Hoofdstuk 5. Conclusies en aanbevelingen
5.2 Antwoord hoofdvraag en conclusie
In deze paragraaf beantwoord ik de hoofdvraag van deze scriptie: “Is het wenselijk om uniforme
regels op te stellen binnen Europa welke het proces van grensoverschrijdende zetelverplaatsing en omzetting regelen?” Uit de beantwoording van de deelvragen is op te maken dat er eigenlijk maar
één antwoord op deze vraag mogelijk is. Het is zeker wenselijk om uniforme regels binnen de EU op te stellen die het proces van grensoverschrijdende zetelverplaatsing en omzetting regelen. Deze regels dienen opgesteld te worden door de Europese wetgever.
Een van de redenen dat het wenselijk is om deze uniforme regels op te stellen is dat op dit moment het IPR van de verschillende lidstaten nog sterk verschilt. Er zijn lidstaten die de incorporatieleer hanteren en lidstaten die de leer van de werkelijke zetel hanteren. Een groot deel van de problemen die ontstaan bij het verplaatsen van vennootschappen en het erkennen vervolgens van deze vennootschappen, ontstaat door dit verschil in aanknopingspunt. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer twee lidstaten een ander recht van toepassing achten op de vennootschap. Dit geeft een verschil in vereisten die gelden voor het verplaatsen van de vennootschap en daarnaast kan het voorkomen dat de vennootschap niet meer erkend wordt. Dit IPR van de verschillende lidstaten dient dus in overeenstemming te worden gebracht.
Naar mijn mening dient de overeenstemming in dit IPR te worden gebracht door de incorporatieleer de heersende leer te laten zijn om binnen de lidstaten van de EU en EER het toepasselijk recht op een vennootschap te bepalen. Het recht dat van toepassing is op de vennootschap wordt dan bepaald door de oprichters. Een gevolg van deze leer is dat deze oprichters van de vennootschap zich kunnen gaan bezighouden “vennootschap-hoppen”. Zij zullen zich richten op die lidstaten waar minder strenge regels gesteld worden aan het oprichten van een vennootschap om vervolgens daar de vennootschap op te richten. Naar mijn mening is dit echter niet onwenselijk. De mogelijkheid van primaire vestiging (en daarmee ook secundaire vestiging) is nu al gegeven. Het is daarbij niet vereist dat er daadwerkelijk economische activiteiten verricht worden in de lidstaat op grond van wiens recht de vennootschap is opgericht, zoals blijkt uit de besproken jurisprudentie. Het is daarom niet van belang waar de daadwerkelijke zetel van de vennootschap zich bevindt. Wanneer het gewenst is om de vennootschap om te zetten en dus het toepasselijk recht op de vennootschap te veranderen, is slechts een verplaatsing van de statutaire zetel vereist. De werkelijke zetel verliest hierbij haar waarde.
34
Het verdient daarnaast ook de voorkeur om de procedure die bij de verplaatsing gevolgd moet worden, op Europees niveau vast te leggen door de Europese wetgever. Dit leidt tot rechtszekerheid voor zowel de vennootschap als de betrokken lidstaten. Betrokken partijen, zoals de notaris en de nationale handelsregisters, van de lidstaten krijgen duidelijke taken en weten welke procedures zij moeten volgen. De organen van de vennootschappen weten welke stappen zij dienen te nemen.
Daarnaast wordt bij het stellen van uniforme regels ook de bescherming van de belangen van belanghebbenden bij de verplaatsende vennootschap op deze manier op een uniforme wijze in alle lidstaten behartigd. Zeker wanneer een lidstaat is opgericht volgens het recht van een andere lidstaat dan die lidstaat waar zij haar voornaamste activiteiten verricht, is het voor belanghebbenden onduidelijk op welke wijze dit buitenlandse recht hun belangen waarborgt. Door het vaststellen van uniforme regels om deze belangen te beschermen, weten belanghebbenden waar zij zich precies op kunnen beroepen.
Het zorgen voor duidelijkheid voor zowel de vennootschap, de betrokken lidstaten en andere belanghebbenden bij het verplaatsen van een vennootschap binnen de EU en de EER is zeker vereist. Ik kom daarom ook na het schrijven van deze scriptie tot de conclusie dat het zeker wenselijk is dat er uniforme regels gesteld dienen te worden op Europees niveau die het proces van grensoverschrijdende zetelverplaatsing en omzetting zullen gaan regelen. De Europese wetgever moet de plannen die al jaren op tafel liggen in de praktijk gaan uitwerken. Uniforme regels op Europees niveau zullen op het proces van internationale zetelverplaatsing en omzetting een positieve invloed hebben, met tot gevolg dat vennootschappen vaker een beroep zullen doen op het recht van vrijheid van vestiging. De grensoverschrijdende mobiliteit van vennootschappen zal hierdoor alleen maar groeien.
35
Literatuurlijst
Artikelen
Bellinghout & Koerts 2012
J.W. Bellinghout & M. Koerts, ‘Cartesio, drie jaar later…’, WFR 2012/12. Van den Braak
S.M. van den Braak, ‘Grensoverschrijdende omzetting van rechtspersonen’, WPNR 2007 (6721). Dorresteijn & Verker 2009
A.F.M. Dorresteijn & B. Verkerk, ‘Nakaarten over Cartesio. Grensoverschrijdende zetelverplaatsing en
omzetting, Ondernemingsrecht & Financiering 2009 (17) 2.
De Jonge 2012
W.J.T. de Jonge, ‘VALE: grensoverschrijdende omzetting in het verlengde van Cartesio’, V&O 2012/10. Plas 2009
P. Vlas, ‘Mobiliteit van vennootschappen: worsteling met zetels’, Onderneming en Financiering 2009 (17) 2.
Roelofs 2012-I
E.R. Roelofs, ‘Eindelijk op weg naar een EU-Richtlijn betreffende zetelverplaatsing?’, Ondernemingsrecht 2012/32.
Roelofs 2012-II
E.R. Roelofs, ‘Het Vale-arrest: een nieuwe stap op het gebied van grensoverschrijdende omzetting’, WPNR 2012 (6950).
Van Veen 2013
W.J.M. van Veen, ‘Grensoverschrijdende omzetting, -fusie en -splitsing na het VALE-arrest’, WPNR 2013 (6981).
Vossestein 2009
G.J. Vossestein, ‘Grensoverschrijdende zetelverplaatsing en omzetting van vennootschappen’, NtER 2009-5.
Boeken
Eijsbouts e.a. 2012
W.T. Eijsbouts e.a., ‘Europees Recht, Algemeen deel’, Europa Law Publishing, Groningen, 2012. Jura Falconis e.a. 2014
Jura Falconis e.a., ‘Corporate Mobility in België en Europa’, Intersentia, Antwerpen-Cambridge, 2014. Strikwerda 2012
36 Van Veen 2013
W.J.M. van Veen, ‘Grensoverschrijdende omzetting, -fusie, en splitsing: theorie en praktijk’, Deventer, 2013.
Jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie
HvJ EG, 20 februari 1979, Zaak 120/78 (Cassis de Dijon) HvJ EG, 10 juli 1986, Zaak C-79/85 (Segers)
HvJ EG, 27 september 1988, Zaak 81/87 (Daily Mail) HvJ EG, 30 november 1995, Zaak C-55/94 (Gebhard) HvJ EG, 9 maart 1999, Zaak C-212/97 (Centros)
HvJ EG, 5 november 2002, Zaak C-208/00 (Überseering) HvJ EG, 30 september 2003, Zaak C-167/01 (Inspire Art) HvJ EG, 13 december 2005, Zaak C-411/03 (Sevic)
HvJ EU 12 september 2006, Zaak C-196/04 (Cadbury Schweppes) Arrest HvJ EG, 16 december 2008, Zaak C-210/06 (Cartesio) Arrest HvJ EU, 12 juli 2012, Zaak C-378/10 (Vale)
Overige bronnen
Actieplan 2012Resolutie van het Europees parlement van 10 maart 2009 met aanbevelingen aan de Commissie betreffende grensoverschrijdende overplaatsingen van zetels van vennootschappen (2008/2196(INI)), PB C 87 E van 10 april 2010. De officiële titel van het Actieplan luidt: MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO’S Actieplan: Europees vennootschapsrecht en corporate governance – een modern rechtskader voor meer betrokken aandeelhouders en duurzame ondernemingen, COM (2012)740.
Reactie Commissie Vennootschapsrecht van de Nederlandse Orde van Advocaten en de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie
Legal Intelligence, gezocht op ‘Voorontwerp grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen’.
Reactie VNO-NCW
Legal Intelligence, gezocht op ‘Voorontwerp grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen’.
Reactie Zuidas Instituut voor Financieel recht en Ondernemingsrecht (ZIFO)
Legal Intelligence, gezocht op ‘Voorontwerp grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen’.
Voorontwerp grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen - Memorie van Toelichting
37
Voorontwerp grensoverschrijdende omzetting kapitaalvennootschappen - Memorie van Toelichting
www.internetconsulatie.nl/grensoverschrijdende_omzetting
Wet- en regelgeving
Europese wet- en regelgeving EESV-Verordening
Verordening (EEG) Nr. 2137/85 van de Raad van 25 juli 1985 tot instelling van Europese economische samenwerkingsverbanden.
SCE-Verordening
Verordening van de Raad (EG) Nr. 1435/2003 van 22 juli 2003 betreffende het statuut voor een Europese Coöperatieve Vennootschap.
SE-Verordening
Verordening (EG) Nr. 2157/2001 van de Raad van 8 oktober 2001 betreffende het statuut van de Europese vennootschap.
Richtlijn betreffende grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen
Richtlijn 2005/56/EG van het Europees Parlement en de Raad van 26 oktober 2005 betreffende grensoverschrijdende fusies van kapitaalvennootschappen (PBEG nr. L 310). Gewijzigd door Richtlijn 2009/109 EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 september 2009 (PBEG L 259), Richtlijn 2012/17/EU van het Europees en de Raad van 13 juni 2012 (PBEG L 156) en Richtlijn 2014/59/EU van het Europees Parement en de Raad van 15 mei 2014 (PBEG L 173)
Uitvoeringswet Europese economische samenwerkingsverbanden
Wet van 28 juni 1989, houdende uitvoering van de Verordening nr. 2137/85 van de Raad van de Europese Gemeenschappen van 25 juli 1985 tot instelling van Europese economische samenwerkingsverbanden (PbEG L 199/1).
Uitvoeringswet Verordening Europese coöperatieve vennootschap
Wet van 14 september 2006 tot uitvoering van verordening (EG) Nr. 1435/2003 van de Raad van de Europese Unie van 22 juli 2003 betreffende het statuut voor een Europese Coöperatieve Vennootschap (SCE).
Uitvoeringswet Verordening Europese vennootschap
Wet van 17 maart 2005 tot uitvoering van verordening (EG) Nr. 2157/2001 van de Raad van de Europese Unie van 8 oktober 2001 betreffende het statuut van de Europese vennootschap (SE). Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie – VWEU
PB C 326 van 26.10.2012, blz. 1–390. Nederlandse wet- en regelgeving Burgerlijk Wetboek - BW
38 Rijkswet vrijwillige zetelverplaatsing van rechtspersonen
Rijkswet van 9 maart 1967, houdende bijzondere voorzieningen aangaande de plaats van vestiging van naamloze vennootschappen en andere rechtspersonen, Stb. 1967, 161.
Rijkswet zetelverplaatsing door de overheid van rechtspersonen en instellingen
Rijkswet van 9 maart 1967, houdende bijzondere maatregelen van overheidswege aangaande de plaats van vestiging van rechtspersonen en instellingen, Stb. 1967, 162.
Wet op de formeel buitenlandse vennootschappen - WFBV
Wet van 17 december 1997, houdende regels met betrekking tot naar buitenlands recht opgerichte, rechtspersoonlijkheid bezittende kapitaalvennootschappen die hun werkzaamheid geheel of nagenoeg geheel in Nederland verrichten en geen werkelijke band hebben met de staat naar welks recht zij zijn opgericht.
Wet vrijwillige zetelverplaatsing derde landen
Wet van 13 oktober 1994, houdende de regels omtrent de vrijwillige verplaatsing naar het buitenland van de statutaire zetel van naamloze vennootschappen, besloten vennootschappen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en stichtingen in tijden van nood, Stb. 1994, 800.