N I E U W S B R I E F
Zomer 2020
Hospice voor Noord- en Midden-Drenthe
Van het bestuur
Het zijn heel bijzondere tijden. Het bestuur vindt het hartverwarmend om te zien hoeveel inzet er onder deze moeilijke omstandigheden door vrijwilligers, coördinatoren en Icare- medewerkers is en wordt gepleegd. Er is sprake van een hoge mate van saamhorigheid en verbondheid en dat stemt tot dankbaarheid.
De Vrienden van het Hospice hebben onlangs al deze betrokken mensen als blijk van hun waardering voor de inzet de afgelopen periode een boekenbon gegeven. Een gebaar dat door de ontvangers zeer is gewaardeerd.
Binnen het bestuur hebben zich ook de nodige veranderingen voorgedaan. Na het vertrek in december van Maria Hooglugt hebben de afgelopen maand Ingrid van Leeuwen en Jeanette Tjaden aangegeven vanwege persoon- lijke omstandigheden hun bestuursfunctie neer te willen leggen. Als de situatie het weer toelaat zullen we op een gepaste manier afscheid van hen allemaal nemen.
We hebben als bestuur door de coronacrisis geen echte vergaderingen kunnen houden.
Wel hebben we twee maal een ‘papieren’
vergadering gehouden en veel telefonisch overlegd. Best raar en behoorlijk behelpen, maar we hopen binnenkort weer echt bij elkaar te kunnen komen.
Dat is ook nodig in verband met de voortgang van de geplande nieuwbouw. Er is onderzoek gedaan op het terrein van de nieuwbouw naar vuile grond. Dit leverde vertraging op bij de vergunningverlening door de gemeente. Dit is nu allemaal opgelost en de verwachting is dat de beoogde vergunningen nu snel rond komen.
Verder zijn de offertes van de drie gevraagde aannemers net binnen.
We bestuderen ze nu en hopen eind juni/begin juli een beslissing te kunnen nemen. Hopelijk kunnen we in de volgende nieuwsbrief vertellen wanneer we van start gaan en wanneer de aannemer denkt het werk klaar te hebben.
Namens het bestuur,
Piet Gorter, voorzitter
Hospicezorg in coronatijd
(door Jan Kragt)
In onze hele maatschappij hebben de coronamaat- regelen ingrijpende gevolgen. Het hospice is daarop geen uitzondering, ook daar was en is de impact fors. We zijn gelukkig stap voor stap weer op weg naar betere omstandigheden, maar het zogenaam- de ‘nieuwe normaal’ zal ons voorlopig nog wel
parten spelen. Een nieuw normaal dat in feite abnormaal is. Abnormaal in ons alledaagse handelen, abnormaal in de manier waarop we in het hospice zorg verlenen aan terminaal zieken en aandacht besteden aan hun naaste familie en vrienden. Zorg op afstand, waar we gewend zijn om juist heel dichtbij te zijn, letterlijk en figuurlijk. Thuis kan dat, in een bijna-thuis-huis willen we dat ook kunnen.
Toen begin maart alles op slot ging hebben we ook in het hospice onze maatregelen getroffen, met de RIVM-richtlijnen als uitgangspunt. Hygiëne hebben we altijd al hoog in het vaandel, maar daar zijn nu nog een paar schepjes bovenop gedaan. Nog vaker handen wassen, ook de bezoekers van onze gasten.
Meerdere malen per dag alle deurkrukken, telefoontoestellen, knopjes e.d. grondig schoonmaken . . . Zaken die met de nodige discipline prima zijn uit te voeren. Afstand houden is soms gewoon niet mogelijk, daarvoor zijn mondkapjes beschikbaar.
Ingrijpender is het om beperkende maatregelen te moeten instellen en hanteren voor de opname van en omgang met hospicegasten en hun naaste familie en andere verwanten. Aanvankelijk – toen er nog geen enkel zicht bestond op de ontwikkelingen – is besloten tot een opnamestop. Toen later bleek dat we voorlopig nog niet van het coronavirus zijn verlost, is besloten onder strikte voorwaarden en duide- lijke afspraken toch weer gasten te gaan opnemen. Er blijft immers behoefte aan hospicezorg! De strikte regels worden minder strak gehanteerd zodra een gast in de stervensfase komt, maar nog steeds wordt gelet op risico’s voor andere gasten en zorgverleners.
Een nieuwe gast wordt uitgebreid gescreend en bij het minste of geringste vermoeden van corona wordt de volledige zorg overgenomen door een speciaal corona-team. Vrijwilligers en andere zorgverle- ners komen dan niet meer op de kamer. Toen bij een van de gasten zich daadwerkelijk hoestklachten en temperatuurverhoging aandienden, is op deze manier gewerkt. Gelukkig bleek al snel dat er geen sprake was van besmetting. Was dat wel het geval geweest, dan was de gast overgeplaatst naar de Covid-19- afdeling van verpleeghuis Anholt.
Ook voor de vrijwilligers is het een lastige tijd. Ieder wil graag doen waarvoor hij of zij in het hospice werkt, maar de eigen gezondheid moet niet in het gedrang komen. Wie verkoudheidsverschijnselen heeft, blijft vanzelf- sprekend thuis. Maar sommige vrijwilligers werken ook elders in de zorg en kunnen dan gewoon niet daarnaast in het hospice werken. Anderen behoren zelf tot een risicogroep of hebben thuis iemand voor wie extra voorzichtigheid geboden is.
Meerdere vrijwilligers hebben daarom tijdelijk een stap terug gedaan. En om met minder vrijwilligers toch het rooster rond te krijgen, is gedurende enkele maanden gewerkt met drie (langere) diensten per dag, in plaats van vier. Inmiddels werken we gelukkig weer met vier diensten (elk vier uur).
Beroepskrachten en vrijwilligers, samen beleven we bijzondere tijden. Het vertrouwde is weggevallen, onzekerheid is daarvoor in de plaats gekomen. Meer dan ooit voelen we betrokkenheid en verbonden- heid en begrip voor elkaar, ook voor onze gasten. Met een trots wij-gevoel gaat de zorg voor hen gewoon door!
-2-
Als je niet weet hoe te sterven
(door Anja van der Starre, coördinator Hospice Kromme Rijnstreek, Houten en oud- student Landelijk Expertisecentrum Sterven)
Onderstaand artikel is geplaatst met toestemming van Anja en het Expertisecentrum.
Wie werkt in een hospice zal het herkennen. De bezorgdheid, schrik of soms zelfs onverholen afschuw waarmee mensen meestal reageren als je vertelt wat voor werk je doet. Heftig is het woord wat vaak gebruikt wordt, terwijl wie re- gelmatig in een hospice vertoeft, dat zelf meestal niet zo ervaart. In tegenstelling tot wat veel men- sen denken, staat niet de dood maar het leven er namelijk centraal.
De woorden intens en authentiek zijn wat mij betreft meer op zijn plaats. Wij zien er de men- sen, ontdaan van alle maskers, zoals ze ten diep- ste zijn. In die liefdevolle omgeving blijken veel mensen in staat het leven te nemen zoals het komt. Een warm bad, waarin alles – ook angst – er mag zijn. Hospicemedewerkers weten af te stemmen op de gast om diens leven nog zo aan- genaam mogelijk te maken. Klein geluk wordt daarmee groot en de angst beter te behappen.
Angst voor de dood is, ongeacht levensovertui- ging, een bijna universele menselijke ervaring.
Interessant is het te onderzoeken waar die angst vandaan komt. We zijn gewend om aan bijvoor- beeld geboorte en huwelijk veel aandacht te be- steden. Alles wordt dan tot in de puntjes bespro- ken en voorbereid, maar hoe anders gaat dat bij de gedachte aan overlijden. Dat we op een dag zullen sterven, paradoxaal genoeg de enige ze- kerheid in ons leven, is blijkbaar een issue waar we niet graag bij stil staan. De dood hóórt bij het leven, maar we lijken uit alle macht de gedachte te verdringen dat er een moment komt dat we hier op aarde niet meer bestaan. Dat we worden gescheiden van onze geliefde, van onze kinderen en van andere dierbaren.
Het is misschien wel de onwetendheid over wan- neer de dood zich precies aandient, die ons ang- stig maakt. Over het algemeen willen we graag grip op de dingen hebben. Willen we steeds meer zelf bepalen wat er gebeurt en wanneer, alsof het leven daarmee maakbaar wordt. En juist dàt maakt het lastig helder over onze eindigheid te denken: de dood is een lot dat ons allen wacht, maar wanneer? Dat hebben we meestal niet zelf in de hand. Als deze corona-tijd ons ergens op spiegelt, is het hierop. Daarom is het aan te beve-
denken. De tijd waarin we nu leven, waarin een onbere- kenbaar virus de
dood zomaar opeens heel dichtbij kan brengen, nodigt daar ook uitdrukkelijk toe uit. Als we ons- zelf durven toestaan onze gedachten over de dood ruimte te geven en die met onze naasten te bespreken zal er meer helderheid komen. Meer helderheid, meer rust en minder angst. Voor wie er niet over wil of kan praten – of niemand heeft die wil luisteren – kan het op papier zetten van de gedachten over de dood en wensen voor de laatste fase een uitkomst zijn.
Papier is geduldig en oordeelt niet. Uitvaarton- dernemingen hebben vaak standaardlijstjes, die meestal ook via internet te downloaden zijn. Het invullen helpt niet alleen om uiteindelijk de regie zelf in handen te blijven houden; het kan nabe- staanden ook rust en troost bieden te weten dat ze handelen in overeenstemming met de wil van de overledene.
Te leven zonder angst voor de dood, dat is pure levenskunst. Om met Elisabeth Kübler-Ross, pio- nier en autoriteit op het gebied van stervensbe- geleiding, te spreken: ‘Als je vertrouwd raakt met de dood, geeft dat moed om te leven’. Een waar- devol element in ons streven naar een goed en zinvol bestaan.
En voor wie toch nog twijfelt: Montaigne schreef reeds in de 16e eeuw het navolgende vers, ge- naamd ‘sterven en dood’:
Als je niet weet hoe te sterven, wees dan niet ongerust.
De natuur zal u in een oogwenk op de hoogte brengen.
De natuur zal dit doen op die wijze die voor u precies de juiste is;
maakt u zich maar niet ongerust.
-3-
Een lintje voor Roelie
(door Jan Kragt)
Van de lintjesregen vielen dit jaar natuurlijk ook een paar druppels in Assen en een daarvan trof onze vrijwilligster Roelie Prinsen. Sinds 2006 is zij een van de tientallen vrijwilligers bij Hospice Het Alteveer, maar al bijna veertig jaar is ze actief bij Sportclub Bartje. Daar introduceerde zij zwemlessen voor kin- deren met een beperking en was ze toezichthouder bij het wa- terbasketbal.
Voor Roelie was 24 april een vreemde dag, een onverwachte vrije dag. En toen de telefoon ging en zij de burgemeester aan de lijn kreeg, ontstond er verwarring en ongeloof. Een lintje!
Roelie was verbaasd dat wat zij zelf zo leuk vindt, met plezier doet en waar zij veel energie van krijgt, beloond mag worden met een koninklijke onderscheiding. Na de verbazing begon al gauw het grote genieten.
Heel veel kaarten, mailtjes en tele- foontjes . . . En natuurlijk de boeket- ten, onder meer van het hospice.
Roelie, van harte gefeliciteerd!
Nergens is méér leven . . .
Als vrijwilliger in het hospice oogst je regelmatig bewondering voor wat je daar doet. ‘Ik zou dat niet kunnen . . . ‘ En dan denk je terug aan toen je ermee begon en jezelf ook afvroeg of je het wel zou kunnen. Omgaan met mensen in misschien wel de meest kwetsbare periode van hun leven. Mensen van wie je weet dat ze binnenkort zullen overlijden. Het is nogal wat, treurigheid troef en dat dan iedere keer weer . . .
Hoe anders is de werkelijkheid. In het hospice gaat het helemaal niet zo vaak over de dood, het gaat vooral over het leven. Het leven dat geleefd is en waard is om op terug te zien. Het leven dat immers nog niet voorbij is en waarvan ook het laatste deel het verdient om er wat goeds van te maken. Na- tuurlijk is er verlies wanneer een dierbare overlijdt, maar er is ook een leven na dit verlies. Naaste familie of vrienden die het laatste deel samen met de zieke doormaken, vinden ook de veerkracht om daarna de draad weer op te pakken. Zij ervaren het besef van het eigen leven en de waardering daar- voor.
Verlies neemt, maar kan ook geven. We kunnen ervoor kiezen geen slachtoffer van ons leven te zijn.
Wel verloren te hebben, maar niet verloren te zijn. Ook wie je hebt verloren hoort voor altijd bij jou.
Na de tranen en soms er dwars doorheen is daar dan de herinnering, de ontmoeting. En zo blijft het leven zegevieren.
Verdriet is de pijn die men betaalt voor liefde. En als er liefde is, bestaat er geen voorbij . . .
Wat is het prachtig om daar als vrijwilliger in het hospice niet alleen getuige van te zijn, maar daar- aan ook te kunnen bijdragen. In het hospice wordt geleefd!
-4-
Uitgelicht
(door Peter Boendermaker, vrijwilliger)
Oorlogskinderen , het verhaal van een generatie Coen Verbraak, uitgave Thomas Rap, april 2020, ook als e-book
In de coronatijd was er wat meer tijd om te lezen en daarbij was de herdenking van 75 jaar bevrijding een extra duwtje om juist dit boek te lezen. Het heeft diepe indruk op mij gemaakt. Ik besefte dat de mensen die in dit boek aan het woord komen precies van de generatie zijn die wij in het hospice regelmatig als gast zien. Zij waren kind in de oorlog.
Hoe hebben ze dat beleefd en wat voor invloed heeft dat gehad op de rest van hun leven?
Ik realiseer me dat ik daar niet vaak aan denk als ik met onze gasten over hun leven praat.
Coen Verbraak, bekend van zijn TV-programma ’Kijken in de ziel’, is een begenadigd interviewer. Hij laat de mensen in hun waarde, maar vraagt wel door. Dat blijkt ook uit de 14 interviews waaruit dit boek bestaat. Bijzonder is dat hij mensen heeft geïnterviewd die de oorlog als kind uit zéér verschillend perspectief hebben meegemaakt: gedeporteerde of ondergedoken Joodse kinderen, kinderen van verzetsmensen, maar ook kinderen van NSB-ers. Opvallende overeenkomst is: zij vertellen dat je als kind de gebeurtenissen, hoe bijzonder ook achteraf bekeken, toch als redelijk vanzelfsprekend er- vaart. Je bent als kind niet in staat ‘het grotere plaatje te zien’. Het leven ontrolt zich en je bent er als kind een onderdeel van, soms ook aan overgeleverd. Want uiteraard zijn er ook heel akelige gebeur- tenissen, die veel indruk maken, juist op kinderen. En vooral die zaken komen, als mensen ouder worden, toch vaak weer bovendrijven. De deksel, die zolang op deze nare herinneringen zat, lijkt losser te gaan zitten.
Herinneringen aan verblijf in een concentratiekamp, of heel nare onderduikplekken, of aan de ma- nier waarop je als kind tijdens en na de oorlog werd bejegend als kind van een NSB-er, het komt al- lemaal aan de orde en het blijkt helaas een leven lang invloed te hebben.
Dat vond ik het meest indrukwekkende van dit boek. De door kinderen ervaren onveiligheid, bewust of onbewust, blijkt ze levenslang beschadigd te hebben. Ze vinden het erg moeilijk om diepere rela- ties aan te gaan omdat die ‘toch wel weer kapot zullen gaan’. Dat is een zeer trieste conclusie van dit boek: wat je als kind aan narigheid en onveiligheid meemaakt laat zich bijna niet meer repareren en keert dan óók nog aan het eind van je leven terug als niet meer te onderdrukken beelden en herinne- ringen.
Dat betekent natuurlijk niet dat we alle hospicegasten moeten vragen naar hun oorlogservaringen, maar we kunnen er wellicht wat gerichter op ingaan als er door hen iets over wordt losgelaten. Hoe was die tijd voor u? Hoe oud was u? Denkt u er nog vaak aan? Misschien krijgen we dan nog meer begrip voor onverwachte emoties of onbegrepen reacties van onze gasten. Als zij maar een deel van de zaken hebben meegemaakt die in dit boek aan de orde komen, hebben ze een rugzak vol met deels mooie, maar ook met heel akelige herinneringen. Dan kunnen wij hen even helpen dragen . . .
Benefiet bridgedrive 7 maart
(door Wim Bosch, organisator)
Aanvullend op het korte bericht in de vorige nieuwsbrief . . . .
Dit jaar mochten wij 102 deelnemende paren noteren. De voorzitter van de Nederlandse Bridge Bond was uit Maastricht gekomen en nam voor de derde keer deel. Toine van Hoof, voormalig lid van het Nederlands team, was bereid gevonden zijn kunsten te vertonen. Dat lukte, hij won onbedreigd het toernooi. Sportief zag hij af van de eerste prijs en schoof deze door naar nummer 2.
Diverse prijzen werden beschikbaar gesteld door Van der Valk (hoofdsponsor), Lampe Expert, De Nieuwe Kolk, Foto Baron, Notariaat Zuidlaren en Het Drents Museum. Bridgeclub 35 verrichtte al het voorberei- dende werk. De netto opbrengst bedroeg € 2.001,77, maar als klap op de vuurpijl werd dit bedrag verdub- beld door een anonieme sponsor, zodat een tevreden penningmeester € 4.003,54 op de rekening mocht bijschrijven. Deze bridgedrive wordt volgend jaar voor de 10e keer gehouden, op 6 maart 2021.
Van de Stichting Vrienden
(door Peter Kwast, secretaris van de Stichting Vrienden)
Diverse positieve reacties hebben wij ontvangen op het versturen van een boekenbon aan alle vrijwilligers, de coördinatoren en betrokkenen van Icare. Vlak voor Pinksteren. Fijn dat het gebaar wordt gewaardeerd.
Natuurlijk kost dit geld. En natuurlijk hebben wij binnenkort het geld ook nodig voor de geplande nieuw- bouw. En ook beseft het bestuur van de Stichting Vrienden dat het krijgen van giften van bedrijven en par- ticulieren in de komende tijd – mogelijk ook nog doorwerkend naar komende jaren – lastiger zal zijn. Maar de erkentelijkheid die er bij ons is voor werk en inzet van de vrijwilligers en de anderen gaf de doorslag:
zonder hun inzet is er geen hospicezorg mogelijk.
Vooralsnog staan de plannen van ons voor fondsenwerving even op een zacht pitje. Een kansrijke aanvraag voor een subsidie heeft geleid tot een positieve beoordeling. Fijn dat we dit bericht kregen. Maar doordat heel veel activiteiten stilgezet zijn als gevolg van corona kregen wij bericht dat het geld er dit jaar niet inzit.
Volgend jaar is er een nieuwe ronde. Zo gaat het natuurlijk ook. En dat is de realiteit waarmee we te maken hebben. Maar niettemin: het bestuur van de Stichting Vrienden blijft zich inzetten om het benodigde geld bij elkaar te krijgen.
Ja, ik word Vriend van…
Van donateurs heb je nooit genoeg, dus leest u dit en bent u nog geen vriend, meld u dan aan.
U wordt met open armen ontvangen. En misschien kent u nog wel meer mensen die vriend willen worden en maakt u ze attent op de Stichting Vrienden. Ook dan zijn wij u zeer dankbaar.
Aanmelden kan bij de secretaris van de vrienden:
Peter Kwast, Drosten 42, 9481 GE Vries
tel. 0592 54 36 93 / 06 15 01 70 95, e-mail: vrienden@hospice-assen.nl Een aanmeldingsformulier kunt u ophalen bij het hospice of kijk op:
www.hospice-assen.nl/vrienden-van-het-hospice Geeft u liever een eenmalig bedrag?
Ook dat is welkom op rekeningnummer NL31 INGB 0004 9171 68
___________________________________________________________________________
De NIEUWSBRIEF verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van Hospice Het Alteveer, Burg. Agterstraat 3, 9401 EW Assen
www.hospice-assen.nl
tel. 0592 30 00 56, e-mail info@hospice-assen.nl Ontvangt u de nieuwsbrief liever per mail?
Stuur dan even een bericht aan bovenstaand mailadres.
-6-
