U IT H E T B U IT E N L A N D
AMERIKA: DE ACCOUNTANT-BOEKHOUDER door Drs L. J. M. Roozen
V olgens een artikel in ,,T he Journal of A ccountancy” van D ecem ber 1950 ("S h o u ld accountants audit books they have kept?” ), hebben zo wel het C om m ittee on professional ethics als het Com m ittee on auditing procedure de uitsp raak gedaan, d a t de onafhankelijkheid van de open bare accountant niet w ordt aa n g etast door de om standigheid d at hij de boekhouding voor zijn cliënt voert. M en is daarom van oordeel d at de accountant in dit geval, gesteld d a t hij tevens heeft gecontroleerd (,,if he has perform ed all the auditing procedures n ecessary ” ), een verklaring mag afgeven („should be entitled to express any opinion he m ay have form ed” ).
Z ieh ier het vraagstuk van „d e accountant-boekhouder” in optim a forma.
O ok in ons lan d heeft de laatste jare n een probleem de gem oederen van de N .I.v.A .-leden bezig gehouden, sam engevat in het jaarverslag 1 9 4 9 /’50 (zie: „D e A cco u n tan t” N ovem ber 1950, blz. 38) met de uit drukking: „de accountant, die als boekhouder o p tre e d t”, w elke leuze aanleiding moet hebben gegeven tot de benam ing van het daarbij be sproken vraagstuk, eveneens als d at van „de accountant-boekhouder” .
O verdenkt men echter de om schrijving van dit v ra ag stu k zoals het door het toenm alige bestuur is gegeven in zijn jaarverslag D ecem ber 1948 (zie „D e A ccountant” No. 2 1 9 4 8 /’49 blz. 3 1 /3 2 ), nl. de positie van „een openbaar accountant, die uit de boekhouding van een ondernem ing de balans (w aarom niet: de jaarrekening? R .) sam enstelt, zonder belast te zijn m et de controle e n z .)” , dan w o rd t men gew aar, d a t A m erika en N ederland dezelfde naam geven aan problem en, welke niet slechts in de onderscheiden landen onder een andere gezichtshoek w orden behandeld, doch die zelfs een geheel and ere inhoud hebben.
In A m erika vat men in het oog de positie van de accountant, die op de gew one wijze zijn controlerende taak verricht, doch die tevens de a d m inistratie van de cliënt voert. M en is er zich daarbij van bew ust, dat „the keeping of the books does not of itself constitute a satisfactory audit. —■ physical inventory, and various o ther audit steps •— would not ordinarily be perform ed as a part of keeping the books . . . ” . V a n deze accountant v ra ag t men zich af, of zijn beide functies, nl. die van open baar accountant (externe controlerende functie) en die van boekhouder (interne adm inistratieve functie), misschien onverenigbaar zijn, en wel om d at de voor de eerstgenoem de functie noodzakelijke onafhankelijkheid in de laatstgenoem de functie niet voor mogelijk kan w orden gehouden. M en beantw oordt die v raag zoals reeds gebleken is ontkennend, echter zonder verdere verklaring dan met de stelling d at de boekhoudersfunctie (als zodanig) de onafhankelijkheid niet aa n tast. W a a ro m dit laatste zo is, w ordt niet uiteengezet. O nze A ngelsaksische collega's houden nu een m aal niet van veel redeneren en pogen zelden hun oplossingen te fun deren op een beginsel, d a t geacht kan w orden h et beroep te beheersen.
niet altijd verboden is, w anneer de accountant zich in om standigheden bevindt (types of conditions set forth in the Institute rules of professio nal conduct ... e.g. sugstantial financial in terest” ), die in het algem een gesproken geacht zouden moeten w orden, zijn onafhankelijkheid aan te tasten (,,possible lack of independence” ):
„even w hen those conditions exist, there are circum stances in which the accountant m ight reasonably consider him self indepen dent and th a t he w ould be entitled to express an opinion” .
In d at geval w ordt echter geëist, dat de accountant in zijn rap p o rt van de „circum stances” m elding m aakt. D it is een wel zeer tw eeslachtige regeling. W a n t w elke andere reden kan er voor die verm elding zijn, dan dat de „conditions” hun invloed in feite doen gelden? E n hoe kan de leek beoordelen of de balans doorslaat n aa r de k an t van de „circum stances” en niet n aa r die van de „conditions”?
W a n n e e r echter t.a.v. de accountant-boekhouder w o rd t gezegd:
„keeping the books does not have sufficient bearing on th e ac co u n tan t’s independence to require disclosure in his re p o rt” , dan is d at in de A m erikaanse gedachtengang wel de m eest stellige uit spraak, d at het voeren van de adm inistratie in geen enkel opzicht de on afhankelijkheid van de accountant bedreigt.
Intussen keren de voornoem de commissies zich met h aar uitspraak te gen het stan d p u n t van de S .E .C . (Securities and E xchange C om m ission), volgens w elke de accountant, die tevens boekhouder is voor zijn cliënt, niet onafhankelijk kan zijn. M isschien is de uitspraak van de Instituuts- commissies aanleiding voor de S.E .C . om op dit onjuiste stan d p u n t terug te komen. Z o lan g dit niet het geval is, heeft de uitspraak w ellicht weinig practische betekenis.
DE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN OMTRENT HET ACCOUNTANTS- BEROEP IN DE VERENIGDE STATEN VAN AMERIKA
door Drs J. M. Tanis
H et volgende overzicht inzake de w ettelijke voorschriften met betrek king tot de vereisten voor de beroepsuitoefening als public accountant in de V eren ig d e S taten van A m erika is ontleend aan een uitgave van „La Salle E xtension U niversity” te Chicago.
1. In iedere sta a t is de uitoefening van het accountantsberoep w ettelijk g'eregeld.
2. D e „accountancy law " geeft voorschriften om trent algem ene oplei ding, ervaring, leeftijd, w oonplaats enz. w aaraan voldaan moet w orden om exam en ter verkrijging van het z.g. C .P .A . (certified public ac countant) diploma te kunnen afleggen.
3. D e exam ens w orden gehouden en de diplom a’s w orden uitgereikt door staatscom m issies.
voor degenen die reeds een practijk h adden toen de w et van kracht w erd.
5. Iem and die zich ten onrechte C .P .A . noem t kan streng g estra ft w o r den (m et geldboeten van $ 100. — tot $ 1000.— e n /o f v rijheidsstraf fe n ).
6. In de m eeste staten b estaat geen w et, die de practijk van public ac countant b eperkt to t certified public accountants. O ok anderen mogen als public accountant w erkzaam zijn en zich ook public accountant noemen; de w et verbiedt hen slechts zich C .P .A . te noemen.
In enkele staten is men verder gegaan; d aa r kent de w et zowel certi fied public accountants als public accountants. Ieder die de practijk van public accountant uitoefent moet een certificaat hebben als certi fied public accountant of ... als public accountant.
D it laatste w erd v erstrekt aan degenen die op het m om ent w aarop de w et van kracht w erd ten m inste een tw eejarige practijk h adden en w o rd t thans ook niet meer aan anderen gegeven. Ieder die thans als public accountant w erkzaam wil w orden dient te zorgen C .P .A . te w orden en moet dus het vereiste exam en met goed gevolg afleggen. H ierdoor sterven in deze staten de gew one „public acco u n tan ts” uit. D eze regeling b estaat in A rizona, C alifornia, C olorado, F lorida, G e orgia, Illinois, Iowa, K entucky, Louisiana, M ary lan d , M ichigan, M is souri, N o rth C arolina, T ex as, V irginia, W a sh in g to n , W isconsin, ter wijl in N ew M exico een afzonderlijk exam en w o rd t afgenom en voor
„certified public acco u n tan t” en voor „public acco u n tan t”.
7. H oew el het dus in de m eeste staten zo is, d at de uitoefening van de practijk van public accountant in dien zin vrij is, d at slechts de titel C .P .A . gevoerd mag w orden door degenen die het rech t d aarto e v er kregen hebben door het afleggen van een examen, w o rd t begrijpelijker wijs bij het verstrekken van opdrachten steeds meer de eis van C .P .A .
gesteld.
