Cognitive Neuroscience Center UMCG PRAAT onderzoek
Stageverslag
Romy Slomp S2690748
MA Neurolinguïstiek Faculteit Letteren Rijksuniversiteit Groningen
Stagebegeleider:
S.G. Brederoo
16 juli 2020
De stageplek: Cognitive Neuroscience Center UMCG
Voor de Master Neurolinguïstiek heb ik van februari tot en met juni mijn stageperiode mogen volbrengen met een onderzoeksstage bij het Cognitive Neuroscience Center (CNC) van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Het CNC is een onderzoekscentrum dat zich over het algemeen richt op hersenonderzoek. Er worden daarvoor ook onderzoeken uitgevoerd met apparatuur als elektro-encefalografie, magnetic resonance imaging scans, transcraniële magnetische stimulatie en nabij-infrarood spectroscopie. Daarnaast werken er onderzoekers uit verschillende disciplines samen (faculteiten Gedrags- en Maatschappijwetenschappen, Letteren, Medische Wetenschappen en Wiskunde en Natuurwetenschappen) om experimenteel onderzoek uit te voeren.
Inhoud van de stage en leerdoelen
De stageperiode heb ik mogen invullen door (samen met twee medestudenten) mee te werken aan het PRAAT-onderzoek. In het PRAAT-onderzoek wordt er door onderzoekers van het UMCG en het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht) onderzoek gedaan naar afwijkende taal- en spraakpatronen in psychiatrische patiënten. Voor dit onderzoek worden er semigestructureerde interviews afgenomen bij psychiatrische patiënten en gezonde proefpersonen terwijl hun spraak wordt opgenomen. De spraak van de participanten kon vervolgens worden geanalyseerd met de Praat software en met het programma OpenSMILE. Deze twee programma’s kunnen informatie verzamelen over tientallen verschillende eigenschappen van spraak. Over dit onderwerp heb ik ook mijn Masterscriptie mogen schrijven.
De stageperiode van begin februari tot en met half maart kon voornamelijk op locatie worden volbracht. Vanaf eind maart tot eind juni werden, in verband met de uitbraak van het COVID-19 virus, de stageopdrachten vanuit huis uitgevoerd.
Om deze stage met succes te kunnen volbrengen had ik de volgende doelen voor mezelf opgesteld.
- Na afronding van de stage heb ik geleerd om mijn theoretische kennis over klinische linguïstiek (en klankleer) zelf toe te passen op casussen met (psychiatrische) patiënten.
- Na afronding van de stage weet ik hoe ik doelgericht patiënten en gezonde proefpersonen moet interviewen om zo veel mogelijk spraak van de participant te verzamelen. Bovendien weet ik hoe ik door middel van de Praat software een opname van goede kwaliteit kan herkennen.
- Na afronding van de stage kan ik een interview tussen een interviewer en een proefpersoon volgens de regels transcriberen.
- Na afronding van de stage heb ik geleerd hoe ik grote hoeveelheden informatie en resultaten over verschillende spraakkenmerken kan verwerken in een grote dataset.
- Na afronding van de stage weet ik globaal welke diagnose-instrumenten er worden gebruikt in de psychiatrie en wat deze instrumenten precies meten.
- Na afronding van de stage heb ik geleerd wat er allemaal komt kijken bij een grootschalig wetenschappelijk onderzoek.
Taken
Ik heb de eerste paar dagen van de stage kennis mogen maken met het onderwerp door audio opnames van schizofrene en psychotische patiënten te beluisteren. De patiënten hadden allemaal symptomen van auditief-verbale hallucinaties die zich uitten door stemmen in hun hoofd. In de audio opnames vertelden de patiënten wat de stemmen in hun hoofd zeiden. Soms waren het gesprekken tussen twee of meerdere stemmen en soms was het maar één stem die direct de patiënt toe sprak. De opdracht was om de onderzoeker die aan het betreffende onderzoek werkte te helpen door de bijbehorende transcripten te controleren en aan te vullen. De onderzoeker was geen Nederlandse moedertaalspreker en de audio opnames en de transcripten waren wel in het Nederlands. Aangezien ik nog niet veel wist over dit onderwerp, heb dit als zeer boeiende opdracht ervaren. Wel was het soms lastig om de transcripten te controleren omdat ik voorheen nog niet veel ervaring had opgedaan met transcriberen. Door de duidelijke instructies was deze opdracht toch goed te doen.
Om voor het PRAAT-onderzoek uiteindelijk patiënten en gezonde proefpersonen te mogen interviewen, was het van belang hier een korte training voor te volgen. De interviews die zouden worden afgenomen bestonden uit vragen over verschillende algemene ervaringen van de participant. Er werd tijdens de interviews gewerkt met twee hoofdmicrofoons (een voor de interviewer en een voor participant) die beiden verbonden waren aan een opname apparaat. Tijdens deze training heb ik geleerd om gerichte vragen te stellen. Het was daarbij ook van belang om verder in te gaan op de antwoorden van de participant om de participant zo veel mogelijk aan het woord te laten. Hierdoor kon er zoveel mogelijk spraak verzameld worden. Er werd als tip gegeven om af en toe wat langere pauzes te laten vallen voor ik verder ging met het stellen van de volgende vraag. Ik merkte dat ik dit in eerste instantie wat onnatuurlijk vond voelen. Nadat ik dit tijdens de training een aantal keer kon oefenen lukte dit goed en merkte ik dat de geïnterviewde het soms juist prettig vond wat langer na te denken en vervolgens ook een uitgebreider antwoord gaf.
Na de training was de vervolgstap het maken van een poster en die op te hangen in het UMCG. Het doel hiervan was om werknemers, studenten en bezoekers van het UMCG te werven als proefpersonen voor de controlegroep. Vervolgens werd er ook een website gemaakt waarop de proefpersonen zichzelf dan zouden kunnen inplannen.
Doordat het onderzoek samen met werd uitgevoerd met het UMC Utrecht en zij al relatief veel participanten hadden getest (en ruwe data niet via de mail kon en mocht worden verstuurd) was het handig om naar het UMC Utrecht te komen. Ik ben hier op twee verschillende dagen naar toe gegaan. Op deze twee dagen kon ik daar de data uit zoeken die ik ook nodig zou hebben voor mijn scriptie. Bovendien heb ik hier geleerd hoe je grote hoeveelheden informatie over proefpersonen kunt verwerken in één dataset en het toch overzichtelijk te houden. In het begin vond ik het lastig omdat er veel informatie in deze datasets stond (psychiatrische diagnose-instrumenten) waar ik weinig kennis over had. Hier werd wel duidelijke uitleg over gegeven door de onderzoekers in het UMC Utrecht waardoor het na een paar uren eraan gewerkt te hebben al een stuk eenvoudiger werd. De tweede dag draaide voornamelijk om het klaarmaken van een analyse map met de bestanden van de betreffende participanten. Sommige participanten zijn vaker dan een keer getest dus het was van belang de juiste opname in de dataset te zetten. Het opnameapparaat die gebruikt werd tijdens de interviews maakte bij elke interviewsessie automatisch twee versies van de opname, het origineel en een die 6 dB minder luid was. Uit deze twee opnames moest met het softwareprogramma Praat de beste uitgekozen worden om geen (zo min mogelijk) clipping in de opname te hebben. Hierdoor kon de spraakanalyse met het
softwareprogramma OpenSMILE vervolgens zo nauwkeurig kon worden gedaan. Ik heb tijdens mijn bachelor wel eens eerder met Praat gewerkt dus ik had hier gelukkig al snel handigheid in.
Ook mocht ik samen met mijn twee medestudenten een middag aanwezig zijn bij een vergadering van het onderzoeksteam waarbij ook mensen uit andere disciplines aanwezig waren. Ik vond het interessant om te horen wat er precies allemaal bij het voorbereiden van zo’n groot onderzoek komt kijken. Er werden vervolgstappen besproken van het onderzoek waarbij er werd nagedacht over productontwikkeling, het verzamelen van participanten, de tijdsspanne en nog meer praktische zaken. We werden goed betrokken in meerdere aspecten van het onderzoek en alle meningen waren welkom.
Vanaf het moment dat er vanuit huis gewerkt werd veranderden de taken ten opzichte van de originele planning. Het afnemen van de interviews kon helaas op dat moment niet meer door gaan. Om toch een beetje ervaring op te kunnen doen met de PRAAT-interviews, mocht ik interviews die al eerder waren afgenomen transcriberen. Zoals ik al eerder noemde had ik hier nog niet veel ervaring mee opgedaan. Door deze opdrachten leerde ik dit al snel en voel ik me zelfverzekerd genoeg om hier in de toekomst vaker mee te werken.
Ik heb ook een van de andere onderzoekers van het CNC mogen helpen met het oefenen van het afnemen van een Comprehensive Assessment of Symptomes and History (CASH). Ik vond het interessant om te zien hoe het afnemen van een psychiatrisch diagnose- instrument in zijn werk gaat. Wel vond ik lastiger om een proefpersoon te spelen dan ik van tevoren had gedacht. Ik heb zelf geen ervaring met het afnemen van dit soort testen bij psychiatrische patiënten en had ook geen duidelijk beeld over in welke mate en hoe psychiatrische patiënten hun symptomen uiten. Door deze opdracht en door het transcriberen heb ik hier nu wel een beeld van.
Evaluatie
Ik heb de stage ervaren als een zeer leuke en leerzame periode waarin ik veel verschillende taken heb mogen uitvoeren. Doordat (bijna) alle taken tijdens deze onderzoeksstage een direct onderdeel waren van het PRAAT-onderzoek, heb ik nu een compleet beeld over welke stappen er allemaal bij een grootschalig onderzoek komen kijken. Ook heb ik mijn scriptie geschreven over een gedeelte van de dataset van het Praat onderzoek. Daardoor heb ik ook me kunnen verdiepen in de resultaten van het onderzoek. Ik merk dat ik op persoonlijk vlak nog meer ben gegroeid in het kritisch denken tijdens het uitvoeren van een onderzoek.
Ik ben erg tevreden over de manier waarop ik ben begeleid tijdens de stage. Ik vond het prettig dat er veel vrijheid werd gegeven tijdens de stage om zelfstandig aan opdrachten te werken maar ook dat er altijd direct hulp geboden werd wanneer dit nodig was. Ook de onderzoekers die meewerkten vanuit het UMC Utrecht waren altijd bereid te helpen. De nauwe betrokkenheid vond ik ook erg leuk. Mijn medestudenten en ik hadden echt het gevoel dat we als medewerker beschouwd werden en ook op deze manier mochten meewerken aan het onderzoek. Hierdoor heb ik het gevoel dat ik toch een beetje praktijkervaring heb mogen opdoen.
Doordat er tijdens een deel van de stageperiode vanuit huis moest worden gewerkt, heb ik uiteindelijk het zelfstandig afnemen van de PRAAT-interviews niet kunnen vervullen. Ik heb echter wel het gevoel dat ik door de interview training en door het transcriberen, waarbij ik zeer nauwkeurig naar de opnames moest luisteren, er toch een goed beeld van heb gekregen hoe dit in de praktijk gaat.
Ik ben blij dat ik mijn onderzoeksstage heb mogen invullen bij het CNC. Ik heb mijn kennis kunnen uitbreiden met de specialisatie in onderzoek naar taal- en spraakstoornissen bij psychiatrische patiënten. Taal- en spraakstoornissen zijn tijdens de Master (en Bachelor) veel aan bod gekomen, maar niet voor deze specifieke groep patiënten. Deze stage heeft me nog enthousiaster gemaakt om in de toekomst het vakgebied als klinisch linguïst te combineren met onderzoek.
