University of Groningen
Competition for feature selection
Hannus, Aave
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date: 2017
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
Hannus, A. (2017). Competition for feature selection: Action-related and stimulus-driven competitive biases in visual search. Rijksuniversiteit Groningen.
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
Nederlandse samenvatting
De strijd om de aandacht:
Hoe actie-intentie en de waarneming
onze aandacht beïnvloeden tijdens visueel zoeken
Niet alle visuele informatie die binnenkomt bij ons krijgt evenveel aandacht. Bij de verwerking van informatie maken onze hersenen keuzes. Deze keuzes worden beïnvloed door datgene wat we van plan zijn te gaan doen en datgene waar we naar kijken.
De visuele informatie die via onze ogen binnenkomt is teveel om allemaal door onze hersenen verwerkt te worden. Daarom moeten onze hersenen voort-durend keuzes maken over wat wel en wat niet in detail verwerkt wordt. Het proces van keuzes maken wordt selectieve aandacht genoemd. Deze selectieve aandacht kan gericht worden op beeldkenmerken zoals kleur of ruimtelijke oriëntatie. Hoe dit precies werkt is nog niet bekend. In dit proefschrift heb ik daarom onderzocht of wat we van plan zijn te gaan doen ("de actie-intentie") in-vloed heeft op de neiging om tijdens het visueel zoeken meer of minder te letten op bepaalde beeldkenmerken. Ook heb ik onderzocht hoe de waargenomen ei-genschappen van het beeld ("de stimuluskenmerken") deze neiging beïnvloedt.
In mijn onderzoek liet ik proefpersonen zoeken naar een voorwerp met bepaalde kenmerken. De voorwerpen waartussen een keuze gemaakt moest worden waren balkjes met elk een kleur en ruimtelijke oriëntatie. De taak van de proefpersoon was om een voorwerp met een bepaalde combinatie van kleur en oriëntatie te vinden. Vervolgens onderzocht ik de neiging van de proefper-sonen om tijdens het zoeken meer op de kleur of op de ruimtelijke oriëntatie van de voorwerpen letten. Dit deed ik door te meten waar ze hun ogen naartoe bewogen en na te gaan voor welk van de twee kenmerken de proefpersonen de meeste goede keuzes maakten.
Op basis van mijn studies lijkt het erop dat er bij het zoeken — standaard — de neiging is om de aandacht eerst op de kleur van voorwerpen te richten. Dit was ondanks het feit dat ik van tevoren nauwkeurig de opvallendheid van de kleuren en ruimtelijke oriëntaties van de voorwerpen gelijkwaardig had ge-maakt. Echter, ik vond tevens bewijs voor een actie-gerelateerde invloed: als het de intentie van de proefpersoon was om een gevonden voorwerp te gaan grijpen, zorgde dit ervoor dat de aandacht veel sterker gericht werd op de rui-mtelijke oriëntatie. Dat is te verklaren omdat dit kenmerk van belang is bij het grijpen, terwijl kleur dat niet is.
De resultaten leveren daarom bewijs op voor een "strijd om de aandacht" tussen de kleur- en oriëntatiekenmerken ("biased competition"). Nader onder-zoek gaf aan dat deze competitie waarschijnlijk komt doordat het visueel sys-151
teem neurale mechanismen kan inschakelen die of heel gevoelig zijn voor rui-mtelijke oriëntatie alleen, of gevoelig zijn voor de combinatie van ruirui-mtelijke oriëntatie en kleur.
152
