e 1,95
69
stejaargang • nummer 40 • woensdag 2 oktober 2013 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Wie werden de
verliezers van de week?
Wie is deze week zonder kleerscheu- ren doorgekomen? Vergis u niet, dat zal dé vraag van de volgende weken en maanden zijn. Wie maakt welke fout en hoe zwaar zal die worden aan- gerekend?
Wie is deze week zonder kleerscheu- ren doorgekomen? Vergis u niet, dat zal dé vraag van de volgende weken en maanden zijn. Wie maakt welke fout en hoe zwaar zal die worden aangerekend?
Wat fout is of niet, bepaalt eigen- lijk alleen de kiezer in een democratie.
Maar in de meningenindustrie van de media leeft er een ander sfeertje dan in de Dorpsstraat. Nemen we Maggie de Block en de zaak-Navid. Die jonge asielzoeker van Afghaanse afkomst lijkt uitstekend geïntegreerd, oefent een job uit (een knelpuntberoep zowaar), heeft een Vlaams lief en woont hier al jaren, terwijl hij in Afghanistan in een volsla- gen vreemd land terechtkomt. Hij zou nu uitgewezen moeten worden, en meer is er niet nodig om de emotionele toer op te gaan.
Van die harde, racistische, verzuurde cliché-Vlaming blijft dan nog maar wei- nig over. De zakdoeken nemen de plaats in van de rustige politieke ontleding. Dat het jaren kan duren en ook echt duurt voor dit soort asieldossiers helemaal wordt afgewerkt, dat is inderdaad een schande. Zo krijg je situaties als die van Navid, die hier jarenlang verblijft hoewel hij blijkbaar wettelijk niet het recht heeft hier definitief te huizen. Dan wordt zelfs zo’n stoere bink als N-VA’er Theo Fran- cken week en gaat die aandringen op een soepele toepassing van de regels.
Staatssecretaris De Block zat een week lang in het mediadefensief. Al wie van dichtbij of veraf iets over asieltoestanden denkt te mogen zeggen, deed een duit in het zakje. Maggie ging nu echt te ver in de hardvochtigheid, luidde de teneur.
In De Zevende Dag kwam De Block voor het eerst haar zeg doen. Ze wei- gerde een debat en wilde alleen op tele- visie voor een interview. Maar wan- neer ze dan komt zeggen dat ze geen Romeinse keizerin wil spelen, de regels moet volgen, alle vertrouwen heeft in haar administratie en dat ze geen wille- keur wil, tja, dan kun je toch vermoeden dat ze al dat mediagebeuk zonder kleer- scheuren heeft kunnen verwerken ten overstaan van de kiezer.
NMBS en de rest
Hoe zou dat brede publiek reageren op ’n Jo Cornu die ronduit komt vertellen dat hij naast het leiden van de NMBS tijd genoeg over heeft om nog in een hand- vol grote vennootschappen mee aan het roer te zitten? Bij andere grote bedrijfs- leiders kan Cornu op algemeen begrip rekenen maar ook bij de Vlaamse socia- listen. Vande Lanotte heeft vriend Cornu uitgekozen.
Partijvoorzitter Bruno Tobback vindt op televisie dat Cornu ‘in zijn vrije tijd’ mag doen wat hij wilt. Onze eksterogen ver- tellen ons dat het klassieke kiespubliek van de socialisten dat wel als een klap in
het gezicht zal aanvoelen. Peter Mertens van PvdA kan zo’n gedoe zeker met suc- ces uitspelen tegenover de linkervleugel van de sp.a.
Was ACW deze week verliezer? Als je het technisch bekijkt, worden de klach- ten van N-VA (nog) niet (helemaal) over- genomen door de Bijzondere Belasting- inspectie. Sommige aantijgingen van N-VA lijken niet meegenomen te wor- den, andere worden pas later bekeken in het nog te volgen strafonderzoek. ACW- voorzitter Develtere doet dan ook alle moeite om de indruk te wekken dat N-VA in het ongelijk wordt gesteld. Maar bij het publiek blijft hangen dat er wel degelijk vuur was toen het jonge Kamerlid van N-VA Peter Dedecker “Brand!” riep. De afhandeling van het dossier is voor na de verkiezingen, dus tot dan kan N-VA blij- ven uitspelen dat de partij wel degelijk het deksel van een stinkende pot heeft gewipt.
Septemberverklaring
De Vlaamse regering kwam met haar laatste septemberverklaring en dat het die ene te veel werd, voelde iedereen aan. Ze maakte erg weinig indruk. De fut is helemaal uit de ploeg van het Mar- telarenplein. Wie moet hier het verlies nemen?
Open Vld krijgt met de nieuwe fractie- leider Bart Tommelein alvast een com- battiever gezicht in dat nogal doodse Vlaams Parlement ter vervanging van de al te hoofse Sas van Rouveroij. Filip Dewinter is in zijn betere dagen ook geen doetje. Lode Vereeck van LDD heeft alles om stevig oppositie te voeren maar dat laatste zal bepaald worden door het ant- woord op de vraag of hij zijn eieren gaat leggen in de mand van CD&V (zachte oppositie) of Open Vld (harde aanpak).
De Vlaamse oppositie lijkt klaar te staan. De regering is aan het eind van het Latijn. Gaat het de reputatie van de onaantastbaar geachte Kris Peeters scha- den? Het verhaal dat hij die gedroomde leider zou zijn waarop kan vertrouwd worden in onrustige tijden, dreigt de vol- gende maanden niet bevestigd te wor- den.
Het sterkste punt van Kris Peeters zal nog worden dat N-VA niet voluit tegen hem in het harnas wil treden. De partij worstelt nog met de keuze van een ste- vige eigen kandidaat-minister-president.
Geert Bourgeois zou een logische keuze zijn maar hoe ver draagt hij in de andere provincies en houdt hij zich staande tegen CD&V en de sterk gehypte Hilde Crevits in West-Vlaanderen? N-VA beseft dat een coalitie met CD&V de meest voor de hand liggende is, als de peilingen bewaarheid worden. Misschien kunnen ze samen zowaar een regering vormen zonder een lastige derde. Die voorkeurs- partner bij de regeringsvorming moet ontzien worden en daarom moet Peeters geen N-VA-offensief tegen hem vrezen.
Het gaat wat te ver om Kris Peeters bij de verliezers van de week te zetten, maar een echte droomweek werd het alleszins niet voor hem.
Stefaan De Clerck: Ik verdeel alles eerlijk; Ik gooi alles omhoog!
Wat aan het plafond blijft plakken, gaat naar mijn sociale werken.
Alleen het geld dat op de grond valt... is voor mij.
De vrijdag overleden wallingantische politi- cus en Luiks grondwetspecialist François Perin (92) kreeg uit onverwachte Vlaamse hoek lof toegezwaaid. Hendrik Vuye, de Vlaamsgezinde constitutionalist aan de Universiteit Namen was op Doorbraak.be positief over “een prof met een mening, een politicus met een overtuiging”.
De Tijd-columnist Rik van Cauwelaert had het op Twitter over een “briljante en geestige man”.
Die Vlaamse lofbetuigingen kunnen ver- wonderen. Want een groot deel van zijn open- baar leven ging de Luikenaar in tegen wat we vandaag ‘de Vlaamse grondstroom’ noemen.
Antileopoldist toen Vlaanderen massaal voor de terugkeer van de koning stemde. Renar- dist toen de Waalse syndicalisten protesteer- den tegen de door de Vlaming Gaston Eyskens opgelegde eenheidswet van 1961. Waals fede- ralist eind jaren 60 toen veel Vlamingen gebruik wilden maken van de numerieke meerderheid binnen België. Happartist toen de Vlamingen het Voerense woelwater als een bendeleider beschouwden.
Dat Vlaamse opiniemakers positief zijn over François Perin heeft te maken met twee zaken.
Ten eerste kon men de man nooit in één poli- tieke hoek duwen. Hij stond halverwege de jaren 70 vooral bekend als de Rassemblement Wallon-minister. Maar de Luikenaar was daar- voor socialist, en hij werd na de ineenstorting van het RW al snel liberaal. Eigenlijk was de vrij- zinnige Perin een filosoof en jurist verdwaald in de politiek. Over zijn kortstondige carrière als minister was hij duidelijk: “Al die nachte- lijke vergaderingen. Het was verschrikkelijk en onmenselijk.” Perin was geen beroepspoliticus en dat maakte hem sympathiek.
Tweede element dat zijn imago bij Vlamin- gen die hem kenden veel goed deed, was zijn spectaculaire ontslag uit de Senaat op 26 maart
1980. Tijdens volle plenaire zitting verklaarde hij terug te treden omdat hij zijn ambt niet meer kon opnemen zoals de grondwet het voorziet.
Parlementsleden zijn immers vertegenwoordi- gers van de natie en volgens Perin was België geen natie en is ze het eigenlijk nooit geweest.
Daarentegen is er wel een Vlaamse natie ont- staan. Toen al voorspelde Perin dat die Vlaamse natie op termijn tot het uiteenvallen van België zou leiden. België was ‘une nation introuvable’.
Een ‘onvindbare natie’, overigens de titel van één van de vele boeken van Perin. De Luikse grondwetspecialist liep niet hoog op met het FDF, in de jaren 70 nochtans de partner van het RW. De taal- en grondeisen in Vlaanderen van de rabiate francofone bewoners beschouwde hij als een achterhoedegevecht.
Perin was visionair en oprecht. In tegenstel- ling tot veel Waalse politici die België enkel verdedigen omdat het hen financieel goed uit- komt, zei Perin wat hij echt dacht: België heeft geen toekomst meer. Vlaanderen wordt best onafhankelijk. Brussel moet een internationaal bestuurde stad worden. En Wallonië mag voor zijn part het best aansluiten bij Frankrijk.
Voor Perin zou daarmee de vergissing van 1830 weggewerkt zijn: België was volgens hem een Brits protectoraat om de Fransen buiten te houden. In een interview in 1998 was Perin duidelijk: hij sloot de aanhechting van Wallo- nië bij Frankrijk niet uit, maar hij zou het wel- licht zelf nooit meemaken. Perin was zo geob- sedeerd door de eeuwenlange Britse invloed op het noordwestelijk deel van het Europese vasteland, dat hij het bezoek van Bart de Wever aan David Cameron een paar jaar geleden als zeer symbolisch beschouwde. Volgens Perin het bewijs dat de Britten als eerste een onaf- hankelijk Vlaanderen zullen erkennen.
Picard
Perin en het onvindbare België
Actueel
2 oktober 2013
2
Uit de smalle beursstraat
De doodsteek voor Tractebel
In de herfst van 1998, precies vijftien jaar geleden, bracht Suez, moederbedrijf van de Generale en van energiebedrijf Electrabel, de Belgische energiemarkt onder Franse controle.
Nieuwe elementen in die saga wijzen op de perfide rol van de Belgen. Ook van de Vlamingen.
De Franstalige krant La Libre Belgique heeft er aandacht aan besteed: Paul Haine, voormalig financieel directeur van energiebe- drijf Tractebel, heeft een aantal van zijn persoonlijke dossiers aan het Rijksarchief doorgegeven. Daarin bevinden zich nieuwe elementen die aantonen hoe de Franse groep Suez eind jaren 90 langzaam maar zeker de totale controle kreeg over Tractebel, het moederbedrijf van Electrabel. Philippe Bodson, de Luikse topman van Tractebel, wou van zijn bedrijf een internationale speler op de energiemarkt maken.
Maar dat was buiten Suez-topman Gerard Mestrallet gerekend. Suez had in 1988 de Generale Maatschappij binnengerijfd en had via die weg deels de controle over Tractebel. Een goudhaantje in de ogen van de Fransman. Dat goudhaantje moest de Parijse belangen dienen. De Belgen moesten niet te veel complimenten maken. Na de saga met de Generale hadden de Belgen nog de controle over de vroegere Gene- rale-dochters CMB en Union Minière. “Ze mochten blij zijn dat we hen die nog hebben nagelaten”, schamperde Mestrallet.
Maar bij Tractebel zat met Philippe Bodson iemand die op zijn stre- pen stond. Mestrallet probeerde hem aanvankelijk, in 1994, te ver- wijderen. Onder het mom van een vervlaamsing van het energiebe- drijf wou de Fransman dat Bodson Union Minière ging leiden en dat Karel Vinck aan het hoofd van Tractebel kwam te staan. Dat Franse plan ging niet door en de zenuwachtigheid groeide.
Mestrallet werd nerveus. Hij plande een fusie tussen Suez en het Franse bedrijf La Lyonnaise des Eaux. De fusiegroep zou een belang- rijke rol beginnen spelen in nutssectoren als energie, en zag een te autonoom Tractebel als een mogelijke concurrent. En dat was net de richting die Bodson wou uitgaan: het bedrijf uitbouwen tot een
internationale topper, tegen de wensen van zijn aandeelhouders (de Generale en dus Suez) in. Daarom moest Bodson weg. Maar een aan- tal bestuurders waren gecharmeerd door zijn managementcapacitei- ten. Bodson hoopte ook op de steun van de regering voor de Belgi- sche verankering van Tractebel, maar hij had te sterke tegenstanders:
Etienne Davignon, voorzitter van de Generale, en Paul de Keersmae- ker, voormalig CVP-minister en toen Interbrew-icoon. Binnengehaald om de vervlaamsing van Tractebel door te voeren, reed De Keersmae- ker voor de Fransen. In de documenten van ex-CFO Paul Haine blijkt duidelijk de afkeer voor ‘de Keers’, zoals die man in het Pajottenland wordt genoemd. Eind 1998 was het lot van Bodson bezegeld.
De Keersmaeker heeft als voorzitter van het strategische comité van Tractebel niets gedaan, in 1999, om de volledige controle van Tracte- bel door Suez Lyonnaise des Eaux - de twee Franse bedrijven waren gefuseerd - tegen te houden.
De Franse nutsgroep Suez Lyonnaise des Eaux controleerde via haar volle dochter Generale Maatschappij de Belgische energiegroep Trac- tebel, met een belang van 51 procent. Tractebel controleerde op zijn beurt Electrabel, met 40 procent van de aandelen, en Distrigas, met 42 procent van de aandelen. Er kwam een overname en een fusie van de onderdelen. Het gaf de Franse groep de kritische massa om het volle profijt te trekken uit de liberalisering van de Europese elektri- citeitsmarkt en de ontwikkeling van de elektriciteits- en energiepro- ductie in de wereld. Tegelijk werd Electrabel de melkkoe van Suez.
Door de machtspositie in België kunnen de prijzen hoog gehouden worden. De miljoenenwinsten worden jaar na jaar linea recta naar Frankrijk doorgesluisd, om de putten van Suez te vullen. Het is een moderne versie van economische kolonisering. Het duurt jaren voor- aleer de verontwaardiging ook de Belgische en in eerste instantie de Vlaamse Jan Modaal bereikt, die dan beslist in steeds grotere mate naar de concurrentie over te stappen.
Angélique VAnderstrAeten
Delta - EM
bvba
Ingenieursbureau
Detailstudies voor de omzetting van industrieel
afval in energie info:
nvandendriessche@delta-em.eu
tel 0477 723 085
Zeventien (!) jaar na de moorden, en zestien jaar nadat Jean Lambrecks, vader van Eefje, de Belgische staat beschuldigde van fouten en nalatigheden, wees Patrick Hofstrossler, rech- ter bij het hof van beroep in Brussel, vorige week de gevorderde eis voor 400.000 euro schadevergoeding af. Zijn argumentatie, in naam van Justitie, luidde dat er geen bewijs van verband bestaat tussen mogelijk begane fouten van politie en justitie en de schade die de nabestaanden van Eefje geleden hebben.
Ruwer en juister gesteld: er is geen verband met het “levenslange verdriet” dat geldt voor ouders van een vermoorde dochter.
Mocht dezelfde uitspraak gedaan zijn bin- nen een tijdsbestek dat als “normaal” zou gelden, en dus niets van doen hebben met de lamlendige traagheid van de Belgische
Vrouwe Justitia, die zestien jaar nodig had om tot een besluit te komen, de volkswoede had allicht geen ruit van het Brusselse gerechts- gebouw heel gelaten. Om te zwijgen over de
“geschokte” prominenten die uit alle hoeken en gaten tevoorschijn zouden gekropen zijn, om aan hun verontwaardiging over aange- daan onrecht lucht te geven. Zestien jaar om een oordeel te vellen, waarvan ieder zinnig mens aanvoelt dat het, door hemeltergende traagheid en wereldvreemdheid, het verkeerde is! Ik zal niet alleen staan, met plaatsvervan- gende schaamte vast te stellen dat van al de
“geschokte” prominenten van toen niemand daar nog last van had nadat Jean Lambrecks als een gebroken man, al zestien jaar lang, het gerechtsgebouw verlaten had.
Niemand geschokt
Glimlacht u ook al eens als politici of hoogwaardigheidsbekleders elkaar voor de camera verdringen om te getuigen hoe “geschokt” ze wel zijn door een criminele uit- was die op het grondgebied heeft plaatsgevonden? Soms reiken de schokgolven tot ver over de landsgrenzen. Dat was zo in 1996, toen de lichamen van de door Marc Dutroux vermoorde meisjes An en Eefje ontdekt en opgegraven werden. “Het land stond op zijn kop”, was in de sfeer van toen een eufemisme.
Alleen dat al
Paul Geudens was de enige editorialist die een zoveelste blunder van Justitie de moeite waard vond om er een niet mis te verstaan opi- niestuk over te schrijven. Men moest in Gazet van Antwerpen wel bladeren tot bladzijde 34, al deed dat niets af van het vakmanschap waar- mee Geudens de zaken raak uit de doeken deed. Als Jean Lambrecks in Cassatie gaat – de enige mogelijkheid die hem rest – en alsnog genoegdoening krijgt, dient gans de zaak voor een hof van beroep in een andere stad overge- daan. De “snelheid” van het justitionele appa- raat kennende, is men dan voor nog eens vijf jaar vertrokken. De ganse procedure zou dan twintig jaar hebben aangesleept. “Alleen dat al”, schreef Paul Geudens, “is een grond om de Belgische staat een proces aan te doen.” Een mondige burger die Geudens’ redenering in twijfel wil trekken, mag dat altijd laten weten.
In zijn argumentatie verwees Lambrecks naar de volgens hem onverantwoorde ver- vroegde vrijlating van Dutroux onder justi- tieminister Melchior Wathelet, naar een stui- tend gebrek aan begeleiding van die man, én naar de nonchalance van en het gebrek aan samenwerking tussen de politiediensten bij hun speurtocht naar zijn dochter en haar vrien- din An Marchal. Zoals Geudens terecht stelt, voelt iedereen met de ellebogen aan dat mocht Dutroux niet vervroegd zijn vrijgekomen en beter begeleid geweest zijn, en de politiedien- sten beter hadden samengewerkt en de onder- zoeksrechter attenter geweest was, hadden An, Eefje, Julie en Melissa misschien niet hoeven te sterven, en waren Laetitia en Sabine mis- schien niet ontvoerd.
Glazen bol
Dezelfde argumentatie is te vinden in het boek van Marc Verwilghen over de zaak- Dutroux. Als hoofd van de naar hem ver- noemde parlementaire commissie, die tot op het bot ging en een vernietigend oordeel velde over te veel tekortkomingen van de “overheid”, kreeg hij de eretitel “witte ridder”. Als latere minister van Justitie blonk ook hij niet uit in efficiëntie en daadkracht. Hij verdween in de politieke coulissen, en later zelfs uit die coulis- sen. Niets van wat in zijn boek en in de notu- len van de onderzoekscommissie zwart op wit staat, en herhaald is door Jean Lambrecks, werd afgedaan als “onvoldoende gegrond om de staat te veroordelen”. Het Brusselse hof van beroep was zo genadig toe te geven dat Dutroux na zijn vrijlating “onvoldoende was opgevolgd en er voor die opvolging ook onvol- doende middelen waren”. In één moeite raad- pleegde het hof zijn feilloze justitionele glazen bol. Die liet weten dat die foutjes niet bewij- zen dat de feiten zich anders niet hadden voor- gedaan. Tja!
In het negeren van de door de parlementaire commissie getrokken conclusies, dezelfde als in het boek van Verwilghen, zag Paul Geudens de mogelijke reden waarom Justitie de Belgi- sche staat heeft vrijgesproken. De onvolprezen scheiding der machten, weet u wel! Die heeft de rechter mogelijk doen besluiten dat politici hem geen lessen hebben te geven. Kan zijn, al is er nog zoiets als het “ons kent ons”-systeem.
We leven al bij al “allemaal sam” in tijden van besparingen. Als alle kleintjes kunnen helpen om een lege staatskas te spijzen, zal de niet- toegekende schadevergoeding van 400.000 euro welkom zijn. Het verdict van een politiek benoemde rechter kan erdoor geïnspireerd zijn. Ik durf niet zweren dat het zo is, maar ik durf er evenmin een eed op zweren dat het in
“modelstaat België” niet zo is, ook al omdat niemand zich “geschokt” toonde bij het uitblij- ven van wat het rechtvaardigheidsgevoel noch- tans vooropstelt.
d.Mol
RAMpzAlIGE ONDERwERpING
De Franse filosofe Elisabeth Badinter kreeg vorige week een eredoctoraat aan de ULB wegens haar fenomenale kennis van de Verlichting. In haar gelegenheidstoespraak haalde zij scherp uit naar de rampzalige houding van links tegenover godsdienst:
“Het soort onderwerping van extreemlinks en een groot deel van links aan godsdienst is een ramp. Alsof het religieuze voorrang moet hebben op alles, en dat alles zich aan zijn dictaten moet onderwerpen.” Wij heb- ben zo’n vermoeden dat Badinter niet het christendom, het judaïsme of het boed- dhisme bedoelde. Maar ondanks dat werd die opmerkelijke uitspraak zelfs in Le Soir gepubliceerd. Merkwaardig. Of had redac- trice Béatrice Delvaux helemaal niet begre- pen dat Badinter een allusie maakte op het Ribbentrop-Molotovpact tussen de islam en het socialisme in Europa? Het eredoctoraat van Badinter werd aan de ULB niet door iedereen op applaus onthaald. Enkele jaren geleden had Badinter in een onbewaakt ogenblik opgemerkt, dat Marine le Pen één van de weinige politici is die de “laïcité” nog echt verdedigt.
GEzOcHt: ERFGOEDDAG
Op 18 oktober organiseren zeven Ant- werpse gemeenten (Aartselaar, Kontich, Edegem, Hove, Boechout, Lint en Mortsel) een héél belangrijke studiedag waarvan het thema boekdelen spreekt: Erfgoed gezocht.
De studie is bedoeld voor o.a. “erfgoed- werkers, cultuurprofessionals en beleids- makers”. Vooral bij die cultuurprofessio- nals fronsen wij onze wenkbrauwen en met ons slecht karakter en ons goed ontwikkeld gevoel voor mooi Nederlands, zouden wij die liever beroepsculturelen noemen. Voor ons niet gelaten, die speurtocht naar een erf- goeddag, maar is ons erfgoed zodanig in de mist verzeild dat ernaar gezocht moet wor- den? Ver gezocht zelfs, vinden wij, want als je in de uitnodiging voor die gewichtige stu- diedag leest dat erfgoed van alles kan zijn –
“monumenten, voorwerpen, archiefstukken, volkssporten en zelfs de gebruiken rond bv.
Sinterklaas of het Suikerfeest” - dan vragen wij ons toch lichtelijk verwonderd af waarom dat islamitische Suikerfeest met zijn haren bij ons Vlaamse erfgoed moet gesleurd wor- den. Dat verbaast ons des te meer, omdat onze oren nog tuiten van berichten over bv.
aloude kerstgebruiken en -symbolen die onder druk van Allahs inwijkelingen her en der door onderdanige beleidsmakers verbo- den worden.
Actueel 2 oktober 2013 3
Boodschapper voor De Wever
Mijnheer de
staatshervormende gladjanus,
Op een gastcollege voor Gentse studen- ten hebt gij verklaard dat er na de zesde nog een zevende staatshervorming moet komen, want dat het werk nog niet ten einde is. Daarmee zegt gij zonder het te willen zeggen dat de Belze staatshervor- ming die in de praatbarak ter tafel ligt nog lang niet het eindpunt is van wat gij als een copernicaanse revolutie hebt omschreven.
Daarbij moest het absolute zwaartepunt bij de deelstaten komen te liggen. Men is nog lang niet zover. Gij weet dat maar al te goed, want uw partij is bij de zesde staats- hervorming door de knieën gegaan door zich tevreden te stellen met halve maat- regelen die evenwel uitgelegd worden als grote overdrachten naar Vlaanderen. Wie de pakken wetsvoorstellen echter nader bekijkt, zal merken dat wat overgedragen wordt altijd wel ankerpunten blijft hebben, waardoor Vlaanderen altijd afhankelijk blijft van de Belgische schoonmoeder. Kijk maar naar het arbeidsmarktbeleid, waarbij alle regelgeving over arbeidsrecht en tutti quanti in handen van de Belze overheid blij- ven. Het is de beperkte onafhankelijkheid van de hond die wanneer hij te ver dreigt te lopen, door het baasje met de automati- sche leiband wordt teruggetrokken.
In uw toespraak zegde gij dat ‘hoe meer bevoegdheden Vlaanderen krijgt, hoe meer samenwerking er met de andere Bel- gische regeringen nodig zal zijn’. Ja, dan schrik ik er niet meer van dat gij een vol- gende staatshervorming aankondigt, en daarna wellicht nog één en nog één en nog één… Nochtans, mijnheer de minis- ter-president, hebt gij enige jaren geleden aan uw Vlaamse administratie de opdracht gegeven alle Vlaamse eisen van het Vlaams Parlement – de fameuze vijf resoluties van maart 1999 om precies te zijn – eens om te zetten naar wijzigingen in de federale wetgeving. Dat was een titanenwerk, maar het gaf een duidelijk beeld van wat er nog moest gedaan worden om tot de defedera- lisering van homogene bevoegdheidspak- ketten te komen. Als wij daar het prutswerk van vandaag naast leggen, zien we dat we nog lang niet thuis zijn en dat er nog veel
water naar de zee zal vloeien alvorens die resoluties uitgevoerd zullen zijn. Laten we wel wezen: dan spreken we nog niet eens over Vlaamse onafhankelijkheid.
En als een volleerde gladjanus vertelde gij aan die Gentse studenten dat er moet onderzocht worden of en hoe het fameuze artikel 35 uit de grondwet kan toegepast worden. Dat artikel zegt dat de federale overheid alleen die bevoegdheden kan uit- oefenen die haar uitdrukkelijk zijn toegewe- zen door de grondwet en de gewone wet- ten. Simpel gezegd: er moet een lijst komen van alle bevoegdheden van de federale staat en alles wat daar niet op voorkomt, gaat automatisch naar de deelstaten. En daar spelen de tsjeven weer eens dubbel- spel. Enerzijds komt uw partij vertellen dat ze dat artikel wil herzien en invullen, maar tegelijkertijd keurde zij bij de ontbinding van de Kamers in 2010 de herziening ervan niet mee goed. Alles blijft bij het oude. Wat gij in Gent vertelde, is niet meer of niet min- der dan flink wat blabla, wellicht om Bart de Wever te verleiden tot een paringsdans in 2014. Ondertussen zegt uw partijvoorzit- ter Wouterke Beke overal ten lande dat het na 2014 gedaan moet zijn met hervormin- gen. Begrijpe wie kan.
Als uw partij tegelijk voor België en voor Vlaanderen blijft applaudisseren, maar nooit een rechtlijnige keuze voor één van beide maakt, zult gij de woordvoerder blij- ven van een tandeloze partij die de Frans- taligen altijd zal geruststellen dat hun Belgique de papa nog altijd niet aan zijn doodsrochel toe is.
Het is logisch dat de Franstaligen u als een volstrekt betrouwbare partner blijven aanzien. Zij hopen dat gij erin zult slagen De Wever en consorten met confederale lokmiddelen te lijmen. Want ook met dat confederalisme zal België overleven. Voor u is de keuze gemakkelijk, voor de N-VA wordt het alweer een spagaat tot in Tokio. Als de N-VA in uw spoor treedt, begint een vol- gende reeks staatshervormingen. Ik hoop dan ook dat zij tijdig uw plan doorzien en de moed hebben resoluut en zonder omwe- gen voor Vlaanderen te kiezen.
Briefje aan Kris Peeters
Doorbraak was jarenlang het ledenmaga- zine van de VVB, en ooit nog een initiatief van Wilfried Martens. Mocht u het vergeten zijn:
Wilfried Martens was toen politiek secretaris van de VVB.
Oorspronkelijk bedoeld als ledenblad, wer- den er vanaf 1999 ook aan niet-leden abon- nementen aangeboden. Tien jaar later werd een volgende stap aangekondigd: Doorbraak zou mooier, dikker en kleuriger worden. Maar vooral, Doorbraak zou losgekoppeld wor- den van de VVB. Dat proces nam twee jaar in beslag, want uiteindelijk werd een groot deel van het praktische werk nog door het VVB-secretariaat op de schouders genomen.
De redactie van Doorbraak slaagde er wel in om een aantal nieuwe pennen aan te trekken:
Jean-Pierre Rondas, Frank Thevissen, Marc Van- fraechem zijn maar enkele namen uit een lange lijst. Resultaat was hoe dan ook dat Doorbraak binnen de Vlaamse Beweging het meest ver- spreide maandblad was.
Sinds april dit jaar werd tegelijkertijd begon- nen met de opwaardering van de eigen web- stek, doorbraak.be. Het aantal bezoekers van de webstek groeide spectaculair. Anderzijds stelde men vast dat de papieren editie heel veel energie en mankracht opslorpt, niet goed- koop is en meestal met een maand achterloopt op de actualiteit.
Vandaar de beslissing met de gedrukte ver- sie te stoppen, eind dit jaar. Nieuwe abonnees worden niet geworven.
De digitale toekomst
Is dit de juiste beslissing? In ieder geval is het een pijnlijke beslissing, ook voor de mede- werkers die al jaren bij het maandblad betrok- ken zijn. Geargumenteerd wordt dat wat men nu doet, sowieso onvermijdelijk geworden zou zijn binnen dit en vijf jaar. In plaats van nog vijf jaar geld te steken in de papieren versie, kiest men resoluut nu voor de digitale wereld.
Er is echter een maar: de artikelen op Door- braak.be zijn gratis te lezen. Met andere woor- den, de webstek heeft geen andere bron van inkomsten dan “donaties” van sympathise- rende lezers, en hier en daar een gulle grote
De papieren Doorbraak stopt ermee
Voorbije week werd door de redactie van Doorbraak officieel bekendgemaakt wat al enkele weken gefluisterd werd. Het maandblad Doorbraak stopt in de papieren gedaante en gaat enkel nog een digitale vorm krijgen.
sponsor. Gaat men duizenden “volgers” vinden die spontaan geld gaan geven voor iets dat wei- nig tastbaar is? Hoe kwalitatief ook, het blijft virtueel. Vreest men niet een groot pak “oude- ren” af te stoten, mensen die niet zo met inter- net vertrouwd zijn? Men mag niet vergeten dat 50 procent van de 60-plussers geen internet heeft, of er nauwelijks mee werkt. Hoogstens eens een mail krijgen of verzenden. Die genera- tie gaat natuurlijk wel verdwijnen, maar op dit ogenblik maakt die groep nog een groot deel uit van onze maatschappij en zeker binnen de vergrijsde Vlaamse Beweging is dat een aan- zienlijke niet te onderschatten groep.
Koude douche
Een laatste bemerking: al was Doorbraak officieel losgekoppeld van de VVB, er blijft een historische en vooral emotionele band bestaan tussen de redactieleden en de moe- dervereniging. Bij de VVB blijven ze enigszins verweesd achter. Wat drie jaar geleden werd aangekondigd als een “professionalisering van het maandblad” eindigt met het opdoeken ervan. Voor toch wel wat oude en trouwe leden kwam het bericht als een koude douche. De VVB denkt er nu aan het bescheiden leden- blad “Grondvest” op te waarderen en inhou- delijk te versterken.
De grote uitdaging voor de “nieuwe” Door- braak.be is zich te onderscheiden op het wereldwijde web. Er zijn honderden Vlaamse
“blogs” en het is voor een normaal werkende mens quasi onmogelijk die allemaal te volgen.
Het aanbod aan informatie is overweldigend.
Het gevaar bestaat dat men door de bomen het bos niet meer ziet. De redactie van Doorbraak.
be hoopt op één of andere manier het verschil te kunnen maken.
Inmiddels verschraalt het papieren aan- bod van de Vlaamsgezinde media. In april ver- dween Journaal van Mark Grammens (die nu bij ‘t Pallieterke opnieuw ruimte krijgt), en in december stopt Doorbraak. Heeft het gedrukte woord dan geen toekomst meer? Ik meen van wel, maar laat die bedenking het onderwerp zijn voor een ander artikel.
KvC
Anke in nAuwe scHoentjes?
Ze hadden bij VTI (Vrouwen Tegen Isla- misering) de bui al zien hangen, maar het gedonder liet niet lang op zich wachten.
De fabrikant van de naaldhakjes waarmee slanke Anke van dermeersch de islam te lijf gaat, heeft haar vorige vrijdag zowaar voor de rechtbank gesleurd met de zware betich- ting dat zij de Franse schoenfabrikant Chris- tian Louboutin ernstige imagoschade toe- brengt. De fabrikant eist stopzetting van de campagne “Vrijheid of islam” en de vernie- tiging van alle aanplakbrieven, postkaarten en andere Anke-aantrekkelijkheden, uiter-
aard op kosten van VTI. Dat zie je van hier, klonk het kloeke verweer van de ex-miss, die mét haar Louboutin-hakjes naar de recht- bank toog en betoogde dat zij die aanklacht belachelijk vond. Waar gaan we naartoe, vindt Anke, als een politica geen campagne meer zou mogen voeren in merkkledij, of met een iPhone of Blackberry, of met een bril van Armani of Chanel, of, zoals Kris Peeters, op een Eddy Merckx-koersfiets, zonder daar- mee een proces te riskeren? Haar VTI wil onder geen beding die campagne stopzet- ten, klonk het in een persmededeling, “tenzij de rechtbank haar daartoe zou verplichten”.
Tja, en dààr wringt natuurlijk het schoentje...
Veel volk was er vorige week samenge- stroomd in Ronse om er de presentatie bij te wonen van een boek van Pieter-Jan Ver- straete: de indrukwekkende biografie over de oorlogsburgemeester van Ronse, Leo Vin- devogel.
Er liepen wat politieagenten in de buurt, want er waren geruchten dat er een tegen- actie zou komen. Maar uiteindelijk bleef alles rustig in en rond de zaal van de Chris- ten Volksbond. Tussen de aanwezigen onder meer Leona en Wilhelmina Vindevo- gel (dochters van Leo) en Jan Verroken. De bijna 300 aanwezigen konden luisteren naar de getuigenissen van VVB-voorzitter Guido Moons, Trends-journalist en geboren Ronse- naar Alain Mouton en prof. Hendrik Vuye. Die
laatste bekeek het proces tegen Vindevogel als jurist en hij kon niet anders dan beslui- ten dat heel het proces één grote aanflui- ting was van zowat alle geldende rechtsre- gels. Met als gevolg dat Vindevogel, na een schertsproces en totaal kansloos in zijn ver- dediging, op 25 september 1945 geëxecu- teerd werd. Voor zijn Vindevogel-biografie kon Verstraete gebruik maken van een aan- tal nieuw ontdekte bronnen, zoals het zoge- naamd verdwenen oorlogsarchief van de stad Ronse. De biografie telt 700 bladzijden.
We komen er later uitgebreid op terug. Het boek is te bestellen bij Pieter-Jan Verstaete via e-post: pieterjan.verstraete@skynet.be;
de prijs bedraagt 48 euro.
KvC
Leo Vindevogel -
een indrukwekkende biografie
DRoMen VAn wAAlse olie
Waals minister-president Rudy Demotte is een moedig man. De wereld blijven bestoken met goed nieuws over de schit- terende resultaten van de Marshall-plan- nen voor Wallonië, je moet het maar doen.
In een nieuw milieudecreet, dat recent in het staatsblad verscheen, staat nauwkeurig beschreven welke stappen het Waals gewest moet ondernemen als blijkt dat er na steen- kool ook olie in de grond van het ‘zwarte land’ zit. Eén ervan is een fabriek bouwen die Wallonië in staat moet stellen om 500 ton per dag op te pompen. “Demotte mag
blijven dromen van een Franstalig Texas:
olie zit er volgens studies niet in de grond, wel veel warm water”, melden Het Laatste Nieuws en La Dernière Heure.
MeeR sAncties
In tien jaar is het aantal sancties in Wal- lonië tegen werklozen die werk of een oplei- ding weigeren verdrievoudigd. In heel Bel- gië zijn vorig jaar 6.500 werklozen gestraft, 6.000 in Wallonië en 500 in Vlaanderen (over Brussel wordt niet gesproken).Tien jaar geleden was het andersom: 3500 in Vlaanderen en nog geen 200 in Wallonië, zo meldt La Libre.
Vlaanderen draait door
Dossier
2 oktober 2013
4
De aanhouder wint
Daarom naar de drie serieuze prijzen. Alfred Nobel stelde in 1895 in zijn testament dat hij zijn geld naliet “voor belangrijke ontdekkingen en uitvindingen” in de disciplines die hem het meest interesseerden. Het liefst van al moes- ten dat ontdekkingen zijn met een grote maat- schappelijke impact die “het afgelopen jaar”
gedaan waren. De twee Zweedse instituten die de prijzen toekennen, beloonden aanvankelijk uitvindingen zoals de betere kleurenfotografie, de radio en de ontsteking bij acetyleenlampen.
Maar dat was niet vol te houden. Sinds tien- tallen jaren begrijpen alleen ingewijden waar- mee de winnaars zich bezighouden. De afge- lopen maand hebben de Zweedse Academie voor de Wetenschappen (voor natuur- en scheikunde) en het Zweedse Karolinska-insti- tuut (voor geneeskunde) ongeveer 3.000 for- mulieren naar belangrijke hoogleraren in de onderscheiden vakgebieden verzonden. In de loop van dit jaar en van januari 2014 arriveren de antwoorden. Gemiddeld worden per prijs ongeveer 300 namen genomineerd. Tachtig tot negentig procent van die namen stond al op de nominatielijst voor de Nobelprijzen van dit jaar.
Tegen 1 februari 2014 begint dan de tweede schifting die eindigt in mei met een korte lijst van kandidaten.
Hoewel in de technologiemaatschappij zogenaamd niets verborgen blijft, slagen jour- nalisten er nog altijd niet in met een exact lijstje tevoorschijn te komen. De Zweedse jury’s hebben in het verleden al dikwijls domheden begaan maar namen noemen is daar nooit bij.
Hoe er geselecteerd wordt, kunnen we alleen maar afleiden uit de lijst van de winnaars plus de nominatielijst 1901-1951 die het Karolinska- instituut een tijd geleden bekendmaakte ter-
wijl het tevens de namen gaf van hen die de aanbevelingen hadden geformuleerd. Vooral die laatste lijst is nogal ontnuchterend, want erg te herleiden tot het ons-kent-onssysteem.
De Zweedse jury’s laten zich graag vertellen wat de laatste en betekenisvolle onderzoeken zijn en ze raadplegen altijd vroegere Nobel- prijswinnaars.
En dan valt enigszins op dat de helft van alle Amerikaanse winnaars in een laborato- rium werken dat al een prijs heeft binnenge- rijfd. Uit die lijst van 1901-1951 blijkt dat de kandidaat niet alleen in Zweden maar vooral in eigen land of bij eigen instituten moet lob- byen en zorgen dat daar geen vijanden zitten die het hem of haar niet gunnen. Wanneer de erkende wetenschappers uit één land of een wereldbekend instituut akkoord gaan één kan- didaat te steunen, zijn zijn/haar kansen veel groter. Zo zette heel de Franse geneeskundige wereld zich in 1919 achter de Waal Jules Bor- det omdat hij (terecht) één van de grote namen van het Franse “Institut Pasteur” was. Zijn nati- onaliteit was zeker geen handicap. “Brave Lit- tle Belgium” verdiende na afloop van de Eerste Wereldoorlog een beloning en mocht daarom ook de Olympische Spelen organiseren.
Eigen volk eerst
De winnaarslijsten tonen dat er dubbel zoveel Europese als Amerikaanse gelukkigen zijn. Niet te verwonderen. De Verenigde Sta- ten waren in de eerste jaren van de twintig- ste eeuw nog jong en hadden minder weten- schappelijke instellingen.
Communicatie met de nieuwe wereld verliep nog niet zo vlot. Daarenboven was het Duits meer dan het Engels de taal van de weten- schap. Maar zeker na de Tweede Wereldoorlog
Het Nobelprijscircus
Komende week (op maandag, dinsdag en woensdag) worden de namen bekendge- maakt van de winnaars van de drie echte Nobelprijzen: fysiologie of geneeskunde, fysica en scheikunde. De prijzen voor literatuur en vrede kan je nauwelijks ernstig nemen als je de namen van de gelukkigen leest. Het Noorse Nobelcomité heeft vorig jaar nogmaals bewezen dat het uit volslagen idioten bestaat. Wie geeft nou die prijs aan de Europese Unie, nadat het comité zich met Obama al volstrekt belachelijk gemaakt had? De prijs voor economie, die nog maar sinds 1969 bestaat, is ook een lachertje want de crisis heeft bewezen dat “vooraanstaande” economen vooral holle prietpraat vertellen en dikwijls tegengestelde recepten formuleren.
veranderden de slaagkansen. De VS waren niet verwoest en hadden geld, dus trokken nogal wat Europese toppers naar de VS. Bijna zeven- tig Nobelprijswinnaars zijn in Europa geboren maar ze haalden hun prijs dankzij Amerikaanse faciliteiten. Omgekeerd is er nauwelijks één in de VS geboren winnaar die de prijs won dank- zij zijn werk in een astrofysisch lab in Dene- marken.
Tegenwoordig staan alleen Oxford en Cam- bridge nog in de top tien van de meest suc- cesrijke “Nobelprijswinnaars”-instituten. Alle andere zijn Amerikaans, met de University of California op de eerste en Harvard (Boston) op de tweede plaats. Hoewel de Amerikanen alles bij elkaar geteld de meeste prijzen binnenrij- ven, is er een rangschikking waar ze helemaal niet vooraan staan: het aantal Nobelprijzen per hoofd van de bevolking. Bij die statistie- ken merk je wel een verdacht luchtje. Het land met de relatief meeste Nobelprijswinnaars is…
Zweden, gevolgd door Zwitserland, Denemar- ken en Noorwegen. Nobelprijswinnaars zijn tegenwoordig behoorlijk bejaard wanneer ze de prijs winnen, dikwijls pas na jaren lobby- inspanningen van vrienden en collega’s. Je merkt dat ze die prijs krijgen voor ontdekkin- gen dankzij research die soms tientallen jaren oud is. Nobelprijskandidaten moeten gezond zijn en blijven, want de winnaar moet nog in leven zijn op het moment dat de jury’s hem of haar kiezen.
De winnaars van de drie hoofdprijzen zijn bijna allemaal mannen. Minder dan 5 procent is vrouw, al kennen we nog allemaal Marie Curie die één van de vier Nobelprijswinnaars is die twee keer won (natuurkunde en schei- kunde). En dan is er nog iets dat opvalt. Bij geneeskunde is 25 procent van de winnaars joods, bij natuurkunde 24 procent en bij schei- kunde 18 procent. Dit is natuurlijk voor een klein deel het gevolg van de ons-kent-onsme- thode, maar die cijfers zijn niet in verhouding tot het aandeel van de Joden in de wereldbe- volking (0,3 procent). De meeste joodse prij- zen worden trouwens niet gecontesteerd en zijn het gevolg van een lange intellectuele tra- ditie.
Hilarische missers
Er zijn een paar gevallen bekend waarbij men zich achteraf nogal wat vragen stelde.
Vooral bij de prijs voor geneeskunde zijn een
paar uitschieters. In 1927 werd de prijs (met een jaar vertraging) toegekend aan de Deense arts Johan Fibiger voor zijn wereldschokkende ontdekking dat maagkanker het gevolg was van
“chronische irritatie door een worm”. Hij over- leed twee maanden later aan darmkanker. De ziekte die hij “ontdekte”, bestaat niet. In 1948 kreeg de Zwitser Paul Herman Müller de prijs voor zijn ontdekking van de eigenschappen van DDT, maar vijfentwintig jaar later werd het mid- del overal verboden.
Een jaar later was de Portugees Egas Moniz de gelukkige omdat hij voor het eerst een lobo- tomie had uitgevoerd (het doorsnijden van zenuwverbindingen in de voorste hersenen) die de patiënt kalmeerde maar er ook een plant van maakte. Bekend gebleven zijn de Amerika- nen Wynder en Graham omdat zij de prijs níét kregen. Zij bewezen als eersten onomstote- lijk dat roken longkanker veroorzaakt, maar ze waren overleden op het moment dat iedereen het ook geloofde.
Misschien de grootste misser van allemaal betreft de Amerikaan Oswald Avery. Hij publi- ceerde in 1944 het beroemde artikel dat het bestaan van DNA onthulde. Elf jaar later stierf hij prijsloos. De Zweedse jury geloofde niet dat genen uit DNA bestaan en er was bij het Karolinska-instituut een Zweed die ergens in die richting onderzoek deed.
Uiteraard werd de toekenning van de Nobel- prijs door de machthebbers altijd met argus- ogen gevolgd. Bekend zijn de namen van win- naars bij de onwetenschappelijke prijzen die niet konden of wilden opdraven: Boris Paster- nak, de rat Sartre, Aung San Suu, Liu Xiaobo.
Maar ook bij de echte Nobelprijzen kwam de overheid tussen. Adolf Hitler gaf geen toestem- ming aan de drie Duits-Oostenrijkse winnaars om hun prijs op te halen. Zij kregen de medaille eerst in 1948, maar naar het geld konden ze fluiten (vandaag 10 miljoen Zweedse kronen of omgerekend 1.154.500 euro).
In wetenschappelijke kringen is men altijd wat boos geweest dat er geen Nobelprijs voor wiskunde bestaat, maar met theorie had Alfred Nobel niets. De bekende schizofrene wiskun- dige John Nash (Russel Crow speelde hem in A Beautiful Mind) kreeg de prijs dan maar voor economie. Sinds 2003 is er een alternatieve wiskundige prijs, toegekend door de Noorse Academie van Wetenschappen: de Abelprijs, goed voor een miljoen dollar. JAN NECKERS
Een echt debat werd het nooit, vorige don- derdag in Edegem. Daarvoor waren beide spre- kers het te vaak en te zeer eens. Germanist en politicoloog Bart Maddens is één van die wei- nige proffen die ons kunnen verzoenen met het academische wereldje, en de KU Leuven in het bijzonder. En als je Filip van Laenen, een mede- werker van ’t Pallieterke die in Oslo woont en werkt, bezig hoort, krijg je zin zijn blogs op het internet te lezen. U ziet: beiden zijn Vlamingen met de gedoodverfde enge en parochiale blik op hun land en de wereld.
Geen zuiver debat dus, maar een serie boei- ende en helder verwoorde visies als antwoord op een aantal vragen rond één centraal thema:
wat te doen in 2014? Maddens liet er geen twij- fel over bestaan. Hij meent dat als het even kan de N-VA zal worden opzijgeschoven. Na die verkiezingen zal de huidige rampzalige staats- hervorming in 24 samenwerkingsakkoorden tussen de federale en de regionale overhe- den moeten gegoten worden. Mocht de N-VA dan in de Vlaamse regering zitten, zal ze van- uit haar veronderstelde Vlaamsgezindheid niet anders kunnen dan dwars te liggen. Dat kan perfect, want de Belgische staatsstructuur is niet piramidaal maar zeer rommelig met gelijke bevoegdheden: een horrorscenario! Boven- dien zinnen de traditionele partijen nog steeds op wraak voor de voorbije verkiezingsnederla- gen en hoopt men dat de N-VA een tocht door de woestijn van de oppositie niet zal overle- ven. Het flou artistique rond confederalisme had zo zijn voordeel, maar de N-VA gaat op een congres begin volgend jaar kleur beken-
Geen botsende maar wel zeer boeiende visies
nen en derhalve bakken kritiek over zich heen krijgen. Of dat een verstandige strategie was, zal moeten blijken. Maddens gelooft niet dat een zevende staatshervorming de grove fou- ten van al de vorige nog kan rechtzetten. Er kan vandaag in feite enkel maar van een wit blad vertrokken worden. Twee lidstaten van de EU die samen de hoofdstad besturen, dat is het enige wat nog kan.
Van Laenen was het daarmee eens, maar hij acht een nipte Vlaamse overwinning mogelijk als de N-VA erin slaagt (nog meer) midden- veldkiezers van CD&V en Open Vld aan te trek- ken én zelf geen stemmen aan het VB verliest.
De N-VA kan incontournable worden als zij de VB-factor op harde wijze kan en wil uitspelen.
Maar willen zij de VB-stok waarover zij beschik- ken wel in het Belgische wiel steken? Een voor- zichtige centrumstrategie is momenteel aange- wezen en zeker geen stembusakkoord met het VB. Het lijkt erop dat ‘men’ vandaag rekening houdt met een Vlaamse overwinning en met het oog daarop de federale begroting bewust laat verrotten om volgend jaar alarm te kunnen slaan rond de financieel-economische situatie.
Na de verkiezingen begint een nieuw en lang politiek tijdperk waarbij alles afhangt van de uitslag in het Vlaams Parlement.
Uiteraard kwamen de Bracke-uitschuiver en het confederalisme aan bod. Beide spre- kers waren het erover eens dat het voor de N-VA niet mogelijk is met het confederalisme nog eens tien percent kiezers te winnen. Waar iedereen naar snakt, is een centrumrechts beleid dat financieel en maatschappelijk een aantal zaken op orde stelt - want dat is meer dan tien jaar geleden! Of er op federaal niveau een meerderheid is voor die ‘rechtse’ regering, is zeer de vraag. Vooral aan Franstalige kant zijn er niet veel gegadigden. Maar als een ‘rechtse’
federale regering toch zou kunnen tot stand komen, gecombineerd met een linkse regio- nale regering in Wallonië, gaan de Franstali- gen misschien doen wat de Vlamingen nooit gedurfd hebben! Of er op De Wever ondertus- sen geen sleet komt? Hun antwoord was uni- sono: De Wever moet voluit voor het premier- schap gaan. Hij is de enige geloofwaardige N-VA-kandidaat. Dat heeft niets te maken met
‘verraad aan Antwerpen’. De regimemedia zul- len het spel zwaar spelen. Die gaan alle zeve- rende registers rond het WK voetbal en de Rode Duivels opentrekken. Dat gaat misschien (hopelijk) zo vervelend worden dat het contra- productief gaat werken.
Tijdens de pauze waren er enkele interes- sante vragen vanuit het publiek over het suc-
ces van de christendemocraten in Duitsland (wat een verschil met dit land), over het EU- kritische standpunt van het VB (een ‘unique selling proposition’), over het Schotse en het Catalaanse nationalisme en het schokeffect als één van beide zijn slag thuishaalt. Telkens viel op dat zowel Maddens als Van Laenen twijfels en bedenkingen hadden bij de karaktervast- heid van de N-VA, wegens veel te snel gegroeid en vooral veel te braaf in de Vlaamse regering.
De hardste woorden waren voor Kris Peeters:
hij zou wel eens de premier kunnen worden van de volgende Belgische regering, opnieuw zonder een meerderheid aan Vlaamse kant maar met deze nieuwe Wilfried Martens als een doekje voor het bloeden… God verhoede!
Noteer alvast in uw agenda: op 12 december gaat het over het Midden-Oosten. Misschien krijgen we dan weer een echt debat.
W.D.K.
Een echt debat werd het nooit, vorige don-
Debatclub
Actueel 2 oktober 2013 5
Echo’s
uit de Koepelzaal
Klare wijn
De Vlaamse Beweging heeft een (bars- lechte) traditie van zelfbedrog. Jarenlang heb- ben kiezers en leden van de VU zich (zelfs tegen beter weten in) voorgehouden dat Hugo Schiltz een nationalist was, jarenlang hebben christendemocraten (zelfs tegen beter weten in) geloofd dat Wilfried Martens een correct man was en er zijn er zelfs die vandaag blij- ven denken dat Kris Peeters de geschiedenis- boekjes wil en zal halen als de eerste presi- dent van het onafhankelijke Vlaanderen. Voor die laatste categorie heeft de Vlaamse George Clooney nu op de meest duidelijke wijze klaar- heid geschapen: ‘Het kader “België” is nog altijd een voordeel’, zei hij tijdens een gast- college aan de universiteit van Gent. Moet er nog zand zijn?
Zeven maal is scheepsrecht
Peeters heeft al ontdekt dat de zesde staatshervorming (die helaas in uitvoering is) ‘zeker niet perfect’ is. Dat was ons ook al opgevallen, maar wij dachten dat het lag aan ons slecht karakter, iets waar we de Vlaamse minister-president niet van durven verden- ken. Hij pleitte daarom voor nummer zeven! ‘Il faut avoir du culot’, zeggen ze in het Chinees.
De (hervormde) Senaat is volgens hem de ideale plaats om te onderzoeken of de vol- gende staatshervorming gebaseerd moet zijn op het fameuze artikel 35 van de grondwet (dat stelt dat de federale overheid enkel nog bevoegd is voor beleidsdomeinen die haar expliciet zijn toegewezen).
Een schrander man als professor Maddens doet daar zonder omwegen nogal meewa- rig over: waarover zijn Nederlandstaligen en Franstaligen in dit land het eigenlijk nog echt eens? De vraag stellen, is ze beantwoorden.
Eindelijk!
Annick de Ridder is niet het zwaarste genie dat de Open Vld in het Vlaams Parlement ter beschikking heeft, en De Gucht jr., ooit de jongste senator en voltijds rabiaat antikatho- liek, is dat nog veel minder. Als het van die blauwe genieën afhangt, krijgen de Vlaamse leerkrachten er weldra nog een VOET (vakover- schrijdende eindterm) bij, namelijk onderricht over de Holocaust. Dat is niet alleen een foute benaming voor de Shoah, het is het gelief- koosde thema voor alle mogelijke lessen gods- dienst, geschiedenis, maatschappijleer e tutti quanti van de laatste drie decennia.
Maar het Waals Parlement en het parle- ment van de Franse Gemeenschap hebben onlangs hun respectieve regeringen gevraagd (nog) meer aandacht aan dat thema te schen- ken. En dan kunnen de meest serviele Vlomse knechten en meiden toch niet achterblijven, nietwaar?
Overdaad
We verhelen het niet: al langer dan vandaag vinden we Lode Vereeck (LDD) één van de betere parlementsleden. Die man moet maar voor één ding oppassen en dat is dat hij zich- zelf niet te geestig gaat vinden op de duur.
Het overkomt hem wel eens dat door de al te barokke vorm de inhoud van zijn boodschap wat in de schaduw verdwijnt. Toen vorige woensdag de septemberverklaring van de minister-president door de diverse fracties werd uitgebeend, was het weer van dat. Naar jaarlijkse traditie gaf Vereeck op het einde van zijn (goede) toespraak waarin hij nagels met koppen geslagen had, een ‘cadeau’ aan Peeters. Deze keer was dat een stok. Niet – naar zijn zeggen – om een hond mee te slaan maar om op tijd door te geven aan de vol- gende regering.
Nog wel even trainen, want de estafette- ploeg (de Vlaamse regering) loopt in verschil- lende richtingen, dixit Vereeck. Hij besloot:
‘Een toverstok was misschien beter geweest.
Het is ook niet de bedoeling dat u hiermee stokken in de wielen steekt. Ik denk dat deze stok vooral nuttig is om al die ministers af en toe eens goed op de vingers te tikken en ze weer in de pas te laten lopen, of misschien om ergens een stokje voor te steken.’ Wat schre- ven we ook weer?
De federale regering-Di Rupo wil met de zesde staatshervorming de regionale regerin- gen mee in het saneringsbad sleuren. Het lijkt erop dat hij en zijn bondgenoten Vlaan- deren tweemaal in de zak hebben gezet. Bij de overdracht van bevoegdheden houdt de PS’er een deel van het geld waarmee het federale België die bevoegdheden kon finan- cieren in eigen zak. Voorts zijn er de handigheden waardoor Wallonië en Brussel “soli- dariteit” wordt toegestopt. Het is zeker dat Vlaanderen met dit soort staatshervorming harde noten zal moeten kraken.
Binnenkort worden de rolluiken van de zesde staatshervorming opengetrokken. Dan zal het debat losbarsten. Vandaag zijn er nog geen definitieve teksten. De wetteksten van het institutioneel akkoord zijn nog niet gestemd in het federale parlement.
Maar de Vlaamse regering heeft haar ana- lyse al klaar. Haar Groenboek voor de zesde staatshervorming, opgesteld door de Vlaamse administratie, werd vorige week aan de Vlaamse parlementsleden bezorgd en wordt de komende weken in het Vlaams Parlement besproken. Het omvat 725 pagina’s over zeven thema’s (sociaaleconomisch beleid, gezond- heid, gezin, arbeidsmarkt, wonen, justitie en operationele keuzes) en overloopt alle moge- lijke overdrachten van bevoegdheden en mid- delen, en mogelijke budgettaire problemen.
Het maakt geen keuzes. Die moeten worden gemaakt door de volgende Vlaamse regering, na de verkiezingen van 2014.
Debat over het cadeau van Di Rupo moet nog beginnen
Autonomie?
De traditionele partijen deden behoorlijk euforisch over hun zesde staatshervorming. De Vlaamse fiscale autonomie zou stijgen “van 20 naar 34 procent” en twintig miljard euro aan middelen verhuisden naar de deelstaten. Die voorstelling van zaken doet denken aan een wonderbra. Wat er is, wordt opgetild en mooier voorgesteld dan het in werkelijkheid is. Bij- horende middelen worden slechts voor 87,5 procent doorgestort naar de deelstaten. Van die twintig miljard houdt het federale België 12,5 procent in eigen zak. De deelstaten moe- ten dus saneren. Vlaanderen het meest, aldus Alain Mouton in Trends. Het moet met 58 pro- cent van de inwoners 62 procent van de bespa- ringsoperatie dragen.
Vlaanderen wordt deels bevoegd voor kin- derbijslag (5,9 miljard euro), ouderenzorg (3 miljard euro) en gezondheidszorg (1,2 miljard euro), maar de uitgaven hiervoor zullen snel-
Een gebakken peer
De woonbonus, een fiscaal ding voor wie een hypothecaire lening afsluit, zou de woning- prijs verlagen met zo’n acht procent. Vanaf 2014 wordt die een Vlaamse bevoegdheid. Onbe- taalbaar, vindt de Vlaamse administratie. Bovendien zijn de Vlaamse violen niet gestemd.
Wat kost die woonbonus? Anderhalf miljard euro. Dat is toch het bedrag dat de federale regering naar de deelstaten wil overdragen. Het systeem is nog in volle groei. Volgens pro- fessor Nancy Huyghebaert (KU Leuven, in Trends) zou de woonbonus 4,9 miljard kosten, eens het stelsel op volle toeren draait.
Vergelijk met het fiscale voordeel voor de zonnepanelen. Leuk voor de mensen. Morgen scheert men gratis. Maar eens het stelsel “werkt”, ontsporen de kosten en volgt de ontnuch- tering. Leuk voor de politici die het invoeren, minder leuk voor hun collega’s die er nadien de last van dragen.
Vlaanderen krijgt van de architecten van de zesde staatshervorming dit vergiftigd geschenk in de schoot geworpen. Politieke zelfmoord voor wie die woonbonus wil wijzigen, waarschu- wen fiscalisten en academici in Trends. Bovendien zijn de meningen binnen de Vlaamse publieke opinie hierover erg verdeeld.
De socialisten (minister van Wonen Freya van den Bossche) pleiten voor een vast tarief en vinden dat de bonus vooral voordeel moet opleveren voor doelgroepen. Groen wil lie- ver huursubsidies.
Laat de woonbonus uitdoven en verminder de belastingen, vraagt Hans Brockmans in Trends. Deze “fiscale subsidie” is niet alleen duur en asociaal, maar ook inefficiënt en betut- telend. Weg ermee. De stimulus jaagt echter vooral de vastgoedprijzen omhoog, vooral in het lagere en middensegment waar Jan Modaal zijn woning zoekt. De woonbonus is niet zozeer een subsidie voor degenen die een woning verwerven, dan wel voor degenen die een woning verkopen. Afschaffen die handel en vervangen door een “flat tax” binnen een radi- cale belastinghervorming, bepleit een radicale professor, Jef Vuchelen.
Volgens professor Koen Schoors is de woonbonus op vier manieren asociaal. Wie huurt, geniet er niet van. Eigenaars van een tweede woning en vakantiewoningen wel. De subsidie is groter naarmate je inkomen groter is. En de woonbonus verhoogt de druk op een krappe huizenmarkt, waardoor de huizenprijzen stijgen. Vervang die surrealistische woonbonus dus door een werkbonus, vraagt Schoors. Investeer het vrijgekomen geld in een loonlasten- verlaging voor laaggeschoolden en ouderen. Zo worden bedrijven competitiever, is er meer werk, verhogen de nettolonen en de welvaart. Meer werk en loon bevordert ook de huisei- gendom. Hiermee is de cirkel rond, maar het debat nog niet.
ler stijgen dan de middelen die ervoor worden overgedragen.
Jawel, de regio’s krijgen het “recht” te sleu- telen aan de personenbelasting, via opcentie- men of afcentiemen. Maar dat “speelveld” is beperkt. Vlaanderen blijft voor twee derde van zijn inkomsten nog altijd afhankelijk van dota- ties die de federale overheid doorstort.
Centen
Vlaanderen krijgt bevoegdheden zonder geld (woonbonus, zie kader) of met maar een deel van de middelen (arbeidsmarktbeleid, ouderenzorg). Vlaanderen moet meer pensi- oenlasten dragen, met name die van de eigen statutaire ambtenaren. Vlaanderen moet er rekening mee houden dat Di Rupo en co de financieringswet zo wijzigden dat Vlaanderen nu meer zal moeten betalen. Van zo’n 1,6 mil- jard euro nu tot uiteindelijk 4,6 miljard in 2030.
Vlaanderen wordt ook nog eens benadeeld door het wegvallen van de “Lambermont- turbo”, in gang gezet bij de staatshervorming van de paars-groene regering van Verhof- stadt (2000-2001). Het onderwijs draait op een overdracht van de btw-dotaties aan de gemeenschappen, verhoogd met een forfai- tair bedrag. Vanaf 2007 werd dit gekoppeld aan de economische groei. Niet ongunstig voor het beter presterende Vlaanderen. Dat mecha- nisme wordt nu stilgelegd.
Daar komt gegarandeerd politiek vuurwerk van, met stekelige debatten over centen en principes.
Kindergeld
Wat kan en zal Vlaanderen bijvoorbeeld doen met het kindergeld? Moet het gekop- peld worden aan het inkomen? De visie van de Gezinsbond (“een kind is een kind”, dus voor iedereen gelijk) is niet alleenzaligmakend meer, en wellicht terecht. Trouwens, hoe gek moet een sociaal systeem zijn dat het voor eenvoudige materie als kinderbijslag 760 (sic!) tarieven weet te verzinnen?
Guy Tegenbos resumeerde in De Standaard nog wel meer twistpunten. Betalen we straks vooral voor het eerste kind of voor het derde en de volgende kinderen? Vooral voor de jong- ste of voor de oudere kinderen? Voor de ouders of voor kinderopvang? Kan het inhouden van kinderbijslag een straf zijn voor spijbelaars?
Krijgen 18-plussers zelf de poen, of is die voor hun ouders? Voor de kinderbijslagdiscussies is er nog wel wat tijd. Tot 2020 mogen de deel- staten volgens de staatshervormers alleen de bedragen wijzigen, niet het systeem.
Voordeel
Vlaanderen weet dat het moet rekening houden met de mechanismen van handig ver- stopte transfers. Sommige dotaties, de midde- len voor de bevoegdheid Werk bijvoorbeeld, groeien slechts met 55 procent van de bbp- groei. Eenvoudig vertaald: Vlaanderen vult het federale potje bovenmaats, maar wat uit de potje terugkeert, is geplafonneerd. De surplus wordt verdeeld onder de regio’s en gemeen- schappen, met “winst” voor Wallonië en Brus- sel.
Dat alle gewesten en gemeenschappen hun steentje moeten bijdragen aan de sanering van de overheidsfinanciën, klopt niet, zegt profes- sor Herman Matthys in Trends: “Brussel doet netto eigenlijk niets.” De minimale “inlevering”
is kleiner dan de compensatie die Brussel van de staatshervormers krijgt omdat daar veel pendelaars (13 miljoen euro) en internationale ambtenaren komen werken (48 miljoen euro).
Door de gebrekkige federale wetgeving, waaraan Vlaanderen nauwelijks kan sleute- len, botsen sommige Vlaamse maatregelen op een veto van Europa. De win-winlening (fiscaal voordelige lening voor wie startende ondernemingen steunt) moest ook kunnen voor niet-inwoners. Einde verhaal. De jobkor- ting moest ook worden toegekend aan inwo- ners van andere EU-landen die hier werken.
Einde verhaal.
Vlaanderen ligt in de clinch met het federale niveau, met Europa, en met zichzelf. Het wor- den boeiende maanden…
AnjA Pieters
