• No results found

HET LEVEN VAN JOHANNES CALVIJN GRATIS

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "HET LEVEN VAN JOHANNES CALVIJN GRATIS"

Copied!
6
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

HET LEVEN VAN JOHANNES CALVIJN GRATIS

Auteur: Bruno Congar Aantal pagina's: 30 pagina's Verschijningsdatum: 2004-09-25

Uitgever: de Banier EAN: 9789033627989

Taal: nl Link:

Download hier

(2)

Johannes Calvijn

(3)

Taal: Nederlands. Schrijf een review. Uitgever: de Banier. Co-auteur: Liliane Blondel Bernard Roussel. Blondel Uitgever de Banier. Overige kenmerken Extra groot lettertype Nee Gewicht g Verpakking breedte mm Verpakking hoogte 10 mm Verpakking lengte mm. Toon meer Toon minder. Reviews Schrijf een review. Bindwijze: Onbekend. Alleen tweedehands. Goed Binnenwerk als nieuw, omslag heeeel lichte

gebruikssporen. Verkoop door Harns 8. In winkelwagen Op verlanglijstje. Nederlands, 81 pagina's, Boekencentrum, Zoetermeer, Op jonge leeftijd vlucht een Fransman vanwege de vervolging van protestanten naar Genève en wordt koerier voor gevangen geloofsgenoten. Protestants milieu, Historische roman, Fictie.

Nederlands, pagina's, De Banier, Apeldoorn, Historische opstellen over de reformator en diens invloed in de Nederlanden. Nederlands, pagina's, Instituut voor Reformatieonderzoek, Apeldoorn, Het levensverhaal van de christelijke kerkhervormer Johannes Calvijn Protestants milieu, Biografie, Fictie. Nederlands, pagina's, Den Hertog, Houten, Nederlands, 1 online resource ePub2, p. Calvijns anti-apocalyptische uitleg van het boek Daniël. Over dit boek Op 12 juni begon Calvijn met zijn colleges over het boek Daniël. De publicatie daarvan droeg hij op aan de vervolgde protestanten in Frankrijk. De spanningen rond de religieuze en politieke situatie in Calvijns vaderland waren juist in deze jaren hoog opgelopen. In deze studie wordt gekeken in hoeverre en op welke wijze Calvijns uitleg van het profetische boek Daniël gestempeld is door de tijd waarin hij bezig was met de exegese van het boek.

Ook wordt onderzocht hoe zijn uitleg Nederlands, 1 online resource ePub2, bytes , Kok, Utrecht, De Geneefse predikant Henri de la Mare blikt in terug op zijn gecompliceerde relatie tot Calvijn. Fictie, Protestants milieu, Historische roman. Nederlands, 1 online resource ePub, bytes , Mozaiek, Zoetermeer, Beknopte biografie van de Franse reformator met een overzicht van de belangrijkste thema's van het calvinisme, geïllustreerd met tekstfragmenten uit Calvijns eigen werk. Fictie, Historische roman, Protestants milieu. Nederlands, pagina's, Mozaïek, Zoetermeer, Nederlands, pagina's, Boom, Amsterdam, Nederlands, pagina's, uitgeverij Kok, Utrecht,

Leven en werk van Johannes Calvijn

In kwam een psalmboek van Calvijn uit met 18 psalmen, waarvan 5 door hem berijmd, met de Geloofsbelijdenis, de Lofzang van Simeon en de Tien geboden. In kwamen er formulieren voor de kerkdiensten en een formulier voor de bediening van de Heilige Doop. Ook kwam in deze tijd het Bijbelcommentaar uit, een uitleg van de brief aan de Romeinen. Tijdens zijn ballingschap volgde Calvijn de ontwikkelingen in Genève op de voet. Toen Jacopo Sadoleto , een rooms-katholieke kardinaal , een brief schreef aan het bestuur van Genève om de stad uit te nodigen om weer terug te keren naar de moederkerk, keerde het tij voor Calvijn. Zijn inzet voor de protestantse gemeenschap in Genève hielp hem het verloren aanzien in de stad terug te winnen.

Toen een aantal aanhangers van Calvijn in de gemeenteraad waren gekozen werd Calvijn in uitgenodigd terug te keren naar Genève. Nadat hij een brief kreeg van Farel, was hij ervan overtuigd dat hij weer moest terugkeren. Na onderhandelingen over de voorwaarden keerde hij in terug.

Tijdens de verhuizing van Straatsburg naar Genève kreeg hij heel veel medewerking van de raad van de stad. Alles werd door hen betaald.

In werd Calvijn opnieuw predikant in Genève. Gedurende de daarop volgende periode zette Calvijn de kerk van Genève op poten. Hij kreeg daarbij veel hulp van zijn collega Pierre Viret. Meteen na zijn terugkomst begon hij aan een nieuwe kerkorde en schreef hij een nieuwe catechismus voor de jeugd. Onder Calvijns leiding werd Genève een voorbeeld voor andere reformatorisch gezinde gebieden.

Ook in deze tweede Geneefse periode had Calvijn te maken met grote interne spanningen; het grootste deel van zijn medepredikanten was net als Calvijn afkomstig uit Frankrijk. Het feit dat Genève in deze jaren overspoeld werd door Franse vluchtelingen, veroorzaakte onrust onder de autochtone bevolking. Ook veel mensen buiten Frankrijk wendden zich tot Calvijn als zij vragen hadden. Na zijn terugkeer in Genève begon Calvijn zijn hernieuwde autoriteit aan te wenden om de kerk te institutionaliseren. Op dit vlak werd hij sterk beïnvloed door Bucer. Calvijn stelde vier, op het Nieuwe Testament gebaseerde, ambten in binnen de kerk:. In stichtte Calvijn in Genève een academie , de huidige Universiteit van Genève , om predikanten op te leiden. Zijn vriend en latere opvolger Theodorus Beza werd de eerste rector. Jonge mannen kwamen uit heel Europa om aan Calvijns academie te studeren, waarna zij naar hun thuisland terugkeerden om te prediken.

In verscheen een psalmbundel bekend als de Geneefse psalmen , geschikt om gezongen te worden tijdens de dienst. Calvijn was in Straatsburg zelf gaan berijmen. Calvijns ijver in het maken van een psalmbundel kwam voort uit zijn wens om, ook voor het kerklied , alleen van de Bijbel uit te gaan. Op zaterdagavond 27 mei overleed Calvijn op jarige leeftijd. Vlak voor zijn overlijden had Calvijn op 25 april zijn testament nog geciteerd aan notaris Pierre Chenelat. Conform zijn wens werd hij de middag na zijn overlijden om u begraven in een gewone houten kist op kerkhof Pleinpalais aan Rue des Rois, beter bekend als Cimetière des Rois in zijn woonplaats Genève.

Even sober als zijn kist was de drukbezochte rouwsamenkomst. Voor de zekerheid wilde hij ook geen grafsteen. De precieze locatie van het graf op de begraafplaats is dan ook onbekend, maar in de negentiende eeuw werd een plaats gemarkeerd die traditioneel als zijn rustplaats wordt beschouwd: grafnummer op het Cimetière des Rois. Calvijn was een verklaard aanhanger van de vijf sola's van de reformatie. Hieruit

voortvloeiend was een kernpunt in de theologie van Calvijn zijn opvatting over de menselijke rechtvaardigheid ten opzichte van God. Vanuit deze opvatting vloeide ook zijn mening voort over hoe God omgaat met de mens, de leer van de uitverkiezing of predestinatie. Volgens Calvijn is de mens slechts rechtvaardig voor God door het verzoenende werk van Jezus Christus en kan de mens zelf daar niets aan toe- of afdoen.

Omdat in deze visie de mens niet bij machte is zich te rechtvaardigen voor God, meende Calvijn dat God reeds van tevoren heeft bepaald wie deze goddelijke rechtvaardiging ten deel zou vallen en wie niet, de uitverkiezingsleer. Calvijn ontkende, net als mede-reformator Luther en — volgens de protestantse hermeneutiek — kerkvader Augustinus , de mogelijkheid dat zogenoemde goede werken zouden kunnen bijdragen tot verzoening met God.

Over de goede werken schreef hij onder andere: Nooit was er enig werk van een godsvruchtig mens, dat niet voor het rechtvaardig oordeel Gods zijn verdoemelijkheid bewees. Bij zijn mening inzake uitverkiezing, beriep hij zich, wederom evenals Luther en Augustinus, op bepaalde Bijbelse teksten, met name de brieven van de apostel Paulus bijvoorbeeld de Romeinen 9. Zijn predestinatieleer is hoofdzakelijk gebaseerd op de gedachte

(4)

dat God zo groots is en de mens zo nietig in vergelijking met God, dat de mens nooit in staat zal zijn daar iets aan toe of af te doen. Naar Calvijns inzicht strekt de gedachte dat Gods voorzienigheid alles regeert, de gelovige tot troost. De mens, zo stelde hij, wordt niet geregeerd door het lot, maar door de goede God. Opgemerkt moet worden dat Calvijn en zijn aanhangers niet dachten dat de predestinatie gevolgen had voor het handelen van de mens, het was niet de bedoeling dat men leefde alsof er geen gevolgen te vrezen waren.

De mens bleef dus uiteindelijk wel verantwoordelijk voor zijn eigen daden. De door Calvijn gesystematiseerde leer van de rechtvaardiging door alleen het geloof en de leer van de uitverkiezing is de hoeksteen geworden van de naar hem genoemde calvinistische of gereformeerde theologie. In diverse belijdenisgeschriften van allerlei kerken van deze richting is deze leer daarom terug te vinden en vormt zij de basis daarvan bijvoorbeeld de Drie Formulieren van Enigheid. Wel is in de loop der eeuwen de uitverkiezingsleer in grote delen van deze kerkelijke richting afgezwakt of zelfs min of meer afgeschreven, maar in bepaalde orthodox-gereformeerde kerken hangt men in bepaalde mate deze leer nog steeds aan.

Calvijn preekte ook voor zijn overgang naar de Reformatie, maar zijn geregelde predikarbeid begon na zijn overgang tot de Reformatie in Genève.

Daar begon hij te preken nadat hij bezweek voor de stevige woorden van Guillaume Farel die van hem overhaalde om in Geneve te werken.

Aanvankelijk hield hij bijbellezingen over de brieven van Paulus, later werd hij door de raad van de stad aangesteld tot predikant. In Genève was er op zondag meerdere diensten en doordeweeks was er iedere dag één dienst. Calvijn nam een groot deel van deze kerkdiensten voor zijn rekening. Hij maakte geen gebruik van het pericopenstelsel. In werd een officiële 'snelschrijver' aangesteld die de preken van Calvijn opschreef.

Calvijn heeft deze opgeschreven preken echter nooit gecontroleerd of gecorrigeerd. Calvijns preken waren analytisch opgebouwd. Dat wil zeggen dat Calvijn de tekst op de voet volgde, verklaarde en toepaste. Hij preekte niet vanuit een thema en verdeling, maar volgde de tekst.

Aan de inleiding van de preek besteedde Calvijn volgens C. Veenhof geen bijzondere zorg. Vaak bestond ze uit een kort memoreren aan de vorige preek. In de preken van Calvijn was de toepassing geen aanhangsel of apart onderdeel, ze was met de boodschap van de bijbeltekst verweven. Calvijns prediking is één en al evangelie, prediking van de belofte. Bij Calvijn is er een directe, levendige en indringende prediking voor heel de gemeente en alle hoorders van de preek. Hij riep de mensen namens God op tot geloof in Jezus Christus en verzekert mensen van de redding die bij Hem te vinden is, daarnaast waarschuwt hij hen die dit verwerpen. Steeds wanneer God in de prediking tot ons spreekt en Hij ons vergeving van zonden aanbiedt vindt er - volgens Calvijn - een besprenkeling met het bloed van Christus plaats.

Wanneer het Evangelie gepredikt wordt druppelt tegelijk met de stem van de prediker het heilig bloed van Christus op de ons neer, zo stelt Calvijn. Een negatieve periode in het leven van Calvijn brak aan in het conflict dat hij had met de Spaanse arts en theoloog Michael Servet. Servet was een eminent geleerde die vanwege zijn anti-trinitarische denkbeelden vervolgd werd door zowel de rooms-katholieke kerk als door de reformatoren.

In publiceerde Servet anoniem het boek Restitutio Christianismi Herstel van het christendom. Daarin bekritiseerde hij Calvijn en diens Institutie.

Servet wilde niets weten van drie personen binnen de Godheid, maar sprak van drie krachten. Al op 3 februari schreef Calvijn aan Guillaume Farel dat hij het voornemen had Servet te laten ombrengen, zodra hij daar de gelegenheid voor zou hebben.

Op zondag 13 augustus woonde Servet in Genève een dienst in de Madeleinekerk bij die door Calvijn werd geleid. De wijsheid die te vinden was in de geschriften uit de klassieke Oudheid en van de vroegchristelijke kerkvaders was gedurende de Middeleeuwen deels verloren gegaan doordat de kennis van het Grieks zo goed als non-existent was geweest, deels ondergesneeuwd door de commentaren van incompetente geestelijken wier Latijn ver beneden de maat was. Wanneer die geschriften weer in hun oude glorie hersteld en toegankelijk gemaakt waren, kon de geschoolde elite er veel uit leren. En met deze inzichten zou zij de wereld beschaafder en menselijker kunnen maken. Drie jaar eerder was Erasmus met een Seneca-editie gekomen waarin hij andere humanisten had opgeroepen zijn werk te overtreffen.

De nog geen jarige Calvijn was zo hoogmoedig de uitdaging aan te nemen en maakte van de gelegenheid gebruik om kritiek op Erasmus te leveren. Zijn Latijn was schitterend en ook zijn latere Franstalige geschriften werden gekenmerkt door een briljante stijl, die grote invloed zou uitoefenen op het Frans als literaire taal. Hoewel Calvijn met zijn Seneca-editie Erasmus allerminst was voorbijgestreefd, had hij zich wel gemanifesteerd als serieus te nemen intellectueel. Hoewel de door hem gepropageerde stoïcijnse filosofie van Seneca duidelijk invloed had gehad op het christelijk denken, is dit publicitaire debuut van Calvijn allerminst het boek van een gedreven kerkhervormer.

Twee jaar later pleitte Calvijn echter wel voor een radicale breuk met de kerk van Rome en gaf hij zijn bescheiden kapelaansfunctie op. Wel is duidelijk dat Calvijn op de een of andere manier betrokken was bij de roemruchte redevoering die de rector van de Universiteit van Parijs, Nicolaas Cop, hield op Allerheiligen 1 november Daarin besteedde hij aandacht aan de kritiek die Erasmus en Luther op de kerk hadden geuit. In arriveerde hij in Basel, waar hij de belangrijke reformatoren Heinrich Bullinger en Guillaume Farel ontmoette. Omdat Calvijn als humanist teruggreep op de geschriften en tradities van de vroegchristelijke kerk, brak hij nog radicaler met de katholieke kerk dan Luther had gedaan.

Kort na het verschijnen van de Institutie kreeg Calvijn toestemming om in Frankrijk wat familiezaken te regelen, en op de terugweg naar Basel belandde hij bij toeval in Genève. Dat had zich pas kort daarvoor met hulp van het Zwitserse Bern losgemaakt van het hertogdom Savoye en gebroken met de katholieke kerk. Inmiddels was Farel er predikant geworden, en deze vroeg Calvijn te helpen bij het hervormen van de Geneefse kerk. De Latijnse mis, de uitbundige liturgie, de eucharistie — waarbij volgens het dogma van de transsubstantiatie het brood en de wijn

daadwerkelijk zouden veranderen in het lichaam en het bloed van Christus — en de biecht werden afgeschaft.

Centraal stond voortaan de preek, waarin de predikant uitlegde wat er met de voor die dienst uitgekozen Bijbelteksten werd bedoeld. Bovendien werden de gelovigen geacht te leven op een wijze die in overeenstemming was met de Bijbel, en konden zij zo nodig door de kerk tot de orde worden geroepen. Nadat Farel en Calvijn de kerk hadden hervormd, wilden ze het openbaar bestuur op reformatorische leest schoeien, zodat de kerkelijke tucht ook hier zou gelden. Dit leidde tot een conflict met het stadsbestuur, waarna Calvijn in uit de stad werd verbannen. Daarop werkte Calvijn drie jaar lang als predikant onder de Franse geloofsvluchtelingen die in Straatsburg asiel hadden gezocht.

Ondertussen leidde de Bernse overheersing van Genève tot een opstand, waarna een stadsbestuur aantrad dat positiever stond tegenover Farel en

(5)

Calvijn, zodat de laatste in kon terugkeren. Pas op het einde van zijn leven — hij overleed in — zou Calvijn Geneefs burger worden. Hij kon dus geen deel uitmaken van het stadsbestuur, laat staan als een dictator regeren.

De eerste veertien jaar was zijn positie als predikant heel precair en kwam hij regelmatig in botsing met het stadsbestuur. In kwam hier verandering in, toen de regerende elite uit pure geldnood steeds meer Franse vluchtelingen het burgerschap verleende, omdat dezen dan ook belasting moesten betalen. Hierdoor veranderden de politieke verhoudingen, en kwam het openbaar bestuur in handen van mannen die met Calvijn sympathiseerden.

De greep die de kerk hiermee kreeg op het leven van de burgers van Genève werd weliswaar groter, maar van een loodzware theocratie waarin predikanten en ouderlingen de bevolking terroriseerden was geen sprake.

Het beeld van Calvijn als ayatollah die andersdenkenden liet terechtstellen is terug te voeren op slechts één incident, dat zich bovendien afspeelde in , toen Calvijns relatie met het stadsbestuur op zijn dieptepunt en zijn politieke invloed nihil was. Met de Spaanse arts Michael Servet had Calvijn al eerder een theologische polemiek gevoerd. In de zestiende eeuw was het ontkennen van de Drie-eenheid, ongeacht of de overheid nu op katholieke of op protestantse leest geschoeid was, een halsmisdrijf. In de Franse stad Vienne was Servet al ter dood veroordeeld, en toen hij wist te ontsnappen had men daar een afbeelding van hem verbrand. Voor Calvijn was het heel ongelukkig dat Servet uitgerekend naar Genève kwam.

Toen hij hem daar zag, achtte Calvijn het zijn burgerplicht om deze man — volgens de wet een gevaarlijke misdadiger — aan te geven bij de autoriteiten.

Hierop werd Servet tot de brandstapel veroordeeld. Hoewel Calvijn geen enkele invloed had op het proces en slechts probeerde het vonnis om te zetten in een iets minder gruwelijke onthoofding, bestaat sindsdien het beeld dat Calvijn de brandstapel eigenhandig gebouwd en aangestoken heeft. Ga naar zoeken Ga naar hoofdinhoud Door drukte bij de bezorgdiensten kan de bezorging van je pakketje langer duren. Taal: Nederlands.

Auteur: W. Balke J. Uitgever: Uitgeverij Kokboekencentrum. Co-auteur: W. Van'T Spijker. Samenvatting Dit boek geeft een dwarsdoorsnede van het Calvijnonderzoek, met actuele bijdragen van 30 Calvijnkenners uit Nederland, Frankrijk, Zwitserland, Duitsland, Schotland en de Verenigde Staten. In chronologische volgorde worden de biografie en theologie van Calvijn getekend.

Calvijn komt daarin naar voren als een man die voluit in de vroeg-moderne tijd leefde. Hij begon als een veelbelovende student, die veelzijdig en grondig gevormd werd door de kennis die beschikbaar kwam door de renaissance en het opkomend humanisme in Frankrijk. Door studie van de Schrift, de kerkvaders en de geschriften van Luther werd hij gewonnen voor de reformatie. De harde vervolgingen dwongen hem zijn land te verlaten. Op zijn rondzwerven werd hij in Genève de reformator die een wereldwijde invloed uitoefende die zich vandaag nog laat gelden.

Kernthema's van zijn theologie en werk komen ruim naar voren in dit boek: de schriftuitleg, het pastoraat, het kerkelijk opbouwwerk, zijn enorme inzet voor de katholiciteit en de eenheid van de kerk, zijn scherpzinnige verdediging van het christelijk geloof en de correspondentie die hij met velen, hoog en laag, door heel Europa voerde. Toon meer Toon minder. Betrokkenen Auteur W. Klok Co-auteur J. Klok Uitgever Uitgeverij Kokboekencentrum. Overige kenmerken Extra groot lettertype Nee Gewicht g Verpakking breedte mm Verpakking hoogte 35 mm Verpakking lengte mm.

Johannes Calvijn (1509 – 1564)

Bezorgopties We bieden verschillende opties aan voor het bezorgen of ophalen van je bestelling. Welke opties voor jouw bestelling beschikbaar zijn, zie je bij het afronden van de bestelling. Ga naar zoeken Ga naar hoofdinhoud Door drukte bij de bezorgdiensten kan de bezorging van je pakketje langer duren. Taal: Nederlands. Schrijf een review. Uitgever: de Banier.

Co-auteur: Liliane Blondel Bernard Roussel. Blondel Uitgever de Banier. Overige kenmerken Extra groot lettertype Nee Gewicht g Verpakking breedte mm Verpakking hoogte 10 mm Verpakking lengte mm. Toon meer Toon minder. Reviews Schrijf een review. Bindwijze: Onbekend.

Alleen tweedehands. De hervormers waren echter te streng in hun eisen naar de bevolking toe.

Zo wilden zij opstandelingen tegen hun hervormingen het avondmaal ontzeggen. Dit liep uit op een conflict en in werden ze daarom de stad uitgewezen. Calvijn week uit naar Straatsburg waar hij verder werkte aan zijn Institutio. Met zijn uitleg van de christelijke leer en zijn Bijbelcommentaren wist hij toch weer waardering te krijgen van de bevolking van Genève. In keerde hij terug naar de stad en stelde een hervormingsontwerp op. Calvijn creëerde zo vier nieuwe ambten binnen de kerk. De pastores waren in hun preken en sacramenten in dienst van het Woord. De doctoren hadden als taak de christelijke leer te onderwijzen. De ouderlingen zagen toe op afwijkingen van de leer en gingen verwaarlozing van het kerkbezoek tegen. De diaconie verzorgde de armen en de zieken.

Calvijn bleef de nadruk leggen op onderwijs, omdat het volk het Woord moest kunnen begrijpen. De predikanten moesten de Bijbel blijven uitleggen. Om die reden kwam er in openbaar onderwijs in Genève en in een Academie, de huidige universiteit van de stad. Aan deze Academie werden de Bijbelse talen gedoceerd en kreeg men een opleiding als predikant. De laatste jaren van zijn leven kreeg Calvijn te maken met

gezondheidsproblemen. Hij stierf op 27 mei en werd op eigen verzoek in een anoniem graf begraven. Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 7 januari u.

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 7 januari u. Neem vóór donderdag 7 januari u. Wat zijn de gevolgen van de atoombom op de mensen en de omgeving? Wij vinden privacy belangrijk. We gaan dan ook zorgvuldig met persoonsgegevens om. Lees er alles over in ons privacy-statement. Lees hier onze privacy-statement. Bekijk de aanbieding. Overslaan en naar de inhoud gaan.

Home Vandaag Nieuws Agenda Winnen! Home » Nieuws. Leven en werk van Johannes Calvijn. Calvijn in Parijs Calvijn deed zijn humanistische studie de bestudering van de klassieke teksten in Parijs.

Het werk van Calvijn Calvijn had tijdens zijn studie een werk over Seneca geschreven, waarmee hij weinig bekendheid verwierf. Bronnen: - Friedrich Wilhelm Graf: jaar theologie , Afbeelding: Wikimedia. Hoe Bismarck het onmogelijke presteerde. Ja graag! Amalia van Solms: niemand kon om de vrouw van stadhouder Frederik Hendrik heen. Romeinse vrouwen waren zelfstandiger dan we dachten. De bom. Meer weten.

(6)

Doorzoek duizenden artikelen! Geschiedenis Magazine. Profiteer nu! Nieuwsbrief Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Tips van onze partners.

https://files8.webydo.com/9591250/UploadedFiles/B654725D-BE88-7917-EB7F-D89EC8DD6BDB.pdf https://static.s123-cdn-static-b.com/uploads/4677461/normal_61b6bca34bc28.pdf

https://files8.webydo.com/9590469/UploadedFiles/92EF249C-15BF-5141-4411-A83700792309.pdf

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Anderen hebben, omdat ze zagen, dat dit woord in de Schrift in verschillende betekenis genomen wordt, twee vormen van boetvaardigheid gesteld, en om die door

- dan moet men hun niet alleen verbieden om te trou- wen, maar dan zullen zij geheel gecastreerd moeten worden. Anders zal er geen einde komen aan een toe- stand,

"Nu zal de juiste bepaling van het geloof vaststaan, indien wij zeggen, dat het is een vaste en zekere kennis van Gods welwillendheid jegens ons, welke

Want steeds heb ik geloofd en geleerd, en ook nu kan ik nog tot geen andere overtuiging komen, dat, wanneer onze Heere iemand als predikant aanstelt in een bepaalde kerk,

Deze overtuiging is een reusachtige aanmatiging, die formeel geheel Rooms is, in elk geval niet-reformatorisch en niet-Calvinistisch. Is hier het gevaar waarop wij doelden,

te moeten uitspreken over allerlel interne aangelegenheden van het ltadsleven en staatsleven. De prediking hoeÍt niet zoo in details af te dalen, dat ze zich

,,Vreemde taal" gebruikt Calvijn verder ook in dezen zin, dat die het Woord Gods hooren, het niet verstaan omdat ze niet door Gods Geest zijn wedergeboren.. De

maar het is het geloofsartikel, waarop heel ons geloof moet rusten, opdat wij God vrijmoedig kunnen aanroepen en niet twijfelen, of al de goederen, welke onze Heere