Afschaffing Nederlandse renteaftrekbeperkingen

Het Nederlandse parlement heeft aangegeven bij de parlementaire behandeling van de wijzigingen van enkele renteaftrekbeperkingen (inzake het Belastingplan 2017) dat bij implementatie van artikel 4 van de ATAD nut en noodzaak van art. 15ad Wet VPB 1969 ‘ten principale wordt bezien’ en dat deze regeling ‘wellicht helemaal niet meer nodig’ is.132 _{De minister en staatssecretaris van Financiën} bespreken in een (kabinets)reactie de initiatiefnota Private Equity en ook specifiek de aanpassing van art. 15ad in dit kader.133 _{Indien wordt afgezien van een groepsescape, bestaat volgens het kabinet de} minste noodzaak voor een specifieke renteaftrekbeperking voor overnameholdingstructuren. Met

126 R.A. Bosman, Wijzigingen renteaftrekbeperkingen bij winstdrainage en overnameholdings per 1 januari 2017, MBB 2017/01, p. 32.

127 Dit blijkt onder andere uit de brief van de Staatssecretaris van Financiën van 20 mei 2015, nr. DGB/2015/2173 U; Brief van de staatssecretaris van Financiën, 20 september 2016, Kamerstukken II, 2015- 2016, 34 552, nr. 5, p. 4-5.

128 Kamerstukken II,2016/17, Brief van de Staatssecretaris van Financiën van 20 september 2016, 25 087, nr. 130.

129 F.J. Elsweier & J.A.G. van der Geld, ‘Renteaftrekbeperkingen in de Nederlandse vennootschapsbelasting: tijd voor sanering!’, TFO 2012/120.1; en H.P. Vording, ‘Fiscale beleidsnotities 2017’, WFR 2016/191.

130 P. Kavelaars, Earningstripping, cfc en enkele andere ontwikkelingen, TFO 2016/147.1, par. 3.2.

131 R.A. Bosman, Wijzigingen renteaftrekbeperkingen bij winstdrainage en overnameholdings per 1 januari 2017, MBB 2017/01, p. 32.

132 Kamerstukken II, 2016/17, 34 552, nr. 3, p.29.

betrekking tot de renteaftrekbeperking tegen winstdrainage ex art. 10a Wet Vpb 1969 is tijdens overleg over de aanpak van BEPS door de staatssecretaris opgemerkt dat deze waarschijnlijk in stand blijft, maar dat er nog geen eindoordeel over is.134 _{Later is nog besproken dat de specifieke} renteaftrekbeperking gericht tegen winstdrainage ook na implementatie van een earnings- strippingmaatregel van grote waarde blijft.135

De Studiegroep Duurzame Groei heeft met de fiscale vereenvoudiging en de grondslagverbreding in het achterhoofd gekeken naar de gevolgen van het schrappen van de groepsbepaling in de earnings strippingmaatregel. De Studiegroep noemt als voordeel van invoering van een dergelijke generieke bepaling dat de beperking van bovenmatige deelnemingsrente en de overnameholdingbepaling kunnen worden afgeschaft.136 _{Art. 10a Wet Vpb 1969 moet echter worden behouden, zo blijkt uit het} rapport, om structuren te bestrijden waarbij kunstmatig rentelasten in Nederland worden gecreëerd om de grondslag in de Vpb uit te hollen. Dit kan worden gezien als een van de targeted rules in de best practice approach van de OESO.

Vanuit de vakliteratuur komen gelijkgestemde geluiden voor wat betreft artt. 13l en 15ad. Bosman ziet na de implementatie van de ATAD-renteaftrekbeperking nog maar weinig noodzaak voor de renteaftrekbeperking voor overnameholdings omdat deze grotendeels dezelfde rentekosten raakt.137 Indien onderdelen van art. 15ad desondanks bewaard moeten blijven, voorziet hij een eventuele uitbreiding van de ATAD-renteaftrekbeperking, dan wel een aanscherping van art. 10a Wet VPB 1969. Tevens noemt hij art. 13l van de wet als potentieel slachtoffer van de implementatie. In gelijke zin verwacht Bouwman vervanging van artt. 13l en 15ad; in het kader van vereenvoudiging zouden deze zich er het meeste voor lenen.138 _{Kavelaars is stelliger en zegt dat de voornoemde twee} renteaftrekbeperkingen in elk geval kunnen komen te vervallen.139 _{Heithuis concludeerde reeds in} 2009 dat het Nederlandse MKB beter af zou zijn met een earnings strippingregel dan met de specifieke renteaftrekbeperkingen van artt. 13l en 15ad Wet Vpb 1969.140

De renteaftrekbeperking tegen winstdrainage lijkt op basis van de vakliteratuur een korter leven beschoren te zijn dan volgens het kabinet en de Studiegroep Duurzame Groei. Marres ziet ook dat artt. 13l en 15ad kunnen worden afgeschaft. In aanvulling daarop bespreekt hij art. 10a van de wet.141 Hoewel op basis van uitlatingen van de wetgever het artikel naar verwachting zal blijven bestaan, onderkent hij dat dit mogelijk niet meer nodig is met het oog op de verplichte implementatie van de GAAR. Ook de redactie van de Vakstudie Nieuws verwacht dat deze bepaling inderdaad zal worden gehandhaafd.142 _{Hierbij stippen zij wel aan dat het Nederlandse renteaftrekregime er strenger en}

134 Kamerstukken II, 2015/16, 22 112, nr. 2108, p.42. 135 Kamerstukken II, 2016/17, 34 552, nr. 3, p.32. 136 Studiegroep Duurzame Groei, 6 juli 2016, p.89.

137 R.A. Bosman, Wijzigingen renteaftrekbeperkingen bij winstdrainage en overnameholdings per 1 januari 2017, MBB 2017/01, p. 32.

138 J.N. Bouwman, De vennootschapsbelasting: tien jaren terug- en vooruitkijken, NTFR-B 2017/3, p.3. 139 P. Kavelaars, Earningstripping, cfc en enkele andere ontwikkelingen, TFO 2016/147.1, par. 3.2.

140 E.J.W. Heithuis, Aanpassingen in de VPB vanuit het perspectief van het mkb: geen groepsrentebox alsjeblieft, enne … doet u maar de ‘earnings stripping’, NTFR 2009/1730, p.3.

141 A. van der Kruk en D. Bodelier, Verslag van hét grote NOB Anti-BEPS Congres van 3 oktober 2016 (Onderdeel Renteaftrek, O.C.R. Marres), WFR 2017/17, par.2.

ingewikkelder op wordt.143 _{Bouwman verwacht ook behoud van art. 10a, maar is het er ook mee eens} dat de problematiek die art. 10a bestrijdt, voor een groot deel kan worden bestreden met fraus legis en de toekomstige GAAR.144 _{Kavelaars stelt in eerste instantie dat afschaffing van deze bepaling,} gelet op het zeer specifieke karakter van de bepaling, niet zal gebeuren. Hij is het vervolgens wel een met de overige auteurs dat het in theorie wel mogelijk kan zijn te vertrouwen op de rechtspraak en de GAAR.145

Hoewel de Studiegroep Duurzame Groei (kort) stelt dat art. 10a moet worden gehandhaafd, volg ik de betogen vanuit de vakliteratuur. Art. 10a Wet Vpb 1969 kan zodoende tegelijk met de twee eerdergenoemde renteaftrekbeperkingen afgeschaft worden. De afschaffing van de renteaftrekbeperking tegen winstdrainage op basis van voornoemde argumenten (fraus legis, GAAR) past mijns inziens prima binnen de implementatie van de ATAD en de beoogde vereenvoudiging van de Wet Vpb 1969.