42 Alle cliëntrespondenten vertelden dat zij meerdere malen in aanraking zijn geweest met mensen

die op hen neerkijken. Het lijkt erop dat de cliëntrespondenten erg hard hun best doen om weg te komen van het beeld dat de samenleving heeft over ex-prostituees. Het merendeel van de samenleving labelt een ex-prostituee als onrein, slecht, onbetrouwbaar e.d. (Sekswerkerfgoed, 2017). Cliëntrespondent 4 vertelde hoe zij zich, vlak na het stoppen met de prostitutie, niet meer mooi wilde kleden. Zij vertelde dat ze dit deed uit angst dat mensen zouden denken dat ze mannen wilde verleiden. De rest van de cliëntrespondenten geeft duidelijk aan te zwijgen over hun

verleden, omdat zij ervan overtuigd zijn dat zij veroordeeld zullen worden op wie zij waren en dat niemand kijkt naar wie zij werkelijk zijn. Uit hetgeen de cliëntrespondenten vertelden vermoed ik dat zij onder andere op deze manier hoopten het stigma te kunnen vermijden.

Hulpverlener respondent: “En dat er eigenlijk maar heel weinig mensen zijn, uhh ja de meeste wel, veel weten er ook niet mee om te gaan als je dat zo zegt… Maar uhm dat iedereen het toch wel waardeert dat je zo open bent daarover en uhh nou ligt dat op het gebied van prostitutie misschien wat anders, maar als een vrouw er niet over gaat praten, dan leeft ze weer in angst, want stel nu dat hij er wel achter komt. En ze zegt niks… Dan heb je ook een probleem, ja dus je kan nog nooit, je kan op dat moment ook weer niet in vrijheid leven. Ja en uhm ik denk dat we gewoon met elkaar daar uhh heel anders in moeten gaan doen en uhm ja, we hebben prostitutie tot een normaal beroep gemaakt, maar we hebben het niet geaccepteerd als een normaal beroep. Helemaal niemand.” Het stigma dat in mijn theoretische verdieping ook als iets positiefs naar voren kwam, heeft volgens de cliëntrespondenten veel meer nadelen. Cliëntrespondent 1 vertelde dat ze is gaan geloven in wat anderen over haar zeiden/zeggen. Zij gaf aan hierdoor erg onzeker te zijn geworden en te denken dat zij niks kon en nergens goed voor was. Hier sluiten de andere

cliëntrespondenten op aan. Hier vloeit het vermoeden uit voort dat het stigma de eigen kracht ook kan verminderen.

Wat mij als laatste is opgevallen, is dat elke cliëntrespondent aangaf zichzelf vies te voelen en ook zo over zichzelf dacht, toen zij uitstapten. Het lijkt erop dat zij zich hierdoor het beeld dat de

samenleving van hen heeft, juist eigen maken. Westerik (2009) stelt dat eigenwaarde de waarde is die je jezelf geeft. Toen ik de cliëntrespondenten vroeg hoe zij destijds over zichzelf dachten, vertelden zij allemaal dat zij zich vies voelden en sommigen zelfs vonden. Hier vloeit het vermoeden uit voort dat zij een lage eigenwaarde hadden en dat het beeld dat de samenleving over hen heeft op deze manier eigen gemaakt werd.

Cliëntrespondent 4: “I was like this; I go in this way, I want to clean myself, because in one point you are, feel dirty, to say like this.”

43

Volgens Westerik (2009) hebben prostituees geleerd dat het altijd lukt om in het eigen bestaan te voorzien. Zij stelt dat de onzekerheden op het gebied van levensonderhoud worden gerelativeerd en dat het zelfvertrouwen dat daaraan gekoppeld is, wordtvergroot.

Echter, hadden cliëntrespondenten 1, 4 en 5 nooit de zekerheid of ze genoeg geld zouden verdienen in de prostitutie.

Cliëntrespondent 5: “Nee, want je hebt daar ook geen zekerheid, de ene dag heb je heel veel en de andere dag heb je gewoon niks en dan mag je van geluk spreken dat je de huur eruit kan halen.”

Cliëntrespondenten 2 en 3 gaven aan dat zij genoeg geld verdienden in de prostitutie, maar dat zij er niet van konden genieten. Zij vertelden dat zij nu met minder geld moeten leven, veel

goedkopere spullen moeten kopen, maar dat zij nu veel gelukkiger zijn. Dit in tegenstelling tot cliëntrespondenten 1, 4 en 5.

Cliëntrespondent 2: “Yeah, I have a lot of money in prostituta, I have kleren, veel schoenen alles. Ik had alles, maar no enjoy. No enjoy want, you don’t have time, you are drugged, you not happy, so you are here niet in the heart. You have money, maar you don’t have niets.”

Cliëntrespondenten 1, 4 en 5 vertelden wat anders. Zij gaven aan dat zij tot op de dag van

vandaag moeite hebben met het feit dat zij met minder geld moeten leven. Zij gaven aan dat onder andere de financiële situatie, de verleiding om terug te gaan in de prostitutie in het begin heel groot maakten. Cliëntrespondenten 1 en 5 hebben allebei kinderen. Wat mij opviel is dat zij meerdere malen aangaven dat zij, indien hun kinderen iets tekort zouden komen, zonder te blikken of blozen terug zouden gaan in de prostitutie. Hieruit haal ik dat zij wel zekerheid hebben dat ze nooit iets tekort zullen komen. Cliëntrespondent 5 vertelde dat ze zich bewust is dat het haar ongelukkig zou gaan maken, maar dat het schuldgevoel tegenover haar kinderen dan zwaarder zou wegen. Cliëntrespondenten 1, 4 en 5 gaven ook aan dat het aantrekkelijke idee van snel en makkelijk geld soms nog in hen opkomt. Zij gaven alle drie wel aan dat zij beseffen dat het helemaal niet zo snel en gemakkelijk is, maar dat hun gedachten deze kant opgaan. Dit, omdat het jarenlang hun denkwijze was. Zij stellen alle drie dat ze dit er niet meer uitkrijgen. Cliëntrespondent 1 omschreef het als een verslaving.

Cliëntrespondent 4: “First because there are other rules to live. You don’t live by the same rules, like before. You don’t have the same uhh, ideals like before. For example, you think uhh… I take this month four, five thousand euro’s and I do this and I buy a bag… Now it’s like okay I have one thousand euro this month and I have to survive with hundred euro. There inside of you is coming the old one… You know, you think, now I have to survive with hundred euro and I have it so easy there, so…”

Hieruit haal ik dat het niet zomaar voor waar aangenomen kan worden dat ex-prostituees zelfvertrouwen halen uit het feit dat zij weten dat zij in hun eigen bestaan kunnen voorzien. Uit hetgeen de cliëntrespondenten zeiden, kreeg ik het idee dat ze het juist erg lastig vinden dat de prostitutiewereld op die manier nog aan hen blijft trekken. Vooral omdat drie cliëntrespondenten aangeven te beseffen dat het ze ongelukkig gaat maken. Cliëntrespondent 4 vertelde hoe zij in het begin van het uitstapproces ver weg van Amsterdam wilde wonen, omdat zij haarzelf niet

vertrouwde. Ze vertelde dat zij bang was om terug te vallen, wanneer zij het financieel moeilijk zou hebben.

44