De maatschappelijk educatieve bibliotheek juli van collectie naar connectie

“van collectie naar connectie”

De maatschappelijk educatieve bibliotheek – juli 2018

Agenda

• Het waarom van de bibliotheek

• Maatschappelijke trends

• Ontwikkelingen branche

• Lokale agenda

o Beleid 2012-2015 o Beleid 2016-2019

- Jeugd en Onderwijs - Participatie

o Toekomstvisie/beleid 2020-2023 - Totstandkoming

- Gemeentebeleid - Eerste ideeën

Unesco Manifest, 1994

Vrijheid, welvaart en de ontplooiing van samenleving en individu zijn fundamentele waarden. Deze kunnen alleen worden gerealiseerd door goed geïnformeerde burgers, die in staat zijn hun democratische rechten uit te oefenen en een actieve rol te spelen in de samenleving. Constructief deelnemen aan het maatschappelijk leven en meewerken aan het

vormgeven van de democratie zijn afhankelijk van voldoende opleiding en van vrije toegang tot kennis, wetenschap, cultuur en informatie.

De openbare bibliotheek, de plaatselijke toegangspoort tot kennis, schept een essentiële voorwaarde voor levenslang leren, onafhankelijke

besluitvorming en de culturele ontwikkeling van individuen en maatschappelijke groeperingen.

Maatschappelijke trends

Ontwikkelingen binnen de branche

• afname gebruik uitleenfunctie

• bezuinigingen tijdens de crisisjaren

• nieuwe bibliotheekwet per 1 januari 2015 (5 kernfuncties):

o ter beschikking stellen van kennis en informatie

o bieden van mogelijkheden voor ontwikkeling en educatie o bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur o organiseren van ontmoeting en debat

o laten kennis maken met kunst & cultuur

Rapport Job Cohen (2013)

Van collectie naar connectie

1. Connecties tussen mensen en informatie: de bibliotheek als kennispoort

2. Connecties tussen mensen: de bibliotheek als platform

3. Connecties met en binnen de gemeenschap: de bibliotheek als maatschappelijk hart

4. Connecties tussen informatiebronnen: informatie in context

Innovatieagenda 2016-2018

Opgesteld door KB i.s.m. branche, VNG, IPO en OCW

Lokale agenda – beleid 2012-2015

Maatschappelijk rendement voorop

Van schatkamer naar schatkamer en werkplaats (= waar je kan werken aan je basisvaardigheden):

• modernisering uitleenbibliotheken: 2 bibliotheekvestigingen en 5 afhaalpunten (+ burgerinitiatief) + 15 schoolbibliotheken

• focus op programma’s voor jeugd en onderwijs: de bibliotheek op school, samenwerking kinderopvang, de voorleesexpress

• start Taalpunt (bestrijding laaggeletterdheid)

• grote inzet vrijwilligers

Lokale agenda – beleid 2016-2019

De Brede Bibliotheek

Verdere transformatie naar een maatschappelijke educatieve bibliotheek

Samenwerken met partners en grote inzet vrijwilligers

Nog wat cijfers op een rijtje

• Bibliotheek Salland

• 4 bibliotheken (Heino, Raalte, Olst, Wijhe)

• 4 servicepunten (Heeten, Luttenberg, Mariënheem, Nieuw Heeten)

• 24 schoolbibliotheken 16 Raalte (waaronder het Carmel College), 8 Olst-Wijhe:

• 12,4 fte (24 mensen) en 125 vrijwilligers

• Nog altijd:

• 465.000 uitleningen per jaar

• 12.000 leden (9.000 gemeente Raalte)

• En daarnaast

• 1.000 gebruikers “nieuwe” dienstverlening

Het leven van Lisa

https://www.youtube.com/watch?v=6PIIkf_Ve8Y

• Laaggeletterdheid werkt door op de volgende generatie

• Laaggeletterdheid beïnvloedt andere levensdomeinen

Laaggeletterdheid

De cijfers Landelijk:

ca. 250.000 mensen analfabeet

ca. 1,3 miljoen mensen laaggeletterd Gemeente Raalte:

ca. 12% mensen laaggeletterd (4380 laaggeletterden)

kosten: per inwoner € 34,50

Jeugd en onderwijs (Educatie)

Bibliotheek Salland

• levert aantoonbare bijdrage aan de taalontwikkeling, mediawijsheid en leesplezier (21^e eeuwse vaardigheden) van kinderen en jongeren

• is partner in onderwijs voor scholen, kinderopvang en gemeenten

• neemt deel aan/levert bijdrage aan LEA, VVE-beleidsgroep en werkgroepen, etc.

• bereikt met leesbevorderende programma’s minimaal 75 % van de jeugd….

• …en hun ouders!

“Een valse start”

25 % van de basisschoolleerlingen verlaat de school met een taalachterstand van 2,5 jaar.

Taalrijk gezin Taalarm gezin

leeftijd

woordenschat

Preventie: leesplezier!

Woordenschatonderwijs biedt slechts een gedeeltelijke oplossing (400-800 woorden per jaar)

Met 15 minuten lezen per dag, lees je 1 miljoen woorden per jaar en

groeit de woordenschat met

ca. 1.000 woorden per jaar

Jeugd en onderwijs (Educatie)

Programma’s – Doorgaande leeslijn:

Leescirkel (Aiden Chambers)

Boekstart

VoorleesExpress

Doorgaande leeslijn

Riksen Walraven / SLO

De Bibliotheek op school

De Bibliotheek op school

Oostenwind

Kbs De Dolfijn (jongens)

Doorgaande leeslijn

Doorgaande leeslijn

Han Nijboer (rector Carmel College Salland) en Frederique Westera Samenwerking vmbo-pro. In de toekomst wellicht havo-vwo

Participatie en zelfredzaamheid

• Doorlopende lijn (het leven van Lisa)

• Het bevorderen van zelfredzaamheid zit in het DNA van de Bibliotheek

• De Bibliotheek is de plek waar je vaardigheden

kunt aanleren of versterken

Participatie

De Bibliotheek Salland:

• Helpt bij het aanleren of versterken van basisvaardigheden.

• Draagt bij aan de integratie van statushouders:

Ondersteuning inburgeringsonderwijs / participatieverklaring

‘Verhaal ver weg en lokaal’ / ‘Zing Nederlands met me’ / werkplekken

• Heeft zelf aanbod, maar brengt ook vraag&aanbod samen:

Faciliteren diverse spreekuren

Voorlichtingsbijeenkomsten (OV, Belastingdienst)

Basisvaardigheden

• Taalvaardigheden

• Digitale vaardigheden

• Sollicitatievaardigheden (werk vinden en houden)

• Financiele vaardigheden

• Gezondheidsvaardigheden

• 21

eeuwse vaardigheden

• Persoonlijke ontwikkeling

Taal

Taalpunt brengt vraag en aanbod op het gebied van laaggeletterdheid samen.

• Fysiek punt

• info&doorverwijzen

• aanbod non-formeel onderwijs

• Samenwerkingsverband

• Gemeente, ROC, Wijz, Bibliotheek

• Schil van partners

Taalpunt

Resultaten 2017:

• Wekelijkse spreekuren in Raalte en Heino

• Taalpleinen in Raalte en Heino

• 110 taalvrijwilligers waarvan momenteel 88 actief

• 174 taalvragers

• Presentaties herkennen laaggeletterdheid

• Bedrijfsbezoeken

• Activiteiten tijdens de week v/d alfabetisering

• Publiciteit en sponsorgeld gegenereerd

Digitale vaardigheden

• 20% (16-74 jr) heeft een laag niveau dig vaardigheden (2013).

• 1,2 miljoen (12+ jr) heeft nog nooit internet gebruikt (CBS, 2016).

• 2,5 miljoen mensen laaggeletterd; vaak hebben zij ook moeite met omgaan met de computer.

• 300.000 mensen (16-65 jr) gebruiken nooit een computer én zijn laaggeletterd (2013).

De digitale kloof

Kloof tussen:

• Hoog en laag opgeleid

• Generaties

• Autochtoon en allochtoon

• Burger en overheid

De digitale overheid

Convenant met de Belastingdienst

• Faciliteiten (computers, internet, printen)

• Cursusaanbod

• Samenwerking met partners

Leren werken met de digitale overheid

• Digisterker cursus (www.digisterker.nl)

• Website gemeente Raalte

Digitale vaardigheden

Leren werken met een computer / internet:

• Cursus Digisterker

• Cursus Klik & Tik (via oefenen.nl, individueel of in een groep)

• Tablet café (Heino)

• Omgekeerde Universiteit

• Spreekuur computervragen

Werk

Domein werk en inkomen:

• Walk & Talk bijeenkomsten

• Sollicitatieworkshops

• Online cursus solliciteren

Toekomstvisie/beleid 2020-2023

Totstandkoming

• Landelijke en provinciale kaders

• Gemeentebeleid

• Werksessies met medewerkers en vrijwilligers

• Gesprekken met partners

• Gesprekken met beleidsmedewerkers gemeente

• Gesprekken met klanten (evaluatie en verwachtingen)

• Meedenksessies inwoners

• En u?

Toekomstvisie: gemeentebeleid (1)

Roalter akkoord biedt aanknopingspunten

Programmalijn onderwijs, werk & inkomen

• Ondersteunen onderwijs (lezen,mediawijsheid, 21 eeuwse vaardigheden)

• Basisvaardigheden

• Leven lang leren

Programmalijn maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp

• Informatieloketten, toegankelijke informatie

• Sociale activering i.c.m. werken aan zelfredzaamheid (leren)

• Themabijeenkomsten

• Digitale vaardigheden ter ondersteuning van digitale dienstverlening (bijv. digisterker)

Programmalijn sport, cultuur en maatschappelijke vastgoed

• Cultureel aanbod

• Ondersteunen burgerinitiatieven (rond bibliotheekwerk)

• Spreiden dienstverlening

Programmalijn bestuur en dienstverlening

• Themabijeenkomsten

• Vaardige inwoners

• Toegang tot informatie

En meedenken met omgevingsvisie, armoedebeleid, Raalte gezond, etc.

Toekomstvisie gemeentebeleid (2)

Cultuurbeleidsplan 2017-2021

• Toegang bieden tot betrouwbare en objectieve informatie

• Toegang bieden tot culturele bronnen

• Voorkomen en bestrijden van achterstanden op het gebied van lezen en schrijven

• Werken aan de digitale en informatieve vaardigheid van jeugd en volwassenen

• Bieden van een laagdrempelige ontmoetingsplaats

• Stimuleren van persoonlijke ontwikkeling (leven lang leren)

• Als netwerkorganisatie bijdragen aan/het voortouw nemen in het versterken van lokale maatschappij

Toekomstvisie/beleid 2020-2023

De eerste ideeën

• Consolideren huidige dienstverlening

• Meer ruimte voor “persoonlijke ontwikkeling”?

• Faciliteren ontmoeting en debat

• Leven lang leren:

o 21 eeuwse vaardigheden o Studiekringen

o Werk-/studie-/ontdek-/ontmoetingsplekken o ?

• Faciliteren burgerinitiatieven/spreiden dienstverlening

• Fablabs/makersplaces: kennismaken met nieuwe technologieën

• Faciliteren/bijdragen aan communities

• Uitbouwen participatie

• Infoplein “sociaal domein”

• ?