Bloed , Afweer en Infectieziekten

(1)

(2)

Bloed , Afweer en Infectieziekten

(3)

Functies

• Vervoer van stoffen

– O₂ van longen naar cellen – CO₂van cellen naar longen

– Voedingstoffen van de dunne darm naar cellen – Ureum van de lever naar de nieren

– Hormonen van hormoonklieren naar cellen

• Afweer tegen ziekteverwekkers

• Constant houden van het inwendig milieu (homeostase) – Constant houden van de lichaamstemperatuur

– Regelen van de zuurgraad

• Herstel van beschadigingen door stolling

(4)

Bloed feitjes

De mens heeft ongeveer 5 Liter in zijn lichaam (7,5% van het lichaamsgewicht)

Bloed bestaat uit

– 55% bloedplasma

– 45% bloedcellen

(5)

Bloedcellen

• Erytrocyten

– Rode bloedcellen

– Verhouding bloedcellen : 95%

• Leukocyten

– Witte bloedcellen

– Verhouding bloedcellen : 0,1%

– 3 groepen: granulocyten, lymfocyten en monocyten

• Trombocyten

– Bloedplaatjes

– Verhouding bloedcellen :~ 5%

(6)

Erytrocyten

– Vorm: Schijfvormige, biconcave (beide kanten hol van de cel)

– Vorming uit stamcellen uit de platte beenderen

– Bij zoogdieren :bevat geen mitochondriën, geen kern, voornamelijk gevuld met het eiwit hemoglobuline

– Hemoglobuline

• Rode bloedkleurstof

• Gemakkelijk binden en afgeven van O₂

• 40 maal meer zuurstof transporteren

(7)

Leucocyten

• Lymfocyten

– Kleine cellen met een ronde grote kern – Afweer cellen (specifieke weerstand)

• T-lymfocyten en B-Lymfocyten

• Spelen en rol bij herkenning & opruiming van lichaamsvreemde stoffen

• Granulocyten

– Cytoplasma vol met lysomen (korrels “granula”) – 3 soorten

– Allergische reacties, overgevoeligheids reacties, bacteriën,

• Monocyten

– Grote cellen, de vorm de kern hoefijzer

– Fagocyterend vermogen (macrofagen “grote vreters”)

(8)

Trombocyten

• Bloedplaatjes

– celfragmenten (cytoplasma afsnoeringen megakaryocyten)

– Bloedstolling

– Vrijkomen trombokinase speelt een rol bij vorming

van bloedstolsels

(9)

Bloedplasma

• Na centrifugeren

– Bloedcellen zitten onderin – Plasma bovenin

– Hemotocrietwaarde bepalen (volume v.h. bloed dat door rode bloedcellen word ingenomen t.o.v. he t totale bloedvolume)

• Eiwitten

– Albumine – Globulinen – Fibrinogeen

• -laten stollen -> serum

(10)

Praktijk

Identificeren leucocyten

• Monocyten

– Grote cellen, hoefijzer vormige kern

– Monocyten buiten de bloedbaan heten macrofaag (fagocyterend vermogen).

– Monocyten vormen 2-5% van de leukocyten

• Lymfocyten

– Kleine cellen met grote ronde kern.

– Maken zo'n 30% van alle witte bloedcellen uit.

– De verschillende vormen zijn met een gewone diff niet van elkaar te onderscheiden.

– Gewoonlijk actief bij virusinfecties.

• Granulocyten

– Cytoplasma gevuld met lysosomen (kleine korrels) – Fagocyten

– Neutrofiel

• Vage korreling in het cytoplasma, kern opgebouwd uit segmenten (segmentkernige granulocyten)

– Eosinefiel – allergische reactie (bv hooikoorts

• Granula zijn na kleuring rood, kern bestaat uit twee segmenten

– Basofiel

• Grote onregelmatige granula, nakleuring donker (kern moeilijk te vinden door granula

(11)

Vorming leucocyten uit stamcellen

(12)

Bescherming tegen infectieziekten

• 1

^ste

afweer linie

– Barrières

• Mechanische

• Biologische

• chemische

• 2

^de

afweer linie

– Algemene afweer

• 3

^de

afweerlinie

– Specifiek afweer

(13)

Chemische Barriere

• Chemische bestandsdelen

• Lactoferrine

– Moedermelk traanvocht, zweet, slijm,speeksel

• Lysozym - enzym (peptidoglycaan)

– Speeksel, traanvocht

• Talg - Huidflora zet talg om in vetzuren

(remmende werking groei transiënte microflora)

• Zuur - lage pH

– maag, vrouwelijke geslachtorgaan

(14)

Mechanische barriere

(15)

Biologische barriere

• Natuurlijke microflora (residente)

– Mircro organismen commensalen

• Huidflora

– Grampositieve kokken (S.epidermis)

– Aantallen verschillen; opbouw , vocht , pH

• Darmflora

– Menselijke feces 25% bacteriën – < 1% anaerobe bacteriën (E.coli)

• Transiënte microflora

– Kunnen pathogenen bacteriën zijn

(16)

Afweer

• Algemene weerstand

• Gericht tegen alle micro-organismen

• Leukocyten (witte bloedcellen)

• Alleen de Monocyten, granulocyten

• Fagocytose (opeten van indringers)

• Specifieke weerstand

• Gericht tegen specifieke virussen, bacteriën

• Leukocyten- alleen de lymfocyten

• “Immuniteit”

• Humorale afweer- vorming antistoffen als reactie op antigenen

(17)

Specifieke (humorale) weerstand

http://www.bioplek.org/animaties/afweer/Blymfocyten.html

(18)

infectieziekten

• Porte d’ entree

• 5 verspreiding manieren van infectieziekten

– Water – Voedsel

– Contact dieren

– Aerosolen (vochtdruppeltjes in de lucht)

– Directe aanraking (SOA, HIV virus etc)

(19)

infectieziekten

• Onderscheiden op grond van gedrag ten opzichte van de mens 3 typen M.O.

– Parasieten (ziekmakend)

– Commensalen (horen bij ons, geven soms een voordeel voor de mens)

– Saprofyten (breken organisch materiaal af)

(20)

infectieziekten

Belangrijke begrippen:

• Pathogeen

• Pathogeniteit

• Virulentie (mate van pathogeniteit)

• MID (minimale infectieuze dosis)

– Afhankelijk van

• Virulentie

• Conditie gastheer

(21)