door visueel denken. Dit speelt vooral een rol bij complexere kaarten. Dit is een reden om bij complexere informatie te kiezen voor een interactieve kaart.
Naast interactieve kaarten zijn er ook dynami- sche kaarten die niet interactief zijn, bijvoor- beeld live data of animaties. Deze visualisaties zijn met name effectief voor tijdsgerelateerde data. Zo kan in een animatie over verschillende jaren een spatio-temporeel patroon goed naar voren komen, of een live kaart zoals in figuur 1 het actuele aantal ov-fietsen per station in kaart worden gebracht.
Een mogelijk nadeel bij het gebruik van een interactieve kaart is dat het aantal handelingen en opties voor de gebruiker toeneemt. Dit is alleen een nadeel als deze extra handelingen en opties geen toegevoegde waarde heb- ben. Wanneer de data alleen maar op een schaalniveau beschikbaar is en alle informatie duidelijk getoond kan worden in een statische kaart, is het beter om niet te veel overbodige opties toe te voegen. Uiteindelijk gaat het erom wat je ziet op de kaart, niet om de interacties eromheen.
Mobile-first
Een andere afweging die gemaakt moet wor- den, bij het gebruik van dynamische kaarten, is technisch van aard. Een van de grootste technische uitdagingen is de aanwezigheid van verschillende devices (desktop en mobiele apparaten), browsers (Chrome, Edge, Safari, FireFox) en besturingssystemen (Windows, iOS, Android). Deze vormen worden voortdu- rend gecombineerd, wat tot een eindeloze variatie aan mogelijke interpretatieproblemen van codes kan leiden.
De meeste organisaties houden hier in hun strategie bewust of onbewust rekening mee. Het Financieele Dagblad werkt bijvoorbeeld met een ‘mobile first’-beleid. Dit betekent dat al het nieuws en alle artikelen zo gemaakt moeten worden dat het allereert op een smartphone goed leesbaar is. Deze insteek heeft meteen gevolgen voor het beeldma- teriaal en dus ook de hoeveelheid informatie die kaarten kunnen laten zien. Een interactieve kaart met verschillende schaalniveau’s, sym-
bolen en verschillende labels kan erg mooi en effectief zijn op een groot desktopscherm, maar het kan op een klein smartphone scherm te vol en onoverzichtelijk worden. In zo’n geval is het beter om bijvoorbeeld labels te vervangen door pop-ups en bepaalde details pas op een groter schaalniveau in te voegen. In figuur 2 zie je een kaart met zoomfunctie en pop-ups op fd.nl, die zowel op een desktop als mobiel scherm goed naar voren komt.
Multi-device interactie
Naast schaalniveau is de manier van interactie met een kaart ook een belangrijk punt om te overwegen bij het maken van een kaart voor verschillende devices. Voor een kaart over een groot gebied, maar met een relatief hoog detailniveau, is het erg nuttig om de kaart zo in te stellen dat de lezer door het kaartgebied kan scrollen. Alleen op een smartphone kan dit het probleem veroorzaken dat de gebruiker niet meer verder door het artikel kan scrollen wanneer de interactieve kaart het hele scherm bezet. Dit heeft een grote impact
op de gebruiksvriendelijkheid voor de lezer. In dit soort gevallen is het beter om bijvoorbeeld een button toe te voegen waarmee interactie met de kaart kan worden in- en uitgeschakeld.
Performance
Een ander technisch probleem dat met de introductie van dynamische kaarten is toegenomen, is de performance van de kaart; hoe snel laadt een kaart en hoe vloeiend vindt de interactie plaats? Veel mensen lezen het nieuws onderweg en beschikken dan niet altijd over een optimale internetverbinding. Een dynamische kaart die bijvoorbeeld een groot 3D-model of een animatie toont, is dan erg moeilijk om te laden en het laden kan in sommige gevallen zelfs zo lang duren dat mensen er niet op willen wachten en de kaart überhaupt niet bekijken. Naast de lange tijd om te laden kost een kaart met een grote dataset ook veel internet MBs. Zonder dat mensen het door hebben kan een enkele kaart een grote hoeveelheid van iemands mobiele databundel gebruiken. Om deze problemen te tackelen is het belangrijk om alle onnodige en niet-gebruikte data uit de kaart te verwijderen, zodat alleen de relevante content wordt ingeladen. Voorbeelden hiervan zijn uitgeschakelde kaartlagen, niet gevisualiseerde variabelen of regio’s buiten het extent van de kaart. Ook is het in sommige geval noodzakelijk om te concluderen dat een bepaalde dataset niet geschikt is voor bij een nieuwsbericht. Wanneer een dataset dusdanig groot is (denk bijvoorbeeld aan een 3D-visu- alisatie van de BAG voor heel Nederland) dan is het in sommige gevallen beter om de kaart weg te laten of te vervangen door een minder optimale statische kaart. Voor de kaartmaker is het dan de uitdaging om de balans te vinden tussen de toegevoegde nieuwswaarde van een kaart en de kwaliteit van die kaart.
Snelheid van het nieuws
De nieuwswereld is snel en verhalen moeten vaak dezelfde dag nog verteld worden. Daarna is de nieuwswaarde weg. Wanneer de kaart, op basis van opvallendheden in de data, het nieuws maakt, is er voldoende tijd voor ana- lyse en visualisatie. Wanneer een kaart echter
Figuur 2 - Een interactieve kaart met pop-ups op fd.nl. (Bron: Het Financieele Dagblad)
Veranderend gebruik van GIS in de media
ondersteunend is bij een artikel, dan is er vaak een deadline die gehaald moet worden. Dit betekent dat de tijd die aan een kaart gewerkt kan worden beperkt is. In veel gevallen is het bij een ondersteunende kaart dus niet mogelijk om verschillende versies van een kaart te maken die zowel op een computerscherm, smartphone en papieren krant optimaal zijn. Voor dit soort ondersteunende kaarten is het soms nodig om een compromis te sluiten en ervoor te kiezen om een visualisatie te gebruiken die op alle platformen goed werkt, maar die mis- schien niet optimaal is voor elk platform op zich.
Toekomstvisie
Over het algemeen zitten er veel voordelen aan het gebruik van dynamische en interactieve kaarten in de media. De nadelen en restricties die er zijn, zijn vooral technisch van aard. Er zijn al grote stappen gezet richting het gebruik van interactieve kaarten in zowel de media als andere sectoren en met de steeds doorlo-
pende technologische ontwikkelingen zullen veel van de technische restricties waarschijnlijk snel wegvallen. Kaarten die nu nog statisch worden gemaakt door technische overwegin- gen kunnen dan dynamisch gemaakt worden. Ook als de papieren krant ooit helemaal verdwijntm zullen er meer kaarten dynamisch gemaakt kunnen worden. Waarschijnlijk zal het gebruik van interactieve kaarten in de toekomst dus verder toenemen, maar de statische kaart zal zeker nog niet helemaal verdwijnen.
Bronnen
• Brewer, C. A. & Buttenfield, B. P. Framing guidelines for multi-scale map design using databases at multiple resolu- tions. Cartography and Geographic Information Science 34, 1 (2007), 3–15. doi:10.1559/152304007780279078.
• Roberts, J. C. Coordinated multiple views for exploratory geo- visualization. In Geographic Visualization: Concepts, tools, and applications, M. Dodge, M. McDerby & M. Turner, Eds. John Wiley & Sons, West Sussex, England, 2008, pp. 25–48. • Roth, R. E. “Interactive maps: What we know and what we
need to know.” Journal of Spatial Information Science 2013.6 (2013): 59-115.
• Roth, R. E., Brewer, C. A. & Stryker, M. S. A typology of opera- tors for maintaining legible map designs at multiple scales. Cartographic Perspectives 68 (2011).
• Zube, E. H., Simcox, D. E. & Law, C. S. Perceptual landscape simulations: history and prospect. Landscape journal, 6(1),
62-80. (1987).
Referenties
[1] Roth, R. E., Brewer, C. A. & Stryker, M. S. A typology of opera- tors for maintaining legible map designs at multiple scales. Cartographic Perspectives 68 (2011).
[2] (Brewer, C. A. & Buttenfield, B. P. Framing guidelines for multi-scale map design using databases at multiple resolu- tions. Cartography and Geographic Information Science 34, 1 (2007), 3–15. doi:10.1559/152304007780279078.
Marty Doldersum is MSc-student Geo Information Management and Applications (GIMA) en stagi- air datajournalist voor het Finan- cieele Dagblad bij Esri Nederland. Marty is bereikbaar via: marty_doldersum@hotmail.com.