Taalonderzoek in de praktijk

Amsterdam University of Applied Sciences

Taalonderzoek in de praktijk

van Rijk, Yvonne

Publication date 2017

Document Version Final published version Published in

Meer taal

Link to publication

Citation for published version (APA):

van Rijk, Y. (2017). Taalonderzoek in de praktijk. Meer taal, 5(2), 26.

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please contact the library:

https://www.amsterdamuas.com/library/contact/questions, or send a letter to: University Library (Library of the University of Amsterdam and Amsterdam University of Applied Sciences), Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

Download date:27 Nov 2021

promoveerde in ^{mei 2017 aan de} {Jniversiteit van Amsterdam met het proefschrift 'Maximizing meaning: reading informative texts in Developmental Education', een onderzoek naar het leren lezen van informatieve teksten in de midden-/bovenbouw van het Ontwikkelingsgericht Onderwijs.

lnformatieve teksten kunnen lezen en begrijpen is een van de belangrijkste vaardigheden die kinderen leren op de basisschool. Kinderen die niet goed zijn in begrijpend lezen ondervinden daar hinder van bij het lezen van studietek- sten in het vervolg van hun schoolloop- baan en hun toekomstig maatschappe- lijk leven.

Ontwikkelingsgericht Onderwijs ^(OgO) is een innovatieve pedagogisch-didacti- sche benadering, gebaseerd op deVygot- skiaanse leertheorie. ln deze benadering worden leesactiviteiten geïntegreerd ⁱⁿ betekenisvolle thema's en streven leraren ernaar dat het lezen van teksten beteke- nisvol is voor leerlingen. ln de midden- ^en bovenbouw krijgen de thema's vorm in een bnderzoekscurriculumi De Ieesteksten worden geselecteerd op basis van onder- zoeksvragen die leerlingen zelf hebben geformuleerd, zodat zij al lezend op zoek kunnen naar antwoorden op hun eigen vragen. Op deze manier wil OgO persoon-

lijk betekenisvol en motiverend leeson- derwijs bieden, met als uitkomst - ^naast

leesbegrip - ^een specifieke lezersidentiteit:

een onderzoekend type lezer, voor wie le- zen meer is dan een schoolse vaardigheid.

Over innovatieve onderwijsconcepten zo- als OgO klinken soms sceptische geluiden bij beleidsmakers, leraren en onderzoekers.

Verondersteld wordt dat leerlingen meer baat hebben bij een traditionele program- matische aanpak met directe instructie en veel oefening, waarbij leerlingen aan de hand van een begrijpend leesmethode ^en volgens een voorafvastgesteld schema de-

zelfde teksten lezen. Dat zou vooral gelden voor leerlingen uit etnische minderheids- groepen en/of met laag opgeleide ouders.

ln vijf OgO-klassen (groep 6) hebben we onderzocht hoe OgO-leraren het ^{lezen van} informatieve teksten betekenisvol ^maken.

Die studie laat zien dat OgO-leraren kin- deren teksten laten lezen die aansluiten bij hun persoonlijke interesses en emoties.

Daarnaast zijn die teksten functioneel, om- dat ze informatie bevatten die leerlingen nodig hebben om deel te kunnen nemen aan een maatschappelijk relevante activi- teit die in de ^klas nagebootst wordt, zoals een Romeinen-tentoonstelling, een milieu- brigade of een ruimtestation.

Verder hebben we de effectiviteit van ^de OgO-benadering in de midden-/boven-

bouw van het basisonderwijs onder- zocht, ook voor leerl

ngen uit etn ische minderheidsgroepen en leerlingen met laagopgeleide ouders.

Een vergelijkend onderzoek onder 570 leerlingen uit groep 6 op twaalf OgO-scholen en twaalf programma-

tisch werkende scholen toont aan dat leerlingen informatieve teksten even goed leren lezen en begrijpen met de OgO-aanpak als met een methode voor begrijpend lezen.

Dat geldt ook voor leerlingen uit etnische minderheidsgroepen ^en leerlingen met laag opgeleide ou- ders. Deze conclusie kan twijfels wegnemen in het onderwijsveld over de geschiktheid van een inno- vatief onderwijsconcept als OgO, waarin het leesonderwijs niet is voorgeprogram- meerd door middel van een leesmethode,

in het bijzonder voor leerlingen uit etni- sche minderheidsgroepen en met laagop- geleide ouders.

Zinvol lezen, keuzevrijheid en ^succeser-

varingen voor ieder kind moeten ervoor zorgen dat lezen meer de diepte ingaat dan lezen met de methode op niet-OgO scholen. Samenwerken en de integratie van verschillende activiteiten binnen ^een thema maken lezen tot een rijkere en func- tionele activiteit. Op deze manier is ^lezen zowel persoonlijk betekenisvol als func- tioneel. Dat is iets heel anders dan lezen als schoolvab waarvoor je leesstrategieèn moet aanleren.

Het proefschrift van Yvonne van Rijk ^is te

downloaden via www.uva.nl