Antwoord op de vraagstelling

Welke zin geven alpinisten aan hun ervaringen in expedities en alpiene tochten?

Wij kozen voor ‘zin geven’ aan de hand van Alma & Smaling (2010): “Zingeven is het

plaatsen van iets in een breder verband van betekenissen die ons menselijk bestaan betreffen.” Volgens Alma & Smaling (2010) is zingeven een persoonlijke verhouding tot de wereld die gekenmerkt kan worden door een negental ervaringsaspecten. In het onderstaande deel wordt beschreven hoe deze aspecten zijn teruggekomen in dit onderzoek:

1. Doelgerichtheid Een vrijwel direct realiseerbaar doel of een richting en oriëntatie in iemands leven.

De klimervaring lijkt vooral op de korte termijn een direct realiseerbaar doel te geven. Toch omschrijven meerdere respondenten hun leven ook als een leven naar de volgende

klimervaring toe. De klimsport is dan een sport om voor te leven. Zij kunnen zich optrekken aan deze ervaringen en dit maakt het leven tussen deze ervaringen leefbaarder. Alpinisme biedt hiermee voor sommigen een bredere oriëntatie in het leven, een doel, en geeft daarbij ook vorm aan de identiteit van de respondenten. Het antwoord is dus tweeledig: in eerste instantie is klimmen een ervaring die voornamelijk op de kortere termijn gericht is, omdat de blik vaak niet verder reikt dan die ene route of de komende paar reizen, maar daarnaast legt de ervaring ook een bredere oriëntatie in het leven van de respondenten bloot.

2. Samenhang Een orde van zaken of de wereld die begrijpelijk en hanteerbaar wordt. Op ervaringsniveau zien we dat het lopen over de toppen van de aarde een uitzicht verstrekt over de wereld. Dit uitzicht over de wereld heeft op meerdere wijzen een uitwerking. Terwijl de begrijpelijkheid, als cognitief aspect van de ervaring van de wereld, voor de respondenten misschien niet zo sterk toeneemt - dit was eerder wel zo voor de alpinisten met een doel in de geologische wetenschappen - zien we duidelijk terug dat de wereld hanteerbaarder wordt door dit uitzicht.

76

3. Waardevolheid Eigenwaarde of de waardering van iets in de wereld.

Alle respondenten houden van de bergen, zij hebben het voor hun welbevinden nodig om regelmatig in die natuurlijke omgeving te staan. Van het horen van het woord ‘bergen’ krijgen zij simpelweg een glimlach op hun gezicht omdat ze het daar altijd goed hebben; zij voelen zich hier bij uitstek thuis. Hiermee hangt samen dat hun gevoel van eigenwaarde en

zelfverzekerdheid groeit.

4. Verbondenheid Een persoonlijke, gevoelsmatige en intens beleefde samenhang met de andere en het andere.

Zowel de klimpartner als de natuur vormen een transitioneel object waarmee een zeer hoge mate van verbondenheid ervaren kan worden. Uit dit onderzoek (par. 4.9) komt naar voren dat verbondenheid één van de belangrijke elementen in het alpinisme is.

5. Transcendentie Het overstijgen van het alledaagse en het plaatsen van de ervaringen in een groter geheel.

Vooral bij de vrouwelijke respondenten zien we een transcenderende ervaring in het

samenspel met de natuur. Zij voelen zich deel van, en verbonden met die natuur. De natuur is de ervaren aanwezigheid van iets dat veel groter en krachtiger is dan zijzelf. Voor de

mannelijke respondenten speelt dit in mindere mate.

6. Competentie Het gevoel hebben dat je ertoe doet, het besef in staat te zijn tot adequaat handelen en de ervaring voldoende controle te hebben over je leven.

De alpiene ervaringen zijn een enorme boost in het zelfvertrouwen van de respondenten die nog lang kan na-ebben in het dagelijkse leven. Door bergen te beklimmen die vaak in eerste instantie onbeklimbaar lijken vanuit het dal, overstijgen zij zichzelf en de inschatting van hun kunnen. Het is belangrijk voor de respondenten dat zij dit helemaal zelf kunnen doen, dat ze merken dat zij met hun klimpartner(s) in staat zijn om zonder hulp van buitenaf zelfstandig te kunnen opereren in de bergen. Als de doelen echter niet behaald worden kan een enkele alpinist de ervaring als negatief beoordelen en dan neemt het zelfvertrouwen niet toe.

77

7. Erkenning De behoefte erkend te worden door de ander.

Erkenning speelt zowel een rol in de klimrelatie als daarbuiten. Ten eerste is van belang dat de klimpartners elkaar bevestigen door waardering te geven voor ieders inspanningen en

beklimmingen. Daarnaast ontvangt men een hoop waardering bij terugkomst. Alpinisme is een aansprekende sport, het is een verbeeldingsvol spel met de daaraan gekoppelde

archetypische rollen van helden, en men oogst vaak bewondering als men vertelt of foto’s laat zien van de laatste beklimmingen aan het thuisfront. Op meerdere vlakken is erkenning dus in zicht voor de respondenten.

8. Motiverende werking Als gevolg van de voorgaande aspecten wordt je gemotiveerd jouw leven zelf vorm te geven en nieuwe mogelijkheden te exploreren

Alpinisme versterkt voor de respondenten hun gevoel van agency. Doordat men zich zelfverzekerd gaat voelen en de wereld hanteerbaarder wordt kan men weer meer ‘wereld’ aan. In dit onderzoek is niet naar voren gekomen dat de respondenten na een klim op andere vlakken in het leven ook gemotiveerder werden. Wel is men veelal meteen na een klim weer bezig met het plannen van de volgende klimtocht. In die zin klinkt er een sterke motiverende werking in de ervaringen door.

9. Welbevinden Ook dit is eerder een uitwerking van de voorgaande aspecten en maakt de ervaring mede vervullend

Welbevinden wordt op verschillende wijzen door de respondenten tot uitdrukking gebracht: het maakt hen gelukkig. Zij ervaren euforie, genieten, krijgen een kick en zitten in de flow. Alpinisme versterkt het gevoel van welbevinden bij de respondenten. Een aantal dwangmatige neigingen, die de gehele persoon bestrijken, komen ook binnen de context van het alpinisme naar voren. Deze zorgen regelmatig voor een afname van het welbevinden van de

respondenten. Toch hebben deze neigingen geen overheersende uitwerking op de gehele ervaring van het alpinisme.

78