N i e u w s b r i e f

K R O K A N T

I n d i t n u m m e r :

Krokant 1

Kalender

Nun singet … und seid froh!

2

Elegische Gesang 3 Zingen met een masker Corana en poëzie

4

Interview met Bieke Jacobs en Jos Schip- pers

6

Mozart en september Woordzoeker

7

Adverteerders 8 V.U.: Edith Buntinx Nieuwstraat 104/3 3600 GENK

N i e u w s b r i e f

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT Erkenningsnummer P005846

S E P T E M B E R 2 0 2 0

www.cantusvocumgenk.be Bankrekening: BE80 9799 7395 5177

Beste lezer,

Eindelijk is het zover! Het koorleven kan voorzichtig weer opstarten met uiteraard de nodige voorzorgsmaatregelen.

We zullen blij zijn om elkaar weer terug te zien en samen te zingen. We zullen dit nog met een beperkte groep moeten doen, maar we houden de anderen zeker op de hoogte met leuke anekdotes en activiteiten buiten de repetities.

Onze programmatie hebben we voor het najaar 2020 noodgedwongen moeten aan- passen. Ons concert van 14 november is geannuleerd en de opluistering van de eucha- ristieviering in de kerstperiode kan ook niet doorgaan.

Opnieuw zingen zonder concreet plan is voorlopig het enige alternatief. Gelukkig kun- nen we hiervoor putten uit ons rijk archief.

Voor 2021 zullen we voor de invulling van onze programmatie rekening moeten hou- den met de evolutie van de pandemie en hopelijk kan die snel gecounterd worden door een goed vaccin. We zullen het op de voet volgen.

Laat ons voorlopig maar genieten van het samen zingen in veilige omstandigheden!

Gilberte Mantels, voorzitter

18.12.2020

2 0 : 1 5

HILDEBRANDT CONSORT O.L.V. WOUTER DEKONINCK

N u n s i n g e t … u n d s e i d f r o h !

S i n t - B a r b a r a k e r k E i s d e n - T u i n w i j k

P a g i n a 2 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

K A L E N D E R

N U N S I N G E T … U N D S E I D F R O H !

Dinsdag 15.09.20 20.00u - 21.00u Flèèketaer Heropstart wekelijkse repetities

Zaterdag 05.12.20 Ceciliaviering aangepast aan de coronamaatregelen

Vrijdag 18.12.20 20.15u St.-Barbarakerk Eisden Samen naar ‘Nun singet… uns seid froh - Hildebrandt Consort

Wouter Dekoninck en Hildebrandt Consort concerteren op de internationale podia en vertolken met hun programma’s en eigen transcripties, gestoeld op de muzikale taal en het vakmanschap van de oorspronkelijke componist, een hoogst persoonlijk verhaal, dat intussen werd bekroond met tal van lovende recensies in o.a. Klassiek Centraal.

De 17e eeuw… de Gouden Eeuw? Na de Zwarte Dood van de Middeleeuwen, regeerde de pestepide- mie opnieuw in de Nederlanden, met uitbraken in Amsterdam, Delft, Brussel en Antwerpen, maar ook in de rest van Europa. Wij leven met het coronavirus, zij leefden met de pest, lepra, de pokken … zon- der enig vooruitzicht op een vaccin of een medicijn.

Schütz ontvluchtte de pest en de Dertigjarige Oorlog, verloor 2 kinderen en 2 echtgenotes. Schein verloor zijn vrouw en 7 kinderen. Weckmann componeerde een cantate ter nagedachtenis aan de ve- le collega’s die omkwamen tijdens een pestplaag in Hamburg. Kortom, mensen leefden met dood in huis. Precies in die realiteit creëerden diezelfde grootmeesters een ándere wereld. Geen droomwe- reld, maar een nieuwe werkelijkheid die (nog steeds) warmte, licht, harmonie, hoop, verlangen en verwondering uitdraagt.

Wouter Dekoninck bundelt hun noten van vuur in dé universele boodschap van licht, vrede en har- monie: het Kerstverhaal. Met wereldlijke dansen en ‘geistliche Konzerte’ bejubelt Hildebrandt Con- sort vanuit de meest verrassende plaatsen in de kerk de aankondiging, de geboorte van Christus en deze meer dan actuele boodschap! Nun singet … und seid froh!

H. Schütz - Meine Seele erhebt den Herren

M. Weckmann - Magnificat II. Toni, Geistliches Konzert Nun komm der heiden Heiland J. van Eyck - Fantasia en echo

M. Praetorius - Ein kind geborn in Bethlehem, Geistliches Konzert In dulci Jubilo L. Allegri - Ballo

Hildebrandt Consort: 6 zangers, blokfluit, 2 violen, 2 viola da gamba, orgel/klavecimbel

P a g i n a 3 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

Ludwig van Beethoven schreef dit werk in 1814 voor zijn trouwe vriend Johann Pasqualati, naar aanlei- ding van de derde verjaardag van de dood van diens echtgenote. Het is een aangrijpend werk. De doods- thematiek (elegie=klaagzang) leent zich daar natuurlijk toe.

De tekstdichter zou Ignaz Franz von Castelli kun- nen zijn maar hierover bestaat de nodige twijfel.

De nauwe verbinding tussen muziek en tekst zorgt voor toonschilderingen doorheen het hele lied. De aanhef is terughoudend met een majeur akkoord in enge ligging op het woord “sanft” en moduleert naar een mineur toonaard op

“vollendet”. De harde dissonante akkoorden in wijde ligging op “Schmerz” contrasteren hiermee volledig. Als een hartverscheurende schreeuw die de kwelling uitdrukt, wordt de stilte, afwisse- lend in forte/piano, doorbroken. Homofone, ak- koordische akkoorden bereiden de overgang naar gescheiden, polyfone inzetten op “kein Auge wein’” voor.

Met een gevoelvol klein sixtinterval op “Auge” ontwikkelt zich vanuit de bas een ingetogen melodie met chromatische wendingen om te culmineren op “himmlischen Geistes Heimkehr”. Himmlischen Heimkehr:

telkens brede akkoorden als om uit te drukken dat wij daar in gemeenschap terug zullen keren. Een sub- tiele cadens in la-groot zorgt even voor een rustgevend moment.

De herneming van dit tekstdeel krijgt echter een heel ander karakter, heftiger, onrustiger. Het motief wordt hernomen maar plots abrupt onderbroken met een zeer expresssieve uitdrukking van smart door felle dissonanten. Twee maten slechts, want dan eindigt dit middendeel weer op het muzikale hoogte- punt “himmlischen Geistes Heimkehr”.

De pianobegeleiding maakt in de begintoonaard van mi groot een brug naar het zachte begin. De herne- ming krijgt een gans ander verloop. Geen dissonantie, volkomen harmonie, meer pauzes, alsof de adem- haling meer en meer stokt, met een bijzondere intense behandeling van het woord “du”. Elke herhaling van “hast du vollendet” krijgt een andere harmonische kleur en in maat 74-75 zelfs een verrassende ritmi- sche wending. Na een laatste gescheiden inzet eindigt de compositie in totale berusting.

De pianobegeleiding, die na een sfeervolle intro, het koor eigenlijk colla parte begeleidt en nauwelijks af- wijkt van de koorzetting, werd in 1826 geschreven door Tobias Haslinger, een Oostenrijks componist en muziekuitgever. Hij raakte zeer bevriend met Beethoven en had tot het einde toe contact met hem.

Het werk is ook getoonzet met begeleiding van een strijkkwartet en werd in 1826 uitgegeven bij Haslin- ger.

Jan Gabriëls

Het Pasqualatihuis - Dit huis werd in 1797 gebouwd in opdracht van Johann Baptist van Pasqualati. Beethoven woonde hier meermaals in de periode tussen 1804 en 1813.

P a g i n a 4 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

C O R O N A E N P O E Z I E

♪ Adem rustig en laag; pas je buikademhaling toe. Span je niet te fel in en houd je schouders laag. Je longen zijn immers in luttele seconden gevuld.

♪ Adem rustig in via je neus. Gebruik korte zinnen om te voorkomen dat je te diep moet ademen om aan de volgende zin te beginnen. Als je te diep inademt, zal je het mondkapje mee naar binnen zuigen. Bij korte zinnen kan je je ademhaling ook beter controleren. Let erop dat je voldoende pauzes neemt tussen de zinnen. Zo geef je je luisteraar de tijd om je boodschap goed te begrijpen.

♪ Als je een tijd praat met het mondmasker op, zal je merken dat je mond en keel uitgedroogd zijn. Bevochtigen is de boodschap! Drink tussendoor kleine slokjes water.

♪ Je kan je stem vergelijken met een spier. Om die goed te laten werken, zijn opwarming én afkoeling belangrijk. Dat kan je doen door te ‘zoemen’: met verschillende klinkers een zoemend geluid maken. Probeer het ook eens door met je lippen te trillen terwijl je geluid maakt, en gebruik daarbij zowel hoge als lage tonen.

♪ Ontspan je onderkaak, klem je boven- en ondertanden niet op elkaar. Het zou best kunnen dat je ’s avonds een pijnlijk gevoel ter hoogte van je kaakgewricht hebt. Tip: kijk regelmatig dom (laat je onderkaak goed uitzakken), zucht of geeuw. Het masker is nu een voordeel, want niemand heeft het gezien.

♪ Spreek, zing niet luider, want dan bestaat het risico dat je je stem overbelast omdat je je stem dan verkeerd gebruikt.

(bron: VRT)

tussen twee golven

mijn kwetsbaarheid drijft boven als een dode vis ik mis jou voelen

voel honger naar je huid en wat daaronder is gekruisigd met een masker op

houdt hij afstand van de wereld monddood in zijn kerk zonder werk

laagtij is juist goed om mosselen te plukken en al je rommel op te ruimen

tussen de mensen adem ik mijn co2

duizelig maak ik mijn neus een streepje vrij en niemand heeft het gezien

maar het volk wil feesten dansen zoenen bijten in de verboden vrucht van zoete zonde drinken tot bekroning van corona

dan zal al dat opverteerde zinken en wat nog onder blijft als koude soep naar boven drijven

luk bekaert 18 juli 2020

Z I N G E N M E T E E N M O N D M A S K E R — T I P S

P a g i n a 5 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

In ons koor zijn er nog koorleden met een respectabel aantal jaren lidmaatschap. Bieke Jacobs werd lid in mei 1961 en Jos Schippers volgde in augustus 1963. Na het boeiend verhaal van Wien waren we ook benieuwd naar hun ervaringen over toen en nu.

❶ Wat is je vroegste en fijnste koorherinnering?

Bieke: Na mijn huwelijk met Jan, ben ik in Genk komen wonen. Na goed en wel uitgepakt te hebben, zei hij: toe- komende week ga je mee naar het koor "Schoonheid"…

meezingen.

Mijn fijnste koorherinnering was de ontvangst: warm, hartelijk, ik was meer dan welkom. Het zingen vond ik geweldig en ik voelde: hier maak ik vrienden en dat zijn ze gebleven!

Jos: Ik heb mij in het koor altijd thuis gevoeld, vroeger meer dan nu maar dat zal aan mijn ouderdom te wijten zijn, denk ik. Het is altijd een gezellig gezelschap geweest en het was aangenaam vertoeven. Bij de ene dirigent al wat soepeler, bij een andere wat strenger.

❷ Kun je ons wat meer vertellen over de drie belang- rijkste momenten of gebeurtenissen (concerten, koor- reizen, …) voor jou?

Bieke: Concerten: onmogelijk te tellen natuurlijk. Het zijn er heel wat in die 60 jaar! Zeker de grote projecten met meerdere koren onder leiding van Juliaan Wilmots.

De kerstconcerten tijdens de nachtmis met Leo Van Es- ser in de kerk van de paters Dominicanen, de kerk zat toen nog stampvol!

De verbroedering vroeger met Wermelskirchen en Dil- lenburg. Later met Halberstadt en Berlijn. Daar blijf je over dromen, dat vergeet je niet.

Dan het Adventsconcert in Wenen. Die sfeer rond Kerst- mis, met sneeuw, veel sneeuw en kerstgezang, de ganse stad was verlicht, zooooo mooi. Dan het concert in het Rathaus, we waren met meerdere koren die om beurten mochten zingen: o.a. Rusland, Oostenrijk, Duitsland en ons koor.

Als slot zongen we samen de Ode an die Freude van Lud- wig van Beethoven. Dat waren kippenvelmomenten.

Onze reizen naar Parijs, zingen in de Sacré Coeur was een hele belevenis. Concertreis naar Hongarije, daar hebben we mooie muziek gebracht samen o.l.v. Herman Baeten. En dan zeker Oostenrijk niet vergeten... Zalig....

Jos: Bij de vele concerten die we zongen, hing veel af van de gedrevenheid van de dirigenten en de discipline die werd gevraagd. Dertig jaar was Jan Roux onze stren- ge en gedreven voorzitter. Hij zorgde voor een gezellige sfeer en goed voorbereide uitvoeringen. Het was niet simpel om na zijn te vroege overlijden de fakkel over te nemen.

De koorreizen met concerten hadden zijn charme en na de uitvoering was er van discipline geen sprake meer.

Dan werd de sfeer veel losser en leerden we elkaar veel beter kennen en waarderen.

Bieke in 1991, toen al 30 jaar bij het koor

P a g i n a 6 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

❸ Je hebt in de loop van die vele jaren heel wat muziekgenres gezongen en onder 6 verschillende dirigenten. Welk was je meest favoriete muziek- genre en wat onthou je zeker over de dirigenten?

Bieke: Mijn favoriete muziekgenre blijft oude mu- ziek; o.a. Monteverdi in het bijzonder de Mariaves- pers, hemelse muziek. Bach, Mahler, Beethoven, Mozart, die kunnen mij tot tranen toe beroeren. Dat kan voor mij de hedendaagse muziek niet, al doe ik moeite om te luisteren, ik begrijp ze niet.

Voor Leo Van Esser, oprichter van ons koor " Schoon- heid" heb ik altijd bewondering en respect gehad.

Alle genres van: de Laudes Valentini, Missa chromati- ca tot mooie Vlaamse volksliederen. Het was aange- naam zingen met Leo!

Landfried heeft de fakkel overgenomen van vader, dat was niet simpel, maar hij heeft dat goed gedaan.

Ik denk aan het "blauwe boekje" , daar hebben we veel uit gezongen, allerlei genres afwisselend en aan- genaam.

Met Herman Baeten hebben wij mooie muziek ge- bracht, vooral oude muziek maar niet altijd even ge- makkelijk. Voor een concert even een "slokje" vooraf en de zenuwen verdwenen.

Met Geert Van der Straeten hebben we meer heden- daagse muziek gezongen, dat was even wennen. Hij was meer componist dan dirigent.

Leo Van Nevel zullen we niet zo gauw vergeten. Hij kon streng zijn, maar de resultaten waren dan ook zeer goed! Het Stabat Mater van Rheinberger, de

Bijbelse Vrouwen (voor ons koor geschreven door Paul Steegmans), de Liebes- und Zigeunerlieder van Brahms met pianobegeleiding van de gebroeders Kolacny, en zoveel meer. Mooie tijd.

Na Leo heeft Jan Gabriels ons verder geleid. Ik ben hem zeer dankbaar. Jan haalt uit ons koor werkelijk alles wat er in zit. Ik hoop van ganser harte dat we nog een hele tijd verder kunnen gaan.

Jos: Ieder muziekgenre heeft zijn charme. Het moet niet altijd ernstig zijn. Alle 6 dirigenten hadden of hebben hun eigen ingesteldheid, plus– en minpunten en houden van bepaalde muziekgenres, aanpak en eisen.

Een anekdote: zo hebben we ooit een dirigent gehad, die onze en zijn zenuwen wou bedwingen door ons een borrel te laten drinken voor dat we de scène op- gingen terwijl een andere dirigent boos werd toen we voor een optreden een pintje aan de toog dron- ken.

❹ En als afsluiter… welk koorlied staat bij jou op nummer 1?

Jos: Ik heb geen lied wat voor mij speciaal op num- mer 1 zou moeten staan want ieder lied heeft voor mij zijn eigen charme.

Bieke: Er zijn zoveel mooie liederen, maar emotio- neel kies ik voor "Hymne aan de schoonheid".

Heel erg bedankt Bieke en Jos voor jullie persoonlijk verhaal. Als we corona definitief achter ons kunnen laten, zullen we jullie 60ste verjaardag in het koor zeker nog gepast vieren. Hou het verder gezond en hopelijk duurt het niet te lang voor jullie weer veilig kunnen komen zingen. (EB)

Jos Schippers bij de viering van zijn 50-jaar koorlid bij Schoonheid/Cantus Vocum in 2013

N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , n r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0 P a g i n a 7

M E T D A N K A A N . . .

Adverteerders Notenkraker 2020

Argentakantoor Genk-centrum Genk Brandstoffen Jan Bergmans Genk

Breugel Fijnkost Genk

Dagbladhandel Caroline Meyers Genk De Drukpers Jan Smits Genk

Hut Moment Genk

Vandereycken Bouwprojecten Hasselt

Steunleden Cantus Vocum 2020

Dhr. en Mevr. Renaat Huygen-Geurts Genk Dhr. en Mevr. Geraerts-Lambrechts Genk

Dhr. Piet Geusens Genk

Remans-Appermont NV Genk

Drs. Remans-Reumacentrum Genk Dhr. Landfried Van Esser Genk Dhr. en Mevr. Vanmarsenille-Vervliet Genk

Dhr. José Vernijns Genk

Vrienden Cantus Vocum 2020

Dhr. Alex Arts Genk

Mevr. Marcella Hoebers Genk Dhr. en Mevr. Houben-Bertrand Genk

Dhr. Emiel Roux Genk

Mevr. Vera Withofs Genk

Lijst afgesloten op 23.09.2020

W O O R D Z O E K E R

Stuur je oplossing voor 15 oktober naar info@cantusvocumgenk.be.

Uit de correcte inzendingen worden 3 winnaars geloot.

BEUKENNOOTJES BINNEN

BLAADJES BOEK BOOM BOS BRUIN CHRYSANTEN DONKER EEKHOORN EGEL

EIKELTJES GEEL HAARDVUUR HERFST KAAL KASTANJES KLEUREN KOUD LAARZEN LUCHT MIST

OKKERNOTEN ORANJE

PADDENSTOELEN REGEN

REGENJAS ROOD STORM STRUIK THEE VOGELS WANDELEN

Mozart moet je in september spelen in het voorgevoel van herfst en winter.

Het is nog warm en zonnig in de tuin, nog vol van bloemen die insecten lokken, maar de nachten zijn allang gaan lengen.

En het eerste blad begint te kleuren, al staat de kamperfoelie (tweede bloei)

nog bedwelmend in de haag te geuren.

Mozart moet je in september spelen (het klinkt naar lente, maar het is al herfst):

uitbundigheid, het voorspel van de vorst.

Geen maand is zo vol schoonheid als september, maar het is glorie die zijn eind verwacht:

uit morgennevel wordt nog zon geboren, maar wat er binnenkort staat te gebeuren

kun je ’s avonds in de wind al horen.

Theo van Baaren (1912-1989) uit: Trommels van marmer. Meulenhoff, 1986

B I N N E N S E J D A A L B N R O O H K E E B O O M P L T O P K O R U U V D R A A H S O A U K S C B S O D A R T I D D T I E H O T D R E N O M N E S U J R S E Z K T E R V E J F R N Y N E N H R L E O R N R T A S N O C L E E G G U A E S T A D U T R G D E E E R H O S N L H E E A N N L L O E L A T E G L E N A J S K L A A K E E B O E K W A B E U K E N N O O T J E S S N I U R B E I K E L T J E S

De notenkraker

DAGBLADHANDEL

L i e v e V r o u w s t r a a t 6 0 3 6 0 0 G E N K

T e l . 0 8 9 3 8 4 1 2 7

m a a n d a g n a m i d d a g g e s l o t e n BVBA

KOLEN EN MAZOUT

Calvariestraat 15, 3600 Genk Tel. 089 30 53 09

P a g i n a 8 N o t e n k r a k e r , j a a r g a n g 4 1 , N r . 3 S E P T E M B E R 2 0 2 0

BVB