertise Centrum (FEC) geworden.
+ De AFM heeft contact met diverse buitenlandse toezichthouders in verband met tekortkomingen in de naleving van wet-en regelgeving. Het betreft hier onder meer tekortkomingen inzake MiFID (o.a. productgovernance en informatieverstrekking).
+ In 2020 heeft EIOPA een externe publicatie inzake POG uitgebracht waarvoor de AFM haar expertise heeft ingebracht.
+ Voor 2020 heeft ESMA uiteindelijk niet kosten maar suitability gekozen als onderwerp voor de CSA. Het onderzoek hiernaar loopt volgens planning en wordt in 2021 afgerond.