ARCHEOLOGIENOTA KEERBERGEN GROTE PAALLAAN

(1)

A RCHEOLOGIENOTA

K EERBERGEN – G ROTE P AALLAAN

J. C

LAESEN

, B. V

AN

G

ENECHTEN

, E. A

UDENAERT

& A. D

OUCET

OKTOBER -DECEMBER 2019

ARCHEBO-RAPPORT 2019J176

(2)

Auteur(s) Jan Claesen, Ben Van Genechten, Evelien Audenaert & Alexander Doucet

Projectnummer 2019J176

Plaats en datum Kortenaken, oktober – december 2019

Reeks en nummer ARCHEBO rapport 2019J176 ISSN 2034-5615

ARCHEBO aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag vermenigvuldigd of aangepast worden, opgeslagen worden in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar gemaakt worden in enige vorm of wijze ook, elektronisch, mechanisch, door fotokopie of enige andere wijze, zonder voorafgaandelijke toestemming van de opdrachtgever.

(3)

I

NHOUD

1 Inleiding ... 4

1.1 Algemeen ... 4

1.2 Beschrijving onderzoeksopdracht ... 4

1.3 Doelstellingen ... 7

1.4 Randvoorwaarden ... 7

1.5 Onderzoeksvragen ... 7

2 Huidige & toekomstige situatie ... 8

2.1 Huidige situatie ... 8

2.2 Toekomstige situatie ... 10

3 Bureauonderzoek ... 12

3.1 Landschappelijke & bodemkundige situering ... 12

3.2 Archeologische en erfgoedkundige data ... 20

3.3 Historiek en cartografische bronnen ... 23

3.4 Archeologische verwachting ... 31

4 Resultaten bureauonderzoek ... 32

4.1 Algemeen ... 32

4.2 Beantwoording onderzoeksvragen ... 32

4.3 Samenvatting / assessment bureauonderzoek ... 33

4.4 Programma van maatregelen ... 35

5 Bibliografie ... 36

6 Figurenlijst... 37

7 Plannenlijst... 38

(4)

1 I

^NLEIDING

1.1 A

^LGEMEEN

Bij het aanvragen van een omgevingsvergunning kan het zijn dat het toevoegen van een archeologienota aan de aanvraag verplicht wordt gesteld. De archeologienota wordt geschreven door een erkend archeoloog en bevat de resultaten van een archeologisch vooronderzoek en een advies voor vrijgave of eventueel vervolgonderzoek.

Het toevoegen van een archeologienota aan een omgevingsvergunning is afhankelijk van een aantal criteria:

- De totale oppervlakte van de percelen

- De oppervlakte van de geplande bodemingrepen - De ruimtelijke bestemming van het terrein

- De ligging van het terrein binnen of buiten een archeologische zone of de site volgens de inventaris

Figuur 1: Criteria bij omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden

1.2 B

ESCHRIJVING ONDERZOEKSOPDRACHT

Naar aanleiding van een omgevingsvergunning heeft ARCHEBO bvba een archeologienota opgemaakt voor een projectgebied ter hoogte van Grote Paallaan 10 in Keerbergen (Vlaams-Brabant). Het projectgebied zal door de opdrachtgever verkaveld worden in acht loten. Loten 1 t.e.m. 6 worden voorzien van een bouwzone, lot 7 wordt uit de verkaveling gesloten en lot 8 omvat een smalle strook langs de westelijke en zuidelijke grens van het projectgebied. De huidige bebouwing blijft behouden, de aanwezige poel zal gedempt worden en slechts een deel van het gemengd bos wordt gerooid. Het projectgebied is ca. 11 343,195 m² groot.

Aangezien de aanvraag voor een omgevingsvergunning na 1 juni 2016 werd ingediend, is een archeologienota evenwel vereist, zoals vastgelegd in het Onroerenderfgoeddecreet (art. 5.4.1, 5.4.2, 5.4.8 en 5.4.9). Het bureauonderzoek werd uitgevoerd in oktober - december 2019 onder leiding van erkend archeoloog Jan Claesen. Contactpersoon bij de opdrachtgever was dhr. Pieter Goeron. In de

(5)

Archeologienota zonder ingreep in de bodem. Keerbergen – Grote Paallaan

| 5

onderhavige archeologienota worden de locatie van het terrein en de reeds uitgevoerde werken geanalyseerd. Deze informatie wordt samen met de resultaten van een archeologisch bureauonderzoek bestudeerd.

Administratieve fiche

Naam site: Keerbergen – Grote Paallaan

Onderzoek: Archeologienota zonder ingreep in de bodem

Ligging: Vlaams-Brabant, Keerbergen, Grote Paallaan

10

Kadaster: Keerbergen, afdeling 1, sectie A,

perceelnummers 80K & 80V

Coördinaten: A X 166606.296

Y 188770.310

B X 166706.192

Y 188756.374

C X 166694.445

Y 188640.755

D X 166594.409

Y 188648.371

Uitvoerder: ARCHEBO bvba

Merelnest 5 3470 Kortenaken Projectcode bureauonderzoek: 2019J176

Projectleiding: Jan Claesen

Erkenningsnummer projectleiding: OE/ERK/Archeoloog/2015/00014 Bewaarplaats archief: Bij de opdrachtgever

Grootte projectgebied: Ca. 11 343,195 m² Uitvoeringsperiode: Oktober – december 2019

Reden van de ingreep Behouden huidige bebouwing, verkavelen van terrein, voorzien van bouwzones, dempen van poel, rooien van een deel van de bomen Wetenschappelijke vraagstelling: Het doel van deze archeologienota is een

archeologische evaluatie van het terrein, de geplande werken en impact op het bodemarchief.

Termen Thesauri: Bureauonderzoek, verstoring, verkaveling, woongebieden, woonpark

(6)

De onderstaande GRB-kadasterkaart en de Orthofoto tonen het projectgebied op de meest recente stadskaarten en luchtfoto’s.

KEGR/19/10/15/1 - Digitale aanmaak

Figuur 2: Situering van het projectgebied en de coördinaten op de GRB-kadasterkaart (Geopunt, 2019)

Figuur 3: Situering van het projectgebied op Orthofoto (Geopunt, 2019)

(7)

| 7

1.3 D

OELSTELLINGEN

In het kader van het Onroerenderfgoeddecreet (decreet van de Vlaamse Regering 12 juli 2013) en het Onroerenderfgoedbesluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014, is de eigenaar en gebruiker van gronden waarop zich archeologische waarden bevinden verplicht deze waarden te behoeden en beschermen voor beschadiging en vernieling. In het licht van de bestaande wetgeving heeft de opdrachtgever beslist eventuele belangrijke archeologische waarden te onderzoeken voorafgaande aan de werken. Dit kan door behoud in situ, als de waarden ingepast kunnen worden in de plannen, of ex situ, wanneer de waarden onomkeerbaar vernietigd worden. Onderdeel van de archeologienota is dat er mogelijkheden gezocht worden om in situ behoud te bewerkstelligen en, indien dit niet kan, er aanbevelingen worden geformuleerd voor vervolgonderzoek.

Om vast te stellen of bij werkzaamheden archeologische waarden zullen vernietigd worden, is een archeologisch onderzoek nodig. Er wordt een bureauonderzoek uitgevoerd. Op basis van bekende gegevens van bodemkaarten, uit cartografische en andere historische bronnen en eventueel voorgaand onderzoek in de directe omgeving van het projectgebied wordt een inschatting gemaakt van het archeologisch potentieel van het projectgebied. Indien uit deze desktopanalyse blijkt dat er een kans is op het aantreffen van archeologische waarden binnen het projectgebied, zal de bodem onderzocht worden op gaafheid van het bodemprofiel en de aanwezigheid van archeologische indicatoren.

1.4 R

ANDVOORWAARDEN

Er dienen geen specifieke randvoorwaarden opgenomen te worden, aangezien uit bureauonderzoek is gebleken dat er geen verder archeologisch onderzoek dient te gebeuren. Dit wordt kort besproken in het ‘Programma van maatregelen’.

1.5 O

NDERZOEKSVRAGEN

Tijdens het bureauonderzoek dienen op zijn minst onderstaande vragen beantwoord te worden:

1. Wat zijn de gekende archeologische en historische gegevens?

2. Welke info is er nog te vinden over voormalige constructies op het terrein?

3. Welke archeologische structuren kunnen ter hoogte van het projectgebied verwacht worden op basis van een analyse van historisch kaarten bronnenmateriaal?

4. In welke mate en in welke zones kan er een recente verstoring verwacht worden van archeologisch erfgoed?

(8)

2 H

^UIDIGE

&

TOEKOMSTIGE SITUATIE

2.1 H

UIDIGE SITUATIE

Het projectgebied ligt aan de Grote Paallaan 10 in Keerbergen (Vlaams-Brabant). In het noorden van het projectgebied staat een woonhuis en een vierkant bijgebouw. De woning kan men bereiken via een onverharde oprit die vertrekt aan de kruising van de Mechelsebaan en de Grote Paallaan. In het zuiden van het terrein ligt een poel. Het grootste deel van het projectgebied bestaat uit gemengd bos. Volgens het Gewestplan ligt het projectgebied grotendeels binnen ‘Woonpark’, enkel langs de westelijke grens wordt het projectgebied gekarteerd als ‘Woongebieden’.

Figuur 4: Bestaande toestand (Goeron Landmetingen bvba, 2019)

(9)

| 9

Figuur 5: Situering van het projectgebied op Orthofoto (Geopunt, 2019)

Figuur 6: Situering van het projectgebied op Gewestplan (Geopunt, 2019)

(10)

2.2 T

OEKOMSTIGE SITUATIE

De opdrachtgever plant het verkavelen van het projectgebied in acht loten. De loten 1 t.e.m. 6 worden voorzien van een bouwzone, lot 7 wordt uit de verkaveling gesloten en lot 8 bestaat uit een smalle strook langs de westelijke en zuidelijke grens van het projectgebied. De bebouwing dit momenteel binnen het terrein staat, zal zich binnen lot 7 bevinden en blijft behouden. Het gemengd bos dat momenteel het projectgebied grotendeels inneemt, zal slechts deels gekapt worden. De aanwezige vijver zal gedempt worden. Het projectgebied is ca. 11 343,195 m², waarvan 6 092,951 m² niet onderzocht kan worden (lot 7 en gemengd bos). De zone die wel potentieel onderzocht kan worden, is eerder fragmentarisch en ligt verspreid over het projectgebied.

Figuur 7: Plan van de geplande verkaveling (Goeron Landmetingen bvba, 2019)

(11)

| 11

Figuur 8: Situering van het projectgebied op Toekomstplan (ARCHEBO bvba, 2019)

Figuur 9: Niet mogelijk te onderzoeken zone (ARCHEBO bvba, 2019)

(12)

3 B

UREAUONDERZOEK

Het doel van de bureaustudie is de aanwezigheid, aard en bewaringsomstandigheden van de archeologische monumenten te kunnen inschatten, de landschappelijke opbouw van het gebied te kennen, om de impact van de werken op het aanwezige archeologische erfgoed in te schatten en daaruit concrete aanbevelingen te formuleren voor de verdere prospectiestrategie.

In dit hoofdstuk wordt gebruik gemaakt van alle beschikbare kaarten van het plangebied, te weten de bodemkaart, geologische kaarten, bodemerosiekaart, bodemgebruikskaart en relevante historische kaarten. De Centrale Archeologische Inventaris (CAI) werd gebruikt als uitgangspunt voor de bestudering van archeologische waarden in de omgeving van het plangebied.

De gebruikte kaarten werden in gegeorefereerde vorm (Belge Lambert 1972) gebruikt in het programma QGIS. In dit programma werden de genoemde kaarten als lagen toegevoegd teneinde er de huidige en toekomstige situatie op te kunnen weergeven. Het plangebied werd bovendien op alle kaarten geplot om de oriëntatie op de kaarten te vergemakkelijken.

3.1 L

ANDSCHAPPELIJKE

&

BODEMKUNDIGE SITUERING 3.1.1 Topografische situering

Het projectgebied ligt aan de Grote Paallaan 10 in Keerbergen, een gemeente gelegen in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. Keerbergen heeft geen deelgemeenten en wordt begrensd door de gemeenten Putte, Heist-op-den-Berg, Tremelo, Haacht en Bonheiden. Het projectgebied ligt op een noord-gerichte helling. Het zuiden van het projectgebied ligt duidelijk lager dan het noordelijk deel. In dit deel van het terrein ligt sinds ca. 1969 een vijver, wat het verschil in reliëf kan verklaren. Het toponiem Kraaiven, net ten zuiden van het projectgebied, kan verwijzen naar een vroege ven, wat eveneens het reliëfverschil kan verklaren. Volgens het Digitaal Hoogtemodel ligt het projectgebied tussen ongeveer 9 en 12 meter boven de zeespiegel. Ca. 500m ten noorden van het projectgebied stroomt de Vrouwvliet, ca. 750m ten zuidoosten van het projectgebied stroomt de Spuibeek tweede arm en vanaf ca. 800m ten zuidwesten van het projectgebied stroomt de Dijle. Kadastraal ligt het in Keerbergen, afdeling 1, sectie 1, perceelnummers 80K en 80V.

Het projectgebied ligt topografisch gezien in een duinengordel. Stromend water is niet onmiddellijk beschikbaar (meer dan 450m). De verwachting op steentijdkampementen is dan ook eerder laag, alhoewel deze nooit uitgesloten kunnen worden.

(13)

| 13

Figuur 10: Topografische kaart met situering van het projectgebied (Geopunt, 2019)

Figuur 11: Situering van het projectgebied op het Digitaal Hoogtemodel (Geopunt, 2019)

(14)

Figuur 12: Hoogteprofiel doorheen het plangebied in ZO-NW richting (Geopunt, 2019)

3.1.2 Geologie & landschap 3.1.2.1 Fysisch geografisch

Het projectgebied is volgens de Traditionele Landschappenkaart gekarteerd als ‘Zuiderkempen’. De gehele gemeente Keerbergen wordt grotendeels gekarteerd als ‘Zuiderkempen’, een deel in het zuidwesten wordt gekarteerd als ‘Dijle-Gete-Demeras’.

Figuur 13: Keerbergen aangegeven op de Traditionele Landschappenkaart (Geopunt, 2019)

(15)

| 15

3.1.2.2 Paleogeen & neogeen (Tertiair)

Op basis van de Databank Ondergrond Vlaanderen bevindt het onderzoeksterrein zich binnen de Formatie van Zelzate. Deze formatie bestaat uit grijsgroen zand, is glauconiet- en glimmerhoudend en gebioturbeerd en heeft kleilagen, soms schelpen en soms pyrietconcreties.¹

KEGR/19/10/15/10 - Digitale aanmaak

Figuur 14: Situering van het projectgebied op de Tertiairgeologische kaart (DOV, 2019)

3.1.2.3 Quartair

Volgens de quartairgeologische kaart (1/200.000) bevindt het projectgebied zich volledig binnen type 3b. Dit type bestaat uit een onderste laag van fluviatiele afzettingen, daterend uit het Weichseliaan (Laat-Pleistoceen). Bovenop deze afzettingen liggen eolische afzettingen (zand tot silt) van het Weichseliaan (Laat-Pleistoceen), mogelijk Vroeg-Holoceen. In het noordelijke en centrale gedeelte van Vlaanderen bestaan deze afzettingen uit zand tot zandleem, in het zuidelijke gedeelte uit silt (loess).

Naast deze eolische afzettingen kunnen er ook hellingsafzettingen van het Quartair aanwezig zijn. Deze eolische en hellingsafzettingen zijn mogelijk afwezig. De bovenste laag bestaat uit zandige eolische afzettingen van het Holoceen en mogelijk Tardiglaciaal (Laat-Weichseliaan).

1 Pieter Laga, Stephen Louwye, en Stéphane Geets, Paleogene and Neogene lithostratigraphic units (Belgium), Geologica Belgica 4, 2001, 142.

(16)

Figuur 15: Situering van het projectgebied op de Quartairgeologische kaart 1/200.000 (DOV, 2019)

Figuur 16: Uitleg van het type volgens de quartairgeologische kaart, schaal 1/200.000 (DOV, 2016)

Volgens de quartairgeologische kaart (1/50.000) kent het projectgebied type 15. Dit type bestaat uit de Formatie van Zemst, de Formatie van Gent en uit eolische afzettingen die bestaan uit duinafzettingen bestaande uit fijn tot halffijn zand. De Formatie van Zemst dateert uit het Weichseliaan en is een overkoepelende term voor twee facies, namelijk het Lid van het Bos van Aa en het Lid van Lembeke. De gemiddelde dikte van deze afzettingen is ca. 10 meter. Het lid van het Bos van Aa is een grindrijk en zandig facies, het lid van Lembeke is een zandfacies. De Formatie van Gent dateert eveneens uit het Weichseliaan en bestaat uit eolische afzettingen. De maximale dikte van deze afzettingen is een vijftal meter. Deze formatie bestaat uit een homogeen afzettingspakket, dat zandig is in het Dekzandgebied en

(17)

| 17

zandlemig in het Overgangsgebied. In sommige regio’s ligt onder dit pakket een alternerend complex van zand- en leemlagen.²

Figuur 17: Situering van het projectgebied op de Quartairgeologische kaart 1/50.000 (DOV, 2019)

3.1.2.4 Bodem, bodemkundig booronderzoek, erosie & bodemgebruik

Volgens de bodemkaart van Vlaanderen wordt het projectgebied grotendeels omschreven als X, een deel in het noorden wordt gekarteerd als OB en langs de zuidelijke grens wordt het projectgebied gekarteerd als Zep. X-bodems zijn duinen, OB-bodems zijn bebouwde zones en Zep-bodems zijn natte gronden op zand zonder profielontwikkeling. Deze gronden hebben een bruine tot donker grijsbruine bovengrond, die matig humeus is met roestverschijnselen. De C horizont is bleek gekleurd, sterk roestig en wordt geleidelijk grijs om tussen 100 en 120cm volledig gereduceerd te worden.³

2 Frieda Bogemans en Marc Van Molle, Toelichting bij de Quartairgeologische Kaart - Kaartblad 24, Aarschot (Vlaamse overheid, dienst Natuurlijke Rijdommen, 2007), 9–10, 12.

3 E Van Ranst en C Sys, Eenduidige legende voor de digitale bodemkaart van Vlaanderen (Schaal 1 : 20 000) (Gent: Laboratorium voor Bodemkunde, 2000), 18, 79, 97-98.

(18)

Figuur 18: Situering van het projectgebied op de bodemkaart Vlaanderen (DOV, 2019)

Op de Potentiële bodemerosiekaart is over het projectgebied geen informatie beschikbaar. Volgens de bodemgebruikskaart ligt het projectgebied binnen ‘Naaldbos’, ‘Akkerbouw’, ‘Loofbos’ en ‘Andere bebouwing’.

Figuur 19: Situering van het projectgebied op de potentiële bodemerosiekaart (Geopunt, 2019)

(19)

| 19

Figuur 20: Bodemgebruik in de omgeving van het plangebied volgens de bodemgebruikskaart (Geopunt, 2019)

(20)

3.2 A

RCHEOLOGISCHE EN ERFGOEDKUNDIGE DATA 3.2.1 Centrale Archeologische Inventaris (CAI)

Binnen het plangebied zelf zijn er geen archeologische waarden bekend. De Centrale Archeologische inventaris toont wel verschillende vondsten in de directe en ruimere omgeving. Ca. 250m ten zuidoosten van het projectgebied zijn tijdens een mechanische prospectie enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels uit de Nieuwe Tijd en enkele 20^ste-eeuwse sporen, in verband te brengen met recente bewoning, gevonden (CAI 224146).

Ca. 500m ten noordnoordwesten van het projectgebied zijn aardewerk, dakpanfragmenten en

"gebruiksvoorwerpen" uit de Romeinse Tijd gevonden (CAI 100048). Ten westen van deze locatie zijn eveneens aardewerk, dakpanfragmenten en bewerkte eikenhoutfragmenten uit de Romeinse Tijd aangetroffen (CAI 100045, 100046 en 100047). Ca. 600m ten noordwesten van het projectgebied is een zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels (CGPF) uit de Romeinse Tijd gevonden tijdens een opgraving (CAI 105089). Tussen ca. 600 en 1250m ten noorden van het projectgebied zijn dan weer sporen van een villa uit de Romeinse Tijde aangetroffen (CAI 105087).

Ca. 650m ten noorden van het projectgebied heeft een Laatmiddeleeuwse hoeve gestaan (CAI 110269).

In de 17^de eeuw stond binnen deze locatie een hoeve die als residentie diende voor een lid van de Grote Raad van Mechelen. Vandaag bevindt zich binnen deze locatie de Roggemanshoeve.⁴

Vanaf ca. 800m ten westen van het projectgebied zijn niet gedateerde paalgaten en een groep heuveltjes gevonden (CAI 105088). Deze sporen konden niet nader gedateerd worden.

Binnen een straal van 1000m rond het projectgebied bevinden zich meerdere bunkers die deel uitmaakten van de KW-Linie (CAI 165820, 165758, 165819, 165757, 165242, 165243, 165680, 165244, 165679, 165248 en 165249). Deze linie liep tussen Koningshooikt en Waver en vormde een antitankversperring als verdediging tegen een Duitse invasie in centraal België tijdens het begin van de Tweede Wereldoorlog.

CAI-Locatie Beschrijving Datering

100048 Aardewerk, dakpanfragmenten, gebruiksvoorwerpen

Romeinse Tijd 224146 Enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels Nieuwe Tijd

165820 KW-Linie KR 2 Nieuwste Tijd

100047 Aardewerk, dakpanfragmenten Romeinse Tijd

165758 KW-Linie P 29 Nieuwste Tijd

165819 KW-Linie KR 1 Nieuwste Tijd

100046 Bewerkte eikenhoutfragmenten en aardewerk Romeinse Tijd

165757 KW-Linie P 30 Nieuwste Tijd

100045 Aardewerk en bewerkt eikenhout Romeinse Tijd

105088 Brakelberg Onbepaald

105089 Zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels

Romeinse Tijd

165242 Bunker L 29 Nieuwste Tijd

4 “Roggemanshoeve | Inventaris Onroerend Erfgoed”, geraadpleegd 15 oktober 2019, https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/3059.

(21)

| 21

165680 KW-Linie L 27 Nieuwste Tijd

105087 Villa Romeinse Tijd

165679 KW-Linie L 28 Nieuwste Tijd

110269 Roggemanshoeve Middeleeuwen

165248 Bunker P 31 Nieuwste Tijd

165249 Bunker P 32 Nieuwste Tijd

Figuur 21: Kaart met aanduiding van het projectgebied en de vondstlocaties uit de CAI (CAI, 2019)

3.2.2 Bekrachtigde archeologienota’s en nota’s

In augustus 2017 heeft archeologe Annika Devroe samen met Wim Alaerts een archeologienota opgesteld voor een projectgebied ter hoogte van de Domien Liekenslaan in Keerbergen (ID 4644), ca.

250m ten zuidoosten van het huidig projectgebied. De archeologienota bestaat uit een bureauonderzoek en een landschappelijk bodemonderzoek d.m.v. boringen. Op basis van de resultaten van het bureauonderzoek kon geen sluitend antwoord gegeven worden op de vraag of er al dan niet archeologische sites aanwezig waren binnen het projectgebied. Gezien de ligging en bodemkundige situatie wordt het archeologisch potentieel als middelmatig tot hoog ingeschat. Op 21 juni 2017 werd een landschappelijk booronderzoek uitgevoerd door Wim Alaerts van De Vijfde bvba. Er werden geen indicaties voor steentijdgevoelige zones aangetroffen tijdens dit onderzoek. De bodem was wel goed bewaard en verstoringen konden niet aangeduid worden, waardoor sporensites niet uitgesloten kunnen worden. Een vervolgonderzoek in de vorm van een proefsleuvenonderzoek werd geadviseerd.⁵ In

5 Annika Devroe, “Archeologienota - Programma van Maatregelen Keerbergen - Domien Liekenslaan”, Archeologienota - Programma van Maatregelen (Mechelen: Annika Devroe, augustus 2017), 4; Annika Devroe en Wim Alaerts, “Archeologienota - Verslag van Resultaten Keerbergen - Domien Liekenslaan”, Archeologienota - Verslag van Resultaten (Mechelen: Annika Devroe, augustus 2017), 23–24.

(22)

januari 2018 werd vervolgens het proefsleuvenonderzoek uitgevoerd door Devroe, Bervoets en Alaerts (nota ID 6358). Uit dit onderzoek is gebleken dat archeologisch relevante sporen ontbreken binnen het toenmalige projectgebied. Het projectgebied werd dan ook vrijgegeven.⁶

In 2019 heeft Studiebureau Archeologie bvba een archeologienota opgesteld voor een projectgebied aan de Oude Keerbergsebaan in Keerbergen (ID 12957), n.a.v. de sloop van de aanwezige bebouwing en het verwijderen van verhardingen binnen het toenmalig projectgebied. Het bureauonderzoek wees uit dat het terrein gunstig gelegen is voor het aantrekken van menselijke activiteiten in het verleden (nabij water in combinatie met hogergelegen gronden). Onderzoek heeft echter ook aangetoond dat het terrein vergraven en later opgehoogd is geweest. Daarnaast is het terrein grotendeels bebouwd (met funderingen tot op 1,20 meter onder het maaiveld) en verhard. Reeds uitgevoerd bodemkundig onderzoek toonde aan dat het zuidelijke deel zwaar verstoord is en dat er bodemverontreiniging voorkwam. De resultaten van het bureauonderzoek kunnen echter niet onweerlegbaar aantonen dat het volledige terrein verstoord is. Daarom adviseert Studiebureau Archeologie een vervolgonderzoek in de vorm van landschappelijke profielputten om zo de lithostratigrafische opbouw van het terrein te onderzoeken. Afhankelijk van de resultaten van dit onderzoek bestaat het vervolgtraject uit verkennend archeologisch booronderzoek, waarderend archeologisch booronderzoek, proefputten i.f.v. Steentijd artefactensites en proefsleuven.⁷

3.2.3 Inventaris Onroerend Erfgoed (IOE)

De Inventaris van het onroerend erfgoed biedt een overzicht van waardevol erfgoed in Vlaanderen.

Zowel bouwkundig, archeologisch, landschappelijk als varend erfgoed zijn opgenomen in deze databank, goed voor meer dan 83.000 erfgoedobjecten in totaal. Op basis van diverse zoekcriteria kan er heel gericht naar de verschillende erfgoedobjecten gezocht worden. Erfgoedobjecten kunnen vastgesteld en/of beschermd zijn.⁸ Binnen het projectgebied bevinden zich geen vastgestelde en/of beschermde erfgoedobjecten.

6 Annika Devroe, Gerben Bervoets, en Wim Alaerts, “Nota - Verslag van Resultaten proefsleuvenonderzoek Keerbergen - Domien Liekenslaan”, Nota (Mechelen: Annika Devroe, januari 2018), 25.

7 Annelies De Raymaeker en Julie Van Roy, “Archeologienota: Woonproject Dijledonk aan de Oude Keerbergsebaan te Rijmenam (gem. Bonheiden)”, Archeologienota (Tienen: Studiebureau Archeologie bvba, 2019), 28–29, 34–35.

8 Agentschap Onroerend Erfgoed, “Inventaris Onroerend Erfgoed”, geraadpleegd 17 januari 2018, https://inventaris.onroerenderfgoed.be/.

(23)

| 23

Figuur 22: Kaart met situering van het projectgebied en IOE-relicten op GRB-basiskaart (IOE, 2019)

3.3 H

ISTORIEK EN CARTOGRAFISCHE BRONNEN 3.3.1 Onderzoek historische bronnen

De stad wordt voor het eerst vermeld als ‘Kyrberge’ in een document uit 1079. Rond deze periode maakte Keerbergen deel uit van het prinsbisdom Luik. Sinds haar stichting in 1128, heeft de Adbij van Grimbergen ook een grote rol gespeeld in de geschiedenis van de stad. Keerbergen wordt als

‘Kereberga’ vernoemd in twee archivalische documenten uit 1215 en 1216 die bewaard worden in het archief van de abdij van Grimbergen. De stad verschijnt ook als ‘Kereberche ‘en ‘Kerberga’ in documenten uit 1159 en 1178 uit het archief van de Abdij van Tongerlo. In de loop van de eeuwen kwam Keerbergen in handen van wereldlijke heren, namelijk de Berthouts van Grimbergen en Mechelen. Jan II Berthout van Berlaer zorgde ervoor dat onder zijn beheer Keerbergen uitgroeide van een dorp tot een stad. Op het einde van de 15^de eeuw kwam de heerlijkheid in handen van de familie Cortenbach. De stad kwam in de loop van de daaropvolgende eeuwen in het bezit van verschillende families. Aan het begin van de 18^de eeuw werd ze verkocht door Anne Marie d’Oyenbrugghe Duras.

Tijdens WO II was het commandocentrum van het Amerikaans leger gestationeerd in het hotel Le Grand Veneur in Keerbergen.⁹

3.3.2 Historische situatie aan de hand van cartografische bronnen

Een belangrijke bron van informatie wordt geleverd door het historisch kaartmateriaal. Dit om na te gaan of er bebouwing is geweest op het terrein in historische tijden, of dat het landgebruik van het perceel is gewijzigd doorheen de tijd. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met het feit dat de eerste bruikbare kaarten pas vanaf de 16^de eeuw of later voorhanden zijn.

9 Wikipedia, “Keerbergen”, in Wikipedia, geraadpleegd 9 oktober 2017,

https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Keerbergen&oldid=49844090; “Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek (1960) p. 556”, geraadpleegd 9 oktober 2017, http://bouwstoffen.kantl.be/tw/facsimile/?page=556.

(24)

Bovendien is de afwezigheid van bebouwing op kaarten geen garantie dat er geen bebouwing is geweest. In de beginperiode van de cartografie werden voornamelijk grotere nederzettingen en belangrijkere bouwwerken zoals kerken, kloosters en kastelen weergegeven en was er weinig of geen aandacht voor de burgerlijke architectuur. Pas vanaf de 19^de eeuw verschijnen de eerste gedetailleerde kaarten. Mogelijk eerder aanwezige middeleeuwse structuren waren misschien reeds verdwenen.

Vooreerst worden enkele pre-19^de -eeuwse cartografische bronnen behandeld zoals de Villaretkaart en de Ferrariskaart. De Villaretkaart (ca. 1745-48) is niet beschikbaar voor dit landsdeel. Op de Ferrariskaart wordt een groot deel van het projectgebied ingenomen door een vijver. De noordwestelijke hoek en een deel van de zuidelijke grens van het terrein bestaan uit de oever van de vijver. Enkel een geringe oppervlakte in het noordwesten bestaat uit heide, aangeduid als Bruyère de Rymenam. Maar er dient rekening te worden gehouden met het feit dat de georeferentie voor dit gebied eerder beperkt is.

Zodoende is het juist weergeven van het projectgebied op de Ferrariskaart niet mogelijk. Op de bodemkaart is ten zuiden de klassificatie Zep aanwezig. Dit slaat wellicht terug op de vijversituatie.

Figuur 23: Detail uit de Ferrariskaart met aanduiding van het projectgebied (Geopunt, 2019)

Vervolgens worden vier cartografische bronnen uit de 19de eeuw vergeleken. De Atlassen der Buurtwegen werden opgemaakt in uitvoering de wet van 10 april 1841. De atlas maakt een onderscheid in buurtwegen en voetwegen (sentiers). Per toenmalige gemeente werd een atlas opgemaakt, met uitzondering van een aantal stadskernen.¹⁰ De kaarten Vandermaelen of Vandermaelenkaarten zijn een verzameling van historische kaarten van België, gemaakt door Philippe Vandermaelen (1795-1869). Deze kaarten geven een gedetailleerd beeld van heel België en worden beschouwd als de opvolger van de Ferrariskaarten uit de periode 1771-1778. Met de Popp-kaarten wordt de verzameling van kadasterkaarten bedoeld die in de 19de eeuw uitgegeven werd door de Brugse drukker-uitgever Philippe Chrétien Popp (1805-1879). Een vierde bron is de topografische kaart van 1873.

10 Geopunt Vlaanderen, “Atlas der Buurtwegen”, geraadpleegd 2 januari 2018,

http://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/8264f16f-45d2-4eae-bc77-f003c7830b20.

(25)

| 25

Op 19de-eeuwse cartografische bronnen is het terrein onbebouwd weergegeven. Op de Atlas der Buurtwegen ligt het projectgebied binnen perceel 41. Ten noorden van het terrein loopt Chemin n.1., dat qua ligging overeenkomt met de huidige Mechelsebaan. Ter hoogte van de Grote Paallaan is de grens tussen Keerbergen en Rijmenam (gemeente Bonheiden) aangeduid. Over het landgebruik rond deze periode geeft deze kaart geen informatie. Op de Vandermaelenkaart bestaat het projectgebied uit naaldbos. De Popp-kaart toont het projectgebied gelegen binnen perceel 80. De weg ten noorden van het projectgebied wordt aangeduid als Mechelsche baen. De legger van de Popp-kaart kon niet geraadpleegd worden. Ten oosten van het projectgebied wordt het terrein aangeduid als Cray Venne.

Op de topografische kaart van 1873 bestaat het projectgebied uit loofbos en land. Langs een deel van de westelijke grens van het projectgebied loopt een weg, die deels samenloopt met de huidige Grote Paallaan. Ook op deze kaart wordt de omgeving nabij het projectgebied aangeduid als Cray Venne.

Figuur 24: Situering van het projectgebied op de Atlas der Buurtwegen (Geopunt, 2019)

(26)

Figuur 25: Situering van het projectgebied op de kaart van Vandermaelen (Geopunt, 2019)

Figuur 26: Situering van het projectgebied op de Poppkaart (Geopunt, 2019)

(27)

| 27

Figuur 27: Situering van het projectgebied op de Topografische kaart van 1873 (Cartesius, 2019)

Vervolgens worden er topografische kaarten en luchtfoto’s uit de 20^ste en 21^ste eeuw vergeleken. Op de topografische kaart van 1904 wordt het projectgebied ingenomen door naaldbomen. De topografische kaart van 1939 geeft dezelfde situatie weer als deze van 1904. De eerste bebouwing verschijnt op de topografische kaart van 1969. Deze bebouwing moet dus gebouwd zijn tussen 1939 en 1969. Het gaat om het woonhuis dat nog steeds binnen het terrein staat. In het zuiden van het projectgebied is een vijver weergegeven. Het gehele projectgebied is ook aangeduid als naaldbos. Het wegennet rond het projectgebied komt vanaf de topografische kaart van 1969 overeen met de huidige situatie. De topografische kaarten van 1981 en 1989 zijn identiek en geven dezelfde situatie weer als deze van 1969.

De orthofoto’s vanaf 1979-1990 bevestigen dat de toestand van het projectgebied ongewijzigd is gebleven tot nu.

(28)

(29)

| 29

Figuur 31: Situering van het projectgebied op de Topografische kaart van 1981-1989 (Cartesius, 2019)

(30)

Figuur 32: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 1979-1990 (Geopunt, 2019)

Figuur 33: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 2000-2003 (Geopunt, 2019)

(31)

| 31

Figuur 34: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 2018 (Geopunt, 2019)

3.4 A

RCHEOLOGISCHE VERWACHTING

Aan de hand van de historische informatie en het kaartmateriaal kon worden achterhaald dat er binnen het projectgebied bebouwing aanwezig is geweest vanaf ca. 1969 tot nu. Deze bebouwing, die tevens de huidige bebouwing is, is opgetrokken tussen 1939 en 1969. Historisch gezien kunnen we voor het projectgebied dan ook spreken van een lage densiteit aan bebouwing.

In de ruime omgeving van het plangebied bevinden zich enkele archeologische waarden. Het betreft aardewerk, dakpanfragmenten, bewerkte eikenhoutfragmenten, "gebruiksvoorwerpen", een zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels (CGPF) en sporen van een villa uit de Romeinse Tijd (CAI 100045, 100046, 100047, 100048, 105087 en 105089), een Laatmiddeleeuwse hoeve (CAI 110269), enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels uit de Nieuwe Tijd en enkele sporen van bewoning uit de 20^ste eeuw (CAI 224146), meerdere bunkers van de KW-Linie (CAI 165820, 165758, 165819, 165757, 165242, 165243, 165680, 165244, 165679, 165248 en 165249) en niet gedateerde paalgaten en een groep heuveltjes (CAI 105088).

In de directe omgeving (binnen 350m) van het projectgebied bevinden zich geen natuurlijke waterlopen, waardoor de verwachting op Steentijd eerder laag is. Op basis van de ligging en de recente vondsten in de omgeving kunnen sporensites aanwezig zijn, met een lage verwachting voor sporensites uit de tweede helft van de 18^de eeuw en de 19^de eeuw (o.b.v. cartografisch onderzoek).

(32)

4 R

ESULTATEN BUREAUONDERZOEK

In dit hoofdstuk worden de resultaten van het bureauonderzoek samengevat en geanalyseerd. Deze analyse leidt tot een advies voor een eventueel vervolgonderzoek of voor een vrijgave van het terrein.

Dit advies dient bekrachtigd te worden door het Agentschap Onroerend Erfgoed.

4.1 A

^LGEMEEN

Naar aanleiding van een omgevingsvergunning heeft ARCHEBO bvba een archeologienota opgemaakt voor een projectgebied ter hoogte van Grote Paallaan 10 in Keerbergen (Vlaams-Brabant). Het projectgebied zal door de opdrachtgever verkaveld worden in acht loten. Loten 1 t.e.m. 6 worden voorzien van een bouwzone, lot 7 wordt uit de verkaveling gesloten en lot 8 omvat een smalle strook langs de westelijke en zuidelijke grens van het projectgebied. De huidige bebouwing blijft behouden, de aanwezige poel zal gedempt worden en slechts een deel van het gemengd bos wordt gerooid. Het projectgebied is ca. 11 343,195 m² groot.

4.2 B

EANTWOORDING ONDERZOEKSVRAGEN

Het doel van dit bureauonderzoek was een archeologische evaluatie van het terrein. Hierbij kunnen volgende onderzoeksvragen beantwoord worden:

1. Wat zijn de gekende archeologische en historische gegevens?

Historische gegevens werden door middel van bronnenonderzoek en cartografisch onderzoek verworven. Cartografisch onderzoek heeft aangetoond dat er bebouwing aanwezig was binnen het projectgebied vanaf ca. 1969 tot nu. Deze bebouwing, die tevens de huidige bebouwing is, is opgetrokken tussen 1939 en 1969.

In de ruime omgeving van het plangebied bevinden zich enkele archeologische waarden. Het betreft aardewerk, dakpanfragmenten, bewerkte eikenhoutfragmenten, "gebruiksvoorwerpen", een zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels (CGPF) en sporen van een villa uit de Romeinse Tijd (CAI 100045, 100046, 100047, 100048, 105087 en 105089), een Laatmiddeleeuwse hoeve (CAI 110269), enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels uit de Nieuwe Tijd en enkele sporen van bewoning uit de 20^ste eeuw (CAI 224146), meerdere bunkers van de KW-Linie (CAI 165820, 165758, 165819, 165757, 165242, 165243, 165680, 165244, 165679, 165248 en 165249) en niet gedateerde paalgaten en een groep heuveltjes (CAI 105088).

2. Welke info valt er te vinden over de voormalige constructies op het terrein?

Aan de hand van het kaartmateriaal konden we achterhalen dat er binnen het projectgebied gebouwen stonden vanaf ca. 1969 tot nu. Deze bebouwing, die tevens de huidige bebouwing is, is opgetrokken tussen 1939 en 1969.

3. Welke archeologische structuren kunnen ter hoogte van het projectgebied verwacht worden op basis van een analyse van het historische kaarten bronnenmateriaal?

Op basis van de historische bronnen en kaarten kan geen uitsluitsel gemaakt worden in de te verwachten structuren.

4. In welke mate en in welke zones kan er een recente verstoring verwacht worden van archeologisch erfgoed?

Ter hoogte van de bestaande bebouwing en de aanwezige vijver is er verstoring van de bodem en het bodemarchief te verwachten. Toekomstige verstoringen zijn te verwachten bij het rooien van een deel

(33)

| 33

van de bomen en bij de bebouwing van de bouwzones. Hoe groot de verstoring van deze toekomstige bebouwing zal zijn, is niet gekend, aangezien nu enkel de bouwzones gekend zijn (verkaveling).

4.3 S

AMENVATTING

/

ASSESSMENT BUREAUONDERZOEK

In deze samenvatting wordt een kort overzicht gegeven van de werkwijze van het bureauonderzoek en de belangrijkste conclusies. Bovendien wordt een afweging gemaakt van de noodzaak voor verder vooronderzoek voor de locatie.

4.3.1 Samenvatting voor een gespecialiseerd publiek

De opdrachtgever plant het verkavelen van het projectgebied in acht loten. De loten 1 t.e.m. 6 worden voorzien van een bouwzone, lot 7 wordt uit de verkaveling gesloten en lot 8 bestaat uit een smalle strook langs de westelijke en zuidelijke grens van het projectgebied. De bebouwing dit momenteel binnen het terrein staat, zal zich binnen lot 7 bevinden en blijft behouden. Het gemengd bos dat momenteel het projectgebied grotendeels inneemt, zal slechts deels gekapt worden. De aanwezige vijver zal gedempt worden. Het projectgebied is ca. 11 343,195 m², waarvan 6 092,951 m² niet onderzocht kan worden (lot 7 en gemengd bos). De zone die wel potentieel onderzocht kan worden, is eerder fragmentarisch en ligt verspreid over het projectgebied.

In de ruime omgeving van het plangebied bevinden zich enkele archeologische waarden. Het betreft aardewerk, dakpanfragmenten, bewerkte eikenhoutfragmenten, "gebruiksvoorwerpen", een zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels (CGPF) en sporen van een villa uit de Romeinse Tijd, een Laatmiddeleeuwse hoeve, enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels uit de Nieuwe Tijd en enkele sporen van bewoning uit de 20^ste eeuw, meerdere bunkers van de KW-Linie en niet gedateerde paalgaten en een groep heuveltjes.

Aan de hand van het kaartmateriaal konden we achterhalen dat er binnen het projectgebied gebouwen stonden vanaf ca. 1969 tot nu. Deze bebouwing, die tevens de huidige bebouwing is, is opgetrokken tussen 1939 en 1969.

Op de bodemkaart wordt het terrein gekarteerd als X (gronden met een sterk verveende bovengrond van ongeveer 40 cm dikte, hoofdzakelijk opgebouwd uit half verteerde rietwortels) en OB (onder bebouwing). Het projectgebied ligt op een noord-gerichte helling. Het zuiden van het projectgebied ligt duidelijk lager dan het noordelijk deel. In dit deel van het terrein ligt sinds ca. 1969 een vijver, wat het verschil in reliëf kan verklaren. Het toponiem Kraaiven, net ten zuiden van het projectgebied, kan verwijzen naar een vroege ven, wat eveneens het reliëfverschil kan verklaren. Volgens het Digitaal Hoogtemodel ligt het projectgebied tussen ongeveer 9 en 12 meter boven de zeespiegel. Ca. 500m ten noorden van het projectgebied stroomt de Vrouwvliet, ca. 750m ten zuidoosten van het projectgebied stroomt de Spuibeek tweede arm en vanaf ca. 800m ten zuidwesten van het projectgebied stroomt de Dijle.

In de directe omgeving (binnen 350m) van het projectgebied bevinden zich geen natuurlijke waterlopen, waardoor de verwachting op Steentijd eerder laag is. Op basis van de ligging en de recente vondsten in de omgeving kunnen sporensites aanwezig zijn, met een lage verwachting voor sporensites uit de tweede helft van de 18^de eeuw en de 19^de eeuw (o.b.v. cartografisch onderzoek). Bijkomstig blijft het grootste deel van het projectgebied onaangeroerd. Dit doordat het in woonparkgebied gelegen is en waarbij de bomen bewaard moeten blijven. Het onderzoek kan alleen nog maar op kleinere zones die niet aaneengesloten zijn. Hierop onderzoek uitvoeren zou alleen maar meer vragen opwerpen, dan kunnen beantwoorden.

(34)

Figuur 35 : Plan met aanduiding van de niet onderzoekbare gedeeltes. (Archebo 2019).

4.3.2 Samenvatting voor een niet-gespecialiseerd publiek

Het projectgebied zal door de opdrachtgever verkaveld worden in acht loten. Loten 1 t.e.m. 6 worden voorzien van een bouwzone, lot 7 wordt uit de verkaveling gesloten en lot 8 omvat een smalle strook langs de westelijke en zuidelijke grens van het projectgebied. De huidige bebouwing blijft behouden, de aanwezige poel zal gedempt worden en slechts een deel van het gemengd bos wordt gerooid. Het projectgebied is ca. 11 343,195 m² groot.

In het projectgebied zijn geen archeologische waarden gekend. Wel aardewerk, dakpanfragmenten, bewerkte eikenhoutfragmenten, "gebruiksvoorwerpen", een zandlaag met ceramiek en dakpannen met stempels (CGPF) en sporen van een villa uit de Romeinse Tijd, een Laatmiddeleeuwse hoeve, enkele ondiepe kuilen, spitsporen en greppels uit de Nieuwe Tijd en enkele sporen van bewoning uit de 20^ste eeuw, meerdere bunkers van de KW-Linie en niet gedateerde paalgaten en een groep heuveltjes gevonden.

Vanaf ca. 1969 is een deel van de bodem verstoord geweest door het plaatsen van bebouwing. Het is moeilijk om in te schatten hoe groot de veroorzaakte verstoring is.

In de directe omgeving (binnen 350m) van het projectgebied bevinden zich geen natuurlijke waterlopen, waardoor de verwachting op Steentijd eerder laag is. Op basis van de ligging en de recente vondsten in de omgeving kunnen sporensites aanwezig zijn, met een lage verwachting voor sporensites uit de tweede helft van de 18^de eeuw en de 19^de eeuw (o.b.v. cartografisch onderzoek). Het gebied is te fragmentarisch voor verder onderzoek.

(35)

| 35

Figuur 36: Syntheseplan met aanduiding van de geplande werken (ARCHEBO bvba, 2019)

4.4 P

ROGRAMMA VAN MAATREGELEN

Uit het bureauonderzoek is gebleken dat er geen verder archeologisch onderzoek dient te gebeuren. Dit wordt kort besproken in het ‘Programma van maatregelen’.

(36)

5 B

IBLIOGRAFIE Publicaties

Bogemans, Frieda, en Marc Van Molle. Toelichting bij de Quartairgeologische Kaart - Kaartblad 24, Aarschot. Vlaamse overheid, dienst Natuurlijke Rijdommen, 2007.

De Raymaeker, Annelies, en Julie Van Roy. “Archeologienota: Woonproject Dijledonk aan de Oude Keerbergsebaan te Rijmenam (gem. Bonheiden)”. Archeologienota. Tienen: Studiebureau Archeologie bvba, 2019.

Devroe, Annika. “Archeologienota - Programma van Maatregelen Keerbergen - Domien Liekenslaan”.

Archeologienota - Programma van Maatregelen. Mechelen: Annika Devroe, augustus 2017.

Devroe, Annika, en Wim Alaerts. “Archeologienota - Verslag van Resultaten Keerbergen - Domien Liekenslaan”. Archeologienota - Verslag van Resultaten. Mechelen: Annika Devroe, augustus 2017.

Devroe, Annika, Gerben Bervoets, en Wim Alaerts. “Nota - Verslag van Resultaten proefsleuvenonderzoek Keerbergen - Domien Liekenslaan”. Nota. Mechelen: Annika Devroe, januari 2018.

Laga, Pieter, Stephen Louwye, en Stéphane Geets. Paleogene and Neogene lithostratigraphic units (Belgium). Geologica Belgica 4, 2001.

Van Ranst, E, en C Sys. Eenduidige legende voor de digitale bodemkaart van Vlaanderen (Schaal 1 : 20 000). Gent: Laboratorium voor Bodemkunde, 2000.

Online bronnen

Agentschap Onroerend Erfgoed. “Inventaris Onroerend Erfgoed”. Geraadpleegd 17 januari 2017.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/.

Geopunt Vlaanderen. “Atlas der Buurtwegen”. Geraadpleegd 2 januari 2017.

http://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/8264f16f-45d2-4eae-bc77-f003c7830b20.

“Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek (1960) p. 556”. Geraadpleegd 9 oktober 2017.

http://bouwstoffen.kantl.be/tw/facsimile/?page=556.

“Roggemanshoeve | Inventaris Onroerend Erfgoed”. Geraadpleegd 15 oktober 2019.

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/3059.

Wikipedia. “Keerbergen”. In Wikipedia. Geraadpleegd 9 oktober 2017.

https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Keerbergen&oldid=49844090.

(37)

| 37

6 F

IGURENLIJST

Figuur 1: Criteria bij omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden ... 4

Figuur 2: Situering van het projectgebied en de coördinaten op de GRB-kadasterkaart (Geopunt, 2019) . 6 Figuur 3: Situering van het projectgebied op Orthofoto (Geopunt, 2019)... 6

Figuur 4: Bestaande toestand (Goeron Landmetingen bvba, 2019) ... 8

Figuur 5: Situering van het projectgebied op Orthofoto (Geopunt, 2019)... 9

Figuur 6: Situering van het projectgebied op Gewestplan (Geopunt, 2019) ... 9

Figuur 7: Plan van de geplande verkaveling (Goeron Landmetingen bvba, 2019) ... 10

Figuur 8: Situering van het projectgebied op Toekomstplan (ARCHEBO bvba, 2019) ... 11

Figuur 9: Niet mogelijk te onderzoeken zone (ARCHEBO bvba, 2019) ... 11

Figuur 10: Topografische kaart met situering van het projectgebied (Geopunt, 2019) ... 13

Figuur 11: Situering van het projectgebied op het Digitaal Hoogtemodel (Geopunt, 2019) ... 13

Figuur 12: Hoogteprofiel doorheen het plangebied in ZO-NW richting (Geopunt, 2019) ... 14

Figuur 13: Keerbergen aangegeven op de Traditionele Landschappenkaart (Geopunt, 2019) ... 14

Figuur 14: Situering van het projectgebied op de Tertiairgeologische kaart (DOV, 2019) ... 15

Figuur 15: Situering van het projectgebied op de Quartairgeologische kaart 1/200.000 (DOV, 2019) ... 16

Figuur 16: Uitleg van het type volgens de quartairgeologische kaart, schaal 1/200.000 (DOV, 2016) ... 16

Figuur 17: Situering van het projectgebied op de Quartairgeologische kaart 1/50.000 (DOV, 2019) ... 17

Figuur 18: Situering van het projectgebied op de bodemkaart Vlaanderen (DOV, 2019) ... 18

Figuur 19: Situering van het projectgebied op de potentiële bodemerosiekaart (Geopunt, 2019) ... 18

Figuur 20: Bodemgebruik in de omgeving van het plangebied volgens de bodemgebruikskaart (Geopunt, 2019)... 19

Figuur 21: Kaart met aanduiding van het projectgebied en de vondstlocaties uit de CAI (CAI, 2019) ... 21

Figuur 22: Kaart met situering van het projectgebied en IOE-relicten op GRB-basiskaart (IOE, 2019) ... 23

Figuur 23: Detail uit de Ferrariskaart met aanduiding van het projectgebied (Geopunt, 2019) ... 24

Figuur 24: Situering van het projectgebied op de Atlas der Buurtwegen (Geopunt, 2019) ... 25

Figuur 25: Situering van het projectgebied op de kaart van Vandermaelen (Geopunt, 2019) ... 26

Figuur 26: Situering van het projectgebied op de Poppkaart (Geopunt, 2019) ... 26

Figuur 27: Situering van het projectgebied op de Topografische kaart van 1873 (Cartesius, 2019) ... 27

Figuur 31: Situering van het projectgebied op de Topografische kaart van 1981-1989 (Cartesius, 2019) 29 Figuur 32: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 1979-1990 (Geopunt, 2019) ... 30

Figuur 33: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 2000-2003 (Geopunt, 2019) ... 30

Figuur 34: Situering van het projectgebied op de Orthofoto van 2018 (Geopunt, 2019) ... 31

Figuur 35 : Plan met aanduiding van de niet onderzoekbare gedeeltes. (Archebo 2019). ... 34

Figuur 36: Syntheseplan met aanduiding van de geplande werken (ARCHEBO bvba, 2019) ... 35

(38)

7 P

LANNENLIJST

KEGR/19/10/15/1 - Digitale aanmaak ... 6