Mensen communiceren met elkaar door middel van taal. Communicatie op een natuurlijke manier verloop niet zomaar in losse woorden. Daarom is het belangrijk om in de klinische praktijk verder te kijken dan neuropsychologische testen op woordniveau. Een grootschaliger onderzoek is noodzakelijk, maar op basis van de bevindingen uit deze scriptie lijkt het voorlopig aangewezen om enigszins bedachtzaam om te springen met de ernstbepaling van taalproblemen gebaseerd op taken op woordniveau, indien er generaliseerd wil worden naar (semi-)spontane taal. Er werd onvoldoende evidentie gevonden dat een confrontatie-benoemtaak als surrogaattest kan worden gebruikt voor lexicale maten uit de semi-spontane taalproductie. Uitgebreider onderzoek is nodig, maar het lijkt nu al dat onderzoek van semi-spontane taalproductie een waardevolle aanvulling kan bieden binnen standaard diagnostisch onderzoek van PPA.
Onderzoek naar semi-spontane taalproductie bij PPA kan relatief eenvoudig geïmplementeerd worden in de klinische praktijk door middel van zijn korte afnameduur en gestandaardiseerd formaat (Boschi et al., 2017). Een keerzijde betreft de praktische haalbaarheid van de linguïstische analyse. Hierdoor lijkt het aan te raden dat dergelijk onderzoek zich in de klinische praktijk focust op een beperkt aantal variabelen. Verder onderzoek dient nog uit te wijzen welke van lexicale en morfosyntactische variabelen hiervoor het beste in aanmerking komen. Dit onderzoek suggereert voorzichtig dat de volgende variabelen mogelijk relevant kunnen zijn gemiddelde frequentie van de zelfstandige naamwoorden, bijzinnen, MLU, koppelwerkwoorden en lexicale werkwoorden.
Analyse van de semi-spontane taalproductie kan mogelijk bijdragen tot het bieden van handvatten voor de keuze van de meest optimale logopedische behandeling. De resultaten toonden dat er variatie is binnen personen met nfv-PPA en lv-PPA. Daarom kan de informatie uit de semi-spontane taalproductie per patiënt bijdragen tot het maken van de juiste logopedische behandelkeuze.
5. Conclusie
Met deze masterscriptie werden lexicale en morfosyntactische variabelen uit de semi-spontane taalproductie van Nederlandstalige personen met PPA bestudeerd ten behoeve van het onderling typeren van de verschillende varianten. Deze studie suggereert met een aantal trends dat bepaalde patronen zouden kunnen bijdragen tot het onderscheiden van de subtypes. Verder grootschalig onderzoek is nodig. Desalniettemin lijkt onderzoek van de semi-spontane taalproductie een waardevolle aanvulling te kunnen bieden binnen het diagnostisch proces. Er werd in deze studie onvoldoende evidentie gevonden dat een confrontatie-benoemtaak samenhangt met lexicale variabelen uit de semi-spontane taalproductie. Hoewel het een kleine steekproef betreft en replicatie van deze onderzoeksvraag nodig is, suggereert dit vooralsnog het belang om verder te kijken dan taken op woordniveau. Daarnaast vond deze studie onvoldoende evidentie voor de hypothese dat de score op een verbale werkgeheugentaak zou samenhangen met de productie van complexe zinnen. Daarom wordt met deze masterscriptie het belang onderlijnd van verder onderzoek om bij te dragen aan een beter begrip van het volledige plaatje.
Literatuurlijst
Apostolovic, J., Hendrickx-Jessurun, M., Keulen, A., Vish-Brink, E., & de Vries, C. (2019).
Primair progressieve afasie: Een klinische benadering [Richtlijn]. Geraadpleegd op
https://www.afasienet.com/wp-content/uploads/Primaire-progressieve-afasie.-Een- klinische-benadering.-Sept-2019..pdf
Ash, S., Evans, E., O’Shea, J., Powers, J., Boller, A., Weinberg, D., …. Grossman, M. (2013). Differentiating primary progressive aphasias in a brief sample of connected speech.
Neurology, 81(4), 329-336. https://doi.org/10.1212/wnl.0b013e31829c5d0e
Ash, S., & Grossman, M. (2015). Why study connected speech production. In R. M. Willems (Red.), Cognitive neuroscience of natural language use (pp. 29-58). https://doi.org /10.1017/cbo9781107323667.003
Ash, S., Nevler, N., Phillips, J., Irwin, D. J., McMillan, C. T., Rascovsky, K., & Grossman, M. (2019). A longitudinal study of speech production in primary progressive aphasia and behavioural variant frontotemporal dementia. (2019). Brain and Language, 194, 46-57. https://doi.org/10.1016/j.bandl.2019.04.006
Baddeley, A. (2003). Working memory and language: An overview. Journal of
Communication Disorders, 36(3), 189-208. https://doi.org/10.1016/s0021-
9924(03)00019-4
Battista, P., Miozzo, A., Piccininni, M., Catricalà, E., Capozzo, R., Tortelli, R., …
Logroscino, G. (2017). Primary progressive aphasia: A review of neuropsychological tests for the assessment of speech and language disorders. Aphasiology, 31(12), 1359- 1378. https://doi.org/10.1080/02687038.2017.1378799
Beales, A., Whitworth, A., Cartwright, J. (2018). A review of lexical retrieval intervention in primary progressive aphasia and Alzheimer’s disease: Mechanisms of change,
generalisation, and cognition. Aphasiology, 32(11), 1360-1387. https://doi.org/10.1080 /02687038.2018.1491192
Berry, D. T. R., Allen, R. S., & Schmitt, F. A. (1991). Rey-Osterrieth complex figure: Pscyhometric characteristics in a geriatric sample. The Clinical Neuropsychologist,
5(2), 143-153. https://doi.org/10.1080/13854049108403298
Boschi, V., Catricalà, E., Consonni, M., Chesi, C., Moro, A., & Cappa, S. F. (2017). Connected speech in neurodegenerative language disorders: A review. Frontiers in
Psychology, 8, 1-21. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00269
Bowie, C. R., & Harvey, P. D (2006). Administration and interpretation of the Tail Making Test. Nature Protocols, 1(5), 2277-2281. https://doi.org/10.1038/nprot.2006.390 Boxum, E., van der Scheer, F., van Werven, N., Dirksen, W., & Jonkers, R. (2019).
Toevoeging van nieuwe linguïstische en communicatieve maten binnen de huidige ASTA. Stem-, Spraak-, en Taalpathologie, 24, 23-40. https://doi.org/10.21827 /5ce3b9f148e00
Boxum, E., van der Scheer, F. & Zwaga, M. (2013). Analyse voor Spontane Taal bij Afasie
(ASTA). Standaard in samenwerking met de Vereniging voor Klinische Linguïstiek
[Handleiding]. Geraadpleegd op http://www.klinischelinguistiek.nl/
Bucks, R. S, Willison, J.R. Byrne, L. M., & Kessels, R. P. (2012). Location Learning Test -
Revised Edition. Amsterdam: Hogrefe.
Coyle-Gilchrist, I. T. S., Dick, K. M., Patterson, K., Rodríquez, P. V., Wehmann, E., Wilcox, A. … Rowe, J. B. (2016). Prevalence, characteristics, and survival of frontotemporal lobar degeneration syndromes. Neurology, 86(18), 1736-1743. https://doi.org/10.1212 /wnl.0000000000002638
Croot, K., Ballard, K., Leyton, C. E., & Hodges, J. R. (2012). Apraxia of speech and
of primary progressive aphasia. Journal of Speech, Language and Hearing Research,
55(5), S1562-S1572. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2012/11-0323)
Cummings, L. (2019). Narrating the Cinderella story in adults with primary progressive aphasia. In A. Capone, M. Carapezza, & F. L. Piparo (Reds.), Further advances in
pragmatics and philosophy: Part 2 theories and applications, perspectives in pragmatics (pp. 301-329). https://doi.org/10.1007/978-3-030-00973-1_18
Cunningham, K. T., & Haley, K. L. (2020). Measuring lexical diversity for discourse analysis in aphasia: Moving-average type–token ratio and word information measure. Journal
of Speech, Language and Hearing Research, 63(3), 710-721. https://doi.org/10.1044
/2019_jslhr-19-00226
Duffy, J. R. (2013). Motor Speech Disorders: Substrates, differential diagnosis and
management. St. Louis, Missouri: Elsevier Mosby.
Eikelboom, W. S., Janssen, N., Jiskoot, L. C., van den Berg, E., Roelofs, A., & Kessels, R. P. (2018). Episodic and working memory function in primary progressive aphasia: A meta-analysis. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 92, 243-254. https://doi.org /10.1016/j.neubiorev.2018.06.015
Eikelboom, W. S., Janssen, N., van den Berg, E., Roelofs, A., & Kessels, R. P. C. (2017). Differentiatie van primair-progressieve afasie varianten: De Nederlandse bewerking van de Sydney Language Battery (SYDBAT-NL). Tijdschrift voor Neuropsychologie,
12, 189–202.
Faria, A.V., Sebastian, R., Newhart, M., Mori, S., & Hillis, A. E. (2014). Longitudinal imaging and deterioration in word comprehension in primary progressive aphasia: Potential clinical significance. Aphasiology, 28(8-9), 948-963. https://doi.org/10.1080 /02687038.2014.911241
Faroqi-Shah, Y., Treanor, A., Ratner, N. B., Ficek, B., Webster, K., & Tsapkini, K. (2020). Using narratives in differential diagnosis of neurodegenerative syndromes. Journal of
Communication Disorders, 85, 105994. https://doi.org/10.1016/j.jcomdis.2020.105994
Fergadiotis, G., & Wright, H. H. (2016). Modelling confrontation naming and discourse performance in aphasia. Aphasiology, 30(4), 364-380. https://doi.org/10.1080 /02687038.2015.1067288
Fittipaldi, S., Ibanez, A., Baez, S., Manes, F., Sedeno, L., Garcia, A. M. (2019). More than words: Social cognition across variants of primary progressive aphasia. Neuroscience
and Biobehavioral Reviews, 100, 263-284. https://doi.org/10.1016
/j.neubiorev.2019.02.020
Folstein, M. F., Folstein, S. E., & McHugh, P. R. (1975). Mini-mental state: A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of
Psychiatric Research, 12(3), 189-198. https://doi.org/10.1016/0022-3956(75)90026-6
Fraser, K. C., Meltzer, J. A., Graham, N. L., Leonard, C., Hirst, G., Black, S. E., Rochon, E. (2014). Automated classification of primary progressive aphasia subtypes from narrative speech transcripts. Cortex, 55, 43-60. https://doi.org/10.1016
/j.cortex.2012.12.006
Giannini, L. A. A., Irwin, D. J., McMillan, C. T., Ash, S. Racovsky, K., Wolk, D. A., … Grossman, M. (2017). Clinical marker for Alzheimer disease pathology in logopenic primary progressive aphasia. Neurology, 88(24), 2276-2284. https://doi.org/10.1212 /wnl.0000000000004034
Goodglass, H. & Kaplan, E. F. (1972). Boston Diagnostic Aphasia Examination (BDAE). Philadelphia, PA: Lea & Febiger.
Gorno-Tempini, M. L., Brambati, S. M., Ginex, V., Olgar, J., Dronkers, N. F., Marcone, A., … Miller, B.L. (2008). The logopenic/phonological variant of primary progressive
aphasia. Neurology, 71(16), 1227-1234. https://doi.org/10.1212 /01.wnl.0000320506.79811.da
Gorno-Tempini, M. L., Dronkers, N. F., Rankin, K. P., Ogar, J. M., Phengrasamy, L, Rosen, H. J., … Miller, B. L. (2004). Cognition and anatomy in three variants of primary progressive aphasia. Annuals of Neurology, 55(3), 335-346. https://doi.org/10.1002 /ana.10825
Gorno-Tempini, M. L., Hillis, A. E, Weintraub, S., Kertesz, A., Mendez, M., Cappa, S. F., … Grossman, M. (2011). Classification of primary progressive aphasia and its variants.
Neurology, 76(11), 1006-1014. https://doi.org/10.1212/wnl.0b013e31821103e6
Graetz, P., de Bleser, R., & Willmes, K. (1992). De Akense Afasietest. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Grossman, M. (2018). Linguistic aspects of primary progressive aphasia. Annual Review of
Linguistics, 4(1), 377-403. https://doi.org/10.1146/annurev-linguistics-011516-034253
Grossman, M., Mickanin, J., Onishi, K., Hughes, E., D’Esposito, M., Ding, X.-S., … Reivich M. (1996). Progressive nonfluent aphasia: Language, cognitive, and PET measures contrasted with probable Alzheimer’s Disease. Journal of Cognitive Neuroscience,
8(2), 135-154. https://doi.org/10.1162/jocn.1996.8.2.135
Harciarek, M., Sitek, E. J., & Kertesz, A. (2014). The patterns of progression in primary progressive aphasia: Implication for assessment and management. Aphasiology, 28(8- 9), 964-980. https://doi.org/10.1080/02687038.2014.904498
Harris, J. M., Saxon, J. A., Jones, M., Snowden, J. S., & Thompson, J. C. (2019). Neuropsychological differentiation of progressive aphasic disorders. Journal of
Neuropsychology, 13(2), 214-239. https://doi.org/10.1111/jnp.12149
Henry, M. L., Beeson, P. M., Alexander, G. E., & Rapcsac, S. Z. (2011). Written language impairments in primary progressive aphasia: A reflection of damage to the central semantic and phonological processes. Journal of Neurocognitive Science, 24(2), 261- 275. https://doi.org/10.1162/jocn_a_00153
Henry, J. D. & Crawford, J. R. (2004). A meta-analytic review of verbal fluency performance following focal cortical lesions. Neuropsychology, 18(2), 284-295.
https://doi.org/10.1037/0894-4105.18.2.284
Henry M. L., & Gorno-Tempini M. L. (2010). The logopenic variant of primary progressive aphasia. Current Opinion in Neurology, 23(6), 633–637. https://doi.org/10.1097 /wco.0b013e32833fb93e
Herbert, R. Hickin, J., Howard, D., Osborne, F., & Best, W. (2008). Do picture-naming tests provide a valid assessment of lexical retrieval in conversation in aphasia. Aphasiology,
22(2), 184-203. https://doi.org/10.1080/02687030701262613
Hodges, J. R., Mitchell, J., Dawson, K., Spillantini, M. G., Xuereb, J. H., McMonagle, P., … Patterson, K. (2010). Semantic dementia: Demography, familial factors and survival in a consecutive series of 100 cases. Brain, 133(1), 300-306. https://doi.org/10.1093 /brain/awp248
Hopper, T. L. (2003). The’re just going to get worse anyway: Perspectives on rehabilitation for nursing home residents with dementia. Journal of Communication Disorders,
36(5), 345-359. https://doi.org/10.1016/s0021-9924(03)00050-9
Isella, V., Rosazza, C., Gazotti, M., Sala, J., Morzenti, S., Crivellaro, C., … Luzatti, C. (2020). A metabolic imaging study of lexical and phonological naming errors in Alzheimer Disease. Speech and Swallowing Special Issue, 35, 1-14.
https://doi.org/10.1177 /1533317520922390
Jiskoot, L. C., Satoer, D., Seelaar, H., Dopper, E. G. P., Eikelboom, W. S., & van den Berg, E. (2020). Primair progressieve afasie: Klinische praktijk, knelpunten in de
diagnostiek en behandeling, en suggesties voor verbetering en toekomstig wetenschappelijk onderzoek. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 15(1), 19-36. Johnen, A., Reul, S., Wiendl, H., Weuth, S. G., & Duning, T. (2018). Apraxia profiles: A
single cognitive marker to discriminate all variants of frontotemporal lobar degeneration and Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia: Diagnosis,
Assessment & Disease Monitoring, 10(1), 363-371. https://doi.org/10.1016
/j.dadm.2018.04.002
Josephs, K. A., Duffy, J. R., Strand, E. A., Machulda, M. M., Senjam, M. L., Master, A. V., ... Withwell, J. L. (2012). Characterizing a neurodegenerative syndrome: Primary
progressive apraxia of speech. Brain, 135(5), 1522-1536. https://doi.org/10.1093 /brain/aws032
Kemmerer, D. (2015). Cognitive neuroscience of language. New York, NY: Psychology Press.
Kertesz, A. (1982). The Western Aphasia Battery. New York, NY: Grune & Stratton.
Keuleers, E., Brysbaert, M. & New, B. (2010). SUBTLEX-NL: A new frequency measure for Dutch words based on film subtitles. Behavior Research Methods, 42(3), 643-650. https://doi.org/10.3758/brm.42.3.643
Kirshner, H. S. (2014). Frontotemporal dementia and primary progressive aphasia: A review.
Neuropsychiatric Disease and Treatment, 10, 1045-1055. https://doi.org/10.2147
/ndt.s38821
Kirshner, H. S., Tarnidag, O., Thurman, L., & Whetsell, W. O. (1987). Progressive aphasia without dementia: Two cases with focal, spongiform degeneration. Annuals of
Neurology, 22(4), 527-532. https://doi.org/10.1002/ana.410220413
Leyton, C. E., Ballard, K. J., Piguet, O., & Hodges, J. R. (2014). Phonologic errors as a clinical marker of the logopenic variant of PPA. Neurology, 82(18), 1620–1627. https://doi.org /10.1212/wnl.0000000000000387
Leyton, C. E., & Hodges, J. R. (2014). Differential diagnosis of primary progressive aphasia variants using the international criteria. Aphasiology, 28(8-9), 909-921. https://doi.org /10.1080/02687038.2013.869306
Leyton, C. E., Hsieh, S. H., Mioshi, E., & Hodges, J. R. (2013). Cognitive decline in logopenic aphasia: More than losing words. Neurology, 80, 897-903. https://doi.org /10.1212 /wnl.0b013e318285c15b
Mack, J. E., Chandler, S. D., Meltzer-Asscher, A., Rogalski, E., Weintraub, S., Mesulam, M.- M., & Thompson, C. K. (2015). What do pauses in narrative production reveal about the nature of word retrieval deficits in PPA. Neuropsychologia, 77, 211-222.
http://dx.doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2015.08.019
Macoir, J., Lavoie, M., Laforce, R., Brambati, S. M., & Wilson, M.A. (2017). Dysexecutive symptoms in primary progressive aphasia: Beyond diagnostic criteria. Journal of
Geriatric Psychiatry and Neurology, 30(3), 151-161. https://doi.org/10.1177
/0891988717700507
Magnin, E., Démonet, J.-F., Wallon, D., Dumurgier, J. Troussière, A.-C., Jager, A., … Paquet, C. (2016). Journal of Alzheimer’s Disease, 54(4), 1459-1471. https://doi.org /10.3233/jad-160536
Marcotte, K., Graham, N. L., Black, S. E., Tang-Wai, D., Chow, T. W., Freedman, M., … Leonard, C. (2014). Verb production in the nonfluent and semantic variants of primary progressive aphasia: The influence of lexical and semantic factors. Cognitive
Neuropsychology, 31(7-8), 565-583. https://doi.org/10.1080 /02643294.2014.970154
Marshall, C. R, Hardy, C. J. D., Volkmer, A., Russel, L. L, Bond, R. L., Fletcher, P. D., … Warren, J. D. (2018). Primary progressive aphasia: A clinical approach. Journal of
Mayer, J., & Murray, L. (2003). Functional measures of naming in aphasia: Word retrieval in confrontation naming versus connected speech. Aphasiology, 17(5), 481-497.
https://doi.org /10.1080/02687030344000148
Mesulam, M.-M. (1982). Slowly progressive aphasia without generalized dementia. Annals of
Neurology, 11(6), 592–598. https://doi.org/10.1002/ana.410110607
Mesulam, M.-M (1987). Primary progressive aphasia: Differentiation from Alzheimer’s disease. Annuals of Neurology, 22(4), 533-534. https://doi.org/10.1002/ana.410220414 Mesulam, M.-M. (2001). Primary progressive aphasia. Annuals of Neurology, 49(4), 425-432.
https://doi.org/10.1002/ana.91
Mesulam, M.-M. (2007). Primary progressive aphasia: A 25-year retrospective. Alzheimer
Disease & Associated Disorders, 21(4), S8-S11. https://doi.org/10.1097
/wad.0b013e31815bf7e1
Mesulam, M.-M., Wieneke, C., Thompson, C., Rogalski, E., & Weintraub., S. (2012). Quantitative classification of primary progressive aphasia at early and mild impaired stages. Brain, 135, 1537-1553.
Nasreddine, Z. S., Phillips, N. A., Bédirian, V., Charbonneau, S., Whitehead, V., Collin, I., … Chertkow, H. (2005). The Montreal Cognitive Assessment, MoCA: A brief screening tool for mild cognitive impairment. Journal of the American Geriatrics Society, 53(4), 695-699. https://doi.org/10.1111/j.1532-5415.2005.53221.x
Nickels, L., & Croot, K. (2014). Understanding and living with primary progressive aphasia: Current progress and challenges for the future. Aphasiology, 28(8-9), 885-899. https://doi.org/10.1080/02687038.2014.933521
Oosterman, J. M., Vogels, R. L. C., van Harten, B., Gouw, A. A., Pogessi, A., Scheltens, P., … Scherder, E. J. A. (2010). Assessing mental flexibility: Neuroanatomical and neuropsychological correlates of the trail making test in elderly people. The Clinical
Neuropsychologist, 24(2), 203-219. https://doi.org/10.1080/13854040903482848
Pick, A. (1892). Ueber die Beziehungen der senilen Hirnatrophie zur Aphasie. Prager
Medizinische Wochenschrift, 17, 165-167.
Prins, R. S. & Bastiaanse, R. (2001). Spontane-taalanalyse bij afasie. Stem-, Spraak- en
Taalpathologie, 10(1), 3-23.
Ramos, E. M., Dokuru, D. R., Van Berlo, V., Wojta, K, Wang, Q., & Huang, A. Y., … Coppola, G. (2019). Genetic screen in a large series of patients with primary
progressive aphasia. Alzheimer’s & Dementia, 15(4), 553-560. https://doi.org/10.1016 /j.jalz.2018.10.009
Richardson, J. D., Dalton, S. G. H., Fromm, D., Forbes, M., Holland, A., & MacWhinney B. (2018). The relationship between confrontation naming and story gist production in aphasia. American Journal of Speech- Language Pathology, 27(1), 406-422. https://doi.org/10.1044/2017_ajslp-16-0211
Rogalski, E., J., Stridhar, J., Martersteck, A., Rader, B., Cobia, D., Arora, A. K., … Rademaker, A. (2019). Clinical and cortical decline in the aphasic variant of Alzheimer’s disease. Alzheimer’s & Dementia, 15(4), 543-552.
https://doi.org/10.1016/j.jalz.2018.12.003
Ruggero, L., Nickels, L., & Croot, K. (2019). Quality of life in primary progressive aphasia: What do we know and what can we do next. Aphasiology, 33(5), 498-519.
https://doi.org/10.1080/02687038.2019.1568135
Ruiter, M. B., Kolk, H. H. J., Rietveld, T. C. M. (2010). Speaking in ellipses: The effect of a compensatory style of speech on functional communication in chronic agrammatism.
Neuropsychological Rehabilitation, 20(3), 423-458. https://doi.org/10.1080
Saffran, E. M., Berndt, R. S., & Schwartz, M. F. (1989). The quantitative analysis of agrammatic production: Procedure and data. Brain and Language, 37, 440–479. https://doi.org/10.1016/0093-934x(89)90030-8
Sajjadi, S. A., Patterson, K., Tomek, M., & Nestor, P. J. (2012a). Abnormalities of connected speech in the non-semantic variants of primary progressive aphasia. Aphasiology,
26(10), 1219-1237. https://doi.org/10.1080/02687038.2012.710318
Sajjadi, S. A., Patterson, K., Tomek, M., & Nestor, P. J. (2012b). Abnormalities of connected speech in semantic dementia vs Alzheimer’s disease. Aphasiology, 26(6), 847-866. https://doi.org/10.1080/02687038.2012.654933
Savage, S., Hsieh, S., Leslie, F., Foxe, D., Piguet, O., & Hodges, J. R. (2013). Distinguishing subtypes in primary progressive aphasia: Application of the Sydney Language Battery.
Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 35, 208-218.
Silveri, M. C., Pravatà, E., Brita, A. C., Improta, E., Ciccarelli, N., Rossi, P., & Colosimo, C. (2014). Primary progressive aphasia: Linguistic patterns and clinical variants. Brain
and Language, 135, 57-65. https://doi.org/10.1016/j.bandl.2014.05.004
Snowden, J. S., Goulding, P. J., & Neary, D. (1989). Semantic dementia: A form of circumscribed cerebral atrophy. Behavioural Neurology, 2(3), 167-182. https://doi.org/10.1093/neucas/1.1.39-y
Spencer, E., Bryant, L., & Colyvas, K. (2020). Minimizing variability in language sample analysis: A practical way to calculate text length and time variability and measure reliable change when assessing clients. Topics in Language Disorders, 40(2), 166-181. https://doi.org/10.1097/tld.0000000000000212
Tallerman, M. (2015). Understanding syntax. New York NY: Routledge.
Tee, B. L., & Gorno-Tempini, M. L. (2019). Primary progressive aphasia: A model for neurodegenerative disease. Current Opinion in Neurology, 32(2), 255-265. https://doi.org/10.1097/wco.0000000000000673
Teichmann, M., Kas A., Boutet, C., Ferrieux, S., Nogues, M., Samri, D., … Migliaccio, R. (2013). Deciphering logopenic primary progressive aphasia: A clinical, imaging and biomarker investigation. Brain, 136(11), 3474–3488. https://doi.org/10.1093/brain /awt266
Thompson, C. K., Cho, S., Hsu, C.-J., Wieneke, C., Rademaker, A., Weitner, B. B., … Weintraub, S. (2012). Dissociations between fluency and agrammatism in primary progressive aphasia. Aphasiology, 26(1), 20-43. http://dx.doi.org/10.1080
/02687038.2011.584691
Vandenberghe, R. (2016). Classification of the primary progressive aphasias: Principles and review of progress since 2011. Alzheimer’s Research & Therapy, 8(16), 1-9.
https://doi.org/10.1186/s13195-016-0185-y
Vandenborre, D., Visch-Brink, E., van Dun, K., Verhoeven, J., & Mariën, P. (2018). Oral and written picture description in people with aphasia. International Journal of Language
& Communication Disorders, 53(2), 294-307. https://doi.org/10.1111/1460-
6984.12348
van der Scheer, F., Zwaga, M., & Jonkers, R. (2011). Normering van de ASTA: Analyse voor spontane taal bij afasie. Stem-, Spraak- en Taalpathologie, 17(2), 19-30.
http://dx.doi.org/32.8310 /02/1711–19
Van Loon-Vervoorn, W. A., & Van der Velden, H. (2006). De Boston Benoemtaak: Normen voor gezonde en hersenbeschadigde personen. Tijdschrift voor Neuropsychologie, 1, 30–35.
Verhage, F. (1964). Intelligentie en leeftijd: Onderzoek bij Nederlanders van twaalf tot
Visch-Brink, E.G., Stronks, D.L., & Denes, G. (2005). De Semantische Associatietest. Amsterdam: Harcourt Test Publishers.
Visch-Brink, E.G., Vandenborre, D., De Smet, H.Y., & Mariën, P. (2014). The
Comprehensive-Aphasia-Test Nederlands (CAT-NL). Amsterdam: Pearson.
Volkmer, A., Spector A., Meitanis V., Warren, J. D., & Beeke, S. (2019). Effects of
functional communication interventions for people with primary progressive aphasia and their caregivers: a systematic review. Aging & Mental Health, 1-13.
https://doi.org/10.1080/ 13607863.2019.1617246
Wantanabe, H., Ikeda, M., & Mori, E. (2019). Logopenic progressive aphasia with neologisms: A case report. BMC Neurology, 19(1), 1-6. https://doi.org/10.1186 /s12883-019-1524-y
Watson, C. L., Possin, K., Allen, I. E., Hubbard, H. I., Meyer, M., Welch, A. E., … Gorno- Tempini, M.L. (2018). Visuospatial functioning in the primary progressive aphasias.
Journal of the International Neuropsychological Society, 24(3), 259-268.
https://doi.org /10.1017/s1355617717000984
Wechsler, D. (2008). Wechsler Adult Intelligent Scale – Fourth Edition. San Antonio, TX: The Psychological Corporation.
Wilson, S. M., DeMarco, A.T., Henry, M. L., Gesierich, B., Babiak, M., Miller, B. L., & Gorno-Tempini, M. L. (2016). Variable disruption of a syntactic processing network in primary progressive aphasia. Brain, 139(11), 2994-3006. https://doi.org/10.1093 /brain/aww218
Wilson, S. M., Henry, M. L, Besbris, M., Ogar, J. M., Dronkers, N. F, Jarrold, W., … Gorno- Tempini, M. L. (2010). Connected speech production in three variants of primary progressive aphasia. Brain, 133(7), 2069-2088. https://doi.org/10.1093/brain/awq129 Wolthuis, N., Orellana C. M., Nouwens, F., Jonkers, R., Visch-Brink, E., & Bastiaanse, R.
(2014). Stabiliteit spontane taal bij chronische milde afasie. Stem-, Spraak- en