Aanbevelingen voor het IASB-bestuur

De ondernemingen in Nederland rapporteren ondanks dat ze de IFRS toepassen toch behoorlijk verschillend. Een aantal ondernemingen neemt operationele leaseverplichtingen afzonderlijk op, anderen combineren huur- en operationele leaseverplichtingen en noemen dit onder één post. Weer anderen hebben onder de ‘off-balance verplichtingen’ operationele leaseverplichtingen afzonderlijk opgenomen, terwijl ze de toekomstige huurverplichting bij de post overige off-balance verplichtingen ‘op gooien’. Verdere ontleding van deze post bij Heineken toont bijvoorbeeld aan dat hieronder distributie, huur, service en sponsorcontracten vallen. De verdeling is niet goed te onderscheiden. De aanbeveling is daarom ook in de huidige regelgeving de ‘off-balance’ verplichtingen separaat van elkaar opnemen in de toelichting.

Vervolgens is het ook vaak niet te onderscheiden wat er precies geleased wordt. Er wordt wel gemeld dat er gebouwen, terreinen, materieel, etc. geleased worden, maar niet wat de verhouding van de leaseverplichtingen in deze categorieën van vaste activa is. Hierdoor is de maturity – volwassenheid of duur van het contract van het betrokken actief – lastig te bepalen. Dit dient te gebeuren in de vorm van aannames, waardoor de betrouwbaarheid en dus de kwaliteit van een groot aantal onderzoeken lager is dan mogelijk was geweest. De aanbeveling is dat ondernemingen uitgebreider moeten toelichten wat voor actief er exact geleased wordt. Als dit gebeurt, dan is het voor alle geïnteresseerden makkelijker om de leaseverplichtingen extracomptabel te kapitaliseren. Ook wordt het kapitalisatieproces juister, doordat niet meer met aannames hoeft worden gerekend, maar rekening kan worden gehouden met feiten.

Zoals al in de inleiding is genoemd, was de verwachting van de voorzitter van het IASB-bestuur dat begin 2013 de nieuwe regelgeving met betrekking tot leases zou worden ingevoerd. Dit is niet realistisch gebleken en inmiddels is een herziene Exposure Draft uitgegeven. Het behoorlijk van omvang zijnde commentaar op de exposure draft van augustus 2010 heeft het invoeringsproces waarschijnlijk vertraagd. De oorspronkelijke draft was wellicht (te) complex. Toch, na bestudering van de commentaren, zal het bestuur goed kunnen

bepalen welke gerechtvaardigd zijn en welke niet. Toch, de belangrijkste uitkomst van de exposure draft – het behandelen van elke leasevorm als een financiële lease – moet in mijn ogen in ieder geval niet veranderen. Het gelijk behandelen van elke leasevorm lijkt logisch, helemaal in het licht van de (al dan niet) functionerende efficiëntie markttheorie.

5.4 Vervolgonderzoek

In de inleiding van dit onderzoek wordt gesteld dat door de efficiënte markttheorie alle voor het publiek beschikbare informatie in de aandelenprijzen is verwerkt. Over het algemeen wordt er vanuit gegaan dat deze theorie werkt en dus klopt. Dit zou betekenen dat de off-balance informatie ook in de aandelenprijzen is verwerkt. In de inleiding is gerefereerd naar dhr. Vergoossen die de efficiëntie van de markt ter discussie stelt. Toekomstig onderzoek zou zich kunnen richten op de mate waarin off-balance informatie door beleggers in de prijzen van aandelen of door kredietverstrekkers in de hoogte van de rente is verwerkt.

De voornemens om alle leases als financiële lease te behandelen kan voor de balansen van lessees een belangrijke impact hebben. Toch (zie literatuur) zijn de voornemens niet nieuw. Dit zou inhouden dat managers – als ze de massale, directe effecten willen voorkomen – al een poos bezig kunnen en zullen zijn met het veranderen van hun leasebeleid. Vervolgonderzoek zou zich erop kunnen richten of er vanaf de eerste aankondigingen een verandering zichtbaar is op het leasebeleid van de beursgenoteerde ondernemingen. Het zou in mijn ogen kunnen zijn dat sommige ondernemingen zelf al vrijwillig meer financiële leasing toepassen of wellicht toch kiezen voor het compleet zelf kopen van activa. Toekomstige en te verwachten regelgeving heeft dan een minder directe impact als geheel. Ook is het de moeite waard om te onderzoeken waardoor verschillen in relatieve veranderingen van ratio’s ontstaan tussen verschillende landen. Welke factoren spelen hier bij mee? Specifiek lijkt het me nuttig om te onderzoeken of bij ondernemingen die verplicht zijn om onder IFRS te rapporteren, per land verschillen zijn en zo ja, of deze verschillen het gevolg zijn van een aantal factoren, zoals het wettelijke systeem (code of common low) en de mate van conservatisme van winstverantwoording.

Referenties

Accountant, de (2012). IASB en FASB eens over lease accounting. De Accountant.

http://www.accountant.nl/Accountant/Nieuws/IASB+en+FASB+eens+over+lease+accounting .aspx

Altman, E.I., Haldeman, R.G., & Narayanan P. (1977). Zeta analysis. Journal of Banking &

Finance. Vol. 1, No. 1: 29-54.

Ashton, R.K. (1985). Accounting for finance leases: a field test. Accounting and Business

Research. Vol. 15, Summer: 233-238.

Barnes, P. (1987). The analysis and use of financial ratios: A review article. Journal of

Business, Finance and Accounting. Vol. 14, No. 4: 449-461.

Beattie, V., Edwards, K. & Goodacre, A. (1998). The impact of constructive lease capitalization on key accounting ratios. Accounting and Business Research. Vol. 28, No. 4: 233-254.

Beattie, V., Goodacre, A. & Thompson, S.J. (2006). International lease accounting reform and economic consequences: the views of UK users and prepares. International Journal of

Accounting. Vol. 41, No. 1: 75-103.

Brealy, R.A. & Meyers S.C. (2003). Principles of Corporate Finance. McGraw-Hill.

Dekker, G. (2009). Lease buiten de balans loopt op laatste benen, de Accountant. Vol. juli/augustus: 30-33.

Deutsche Bank. (2002). The art of accounting: lifting the lid on capital goods.

Devos, E., Dhillon, U., Jagnannathan, M., Krishnamurthy, S. (2012). Why are firms unlevered? Journal of Corporate Finance. Vol. 18: 664-682.

Elam, R. (1975). The effect of lease data on the predictive ability of financial ratios.

Accounting Review. Vol. 50, No. 1: 25-42.

Ely, K.M. (1995). Operating lease accounting and the market’s assessment of equity risk.

Journal of Accounting Research. Vol. 33, No. 2: 397-415.

El-Gazzar, S.M., Lilien, S. & Pastena, V. (1986). Accounting for leases by lessees. Journal of

accounting and economics. Vol. 8: 217-237.

El-Gazzar, S.M. (1993). Stock market effects of the closeness to debt covenant restrictions resulting from capitalization of leases. Accounting review. Vol. 68, No. 2: 258-272.

Fülbier, R.U., Silva, J.L. & Pferdehirt, M.H. (2008). Impact of lease capitalization on financial ratios of listed German companies. Schmalenbach Business Review. Vol. 60, No. 2: 122-144.

Goodacre, A. (2003). Assessing the potential impact of lease accounting reform: a review of the empirical evidence. Journal of Property Research. Vol. 20, No. 1: 49-66.

Huizingh, E. (2009). Werken met SPSS 16.0. Sdu uitgevers, negende druk. IFRS (2010). Exposure draft Leases

IFRS (2011). Project: Leases, Comment letter summary – main issues

Imhoff, E.A., Lipe, R.C., & Wright, D.W. (1991). Operating Leases: Impact of constructive capitalization. Accounting Horizons. March, 51-63.

Imhoff, E.A., Lipe, R.C., & Wright, D.W. (1997). Operating Leases: Income effects of constructive capitalization. Accounting Horizons. Vol. 11, No. 2: 12-32.

Langelaar, J. (2012). Nederlande rente op staatleningen laagste ooit. Elsevier. http://www.elsevier.nl/Economie/nieuws/2012/12/Nederlandse-rente-naar-laagste-punt-ooit-1135794W/

Lückerath-Rovers, M. (2004). Operationele leases: een niet te onderschatten post. Maandblad

voor Accountancy en Bedrijfseconomie. No. november 2004: 497-506.

Lückerath-Rovers, M. (2007). Operating-lease disclosures: An empirical investigation. Proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam.

Lückerath-Rovers, M. (2007). Operationele leases en het voorspellen van faillissement.

Maandblad voor Accountancy en Bedrijfseconomie. No. december 2007: 624-637.

Monson, D.W. (2001). The conceptual framework and accounting for leases. Accounting

Horizons. Vol. 15, No. 3: 275-287.

Nelson, A.J. (1963). Capitalizing leases – the effect on financial ratios. Journal of

Accountancy. July: 49-58.

Sutton, T. (2004). Corporate Financial Accounting and Reporting (Prentice Hall, Essex, 2). Scott, W.R. (2009). Financial accounting theory (Pearson Prentice Hall, Toronto, 5). UBS Warburg (2001). Global Accounting: Capitalisation of operating Leases.

Wilkins, T., Zimmer, I. (1983). The effect of Leasing and different methods of accounting for leases on credit evaluations. Accounting Review. Vol. 58, No. 4: 749-764.