Onderwerp : Informatie n.a.v. uitspraak Centrale Raad van Beroep over hulp bij het huishouden Registratienummer : at16001378

Onderwerp : Informatie n.a.v. uitspraak Centrale Raad van Beroep over hulp bij het huishouden Registratienummer : at16001378

Registratiecode : *at16001378*

Auteur : André Goudriaan

Status : Openbaar

Inleiding

Op 18 mei jl. heeft de Centrale Raad van Beroep (hierna: CRvB) enkele richtinggevende uitspraken gedaan over de hulp bij het huishouden (hierna: HH). Deze uitspraken zijn van groot belang voor de manier waarop de HH uitgevoerd wordt. Hieronder volgt een korte bespreking van enkele aspecten van de uitspraak die de CRvB gedaan heeft, waarbij het accent ligt op onderdelen van de uitspraak die voor het HH-beleid van Beuningen relevant zijn.

HH valt onder de Wmo

De CRvB oordeelt dat de HH onder de Wmo valt. Het argument daarvoor is dat uit de wetsgeschiedenis niet valt te herleiden dat HH niet onder de Wmo zal vallen. Het voeren van een gestructureerd huishouden (art. 1.1.1. Wmo 2015) omvat ook het schoon en op orde houden van het huishouden, evenals het kunnen beschikken over schoon beddengoed en schone kleding.

Gemeente Beuningen voldoet aan dit criterium door een algemene voorziening op basis van de Wmo aan te bieden. De algemene voorziening staat namelijk genoemd in het Beleidsplan Jeugd, Wmo, Gezondheid 2015-2016 en is ook opgenomen in de Herziene verordening maatschappelijke ondersteuning. Daarmee is duidelijk dat de voorziening geheel binnen het kader en met het oog op de doelstelling van de Wmo aangeboden wordt.

HH is niet algemeen gebruikelijk

Uit de uitspraak van de CRvB kan afgeleid worden dat het niet juist is om te redeneren dat HH algemeen gebruikelijk is. Algemeen gebruikelijk wil zeggen dat het gaat om een voorziening waarover een cliënt ook zonder beperkingen had kunnen beschikken. Concreet kan daarbij gedacht worden aan voorzieningen die:

1. Niet speciaal voor personen met beperkingen bedoeld zijn;

2. In de normale handel beschikbaar zijn;

3. Qua prijs vergelijkbaar zijn met soortgelijke producten die algemeen gebruiken worden geacht;

4. Ook een persoon zonder beperkingen zou kunnen hebben.

Het is – op grond van de uitspraak – niet mogelijk om categoraal de HH uit te sluiten voor inwoners die daarop aangewezen zijn.

In het beleid van gemeente Beuningen is geen sprake van het algemeen gebruikelijk verklaren van de HH.

Hulp bij het huishouden als algemene voorziening

Het is volgens de CRvB toegestaan de HH als algemene voorziening aan te bieden, mits de algemene voorziening:

1. Daadwerkelijk beschikbaar is voor een cliënt;

2. Door de cliënt financieel gedragen kan worden;

3. Passende compensatie biedt voor de cliënt;

4. Aangeboden wordt door een aanbieder waar de gemeente een contract daartoe heeft afgesloten.

Als aan voorwaarde 1,2 of 3 niet voldaan wordt, dient een (aanvullende) maatwerkvoorziening ingezet te worden.

Gemeente Beuningen heeft met vier aanbieders een contract afgesloten voor het leveren van HH. Daartoe

zijn afspraken gemaakt over de prijs en de gevraagde diensten die daarvoor geleverd worden. In dit opzicht

voldoet Beuningen aan de kaders die de Raad geeft. In individueel onderzoek dient bepaald te worden in

hoeverre de voorziening voor cliënt compenserend is en financieel te dragen valt. Uit de uitkomsten van

2

ingediende bezwaren en – indien van toepassing – een rechterlijke uitspraak zal moeten blijken in hoeverre de gevoerde gesprekken en bijbehorende onderzoeken voldoen aan de hier genoemde criteria. Door het voeren van gesprekken en beoordeling van de individuele situatie van cliënten heeft het college in het kader van de zorgvuldigheid recht gedaan aan deze vereisten. Wel kan het zijn dat deze beoordeling ertoe leidt dat aan (aanvullende) maatwerkvoorziening nodig is.

Bijdrage in de kosten voor algemene voorziening

Het is mogelijk om een bijdrage te vragen voor het gebruiken van de algemene voorziening hulp bij het huishouden. Dit dient – zo oordeelt de CRvB op basis van de wet- echter in de verordening geregeld te worden.

Op de achtergrond speelt hier mee dat – anders dan bij maatwerkvoorzieningen – geen landelijk

vastgesteld kader bestaat voor maximering van de bijdrage voor algemene voorzieningen, zij het dat ook voor algemene voorzieningen wettelijk is bepaald dat de bijdrage in de kosten niet hoger mag zijn dan de kostprijs van de voorziening. Voor maatwerkvoorzieningen bestaan landelijk vastgestelde grenzen die aangeven hoe hoog de bijdrage maximaal mag zijn. Het CAK bewaakt ongewenste cumulatie bij

maatwerkvoorzieningen. Voor algemene voorzieningen bestaat deze anticumulatieregeling niet. Daarom is het noodzakelijk de gemeenteraad zelf de hoogte van de bijdrage vast te laten stellen, zodat hij zelf toeziet op het voorkomen of beperken van cumulatie van bijdragen in de kosten.

Een vergelijkbaar iets geldt voor het vaststellen van doelgroepen die in aanmerking komen op een korting voor de bijdrage in de kosten. Ook dit dient in de verordening vastgelegd te worden.

Voor Beuningen betekent dit dat de verordening aangepast moet worden aangezien de hier genoemde bevoegdheden gedelegeerd waren aan het college. Hoewel de verordening in dit opzicht gerepareerd wordt, betekent dat niet dat alle juridische risico’s ondervangen zijn. Het valt te bezien in hoeverre de gevraagde bijdrage in de kosten voor de algemene voorziening hulp bij het huishouden als redelijk beoordeeld zal worden.

Het belang van zorgvuldig, op het individu gericht onderzoek

Hoewel Beuningen niet met standaardmodules werkt, zoals bijvoorbeeld elders wel gebeurt, heeft de CRvB op dit punt ook een duidelijk oordeel gegeven. Het werken met standaardmodules is in principe mogelijk, maar aan die modules dient een deugdelijke, objectieve en onafhankelijke onderbouwing ten grondslag te liggen. Daarin zal onderbouwd moeten worden dat die standaardmodule het resultaat ‘een schoon en leefbaar huis’ mogelijk maakt.

Dezelfde redenering geldt voor aanpassingen aan het indicatieprotocol. Daaraan dient eveneens een grondige en objectieve onderbouwing aan ten grondslag te liggen. Zeker bij maatwerkvoorzieningen, zoals uit de naam in feite al voortvloeit, kan niet of niet altijd volstaan worden met een verwijzing naar een standaardoplossing. Het is aan het college om te onderzoeken of de standaardoplossing voldoet.

Zoals hierboven al is aangegeven, betekent dit dat het college zich in een individuele situatie niet zo maar

op het standpunt kan stellen dat het aantal uur dat via de algemene voorziening beschikbaar is, als

toereikend beoordeeld kan worden. Als grondslag van dat beperkt aantal uur verwijzen naar de financiële

kaders is evenmin toereikend. In een individueel geval zal het college moeten onderzoeken of de algemene

voorziening daadwerkelijk voorliggend is en een passende oplossing is. Dit kan er dus toe leiden dat een

maatwerkvoorziening nodig is en die zal dan op de cliënt afgestemd moeten worden.