Souterliedekens
Willem van Zuylen van Nyevelt
bron
Willem van Zuylen van Nyevelt, Souterliedekens. Symon Cock, Antwerpen 1540
Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/zuyl004sout02_01/colofon.php
© 2013 dbnl
de principaelste oefeningen zijn moet, daer hem een goet Christen mensce altijt, met woerden, wercken, ende ghedachten, mede behoort te becommeren, ende die niet en behoort achter te laten, mer altijt te helpen vorderen. Want men dan daghelijcx (God betert) siet, ende hoort, dat den eerwaerdigen naem Gods, in lichtuerdige, ydele liedekens, so dicmael biden menighen ontheylicht ende misbruyct wort, so zijn dese souter liedekens met groten arbeyt ende neersticheyt vergadert, om dit quaet te verhoeden (so vele alst mogelijc zijn sal) ende die ionghe iuecht een oorsake te gheuen om in die plaetse van sotte vleeschelike liedekens, wat goets te moghen singhen, daer God doer gheeert, ende si doer ghesticht mogen worden. Ghemerct dan, dat Dauid die Godlike Propheet, so rijcken materie, in sinen souter, hier toe achterghelaten heeft, so zijn hier (so ghi sien moecht) op elcke psalmen, sonderlinge wisen van wereltlike liedekens gheappliceert, ende op noten ghestelt, op dat de ghehe die de musike niet en verstaen, die selue wisen mogen leeren, vanden ghenen diese verstaen. Die woorden vanden text zijn so na geuolcht, ende daer in gheuoecht, alsmen opt alder naeste (om tghedicht der rimen wil) heeft moghen bi brenghen. Niet dat alle die woorden so iuyst daer in zij ghetogen, alsse inden text staen, dwelck in dese composicie niet doenlic en was ende sal dit billicx allen discreten lesers (die hen des verstaen) niet vreemt gheuen, mer tverstant, ende den sin, sult ghi ter redeliker wijs daer in vinden, soe men dat (wt .S. Augustino, Hylario, Arnobio, Haymone ende, wt den Hebreeuschen text) opt beste heeft mogen volbrengen. Wilt daer om beminde Christen lesers, dese liedekens tot uwen profijte aldus ghestelt, int beste ontfangen, ende v daer niet aen stooten, dat die scherpe letterlike wtlegghinge, noch die Rhetorijcsce coloren
A2r
daer so nauwe niet in gheobserueert en zijn, maer wilt meer aenmercken die sake, waer om datse ghemaect zijn (te weten) dat Gods naem (so vore gheseyt is) dicmael hier dore gheheylicht sal mohen worden, ende dat die ionge lieden (dye doch tot singhen veel gheneycht zijn) haer ghenoechte wt eenen gheesteliken sanck sceppen moghen, dwelc Gode sonder twifel wel aenghenaem zijn sal, die alsulcken dancoffer niet en versmaet, bisonder alst wter herten gheschiet, daer ons die Apostel Paulus toe vermaent Colloss .iij. seggende. Leert, ende vermaent v seluen met sangen, ende lofsangen, ende gheestelike liedekens inder ghenaden, ende singt den Heere in uwer herten. Daer om so salmen dese liedekens wt der herten met grooter aendacht singhen, ende passen dat die ooren meer na den gheest der woorden dan na de stemme, ende tgheluyt des monts luysteren, so als .i.Corin.xiiij. staet Ick sal ooc singhen metten gheest, ende sal ooc singhen metten sin. Hier wt merct ghi wel, datmense met als ander lichtuerdige ghemeyn liedekens, maer met grooter deuocien ende een opgeheuen herte tot God behoort te singhen. Als si so ghesonghen worden, sullense vrucht doen, ende sonderlinghe stichten, also wel den toehoorders, als den sangers selue. Want niemant en is so ongheleert, hy en wort hier erghens inne onderwesen, niemant so droeuich, hi en vint hier eenighe vertroostinghe, niemant soe sondich, hi en wort daer wt beweghen tot leetwesen, ende beteringhe zijns leuens. In summa also sinte Athanasius seyt tot Marcellinum. In alderley saken, hoese ooc mogen ghelegen zijn, daer machmen altijt eenighe van desen godlijcken liedekens toe ghebruyken, die na ghelegentheyt der saken, tot beteringhe ons leuens, tot troost ons lidens, tot
verlichtinghe ons verdriets dienen moghen. Hier om beminde leser, laet v doch dese cleyne vermaninghe ter herten gaen, ende als ghi goets moets zijt, ende v tot vruechden wilt gheuen, so wilt lieuer uwen gheest vermaken, met Gods lof, daer ghi God mede behaecht, dan dat ghi v vleesch met onduechdelicke sanghen sout verwecken, daer ghi den duuel mede behaecht. Aldus, waer ghi zijt, tsy alleen by v huysghesin, oft bi goede ende God vreesende gheselschap, op die reyse, opten velde, oft aen dis tafel, inde plaetse van achter-
stricken behouden, ende uwen tijt also christeliken ouer brengen, die wile dat ghi aldaer bi den anderen zijt, op dat die grimmende leeu, onse viant, bliue te vergheefs ouer v staen gapende om te verslinden, wanneer hem die oorsaken (om v tot die voerghenoemde sonden te brenghen) doer dese goede occupacie des sancx, gheheel benomen sullen worden. Hier toe wil v God almachtich verleenen zijn heylighe gracie, ende bistant tot allen tiden, wien si glorie, lof, ende dancbaerheyt inder eewicheyt Amen.
§ Registere der wijsen, verclarende op welcke psalmen die elck besonder ghemaect zijn.
A
v. psalm Aenhoort al mijn gheclach ghi ruyterkens
fray
xxxviij. psalm Aen gheender linden daer staet een dal
xvi. psalm Alle mijn gepeys doet mi so wee wien sal
ick claghen
xliij. psalm Als ons die winter gaet van heen so coemt
ons die somer aen.
lvi. psalm Als alle cruydekens spruyten ende alle
dinck verfrayt
B
lxij. psal Bedruct tot alder stont
C.xvi. psalm Benedicamus domino alleluya, alleluya,
alleluya, alleluya
C.xiiij. psalm Ben ick vileyn, of dorper vuyl puytier.
C
C.xxiij. psalm Coemt voort, coemt voort sonder
verdrach, mijn alder liefste lief verborghen
C.xxxi. psam Coemt doot tot mi, rascht uwen ganck.
Den lof sanc der dry kinderen inden vierighen ouen
Conde ick die maneschijn bedecken, hoe gaern sou ick bi nachte gaen.
den lof sanc Marie Conditor alme syderum.
den lof sanck Augustini ende Ambrosij Christe qui lux est et dies
D
xv. psalm Die mi morghen wecken sal, dat sal doen
die nachte
xxxij. psalm Daer ick eens was willecome, si hieten
mi elders
xl. psalm Die winter is die here
lix. psalm.
Dat ick om een reyn beeldeken soet, dus langhe
lxi. psalm.
Die eerste vruecht die ick ghewan.
C.xliiij. psalm Den eersten vrient die ick ghewan.
lxiiij. psalm Den rijm en schaet der bloemen niet.
lxvi. psalm Daer spruyt een boom aen ghenen dal.
lxix. psalm.
Doen hanselijn ouer der heyden reedt.
lxxij. psalm Dou vien cela
lxxiij. psalm Die mey staet vrolijck in sinen tijt, met
loouerkens om behanghen
lxxvij. psalm Die wissel drijft en is gheen narre
xcix. psalm.
Dat had een meysken een ruyter wat lief.
C.x. psalm Die winter is een onweert gast dat merck
ick aen
C.xvij. psalm Dese niders met haer quaet fenijn
C.xxiiij. psalm.
Die slachtstraet is mi verboden bi haer en mach ick niet sijn
C.xxv. psalm Die lancxste nacht van desen iare, die
brengt ons vruechde cleyne
C.xxix. psalm Dy vrou van hemel roep ick aen
C.xiij. psalm De ma tristesse et de playsir
C.xliij. psam Doer liefde ben ick ter doot ghewont
C.L. psal.
Die bruyt en wou niet te bedde was dat niet iam.
C.xxxvij. psalm Die mi eens te drincken gaue, ic songhe
hem een goet liet
C.xxvij. psalm Die nachtegael die sanc een liet dat leerde
ic.
E
xlvi. psalm Een nyeuwe liet wij heffen aen
x. psal Een nieuwe liet heb ic op hant ter eere
van alle vrouwen
xvij. psal.
Een nyeu liet heb ick ghedicht met also domme sinnen
xiiij. psa Een ridder ende een meysken ionc op een
riuiere dat si sa.
xxij. psalm Een boelre moet sich miden veel
xxxi. psalm Een liet eerbaer van die liefste wil ick
beghinnen
xlix. psal Een vrientlijck ghebeeldt mijn hert
bedwonghen heeft
lxxiij. psal.
Een vroulijck beelt heeft mi in haren sin ghestelt
psalm xxiij.
Een aerdich trommelaerken sonder ducht.
li. psal En ysser niemant inne, sprack daer eens
heeren knecht
lxxij. psal Een liedeken met vruechden soet dat sal
ic gaen beghin.
xcviij. psal Een schoon ionghe maecht, heeft mi
ghedaecht, te co.
lxxxvi. psalm Een boerman had eenen dommen sin
C.v psal Een aerdich vrouken heeft mi ghewont,
int herte
C.xix psalm.
En hebdi niet ghesien cornelis neue
den sanc Sacharie Een oudt man sprack een ionck meysken
an
F
xxi. psalm.
Fortune wat hebdy ghebrouwen
G
Ghi ionghe meyskens van
C.i. psalm Ghequetst ben ick van binnen
C.vi. psalm Ghepeys ghepeys vol van enuien
den lof sanc Ezechie Ghi lustighe amoreuse gheesten
H
I. psalm Het was een clercken dat ghinc ter schole
den lof sanc Esaye Op die selue wise
iiij. ps Het daghet inden oosten
viij psalm Het waren twee ghespeelkens goet
iij. psalm Het reghende seer, ende ick wert nat, bi
minen
C.ix. psal Het waren drie ghespeelkens vroech op
ghestaen
C.xxxiiij psal Het quam een ruyterken wt bosschayen
den lofsanc Abacuc Op de selue wise
xlv. Psalm Het voer een knaepen ouer rijn
lxxi. psalm Het voer een ael out ruyterkijn
C.xxx psalm Het voer een scheepken ouer rijn
C.xlvi. psalm Het voer een maechdelijn ouer rijn, si
hoede haers vaders lammerkijns
lxij. psalm Het mach een man sijns leuens lusten, die
sijn lief
lxx psal Hoe coem ic hier in dit dangier vrou
venus heeft
lxxxviij. psalm Haer vroulijck sucht, haer edel duecht
lxxxix. psalm Help God hoe wee doet scheyden.
C.xij. ps Het is goet pays goet vrede, in al mijns
heeren landen
C.xxxiij. psal Hoe soudick vruecht bedriuen, mijn leuen
valt mi
I
vi. psalm In oostenrijck daer leyt een stadt
lxxxij. ps In oostlant wil ick varen, mijn bliuen is
hier niet lanc
C.xxviij. ps Ie my mon cueur
Cxxxviij psalm Il me souffit de tout mes mal
vij. psalm Ick arm scaepken aen die groen heyde
waer sal ic
xi. psalm.
Ic ghinc al ghister auont, so heymelijc eenen ganc
xxvij. psal.
Ick ghinc al ghister auont, so heymelijc op een oort
xij psalm Ick had een boelken wtuercoren
xxvi psalm.
Ick weet een vrouken amoreus si heeft mijn herte beuaen, den
xviij. psal Ick had een ghestadich minnekijn, gheen
schoonder
xix. psal Ick hadde een liefken wtuercoren die ic
van herten minne
xxxvi. psal.
Ick heb om vrouwen wille, ghereden so menighen
lij. psalm Ic heb een wijf ghetrout (God weet oft mi
berout
xxxvij psalm Ic wil mi gaen verhueghen, verbliden
minen
xxxix. psal Ic quam aen eenen dansse, daer menich
schoon vrou
lxiij. psalm Ick quam ghereden in een dal
lxv. psalm Ick seg adieu, wi twee wi moeten
scheyden
lxxvi Ick truer, ick sucht, ic be
Ick voer daer her, met hertsen
heyme
C.xlij. psalm Ick mach wel claghen minen noot
Symeons sanc Iesu saluator
L
xxxi. psalm Lamour de moy
C.iij. psal Languier my fault
C.xxxv. psalm Le bergier et la bergierie sont a lumbre
dung buysson
Lijnken sou backen mijn heer sou kneen
C.xlv. psalm Loouerkens dat sijn loouerkens
M
xx. psalm Mijn sinnekens sijn mi onttoghen, al van
die alder
psal .xxiiij.
Mijn hert dat iaecht seer onuersaecht, in desen soeten coelen meyen tijt.
xxxix. psalm Minen gheest heeft mi bedwonghen
lv. psalm Mijn liefken siet mi ouel aen
lviij. psalm Mijn moerken gaf mi eenen man
xcvij. ps Mijns liefs aenscouwen, mijnder ionger
herten medecijn
C.xviij. psalm Maria saert, van edelre aert
C.xxi. psalm Ma damme la regente cest nest pas la
C.xli. psal Met lusten willen wi singen, ende louen
dat roomsche
N
lxxviij. psalm Nv hoort na mi ghi venus kinderen
lxxx. psal Nv wilt doch nae mi horen, die wel wilt
sijn ghmint
C xviij. psal Nature heeft mi bedwonghen, te singen
een vrolijc
C.xxij. psalm Noch is self dat alder beste cruyt
O
xxxiiii. psalm O wreede fortune ghi doet my trueren nv
xciij. psalm O wreet bediet, daer ic af sing dit liet
lxxix. ps O lustelike mey, ghi staet in saysoene,
schoon ende groene
lxxxv. psal Op v betrou ick heere, ghi sijt mijn
toeuerlaet
lxxxi. psalm.
Op eenen morghen stont, soe yst dat ick beghinne
C.viij. psalm.
Op dese vaert so lijde ick groot noot
C.xxiij. ps Op een so schonen fonteyne, daer vant
icxse spelen gaen
lxxxiiij. psal Och sal ick al mijn leuen in onghenoechte
sijn
C.ij. psal Om een die alder liefste mijn daer ic af
singen wil
L. psalm O bloeyende iuecht, notabel, wijs van
sinnen
P
lxxxvij. psalm Peysen, truren duchten, en hopen
xcv. psalm.
Que maul dict soit ce faulx viellayrt
R
ij psalm Rooskens root seer wide ontloken
xiij. psalm Rijck God hoe is mijn boel dus wilt
lvij psalm Rijck god gheeft mi goet auontuer, sprac
daer
Rijck God wien sal ick claghen
A4v
lxvij. psal dat heymelijc lijden
C.xlviij. ps.
Rijck God hoe mach dit wesen dat ic dus truerich
xxxv. psalm.
Rosina waer was v ghestalt
S
xxv. psalm.
Sorghe ghi moet besiden staen
lxxxi. psal Sur le pont dauingon
C.xxvi. psalm Si en sullens my niet verdrijuen, quade
tonghen die mi benijden.
xlix. psal Schoon lief laet v ghedencken, so
menighen swaren sucht
T
xli. psalm Tyrannich werck vol erchs ghedronghen
lxxv. psalm Trueren so moet ick nacht ende dach
lxxxiij. psalm Te munster staet een steynen huys.
xci. psalm Ter eeren van allen ionghelinghen, die
gaerne in venus armkens sijn
xciij. psalm Ter eeren van haer, wil ick een liet
beghinnen
C.iiij. psalm Troostlijcker troost, du hebtste verloost
U
lxxxv. ps.
Uenus Iuno Pallas
C.xi. psalm Uol drucx soe is dat herte mijn
C.xv. psalm Urou venus ghi sijt soe schoonen wijf,
ghi staet int
verhuecht
lxviij. psal Waer is mijn alder liefste, die ic met
ooghen aensach
liij. psalm Wat sullen wi gaen beghinnen, wi ghilden
al ghemeyn
liiij. ps Wij sullen den mey ontfanghen met groter
eerwaerdicheyt
C.vij. psalm Wes sal ic mi gheneren, ic arme
broederlijn.
C.xlvij. psal Wel op laet ons gaen riden, en sadelt mi
mijn peert
C.xlix psalm.
Wie wil hooren een nieuwe liet dat Thantwerpen is gheschiet.
§ Hier eynt die Tafel.
§ Den eersten psalm Beatus vir qui non abijt. Nae die wise Het was een clercxken, dat ghinck ter scholen.
+Beatus vir qui non abijt in consilio impiorum & in via peccatorum non stetit & in cathedra pestilentie non sedit.
SAlich is die man, en goet gheheeten+ Die tot den bosen niet en gaet
Noch bi den spotters is gheseten
A5r
Die in haer weghen niet en staet.
+Sed in lege Domini voluntas eius: et in lege eius meditabitur die ac nocte.
Maer in die wet van God den Heere+ Stelt sinen wille dach ende nacht.
Ende op zijn wet ghedencket seere Sal worden als een boom gheacht
+Et erit tanquam lignum quod plantatum est secus decursus aquarum: quod fructum suum dabit in tempore suo
Ghelijck een boom bi der riuieren+ Sijn vruchten gheeft tot zijnder tijt Soe sal certeyn in alle manieren Dees man oock zijn ghebenedijt.
+Et folium eius non defluet:
et omnia quecunque faciet prosperabuntur.
Een blat en sal niet moghen dalen+ Van desen boom (dit wel versint) Gheluck en voerspoet sal hi halen Al wat hy opter aerden beghint.
+Non sic impij non sic: sed tanquam puluis quem proijcit ventus a facie terre.
Mer dit en sal niet mogen gheboren+ Den boosen die Gods woort verschuyft God sal hem vander aerden verschoren Ghelijck die wint dat sant verstuyft.
+Ideo non resurgunt impij in iudicio, utque peccatores in concilio iustorum.
Daer om sij en sullen bi den goeden+ Noch in dat oerdeel blijuen staen Hier af soe wil ons God behoeden Beschermen, en niet van ons gaen.
+Quoniam nouit Dominus viam iustorum: et iter impiorum peribit.
Want God bekent haren wech, en leuen+ Al die de duecht hantieren fijn
Maer die de boosheyt hier aencleuen.
Haren wech die sal verloren zijn.
§ Den .ij. psalm. Quare fremuerunt. Na die wise Roosken root seer wijdt ontloken, na v staet mijn begheren a.
+Quare fremuerunt gentes:
et populi meditati sunt inania.
WAer om so rasen die heydensche minschen?+
Waer om bedenckense ydelheyt?
Die Coningen en die aertsce Prinschen Staen tegen des Heren maiesteyt.
+Astiterunt reges, terre: et principes conuenerunt in vnum, aduersus Dominum et aduersus Cristum eius.
Al tegens den Heere zijn si ghecomen+ En sinen ghesalfden dit verstaet Bieen vergadert, sy hebben ghenomen, En hebben ghesloten eenen raet.
+Dirumpamus vincula eorum, et proijciamus a nobis iugum ipsorum
Si seggen, laet ons vernielen, verwerpen+ Haer banden, haer rock, al van ons lijf
+Qui habitat in celis irridebit eos: et Dominus subsannabit eos.
Maer God die salder hem tegens scherpen+ Belachen, bespotten haer bedrijf.
+Tunc loquetur ad eos in ira sua, et in furore suo conturbabit eos.
Dan sal hi tot haer zijn gramscap keeren+ Veruaerense met eenen straffen moet Hi salse benauwen, en druck vermeeren Wanneer hy op haer sal zijn verwoet.
+Ego autem constitutus sum rex ab eo super Syon montem sanctum eius, perdicans preceptum eius.
God heeft my een coninc willen setten+ Die ouer den berch van Syon sel Altijt regneren, wilt daer op letten Sijn gheboden sal ick preken wel.
+Dominus dixit ad me filius meus es tu ego hodie genui te
God sprac tot mi (ghi moghet horen)+ Op heden heb ick v voort ghebracht
+Postula a me & dabo tibi gentes hereditatem tuam: &
possessionem tuam terminos terre
Begheert van mi, ick gheef v te voren+ Die heydenen, en des werelts macht.
+Reges eos in virga ferrea,
& tanquam vas figuli confringes eos.
Ghi sultse castyen met yseren roeden+ Ghi sultse vernielen o stercke God Die v veruolghen en den goeden, Ghi breectse ghelijck eenen aerden pot
+Et nunc reges intelligite erudimini qui iudicatis Ghi coningen hier ter werelt gheseten+
A6r
Wilt dit ter herten laten gaen
+Et nunc reges intelligite:
erudimini qui iudicatis terram.
Ghi rechters poocht v om dit te weten+ En wilt dese leeringhe nemen aen.
+Seruite Domino in timore.
& exultate ei cum tremore.
Den Heere wilt dienen tallen tijden+ Met vreese, so wilt ghenuechte ontfaen
+Apprehendite disciplinam:
nequando irascatur Dominus et pereatis de via iusta.
Sijn leeringe, zijn soon en laet niet gliden+ Op dat ghi blijft ter rechter baen.
+Cum exarserit in breui ira eius: beati omnes qui confidunt in eo.
Als sinen toorn sal wesen ontsteken+ Wel hen die God betrouwen dan In corter stont als God wil wreken Wel hem die in hem gheloouen can.
§ Den derden psalm. Domine quid multiplicati sunt Na die wise Het reghende seer, end ic wert nat.
+Domine quid muliplicati sunt qui tribulant me, multi insurgunt aduersum me.
OO Heer hoe zijnse so menichfout+ Mijn vianden seer fel en stout Staen tegens mi
+Multi dicunt anime mee:
non est salus ipsi in Deo eius.
Veel seggen tot mijnder sielen+ Dat ic van God verlaten si.
+Tu autem Domine susceptor meus es: gloria mea &
exaltans caput meum.
Maer Heer ghi zijt mijn hulper altijt+ Die mi verlost, ende oock verblijt Mijn glory alleyn
Ghi hebt mijn hooft verheuen Maect mi van allen sonden reyn
+Uoce mea ad Dominum clamaui: et exaudiuit de monte. te sancto suo Ick heb gheroepen tot mijnen Heer+
En hi mijn stem verhoorde seer
Ego dormiui et soporatus sum & exurrexi: quia Dominus suscepit me.
En heb die goetheyt Gods ghesmaect Die mi ontfing.
Dus wil ick mi verblijden Als ick van zijn ghenade sing.
+Non timebo milia populi circundantis me exurge Domine saluum me fac Deus meus.
Al waer ic van hondert duysent man+ Besinghelt, die mi quamen an Ick en vreesdese niet
Mijn Heer, mijn God, mijn schepper Staet op, verlost my wt tverdriet.
+Quoniam tu percussisti omnes aduersantes mihi sine causa: dentes peccatorum contriuisti.
Want ghi gheslagen hebt mijn party+ Die sonder saeck veruolchden my.
Haer tanden fel
Hebt ghi in stucken ghebroken.
O groote God van Israhel.
+Domini est salus: et super populum tuum benedictio tua.
Uan God coemt alle salicheyt+ Die ghi hebt alle man bereyt Die tot v loopt
Ghi wilt ghebenedien
V volck Heer, dat in v verhoept.
§ Den .iiij. psalm hooghe te singhen. Cum inuocarem. Nae die wijse.
Het daghet inden oosten, het lichtet ouer al.
+Cum inuocarem exaudiuit me Deus iusticie mee in ALs ick riep met verlanghen+
God hoorde al mijn leyt
Wanneer mi droefheyt heeft beuanghen
A7r
Ghi Heere my troost verbreyt.
+Misere mei et exaudi orationem meam.
O Heer wilt mijns ontfermen+ End aenhoort mijn gheclach Mijn bidden, ende mijn kermen Wilt hooren nacht en dach.
+Filij hominum vsquequo graui corde vt quid diligitis vanitatem & queritis mendacium?
Ghy mannen swaer van sinnen+ Waer om yst v gherief
Dat ghi wilt ydelheyt beminnen En hebben die loghens lief?
+Et scitote quoniam mirificauit Dominus sanctum suum: Dominus exaudiet mecum clamauero ad eum.
Bekendt, hoe God den sinen+ Seer wonderlijck heeft ghedaen.
Hy hoort my tallen terminen Wanneer ick hem roep aen.
+Irascimini et nolite peccare que dicitis in cordibus vestris, et in cubilibus vestris conpungimini
Uerschrict, en schout het quade+ Uwen herten doet vermaen Hebt rouwe, vroech ende spade Van dyes ghi hebt misdaen.
+Sacrificate sacrificium iusticie & sperate in Domino Gheeft God v offerhande+
Dats, hem seer vast betrout Ghi blijft wt alle schande Hy eest die v behout.
+Multi dicunt quis ostendit nobis bona? Signatum est super nos lumen vultus tui Domine dedisti letitiam in corde meo.
Ueel zijnder, die daer spreken+ Wie sal ons verthoonen het goet?
Dijn licht is ouer ons ontsteken Ghi maect bly minen moet.
+A fructu frumenti vini et olei sui multiplicati sunt. In pace in idipsum dormiam er requiescam
Sij zijn nae haerder lusten+ Met alle gheluck versaet.
In dy Heer wil ick rusten Mijn hoep, mijn toeuerlaet.
+Quoniam tu Domine singulariter in spe:
constituisti me.
Want ghi my hier o Heere+ In bisonderen hope stelt
Aenhoort alle mijn geclach ghi ruyterkens fraey van sinnen
+Uerba mea auribus percipe Domine: intellige clamorem meum.
UErhort Heer mijn gheclach+ Mijn woerden wilt ontfanghen.
Ick roep nacht ende dach En maeck seer groot ghewach
+Intende voci orationis mee Ick bid v wat ick mach+
Neemt dit doch in verdrach Hebt acht op mijn verlanghen.
+Rex meus et Deus meus.
Quoniam ad te orabo Domine: mane exaudies vocem meam.
Mijn God, mijn coninck goet+ Sijt ghi, vol charitaten.
Want ick bid met ootmoet Mijn stem hoordy met spoet
+Mane astabo tibi & videbo:
quoniam non Deus volens Vroech sal ick Heere soet+
Staen bi v, wesen vroet Dat ghi boosheyt wilt haten.
A8r
+Neque habitabit iuxta te malignus neque permanebunt iniusti ante oculos tuos.
Al voer v ooghen reyn+ En moghen si niet ghedueren
+Odisti omnes qui operantur iniquitatem perdes omnes qui loquuntur mendacium.
Ghi haetse alle ghemeyn+ Die boose, groot, en cleyn, Die lieghen hier certeyn Ghi wiltse verderuen pleyn En inden afgront stueren
+Uirum sanguinum et dolosum abominabitur Dominus, ego autem in multitudine misericordie tue Die daer bloet ghierich zijn+
Die gaerne een ander bedrieghen God haetse als venijn
Keert van haer zijn aenschijn Daer afbeschermt doch mijn Want tot v ghenade fijn Wil ick seer neerstich vlieghen
+Introibo in domum tuam, adorabo ad templum sanctum tuum in timore tuo.
In dijn huys so wil ick gaen+ V vreese wil ick hanteren O Heere hoort mijn vermaen
+Domine deduc me in iusticia tua propter inimicos meos dirige in conspectu tuo viam meam.
Stiert mi op die rechten baen+ Al sient mijn vyanden aen Wilt altijt bi my staen
Mijnen wech wilt doch regeren
+Quoniam non est in ore eorum veritas cor eorum vanum est
Want siet, in haren mont+ En is niet dan enckel loghen.
Seer ydel is haren gront
+Sepulchrum patens est guttur eorum: linguis suis dolose agebant: iudica illos Deus
Haer kele is onghesont+ Seer open en doerwont.
Haer tonghe bedroch ontbont Oerdeelt God, die ons bedroghen
+Decidant a cogitationibus suis secundum multitudinem impietatum eorum expelle eos, quoniam irritauerunt te Domine.
O God laet haer ghedacht+ Altijt verloren blijuen Si en hebben niet heur acht Dan boosheyt, dach en nacht V ghetercht, ende veracht.
Het is een boos gheslacht Wiltse ghi van v verdrijuen.
Et gloriabuntur in te omnes qui diligunt nomen tuum.
Haer glorie dat zijt ghi
Allen die uwen naem omuanghen.
+Quoniam tu benedices iusto.
Want ghi ghebenedijt+ Die hier rechtuaerdich leuen
+Domine vt scuto bone voluntatis tue coronasti nos.
Vwen goeden wille altijt+ Ons als een schilt beurijt Daer mede ghi verblijt Ende croont ons met iolijt Doer v ghenade verheuen.
§ Den .vi. psalm, op die acht snaren. Nae die wise In oosten rijck daer staet een stadt, si is so wel gheciert
+Domine ne in furore tuo arguas me neque in ira tua corripias me.
IN dinen grim en straft mi niet+ Noch mi met toornigen schijn En wilt castyen in mijn verdriet Maer Heer wilt mijns ghenadich zijn.
+Miserere mei Domine quoniam infirmus sum sana me Domine quoniam conturbata sunt ossa mea.
Want ick ben cranck ende onghesont+ Daer om gheneest doch my
Ick ben verbaest in minen gront Staet mi met v ghenaden by.
B1r
+Et anima mea turbata est valde: sed tu Domine vsquequo.
Mijn siel is bang, en seer verstoort+ Daer om o God wanneer.
Wanneer so sal ick zijn verhoort.
Hoe lang suldijt vertrecken Heer.
+Conuertere Domine & eripe animam meam saluum me fac propter misericordiam tuam.
O Heer doer v bermherticheyt+ Verlost mijn siel, bi staet,
+Quoniam non est in morte qui memor sit tui in inferno autem quis confitebitur tibi?
Want dyen vergheet v maiesteyt+ Die doot is, en ter hellen gaet.
+Laboraui in gemitu meo, lauabo per singulas noctes lectum meum: lachrimis meis stratum meum rigabo.
Ick heb ghesucht in droefheyt groot+ Mijn bed sal worden nat
Met tranen beclaech ick mijnen noot Mijn ooghen zijn van weenen sat.
+Turbatus est a furore oculus meus inueteraui inter omnes inimicos meos.
Mijn ooch dat is verslaghen heel+ Beroert, verbaest, certeyn
Dat mi verdructen mijn vyanden veel Wanneer ick was bi haer ghemeyn.
+Discedite a me omnes qui operamini iniquitatem, quoniam exaudiuit Dominus vocem fletus mei.
Ghi alle die daer boosheyt doet+ Wilt van mi scheyden haest
Want God verhoorde minen droeuen moet Als ick doer weenen was verbaest.
+Exaudiuit Dominus deprecationem meam Dominus orationem meam suscepit.
Die Heer verhoorde mijn gheclach+ En mijn ghebeden al
En heeft ontfanghen sonder verdrach Mijn bidden in dit aertsche dal.
+Erubescant & conturbentur vehementer omnes inimici mei conuertantur et erubescant valde velociter Mijn vianden die hier haten mijn+
Moet God altijt beschamen.
Beschaemt, ende om ghekeert laet zijn Die teghens my versamen.
§ Den.vij. psalm. Nae die wise. Ick arm schaep aen gheen groen heyde
+Domine Deus meus in te speraui: saluum me fac ex omnibus persequentibus me:
et libera me.
O Heer mijn God al machtich+
Op v staet minen hoep.
Ick val aen v seer clachtich Tot v is minen loep.
Wilt mi doch hier salueren Al wt der hant van mijn vyant Die mi wil persequeren.
+Nequando rapiat vt leo animam meam dum non est qui redimat neque qui.
&cetera.
Laet hem mi niet verslinden+ Recht als een leeu seer fel
+Domine Deus meus si feci istud: si est iniquitas in manibus meis.
Ter wilen ick niet en can vinden+ Die mi treckt wt zijn ghewel.
+Si reddidi retribuentibus mihi mala, decidam merito ab inimicis meis inanis.
Heb ick in eenighe saken+ Qualijck ghedaen, en my ontgaen, Laet my die vyant laken.
+Persequatur inimicus animam meam, et
comprehendat & conculcet in terra vitam meam et gloriam meam in puluerem deducat.
Laet hem mijn siel veruolghen+ Is hem yet leets gheschiet Hy mach wel zijn verbolghen Mijn glory brenghen te niet
+Exurge Domine in ira tua:
& exaltare in finibus inimicorum meorum.
Rijst op Heer, wiltse scheynden+ Met toorne slaet, mijn vianden quaet Verheft v in haer eynden.
+Et exurge Domine deus meus in precepto quod mandasti et synagoga In v ghebot verheuen+
Sijt ghi Heer: v omuaen Die menschen v aencleuen, Hooch wilt ter glorien gaen.+ Den volcken recht die Heere.
B2r
+Iudica me Domine
secundum iusticiam meam en secundum innocentiam meam super me.
Onnosel, en recht, mi arme knecht+ Oerdeelt: ick bids v seere.
+Consummetur nequitia peccatorum et diriges iustum:
scrutans corda et renes Deus.
Der booser sondaers wercken+ Sullen verdwinen schier
Den gherechten sult ghi stercken Doersoeckende thert, ende nier
+Iustum adiutorium meum a Domino: qui saluos facit rectos corde.
Mijn hulp moet van God comen+ Want hi bewaert, verlost en spaert Den rechten, en den vromen.
+Deus iudex iustus fortis, et patiens: numquid irascetur per singulos dies.
God is een rechtueerdich Heere+ Een rechter die recht doet, Sterck, vroom, en lijdsaem seere.
Maer sal hy oock zijn verwoet En sinen thoorn doen blijcken?
Op elcken dach: hoort mijn ghewach Wie salt dan connen ontwijcken?
+Nisi conuersi fueritis gladium suum vibrauit:
arcum suum tetendit &
parauit illum.
Ten si dat ghi wilt keeren+ Hy dreycht v met zijn sweert,
+Et in eo parauit vasa mortis:
sagittas suas ardentibus effecit.
Sijn boghe om v te verneeren+ Hy spant: dus weest verueert.
Sijn pilen wilt ghedencken Seer vierich, en fel, hy schieten sel Om v ter doot te crencken.
+Ecce parturit iniusticiam concepit dolorem, et peperit iniquitatem.
Die boose siet wil baren+ Sijn ongherechticheyt Droefheyt wilde hi vergaren Hy baerde met bescheyt Boosheyt tot allen stonden.
+Lacum aperuit et effodit eum: et incidit in foueam quam fecit.
Sijn eyghen kuyl, deed op haer muyl+ End heeft hem self verslonden.
+Conuertetur dolor eius in caput eius et in verticem ipsius iniquitas eius descendet.
Hem sal droefheyt gheboren,+ Si coemt hem op zijn hooft.
Op sinen cop van voren Hoe wel hijt qualijck ghelooft.
Op hem soe sal si dalen.
secundum iusticiam eius: et psallam nomini Domini altissimi
En sal tot allen tiden Louen zijn maiesteyt.
Sijn naem met psalmen prisen Sijn hooghen naem, alleen bequaem Om hem eer te bewisen.
§ Den .viij. Psalm Domine Dominus noster quam admirabile. Na ve wise. Het waren twee ghespeelkens goet.
+Domine Dominus noster:
quam admirabile est nomen tuum in uniuersa terra.
O Heer ons alder liefste Heer+ Hoe wonderlijck op eerden Is dinen naem vol alder eer Heerlijck van groter weerden.
+Quoniam eleuata est magnificentia tua super celos.
U moghentheyt te bouen gaet+ Bouen des hemels claerheyt V Godlijck wesen ende staet End oock v eewighe waerheyt.
+Ex ore infantium &
lactantium perfecisti laudem propter inimicos tuos: vt destruas inimicum et vltorem.
Alwt der iongher kindren mont+ Wout ghi v lof verweruen
Op dat ghi brenghen mocht te gront V vyanden bederuen
Want ick o Heer met mijn aensicht+
B3r
Dijn hemelen sal aenschouwen Die maen, end oock dat sterren licht.
Die ghi hebt willen bouwen.
+Quid est homo quod memor es eius, aut filius hominis quoniam visitas eum.
Wat is een mensch: dat ghi ons zijt+ Ghedachtich Heer der Heren?
Eens menschen sone in deser tijt Dyen ghi wilt visiteren.
+Minuisti eum paulo minus ab angelis gloria et honore coronasti eum, et constituisti eum super opera manuum tuarum.
Ghi hebt hem weynich min gheacht+ Dan v enghelen hooch verheuen Tot grooter eeren hem ghebracht Hem regiment ghegheuen.
+Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues et boues vniuersas, insuper & pecora campi
Ghi maectent hem al onderdaen+ Schapen, ossen, alle dieren,
+Uolucres celi et pisces maris, qui perambulant semicas maris.
Die visschen die doer dwater gaen+ Die laet ghi hem regieren.
+Domine Dominus noster, quam admirabile est nomen tuum in vniuersa terra.
O Heer, ons alder liefste Heer+ Hoe wonderlijck opter aerden Is dinen naem, vol alder eer Heerlijck, van grooter waerden.
§ Den .ix. psalm. Na die wise Wt gansser ellendiger herten
+Confitebor tibi Domine in toto corde meo narrabo omnia mirabilia tua.
ICk sal v Heer beliden+ V wercken vertellen in dit dal.
+Letabor et exultabo in te:
psallam nomini tuo altissime.
In v sal ick my verbliden+
Dinen naem hier singen met ghescal.
Mijn vianden zijn te rug
+In conuertendo inimicum meum retrorsum
infirmabuntur et peribunt a facie tua.
ghekeert+
Sij sullen verloren bliuen Ver van v aensicht driuen
+Quoniam fecisti iudicium meum et causam meam, sedisti super thronum qui iudicas iustitiam
Mijn recht doet ghi becliuen+ Ghi die rechtuerdicheyt vseert.
+Increpasti gentes et perijt impius: nomen eorum delesti.
&cetera.
Ghi hebt v mont ontloken+ Den boosen hebdy seer gheschelt
+Inimici defecerunt framee in finem: & ciuitates eorum destruxisti
Die heydens seer versproken+ Ghi hebtse wt v hert ghestelt.
Haer naem blijft inder eewicheyt Verloren: gheheel vergheten, Haer boosheyt is ghesleten, Haer steden zijn ghesmeten.
V toornicheyt, was haer bereyt.
+Perijt memoria eorum cum sonitu: et Dominus in eternum permanet.
Men sal haerder niet ghedencken,+ Want haer ghehueghen is vergaen.
God heeftse willen crencken Die Heer sal altijt bliuen staen.
+Parauit in iudicio thronum suum: et ipse iudicabit orbem terre in equitate: iudicabit populos in iusticia.
Hy wou die iusticy aenueerden+ En sinen throon bereyden Om doer rechtueerdicheyden Te rechten, en te scheyden Sijn volck, hier opter eerden.
+Et factus est Dominus refugium pauperi: adiutor in oportunitatibus in
tribulatione.
Een toeulucht voer den armen+ Altijt, altijt God is gheweest.
B4r
Hy hoort altijt haer karmen Haren druck, en liden, hy gheneest.
Wanneert zijn goetheyt heeft ghepast
+Et sperent in te qui nouerunt nomen tuum, quoniam non dereliquisti querentes te Domine.
Al die uwen naem verheuen+ Bekennen in haer leuen Haer hope laten op v cleuen.
Want ghi en laetse niet in last.
+Psallite Domino qui habitat in Syon: annunciate inter gentes studia eius.
God die daer is gheseten+ In Syon, loeft hem al ghelijck Den heydens doet doch weten En haer vertelt zijn wercken rijck
+Quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est: non est oblitus clamorem pauperum.
Want hi ghedenct al op haer bloet.+ Den armen hy was ghedachtich
+Miserere mei Domine: vide humilitatem meam de inimicis meis.
Ontfermt mijns Heer almachtich.+ Siet hoe mijn vyanden crachtich Seer cleyn hier maken minen moet.
+Qui exaltas me de portis mortis, vt annunciem omnes laudationes tuas in portis filie Syon.
Ghi die mi wilt op boren+ Al wt die dootsche poorten fel Dat ick v lof ter doren Der dochter van Syon vertel
+Exultabo in salutari tuo:
infixe sunt gentes in interitu quem fecerunt
Vruecht sal ick openbaren.+ In v salicheyt Heere
+In laqueo isto quem absconderunt peccatores:
comprehensus. &c.
Die Heydens soncken seere+ In haren strick ter neere God sal zijn recht verclaren.
+Conuertantur peccatores in infernum: omnes gentes que ob. &cetera.
Al die den Heer verachten+ Ter hellen moeten sij varen al
+Quoniam non in finem obliuio erit pauperis:
patientia pauperum non peribit in finem Die armen die God verwachten+
Haer eynde God bewaren sal.
+Exurge Domine non confortetur homo, iudicentur gentes in conspectu tuo.
Staet op mijn Heer tot sulcken fijn+ Die heydens wilt doch rechten Een rechter op v knechten
+Constitue Domine
legislatorem super eos sciant gentes quoniam. &c.
Sijn wet op haer laet hechten+ Laet weten dat si menschen zijn.
+Ut quid Domine recessisti.
et longe despicis in oportunitatibus in tribulatione.
Waer om waert ghi vertoghen+
comprehenduntur in consilijs quibus cogitant.
In haren raet, en vonden,
+Quoniam laudatur peccator in desiderijs anime sue: &
iniquus benedicitur.
Men prijst hem tot allen stonden+ In zijn begheert, den boosen man.
+Exacerbauit Dominum peccator: secundum multitudinem ire sue non queret.
Tot suerheyt sij verwecten+
Den Heer: die sondaer maect hem gram Sijn boesheyt daer toe strecten
Dat hi Gods thoorn niet waer en nam.
+Non est Deus in conspectu eius inquinate sunt vie illius in omni tempore.
Voer zijn ooghen en is niet gheset+ Die Heer: maer alle zijn weghen Die zijn besmet ter deghen.
Altijt yst soe gheleghen Dat hi met sonden wort besmet.
+Auferuntur iudicia tua a facie eius omnium inimicorum suorum dominabitur.
Uer zijn van hem gheweken+ Voerdeelen hier van zijn aensicht Sijn vyanden (theeft ghebleken) Heeft hi zijn Heerscappy ghesticht.
+Dixit enim in corde suo non mouebor a generatione in generationem sine malo.
Hy sprack in zijnder herten gront+ Ick sal tot allen gheslachte Sijn onberoert van crachte.
By daech, end oock bi nachte Hier sonder quaet tot alder stont.
+Cuius maledictione os plenum est et amaritudine et dolo, sub lingua eius labor et dolor.
Uol vloeckens, bitterheyden,+ In sinen mont bedroch, en pijn,
+Sedet in insidijs cum diuitibus in occultis, vt interficiat in. &c.
Sijn laghen can hi spreyden,+ Te dooden met een boosen schijn
+Oculi eius in pauperem respiciunt, insidiatur in abscondito quasi leo in spelunca sua.
Den goeden: hy siet den armen aen+ Int heymelijck verborghen
+Insidiatur vt rapiat pauperem rapere. &c.
Ghelijck een leeu can worghen+
+In laqueo suo humiliabit eum inclinabit se & cadet cum dominatus fuerit. &c.
Den armen, en den gorghen+ Can hi vercleynen: neder slaen.
B5r
+Dixit enim in corde suo oblitus est Deus auertit faciem suam ne videat in finem.
Hy spreect wt boosen sinnen+ God heuet wt zijn sin gheset Wat ick hier can beghinnen Want hi int eynd mi niet belet.
+Exurge Domine Deus et exaltetur man. &c.
Staet op o Heer, verheft v hant+ Ghedachtich wilt doch wesen
+Propter quid irritauit impius Deum dixit enim in corde suo non requiret.
Den armen hier mids desen+ Waer om v God ghepresen Die boose quelt met zijn verstant?
Die arme is v ghelaten
+Uidens quoniam tu laborem et dolorem consideras: vt tradas. etc.
Ghi siet zijn droefheyt en dangier:+
+Tibi derelictus est pauper:
orphano tu eris adiutor.
Ghi coemt oock seer te baten+ Den weezen, in dit leuen hier.
+Contere brachium
peccatoris et maligni queretur peccatum illius et non inuenietur.
Wilt breken den arm, en al zijn macht+ Die boosheyt wil bedriuen
+Dominus regnabit in eternum & in seculum seculi, peribitis gentes de terra illius.
God sal een coninck bliuen+ Maer ghi en sult niet becliuen Ghi Heydens, die Gods vrees veracht
+Desiderium pauperum exaudiuit Dominus
preparationem cordis eorum audiuit auris tua
Die Heer heeft willen hooren+ Altijt der armen droef gheclach Haer stem coemt tot v ooren Ghi staet haer by nacht ende dach
+Iudicare pupillo & humili, vt non apponat vltra magnificare se homo super terram.
O Heer weest haer een rechter vroet+ Den cleynen te baten wilt comen In allen soe wilt haer vromen.
Den mensch hier so wilt tomen Dat hi niet groot en maect sinen moet.
§ Den .x. psalm In Domino confido. Nae die wise Ick hoorde die spiessen craken.
+In Domino confido, quomodo dicitis anime mee transmigra in montem sicut passer.
IN God is al mijn toeuerlaet+ En mijn betrou-
wen in hem staet
Waer om wilt ghi mi terghen?
En segghen mijn siele met woerden quaet Wilt vlieghen tot die berghen berghen.
+Quoniam ecce peccatores intenderunt arcum parauerunt sagittas suas in pharetra vt sagittent in obscuro rectos corde.
Die sondaers spanden haer bogen snel+ Haer pilen sij bereyden fel
Om te schieten, en te deeren Int doncker, soe deden sij ghequel Die haer met duecht gheneeren.
+Quoniam quem perfecisti destruxerunt: iustus autem quid fecit?
Want sij bedoruent, groot en cleyn+ Al dat ghi maecte: dat is pleyn.
Maer wat woude hi hier pleghen Die oprecht is van herten reyn, En goet in al zijn weghen.
+Dominus in templo sancto suo: Dominus in celo sedes eius.
Die Heer is in zijn tempel schoon+ Sijn stoel is in des hemels throon.
+Oculi eius in pauperem respiciunt palpebre eius interrogant filios hominum.
Den armen can hi schouwen.+ Doersoecken allen menschen soon Doersien met zijn wijnbrouwen.
+Dominus interrogat iustum et impium: qui autem diligit iniquitatem odit animam suam.
God ondertast die menschen fijn,+ Goet, ende quaet, hoe datse zijn Die de boosheyt wil omuanghen Die haet zijn siel in sulcken schijn Want boos zijn al zijn ganghen.
B6r
+Pluet super peccatores laqueos, ignis, & sulphur, &
spiritus procellarum pars calicis eorum.
Stricken, sulphur, en daer toe vier,+ Sal God dan laten storten hier Al op die boose nacy
Dit is haer deel, haer beker fier Tempeest, en molestacy.
+Quoniam iustus Dominus, et iusticias dilexit: equitatem vidit vultus eius
Want God die Heer ghebenedijt+ Is rechtueerdich tot alder tijt Met liefden hi aenueerden.
Iusticy: en sach wijdt en zijt Op dat recht is op eerden.
§ Den .xi. psalm. Saluum me fac Domine quoniam. Na de wise Ick ghinck noch ghister auont,
so heymelijck eenen ganck.
+Saluum me fac Domine quoniam defecit sanctus:
quoniam diminute sunt veritates a filijs hominum.
O Heer wilt mi behouwen+ Die heylighe is vergaen Die waerheden vercouwen Sy worden te niet ghedaen Al van der menschen kindren boos Seer weynich v betrouwen Seer weynich hier altoos.
+Uana locuti sunt
vnusquisque ad proximum suum: labia dolosa in corde, et corde locuti sunt.
Sij spreken, en sij leeren+ Malcander ydelheyt.
Bedroch sij hier hanteeren Soot haer int herte leyt.
Haer lippen bedrieghen tot alder stont Seer schoon sij hier flacteren
Maer valsch is haren gront.
