D E K I N D E R R E C H T E N C oa l I T I E w I l
Ƌ Duidelijke richtlijnen in de media om stigmatiserend taal- en beeldgebruik tegen te gaan
Ƌ Meer aandacht voor diversiteit, negatieve beeldvorming en de impact ervan op kinderen en jongeren in de journalisten opleidingen
Kinderen krijgen via de media regelmatig negatieve, stereotyperende en pola-riserende informatie over zich heen, als gevolg van een eenzijdig (Westers) wereldbeeld.
Een voorbeeld is hoe religieuze feestdagen in beeld worden gebracht. Bij fees-ten als Kerstmis of Pasen staan gezelligheid, lekker efees-ten, cadeautjes en familie centraal. Bij het Offerfeest wordt meestal enkel aandacht geschonken aan het slachten van schapen, hetgeen de indruk wekt dat dit feest iets ‘barbaars’ is. Dit is echter slechts een klein onderdeel van deze feestdag, maar het feit dat dit enkel aandacht krijgt, is heel confronterend voor kinderen en jongeren. Dit voorbeeld kadert binnen de manier waarop over de islam wordt gedebatteerd en de vraag of die wel compatibel is met ‘onze’ cultuur, waarden en normen. Dit debat heeft een invloed op kinderen en jongeren en op hun omgeving. Ze stellen vast dat dit debat in vraag stelt of ze er überhaupt wel kunnen bijhoren met hun overtuiging.
Tegelijkertijd merken ze dat het mee de ideeën vormt van (sommige) klasgenoten, buren, toevallige voorbijgangers…
Negatieve beeldvorming vormt voor minderheidsgroepen een struikelblok in het vormen van een evenwichtige identiteit met een positief beeld van zichzelf en de omringende samenleving, en de ontwikkeling van voldoende zelfvertrouwen. Het draagt bij tot het internaliseren van heersende stereotypen en vooroordelen.
Ook andere kinderen krijgen niet de kans om de diversiteit van de samenleving
PR
KINDERRECHTENFORUM 11| 2015 De effecten van discriminatie en racisme op kinderen
waarin ze opgroeien op een open en evenwichtige manier te leren kennen. De Vlaamse media worden officieel erkend als een belangrijke schakel in de ontwik-keling van de Vlaamse identiteit. Het zou dan ook inconsequent zijn om de invloed van diezelfde media te miskennen op identiteitsvorming van minderheidsgroepen.
Daarnaast is de beeldvorming in de media voor een groot deel bepaald door het politiek debat. En dat brengt ons op die andere belangrijke gezagsdragers: beleid-smakers en andere opiniemakers. Om terug te komen op onze vergelijking met pesten: stelt u zich voor dat een minister zou zeggen dat het probleem van pesten toch wel overdreven is, en dat het tijd wordt dat die slachtoffers zelf hun verant-woordelijkheid nemen… Dit lijkt onvoorstelbaar, en toch gebeuren regelmatig vergelijkbare uitspraken over racisme en discriminatie, zelfs door personen met directe beleidsverantwoordelijkheid rond thema’s als gelijke kansen of integratie.
Dit toont ook aan dat discriminatie niet tegen iemand persoonlijk moet gericht zijn, om een impact te hebben op een persoon. Hierbij gaat het om een (deel van de) identiteit van kinderen en jongeren, waarbij ze zaken horen en zien die niet rechtstreeks op hen gericht zijn maar hen wel aanbelangen.
32 De Kinderrechtencoalitie vraagt aan de verschillende media (televisie, radio, geschreven pers, online media,…) in ons land om te focussen op het brengen van positieve boodschappen als men het heeft over de diversiteit in onze samenleving. We vragen om tegelijkertijd duidelijke richtlijnen op te maken en te hanteren om stigmatiserend taal en beeldgebruik tegen te gaan.
Dit betekent niet alleen diversiteit qua uiterlijke kenmerken aan bod laten komen, maar ook te focussen op de inhoudelijke verschillen én gelijkenissen, in een begrijpbare taal voor kinderen en jongeren. Hierdoor kunnen ze zich identificeren met hetgeen ze horen, zien en lezen. Dit heeft een positief effect op hun zelfbeeld en hun ontwikkeling.
Breng ook diversiteit in verhalen waarbij de focus net niet ligt op diversiteit.
Bijvoorbeeld een groep kinderen van diverse afkomst die het heeft over een bepaalde hobby, waarbij de hobby centraal staat en niet de herkomst van de kin-deren. Op die manier draagt de media er toe bij dat diversiteit als de norm wordt gezien en in beeld gebracht.
Er moet nog een lange weg afgelegd worden, maar we horen vanuit het veld toch positieve signalen over hoe de openbare en commerciële omroepen omgaan met diversiteit. Hierbij is het uiteraard van het grootste belang dat diversiteit als prio-riteit blijft opgenomen worden, bijvoorbeeld in de gezamenlijke beheersovereen-komst tussen de VRT en de Vlaamse overheid.
65
33 De Kinderrechtencoalitie dringt aan op meer aandacht voor diversiteit, discriminatie, negatieve beeldvorming en de impact ervan op kinderen en jongeren binnen het curriculum van de opleidingen voor journalisten. Tegelijkertijd vragen we om de inspanningen om de in en uitstroom van studenten met een etnischcultureel diverse achtergrond in deze opleidingen te verhogen.
Hoewel er al veel inspanningen worden geleverd om diversiteit aan bod te laten komen in tv-programma’s, wordt de diversiteit van de samenleving nog niet vol-doende weerspiegeld op de redacties van kranten, tijdschriften en andere media.
Een verklaring hiervoor wordt steevast gelegd bij het lage aantal studenten met een etnisch-cultureel diverse achtergrond die afstuderen als journalist, com-municatiewetenschapper of een andere richting van het hoger onderwijs. We vragen aan deze opleidingen aan om actief in te zetten op een diversiteitsbeleid dat drempels voor deze studenten wegwerkt.
De Kinderrechtencoalitie vraagt aan alle politieke en maatschappelijke actoren om duidelijke richtlijnen op te maken en te hanteren om stigmatiserend taal- en beeldgebruik tegen te gaan in hun interne en publieke communicatie.
Uiteraard komt negatieve en stereotype beeldvorming niet enkel voor in de media.
Kinderen en jongeren komen er ook mee in contact via het internet, in boeken, in reclameboodschappen, … Het is de verantwoordelijkheid van alle maatschap-pelijke actoren om er op toe te zien dat hun eigen communicatie, zowel intern als extern, negatieve stereotypering en beeldvorming vermijdt. Ook diversiteit bin-nen kinderboeken: we vragen de Vlaamse minister van Cultuur om initiatieven hieromtrent te stimuleren en blijvend te ondersteunen (cfr. Studio Sesam).
66
KINDERRECHTENFORUM 11| 2015 De effecten van discriminatie en racisme op kinderen
Achtergrond
Racisme en de psychologische effecten op het kind
Birsen Taspinar . . . 69 Do you dare to care?
Ouders en hun hulpverleners op de bres tegen disciminatie bij kinderen
Fanny Matheusen . . . 83 Etnische discriminatie door leerkrachten en
zich thuis voelen op school.
Ervaringen van Vlaamse jongeren met een migratieachtergrond Fanny D’hondt . . . .97 Maatschappelijk kwetsbare kinderen en
jongeren in het jeugdwerk
Ikrame Kastit en Nina Heskens . . . 107 Kif Kif over de impact van racisme op kinderen
Orlando Verde . . . .113 68
KINDERRECHTENFORUM 9 | 2013 De effecten van discriminatie en racisme op kinderen