Naar Brussel in de zomer

en

Zaterdag 25 juni 1960 - No. 592

Naar Brussel in de zomer

<Zie pag 8)

Het "Vrije Volk" kreeg Lauwerszee-noten te kraken

Handelsblad en Tro1tw l~wan1en

T

"Het Vrije Volk", dat zich sede_rt de verdwij- ning van de Kabinetten-Drees zo voor de Lauwerszee interesseert, heeft echter anders beslist.

Het geval-Lauwerszee leek zo'n prachtig socialistisch propaganda-object in de noorde- lijke provincies en H.V.V. laat zich dat niet zo- maar ontnemen, zelfs niet door een duidelijke re gerings beslissing.

Het Vrije Volk studeerde dus naarstig op de schriftelijke mededeling van minister Korthals of daar toch niet nog wat agitatie uit te peuren viel en al was dat niet gemakkelijk, met wat vrijmoedigheid en fantasie leek het toch wel te gelukken.

* *

N

Die erkenning viel H.V.V. kennelijk echter heel zwaar en dus moest zij flink worden af- gezwakt.

Dat geschiedde dan met de volgende argu- mentatie:

1e. Het is slechts een beginsel-uitspraak.

2e. Zou de regering z o n d e r die sterke socialistische aandrang i n d e a f g e 1 o p e n maanden (wij spatiëren gaarne de laatste woorden, omdat zij, onbedoeld, de erkenning inhouden, dat die "sterke socialistische aan- drang" pas van de laatste maanden dateert - A.) wel tot dit besluit zijn gekomen?

3e. De beslissing vormt een "merkwaardig stukje geheime economie", want aan de Kamer wordt thans verteld, dat de afsluiting van de Lauwerszee wel kan doorgaan, maar: "zonder dat de Kamer zelf dat zo belangrijke prioritei- tenschema kent".

4e. Het lijkt erop, dat het noorden slechts blij is gemaakt met een dode mus. Er moet n.l.

eerst overleg worden gepleegd over de bijdrage in de kosten van de noordelijke provincies en over de z.g. "aanwasrechten" binnen de af- sluitdijk.

U

billijk of onjuist. -

Een minister kan in het algemeen nu eenmaal slechts reageren op eventuele schriftelijke of mondelinge vragen van een Kamerlid (de heer Posthumus heeft nu inmiddels enige schrifte- lijke vragen tot minister Korthals gericht) en verder krijgt hij de gelegenheid zijn beleid in het openbaar in de Kamers te verdedigen, bij de behandeling van zijn begroting, bij wetsont- werpen en interpellaties.

Het is in een democratische staat met volle- dige persvrijheid de taak van de opinie-pers, haar mening tegenover die van anderen te plaatsen en aldus elkanders onjuistheden te corrigeren en de "choc des opinions" in de pers tot haar recht te doen komen.

Dat is ook in dit geval gelukkig gebeurd, met

name van de zijde van het liberale Algemeen Handelsblad en het anti-rev. dagblad Trouw.

Het Handelsblad reageerde, in een hoofdar- tikel onder de kop: "Pietluttig" (woensdag 15 JUni) in het bijzonder op hetgeen wij in de eerste punten als mening van Het Vrije Volk hebben samengevat.

Op de opmerking van H.V.V., dat het slechts een beginsel-beslissing was en op de daaraan verbonden vraag of de regering ook wel zonder de socialistische aandrang tot die beslissing z_ou zijn gekomen, reageerde het Handelsblad aldus:

"De redactie van H.V.V. slaat Of de memorie van de lezers toch wel erg laag Of hun naïviteit zeer hoog aan, wanneer het meent hun dit ver- haaltje te kunnen voorschotelen.

DTs. H. A. KORTHALS M:nisteT van VeTkeeT en WateTstaat

"Allereerst: sinds 1954 - toen de socialisten in de Regering vertegenwoordigd waren- is de kwestie-Lauwerszee reeds besproken. Wij hebben er nooit iets van bemerkt, dat H.V.V.

toen bijzonder veel haast had met de oplossing van die kwestie.

"Verder zij opgemerkt, dat de teleurstelling toen de Troonrede van september l.I. niets om- trent de Lauwerszee meldde, algemeen was.

Het Parlement bleek vrijwel unaniem vóór af- sluiting, eventueel inpoldering".

* *

N

"geheime economie".

Terecht stelde het Handelsblad nog eens vast dat de middelen, waarover de schatkist kan en mag beschikken, nu eenmaal beperkt zijn en daar het nationale verlanglijstje welhaast on- beperkt lijkt, moet een keuze worden gedaan en een volgorde worden vastgesteld.

Zelfs wanneer men - zo vervolgde het - zo'n vreemdeling in het Haagse Jeruzalem is als H.V.V. wil doen voorkomen, kan men be- grijpen, datjuist in de zomermaanden, gewijd

'" • het geweer

aan de samenstelling van de begroting, door de Regering en met name door de minister van Financiën, onder hoogspanning wordt gewerkt.

Men heeft dit jaar in verband met de grote en omvangrijke beslissingen die genomen moeten worden en de rangorde van belangrijkheid, die een nauwkeurige afweging van de daarmee ge- moeide belangen eist, getracht de begratings- hoofdstukken nog vroeger dan gewoonlijk ge- l'eed te krijgen.

Met de bslissing over de Lauwerszee is het- zelfde het geval. Minister Korthals had op ver- langen van de Kamer in februari toegezegd, vóór het zomerreces deze beslissing openbaar te zullen maken. Maar het g e h e e 1 dient - naar goed parlementair gebruik, o Vrije Volk - tot de derde dinsdag in september "geheime economie" te blijven.

Wie dit alles, zo besloot het Handelsblad, in aanmerking neemt, kan moeilijk de Regering het verwijt maken van alles in de ijskast te zetten. Dit is niet alleen pietluttige kritiek, uit- geoefend omdat men geen andere, constructieve oppositie kan voeren, maar bovendien onjuist.

Erger nog: dom en verwaten.

* *

H

lijke provincies zal worden gevraagd (en in dit verband: de voorstelling van zaken, dat dit hele geval eigenlijk maar een "dode mus" zou zijn).

In Trouw van vrijdag 17 juni heeft de parle- mentaire redacteur van dat blad een uitvoerig artikel aan dit punt gewijd, waarin dat volledig uit de doeken wordt gedaan.

Inderdaad: de Regering zal . tot afsluiting overgaan, maar dan dienen de betrokken pro- vincies en waterschappen een deel van de kos- ten te dragen.

Die brief van de minister was gebaseerd op de Deltawet, waarin uitdrukkelijk wordt ge- steld, dat over de financiering van de Delta- werken nader overleg zal worden gepleegd met de betrokkenen en met de Staten-Generaal. Dit nader overleg zou moeten resulteren in een ont- werp-Bijdragewet Waterstaatswerken.

Dat ontwerp is weliswaar nog niet versche·

nen, maar de bij de uitvoering van de Delta- werken betrokken provincies, gemeenten en waterschappen weten, dat straks van hen een bijdrage in de kosten zal vvorden gevraagd.

* *

O

Wie zo reageert in het socialistische kamp heeft het dan echter helemaal mis en krijgt het lid op de neus, want ... dat is gebaseerd op beslissingen van Kabinetten-Drees.

Trouw toont dat duideliik aan. Men vergete n.l. niet, dat deze afsluiti;}_g· geen probleem is van het laatste jaar; vrijwel onmiddellijk na de ramp in 1953 werd in het noorden voor die afsluiting gepleit. In de Delta wet, zoals die door de Staten-Generaal is aanvaard, werd dan ook (Vervolg op pag. 2, onderaan),

TRIJHEID EN DEMOCRATIE !G JUNI 1960- PAG. t

D EE STE KAMER DOET ZICH GELDEN

I

Artikel 39 voegt daaraan toe, dat iemand, die bescheiden van na 16 november 1813 niet binnen een maand na aanmaning van de minister van Onderwijs inlevert, straf- baar is. Algemeen beschouwde men de gewraakte bepaling als een inbreuk op het particuliere eigendomsrecht.

De Eerste Kamer zag hier kennelijk een gelegenheid haar bestaansrecht weer eens te bewijzen, omdat de Tweede Kamer te- kort zou zijn geschoten. Prof. Diepenhorst (AR) zei aan het eind van zijn redevoe- ring: "Ook wanneer anderen, die bij de wetgeving betrokken zijn - het departe- ment, de Tweede Kamer - , een uiltje knappen, waken er leden van de senaat, waakt wellicht de meerderheid van de Senaat".

Hij voelde er het meest voor het wets- ontwerp te verwerpen en hij verwachtte, dat de meerderheid er ook zo over dacht.

* * *

Tn de negentiende eeuw is dikwijls

..L slordig en zorgeloos met archiefbe- scheiden omgesprongen; Veel is echter gered door de activiteit van particulieren.

Bijna alle sprekers gaven daarvan voor- beelden. Ook wiren zij overtuigd van ·de goede trouw van bezitters van archiefbe- scheiden, ook al zijn er grensgevallen.

Het is tot diep in de negentiende eeuw en misschien ook nu nog, vertelde onze woordvoerder, mr. H. van Riel, gebruike- lijk geweest, dat speciale figuren, die zich bewogen op het gebied van de buiten- landse politiek, een belangrijk deel van hun correspondentie in particuliere vorm

;Jfdeden.

De officiële correspondentie blijkt meestal onbenullig nieuws te bevatten.

Er was meestal ook correspondentie van de diplomaten met de koning- en de mi- nisters. Die stukken zijn als regel in fa- milie-archieven bewaard. Maar die stuk- ken zijn wel degelijk geschreven door {)penbare ambtenaren in het verband van hun betrekking en zullen als regel ook wel door rijksklerken op rijkspapier zijn geschreven.

Hier ligt een zeer moeilijk probleem.

Deze mensen hebben zelf niet ~de wil ge- had hun correspondentie onderdeel van de rijksadministratie te doen zijn, maar zij hebben het rapporteren wel in de een of andere rijkshoedanigheid gedaan. Der- gelijke stukken behoren tot de belang- rijke familiepapieren. Voor families, waarin een zekere traditie leeft, zijn dit eigenlijk hoogte punten. Zij hebben daar- naast een zekere financiële waarde. Toch kan ook in dit geval niet aan de goede trouw worden getwijfeld. Bovendien moet ):let ontbreken van goede trouw worden bewezen.

* • *

O

In het voorlopig verslag van de Tweede Kamer van 22 februari 1918 over een vo- rige archiefwet, vroegen enkele leden of er niet eens geïnformeerd moest worden naar de mogelijkheid van maatregelen om

(Vervolg van pag. 1)

Nieuwe archiefwet stuit op verzet - Bezwaar tegen verplichte inlevering van bepaalde archi~fbescheiden • Inbreuk op particu- lier eigendomsrecht- Mr H. van Riel herinnert aan wiize woor- den van Cort van der Linden - Interessante beschouwingen over de kernproblemen van ons archiefwezen.

Mr. VAN RIEL .... familiepapieren

de stukken van overleden ministers in huis t"e krijgen. Men dacht toen aan de Luxemburgse kwestie. ,Het antwoord van de minister luidde:

Een nadere regeling van dit onderwerp behoort niet in de archiefwet, maar in het wetboek van burgerlijke rechtsvorde- ring thuis.

Dat waren wijze woorden, maar dat stuk droeg dan ook de ondertekening van de heer Cort van der Linden.

* * *

S

"Bescheiden, door de overheidsorganen ontvangen o{ opgemaakt en naar hun aard bestemd daaronder te berusten".

Als er twijfel rijst over de vraag of een stuk bestemd is naar zijn aard onder de overheid te berusten, zal de strafrechter dat beoordelen. Is een stuk eenmaal met toestemming van een overheidsorgaan verkregen, dan is er geen enkele ver- plichting tot inlevering. Ook dat kan de rechter uitmaken.

Bij archiefbescheiden mag goede trouw niet zo gauw worden aangenomen, aldus mr. Schorten. Men kan zeggen: wij moeten de eigendom verdedigen, maar de eigen- dom van de Staat moet ook veilig gesteld worden.

Kleinkinderen van een minister weten, dat hun grootvader destijds minister is geweest. Zij zullen het misschien wel aar- dig vinden stukken te houden, maar zij kunnen toch werkelijk niet op goede gron- den en bij een juiste afweging van be- langen zich erop beroepen, dat dit belang speciaal moet worden beschermd. Zij we- ten, dat die stukken door een bepaalde slordigheid, door een bepaalde praktijk in huis zijn gebleven, terwijl zij toch eigen- lijk tot de rijksarchieven hadden moeten behoren.

De verjaring van artikel 2004 speelt geen rol omdat men, van het publieke do-

mein uit, deze dingen terzijde mag stellen.

Uit hoofde van de bijzondere taakvervul- ling van de overheid kan en mag het pu-

blieke recht het private recht doorbre- ~

ken. Rechten op zaken voor de openbare dienst zijn alleen mogelijk, voorzover zij met de publieke bestemming der zaak ver- enigbaar zijn. ·

De replieken en de stemming werden vorige week op voorstel van de voorzitter uitgesteld om de leden in de gelegenheid te stellen het uitvoerige betoog van de staatssecretaris nog eens rustig te lezen.

Dinsdag j.l. is het wetsontwerp met 17 tegen 28 stemmen verworpen. V.V.D. en A.R. stemden geheel tegen. De andere fracties stemden verdeeld.

* * *

E

Het gehele archiefwezen dreigt hopeloos in de knoei te geraken. Het grote probleem is, dat er zoveel niet gebeurd is, merkte de heer Van Riel op. Het archief van het Hof van Holland en het archief van de Staten van Holland van 1575, zijn nog steeds niet geïnventariseerd.

Een tweede zeer zwak punt in het Ne-

r;::-::~l i .

derlandse archiefwezen is de soms slechte wijze, waarop na de achttiende eeuw in de rijksadministratie de dagelijkse agen- dering van de stukken is bijgehouden. De voorstukken voor de wet op het hoger onderwijs van 1875, zijn bijvoorbeeld op het ministerie van Onderwijs nergens te vinden.

De gehele toekomstige ontwikkeling van de geschiedeniswetenschap wordt voorts bedreigd doordat de archieven te groot worden. Daar komt bij, dat de be-

STAATSSECRETARIS SCHOLTEN .... eigendom van de staat ....

langrijkste stukken buiten elk registra- tuurstelsel blijven.

De werkelijke bedreigingen van ons archiefwezen zijn dus: een tekort aan in- ventarisering, een overmaat van stukken, een slechte agendering.

De waarde, die aan kaartenmateriaal aanwezig is in de archieven van bijvoor- beeld Amsterdam en Den Haag, is onvoor- stelbaar groot. Het is ook onvoorstelbaar moeilijk hieraan ooit in archivaal opzicht een goede vorin te geven. Dat is een

~kwestie van tonnen en tonnen en jaren en jaren.

Dit is helemaal geen zaak, die op korte termijn kan worden opgelost en het is ook geen zaak, die kan worden opgelost met alleen academisch geschoolden.

* * *

D

Er gebeurt op archieven zeer veel werk, dat men wetenschappelijk kan noemen, in een zeer gespecialiseerde zin, maar dat in de eerste plaats vraagt: accuratesse, ijver, accuratesse, ijver, en daarnaast het heb- ben van een zeker overzicht.

Nu leert de ervaring dat, wat de acade- mische opleiding ook geven mag, nu juist stoere ijver, en dan juist om vervelend werk te doen, niet altijd datgene is wat men in de eerste plaats van de universi- teit meeneemt.

In vele opzichten zal dus een bewuste personeelsselectie in het archiefbedrijf er zich in de eerste plaats op moeten richten om hier een fraaie, ook financieel fraaie carrière, die bijvoo1·beeld uitloopt in een salaris van een referendaris A, mogelijk te maken voor mensen, die uitsluitend een middelbaar diploma hebben.

Men zal bepaald de academici, aan wie ons land toch reeds een tekort heeft, moe- ten sparen voor het innemen van die functies in het archiefbedrijf, waarvoor volstrekt een breder overzicht wordt ge- vraagd. Laat men toch gebruik maken van de werklust en de ambitie juist van zoveel middelbaar opgeleide mensen, die zo graag ook een wetenschappelijke be- trekking willen hebben, die binnen hun gezichtskring valt.

* * ·*

I

In de eerste plaats de wetenschappelijk archivaris dr. Joosting, die heeft getoond hoe het moet. Het heie archief van de pro- vincie Drenthe is geregistreerd en uitge- geven in tien of twaalf delen, volledig door één man, in 'n beperkt aantal jaren, een man die ten slotte uit 's Rijks dienst is moeten vertrekken omdat hij, naar het heette, eieren op het archief bakte. Dat zijn de eigenaardigheden van een ambte- lijke loopbaan.

De tweede man is de commies Hing- man, een niet-wetenschappelijk opgeleide man, die bergen en bergen werk heeft verzet. Er zijn grote delen van het Alge- meen Rijksarchief, die nog steeds op het werk van de heer Hingman steunen. Dit was zo'n figuur die de heer Van Riel be- doelde toen hij aan de toekomstige recru- teringspolitiek dacht.

Staatssecretaris Scholten deelde mee, dat de salarispositie van de archivarissen ook hem zorgen baart. Dit vraagstuk vormt een onderdeel van andere vraag- stukken, ook van positiewaardering, op het gebied van de musea en van de we- tenschappelijke ambtenaren, waaraan het Ministerie en de bewindslieden bezig zijn.

Het punt heeft zijn volle aandacht.

V. v.D.

O

de mogelijkheid tot afsluiting van de Lauwers- zee binnen het kader van deze wet opengelaten.

Deltawerken een belangrijke vinger in de pap had, werd toen geleid door socialisten, en wel achtereenvolgens door de heren Van de Kieft

en Hofstra. Zij luidt: Dit besluit betekent voor de socia-

listische pers een streep door de oppositionele rekening. Men heeft van die zijde namelijk ge- suggereerd, dat het Kabinet ongunstig ten aanzien van de Lauwerszee zou beslissen.

Nu heeft noch het derde, noch het vierde Ka- binet-Drees iets gedaan om die mogelijkheid te realiseren. Deze Kabinetten deden echter wèl iets anders. Ten einde de Rijksfinanciën niet te zwaar te belasten, werd besloten een deel van de kosten op de belanghebbenden te verhalen.

Welk deel, kon bij behandeling van de Delta- wet in de Staten-Generaal nog niet worden ge- zegd. De Rijksbijdrage zou minimaal 60 procent bedragen. De Bijdragenwet Waterstaatswerken zou nader bepalen welk deel van de overige 40

p~·oc.ent door het Rijk, welk deel door de pro- vmcies en welk deel door de gemeenten en waterschappen zou moeten worden gedragen.

* • *

T

Minister Korthals en de tegenwoordige be- windsman van Financiën, prof. Zijlstra, word~n

bij hun beleid ten aanzien van de uitvoering der Deltawerken steeds weer geconfronteerd met beslissingen, die door de reeds genoemde Ka- binetten-Drees zijn genomen.

Dat van de provincies, gemeenten en water- schappen een bijdrage in de kosten zal worden gevraagd, is een uitgemaakte zaak. Hoe hoog die bijdrage zal worden, kan thans niet worden gezegd. Daarover zullen Regering en de Staten- Generaal straks moeten beslissen.

Nu ook de Lauwerszee binnen het kader van de Deltawet zal worden afgesloten en aan de uitzonderingspositie van het noorden terecht een einde is gekomen, moeten, zo stelt de schrijver in Trouw vast, de provincies Gronin- gen, Friesland en Drente accepteren, . dat uit- voering van het werk aan dezelfde financiële voorwaarden wordt verbonden als de uitvoe- ring van de overige Delta werken.

Nu het beleid anders is uitgevallen dan men sedert maanden heeft voorspeld, zoekt men nieuwe wegen om het verloren prestige in het noorden terug te winen.

Een wat ongelukkige rede van mr. Linthorst Homan en wellicht wat onduidelijke brief van minister Korthals (voor ons was die brief overigens duidelijk genoeg -A-) zijn de basis voor de demagogische artikelen in het socialis- tische partij-orgaan.

Over de rol van de socialistische oud-minis- ters bij het opstellen van de Deltawet en de financiële regeling der Deltawerken wordt ge- zwegen. Over het verleden wordt niet gepraat;

Dat moet maar zo spoedig mogelijk worden

vergeten. A. W: A.

VRIJHEID EN DE~IOCRATIE 25 JUNI 1960 - PAG. I

NAAR BRUSSEL IN DE ZOMER

Voor de Interparlementaire Beneluxraad

Slechts de vlijtigste lezers van "Vrijheid en Democratie" zullen iets over de Raad- gevende Interparlementaire Beneluxraad weten. Aangezien ons partijblad mede een vormende en opvoedende taak heeft, moet ik mijn vertoog beginnen met een korte beschrijving van het Instituut.

De Raadgevende Interparlementaire Beneluxraad werd ingesteld bij een desbetref- fende overeenkomst tussen België, Luxemburg en Nederland, die. op 5 november 1955 te Brussel werd getekend. De Raad, die namens éénmaal per jaar bijeenkomt, bestaat uit 49 leden, waarvan 21 worden gekozen uit en aangewezen door het Belgische parle- ment, 21 worden gekozen uit en aangewe~en door het Nederlandse parlement en.

7 worden gekozen uit en aangewezen door het Luxemburgse parlement. De officiële talen zijn het Frans en het Nederlands; gelukkig bedienen de Nederlandse afgevaar- digden en de Nederlandse ministers zich ook werkelijk van hun moedertaal!

Zoals uit de naam al blijkt gaat het hier om een uitsluitend raadgevend college. De Interparlementaire Beneluxraad is dus . geen volksvertegenwoordiging in de . eigenlijke zin van het woord. Daartoe be-

hoort immers een mede-beslissingsrecht.

De hoofdwaarde van bijeenkomsten van dit type ligt, dunkt mij - het is slechts een persoonlijke visie - in het leren ken- nen van buitenlandse parlementariërs en ministers, in het observeren van hun ar- gumentatie en betoogtrant, kortom in wat men noemt het vlak der inter-menselijke betrekkingen.

Een neven-voordeeï voor een Eerste- Kamerlid is daarbij, d<tt hij een ongezoch- te gelegenheid vindt eens te praten met niet-liberale Tweede-Kamerleden. ·

Kamerleden kunnen niet zonder fractie- vergaderingen, en onze fractie-voorzitter mr. F. G. van Dijk, die een vom·aanstaan- de plaats in de politieke Benelux-samen- leving inneemt, houdt van tijdig beginnen.

Voor zijn medewerkers betekent dit na- tuurlijk onmenselijk vroeg opstaan, maar gelukkig was het toch al licht, toen ik op 17 juni j.l. mevrouw Stoffels-van Haaften in Rotterdam in de trein mocht ontmoe- -ten.

De Kongo

In Brussel aangekomen bleek onze libe- rale fractie voor ditmaal 7 leden te tel- len: 3 Nederlanders, waaronder dus ge- lukkig één vrouw, en voorts 2 Belgische en 2 Luxemburgse heren. Zoals ik al had verwacht hielden de ontwikkelingen in de Kongo onze Belgische vrienden in ster- ke mate gevangen; het was n.l. op dezelf- de dag, dat zich op het parlementaire vlak in de Kongo grote gebeurtenissen afspeel- den en in de toespraak, die ik wat later op de dag in opdracht van onze fractie hield heb ik dan ook iets gezegd ovel' het . medeleven in Nederland met de Belgische

moeilijkheden.

Hoe belangrijk Benelux ook voor onze economie moge zijn, van een werkelijke integratie der drie landen kan eerst wor- den gespróken bij een diepergaande we- derzijdse belangstelling ook voor elkan- ders politieke levensvraagstukken. Dat geldt vandaag voor de Kongo-problema- tiek, in de nabije toekomst misschien eens voor de Nieuw-Guinea-kwestie. West- Europa kan het zich werkelijk niet ver- oorloven anders dan in eenheidsverband te denken en te handelen. A fortiori geldt dit voor Benelux, maar voor Algerije geldt, met allerlei voorbehoud en met enig "mits", in wezen hetzelfde.

Gemeenschappeliik beleid

Vooraan op de agenda voor de algeme-

Zoals ik reeds -heb vermeld had ik de eer namens de liberale fractie te mogen spreken.

Stellingen van mr. Van Riel

De volgende stellinge.1 werden daarbij ontwikkeld:

le. Gegeven het feit, dat de raad hoofd- zakelijk contact-orgaan is, behoort het streven er op gericht te zijn tot veel- vuldige intensieve aanraking op es- sentiële punten te komen, dit als voor- bereiding voor een toekomstige gro- tere taak. Ik suggereerde, dat een be- gin hiertoe zou kunnen worden ge- maakt door de Belgische minister van Buitenlandse Zaken enige keren per jaar uit te nodigen voor informatoir overleg met de leden van de Commis- sies voor Buitenlandse Zaken uit de Eerste en Tweede Kamer, in aanwe- zigheid van de leden van de Interpar- lementaire Beneluxraad, terwijl de heer Luns zich dan met hetzelfde doel naar Brussel zou kunnen begeven.

2e. Aanzienlijke versterking van de Nato, met de daarbij behorende veel gro- tere offers. Ik beklemtoonde dit punt hoofdzakelijk, omdat ik in de inlei- dende beschouwingen van onze libe- rale staatssecretaris dr. Van Houten . enigermate pessimistische bijklanken over de wereldsituatie moest beluis- teren.

De op de hem efgen innemende wij- ze gehouden voordracht van de Ne- derlandse staatssecretaris vond in haar vomzichtige overtuigingskracht veel bijval; ik wil dat hier gaarne vastleggen.

3e. Langzamerhand wordt het tijd een be- gin te maken met een''gemeenschappe- lijke Belgisch-Nederlandse opleiding voor de Buitenlandse Dienst. Onze be- roepsdiplomaten zullen toch overal ter wereld steeds meer op elkaars hulp en steun zijn aangewezen, en daartoe is regelmatig persoonlijk contact van het begin van hun carrière af alleen van voordeel. Nevendoel: bezuiniging en goed Frans en Nederlands leren spreken.

I"

Van de niet-liberale parlementariërs, die aan het woord kwamen noem ik spe- ciaal prof. dr. Samkalden, die een scherp geformuleerd betoog hield, dat naar mijn gevoelen raakpunten had met de achter- liggende Nederlandse politieke verhou- dingen, en ook als zodanig zeker niet on- interessant was, omdat er bij critische analyse enig prognosticum aan viel te ontlenen voor het a.s. debat over de De- fensienota in de Tweede Kamer.

Namens de drie Regeringen antwoordde de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Wigny, in de trant der klassieke Franse welsprekendheid. Mij vervult het met bewondering, dat iemand drie kwar- tier achter elkaar zonder één notitie in onwaarschijnlijk geacheveerde volzinnen over buitenlandse politiek praten kan, en daarbij qij wijlen zelfs nog gelegenheid vindt en passant op de gemaakte opmer- kingen in te gaan.

De culturele betrekkingen

's Middags werd gedelibereerd over de culturele betrekkingen. In onze fractie waren wij op dit punt niet geheel tevre- den, want hier dreigen twee gevaren.

Hoofdzakelijk wel, dat de culturele uit- wisselingen veel te· kleine groepen berei- ken. De Luxemburgse liberaal Linden zette dit 's middags voor onze fractie op keurige wijze uiteen, in een goed pleidooi voor culturele democratie.

Als tweede minder prettig verschijnsel noem ik het feit, dat zowel in Nederland als in België het interesse wat eenzijdig wordt gericht op de Nederlandse taal en cultuur; .wat België aangaat speelt zeer veel zich in Vlaanderen af. Wij in Neder- land horen te weinig over wat in Brussel en Wallonië wordt gepresteerd en in die gebieden kent men onze cultuur niet zo goed. Verbetering zal inmiddels veel tijd en veel aandaèht vragen. Hetzelfde geldt dunkt mij voor Luxemburg.

Zelfs K&merleden zijn het lang niet al- tijd oneens. Algemeen was het enthousias- me over de schitterende accommodatie van het Belgische parlement en de betiteling

"Paleis der Natie" is bepaald niet te weids. Imposante vergaderruimte, veel service, een uitstekende leeszaal, een prachtige bibliotheek. Deze laatste telt 300.000 delen, en heeft een aankoopbud- get van f 70.000.- per jaar.

De ware boekenliefhebber staart met ontzag naar de magnifieke series ingebon- den tijdschriften, waaronder vele Neder- landse, verheugt zich over het feit, dat zijn Belgische collegae in die bibliotheek een aantal eigen werktafels ter beschik- king hebben met kasten voor een eigen kleine hand-bibliotheek, waarbij op zeer praktische wijze voor rustgevend -isole- ment wordt gezorgd, en constateert ten- slotte met enige kleine menselijke af- gunst, dat voor wie zich wil verpozen de Illustrated London News en zelfs wel een enkel stuk moderne belletrie gereed ligt.

. ne vergadering, die uitstekend werd ge- leid door ·de Belgische socialist Piersou - de heer Pierson beheerst zowel het Frans als het Nederlands goed (wat is echte tweetaligheid voor een politicus toch een benijdenswaardig actief) stond het gemeenschappelijk buitenlands politiek beleid.

~UIT DE PARTIJ

Wij discussiëren in de Beneluxraad aan de hand van en eigenlijk over een door de drie Regeringen uitgebracht verslag, al zou ik niet kunnen volhouden, dat op de inhoud van dit verslag nu juist zo grondig werd ingegaan. Dat zou ook wat moeilijk zijn geweest, want, hoe duidelijk en scherp het was geformuleerd - men kon daarvoor slechts bewondering hebben - het bleef voor het feitelijke gecombi- neerde internationaal-politieke Benelux- beleid als zodanig naar mijn smaak iets teveel tot té grote lijnen beperkt. Meer een professoraal essay over Westerse po- litiek, dan een feitelijke verslaggeving over wat in Benelux-verband werd ge- daan en nagelaten, en over de redenen die tot de hieraan ten grondslag liggende be- slissingen hadden geleid.

Ook deze techniek van verslaggeving moet nog groeien, en het Rapport wordt stellig van jaar tot jaar bruikbaarder en beter.

Staten-Centrale Den Helder Nieuw ^bestuur

Op initiatief van het bestuur van de Kamer-Centrale Den Helder werd op 16 juni in Schagen een vergadering belegd voor de afdelingen in noordelijk Noord- Holland met het doel om te komen tot de vorming van een geheel nieuw bestuur voor de Staten-Centrale.

Vastgesteld kan worden, dat deze avond een groot succes is geworden. Door acht van de negen afdelingen in deze Staten- Centrale waren afgevaardigden gezonden naar deze vergadering, terwijl ook van de zijde der raadsleden grote belangstel- ling bestond.

Bij de verkiezing van bestuursleden werden de volgende kandidaten gekozen:

Voorzitter: de heer S. Prins te Den Helder (afd. Den Helder).

Leden: mevrouw N. J. de Boer-Becker te Schagen (afd. Schagen); de heer S. P.

Bakker te Wieringerwerff (afd. Wierin-

germeer); de heer K. Brugman te Anna Paulowna (afd. Anna Paulowna); de heer J. J. Kistemaker te Den Helder (afd. Den Helder).

Bij de verkiezing van een afgevaardig- de van de Staten-Centrale Den Helder voor het Kamer-Centrale-Bestuur werd gekozen mevrouw N. J. de Boer-Becker te Schagen.

Als spreker op deze avond was uitge- nodigd mr. W. J. Geertsema, die als on- derwerp behandelde "Het beginselpro- gramma der V.V.D. en de verwezenlijking hiervan in het praktisch beleid der Twee- de Kamer-fractie".

De wijze, waarop de heer Geertsema zijn inleiding heeft gehouden, heeft bij de vergadering grote waardering gevon- den. De Staten-Centrale Den Helder kan terugzien op een zeer leerzame avond, welke er zeker toe zal bijdragen, dat in de "Kop van Noord-Holland" een ver- grote activiteit ontstaat tot het welzijn der V.V.D.

Van Cauwelaert

Eén kleine positieve vaststelling mag ik inmiddels de lezer niet onthouden: in onze Tweede Kamer eet men beter dan in Brussel!, maar misschien troffen wij het slecht.

Nog vergat ik in de aanvang te vermei-"

den dat Belgen, Luxemburgers en Neder.

landers tezamen de dag begonnen met welsprekend huldebetoon aan de Belgi- sche Katholieke afgevaardigde van Cau- welaert, 80 jaren oud, maar geheel fris van geest, monter en ongebroken, die 50 jaren lid van de volksvertegenwoordiging was. Weinigen onzer zullen het hem na- doen.

In het geheel genomen brachten wij dunkt mij in Brussel een nuttige en pret.

tige dag door. De Benelux-Kamerleden leerden elkaar weer wat beter kennen en dat is de hoofdzaak.

19 juni 1960. Mr. H. VAN RIEL.

Copie voor desP rubriek te senden naar:

Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander~

atraat 16, Haarl:-m.

Vakantie

O

De Zorg voor deze rubriek wordt waargenomen door mevr.

Sypkens-van Weel, maar ook eventuele copij hiervoor kan naar het gewone adres gezonden wor~

den. J. ^H.S.

Verslag uit Harlingen over 1959/1960

I

Op de eerste vergadering sprak mej. Poldervaart, oud-lid onzer afdeling, nu wonende te Voor- burg, over "Vrijheid der volken".

De tweede keer vertelde ons Tweede Kamerlid mej. mr. Ten Broecke Hoekstra uit Den Haag allerlei over de werkwijze der Ka~

mers en over diverse aan de orde zijnde zaken. Zij belichtte ook de kwestie der spijtoptanten.

Eén onzer leden, die een studie had gemaakt van het boek "De vrouw in de politiek", geschreven door dr. Jacqueline Schokking, sprak hierover op de derde mid~

dag, terwijl de laatste middag ge~

vuld werd met het praten over actuele politieke onderwerpen.

Aan de hand van het verslag van de conferentie der V.V.D.~

vrouwen op de Pietersberg te Gosterbeek in oktober 1959, spra~

ken wij over de Mammoetwet en het werd als een nadeel voor Har~

Jingen en omgeving gevoeld, dat eventueel de H.B.S. uit Harlingen zou moeten verdwijnen.

Het is de bedoeling in oktober weer bijeen te komen.

A. Blanksma-Westra.

~·---

VRIJHÉID EN DEMOCRATIE

Wat anderen er van zeggen

Polettiicl{ over

In het Correspondentieblad voor Ho- gere Ambtenaren troffen wij van de hand van de algemeen redacteur van dit orgaan ,de heer Br(onger) de B(oer) onder het opschrift "Ambtenarij" de navolgende beschouwing aan, die wij hierbij onverkort overnemen:

In "Vrijheid en Democratie'' trof ons onlangs een merkwaardig artikeltje.

Het luidde als volgt:

Hulde voor de ambtenarij.

Vaak wordt de "ambtenarij" terecht gehekeld. Het kan goed zijn nog eens met nadruk erop te wijzen dat, als zoiets ge- beurt, niet de ambtenaren schuld treft, doch wel het systeem, waaraan zij onder- geschikt zijn.

Doch het kan ook anders. Dit werd op verheugende wijze duidelijk, toen vorige week in de recordtijd van vier uur offi- ciële instanties in Boskoop en Den Haag de reispapieren naar Zuid-Afrika in orde maakten voor een echtpaar uit Boskoop, dat naar Pretoria vertrok om een zieke zoon te bezoeken, die een ernstig auto- ongeluk heeft gehad.

Een pracht voorbeeld van wat ambte- naren kunnen verrichten als het systeem maar vlot genoeg werkt. Het geldt hier ongetwijfeld een uitzonderingsgeval, het- geen niet wegneemt, dat het bewijs werd geleverd, dat snel handelen mogelijk is en dat lijkt ons een zeer belangrijk lichtpunt.

Hulde dus voor die ambtenaren, die hebben bewezen, dat doortastend hande- len en optreden de gewoonste zaak van de wereld kan zijn.

\X;! e nemen aan dat de redactie van het, politieke, blad een goede bedoeling heeft gehad met de formulering van het pro en contra in dit artikeltje. We weten te goed uit eigen ervaring dat zowel de ambtenaar als de ambtenarij geen goede pers hebben. De oorzaak daarvan te zoeken en het kwaad t.a.v.

de ambtenaar te helpen bestrijden is moeilijker dan weleens wordt gedacht.

Er is in onze welvaartsstaat veel dat om herziening vraagt.

Wanneer we Van Dale's nieuw groot woordenboek der Nederlandse taal raadplegen, dan lezen we dat een amb- tenaar is een "persoon, door het open- baar gezag in een ambt aangesteld" en dat een "ambtenaar gewoonlijk geldt als hoger dan beambte". Een beambte is dan een "functionaris, iemand die een lagere bediening uitoefent". Dit schijnt dus alles goed vastgelegd te zijn ge- weest; geweest, want de ervaring leert weer dat er veel gewijzigd is in 1914/18 - 1940/45.

Bekijken we dan de ambtenarij, dan staat er dat zij, de bureaucratie is: de ambtenarij breidt zich in tal en last iedere dag meer uit". Men zag het kwaad dus in 1950 reeds duidelijk op- treden. Gaan we nu nog na wat t.a.v.

ambtenarij in ons grootste woorden- boek is geschreven dan blijkt dat een bureaucraat is een "ambtenaar die door alleen naar de letter en niet naar de geest der voorschriften te handelen het publiek bedilt en benadeelt", en dat bureaucratie betekent: "heerschappij der ambtenaren, kleingeestige bedillerij door ambtenaren uit bekrompen opvat- ting van wetten en reglementen" óf

"het ganse lichaam van zulke ambte- naren". Een "bureaucratische regering"

STALEN

KANTOORMEUBELEN

GISOLAMPEN

is die "waarin de bureaucratie opper- machtig is".

Met 'deze kwalificaties kunnen we de situatie van vroeger dus wel begrijpen.

Het is duidelijk dat de ambtenaar ten nauwste betrokken was bij het "alge- meen belang" en dat de waardering en zijn optreden, zijn pogingen, werken, streven en verlangen, onderworpen wa- ren aan meer negatieve dan positieve kritiek.

Nu staat in het aangehaalde artikeltje dat de ambtenarij wordt gehekeld, maar daaraan zullen niet de ambtenaren schuldig zijn, maar "het systeem, waar- aan zij ondergeschikt zijn". Dit sys- tee.m nu ,als het maar vlot genoeg werkt", is voorwaarde voor "wat amb-- tenaren kunnen verrichten".

\"Vanneer we nog eens overwegen dat boven dat artikeltje "Hulde voor de ambtenarij" wordt bedreven, dan vra- gen we ons af wat toch de bedoeling van de schrijver is. Wordt bedoeld dat in ons overheidsbeleid de bureaucratie hoog gezeteld is, niet meer is uit te bannen, en dat de ambtenarij reeds een normaal, een te. accepteren verschijnsel in onze 20ste eeuw is?

Zijn dus de critische beschouwingen van C. Nortcote Parkinson (Raffles Professor of Hitory University of Ma- laya) in zijn boek: "Parkinson's Law", slechts het constateren van een onver- mijdelijk gevolg van de economische politiek?

Of wil de redactie van V. en D. de ambtenaren doordringen van hun plicht meer actief te handelen tegen de fouten van "het systeem" en zich niet zonder meer onderwerpen aan de gevaarlijke dreiging van Parkinson's Law, de op- dringende bureaucratie?

Dan rijst echter meteen een tweede vraag. De bureaucratie wordt blijkbaar vanzelfsprekend, in woordenboek en publicaties, toegerekend aan de ambte- naar, de ambtenarij. Wij, ambtenaren, weten echter dat juist in de laatste de- cennia in vele bedrijven de bureaucratie een grote rol is gaan spelen, dat daar een .dubieuze vorm van ambtenarij is ontstaan die, met behulp van "hidden persuaders", kartel en pbo, "aaneenslui- ting van producenten ten einde de markt te bcheersen en concurrentie uit te sluiten" heeft veroorzaakt en "de vrijheid der leden, behalve op enkele bepaalde omschreven punten, onaange- tast laat". Wie weet hoe de welvaart zich in een reeks van jaren over deze

"bureaucraten" heeft verspreid, weet ook dat "het systeem" meer omvat dan dat "waaraan ambtenaren onderge- schikt zijn". Laten we alleen maar den- ken aan verschillen -Ïn salarissen, pen- sioenen, A.O.\"V. en huisvesting.

25 JUNI 1960 - PAG. I

Zijn er, ten slotte, niet vele werk- gevers en werknemers, in het bedrijfs- leven en het produktieschema, onder- worpen aan "het systeem'' waarin niet meer "vlot genoeg" afgeleverd, maar wel zeer veel verdiend kan worden?.

Wij zijn dan ook minder bereid hul- de te brengen aan de "ambtenarij". Wij zijn er echter wel van overtuigd dat voor talloze ambtenaren, ondanks hun onderwaardering, "doortastend hande- leh en optreden de gewoonste zaak van de wereld kan zijn", en is, maar dat er ergens in de samenleving iets is gaan haperen. Er wordt in onze, in razend tempo producerende, om efficiency roe- pende, democratische wereld te weinig gelet op het algemene, al-omvattende systeem. De belangrijkste vraag die daarom overblijft is of daaraan iets te verbeteren is. Dan, zo is het nu een- maal, kijken wij naar de politici!

Br. de B.

Tekort aan zwembaden

Aan de schuld?

Tijdens het congres van de Ne- derlandse Bond van Bad- en Zwem- inrichtingen dat onlangs te Ensche- de werd gehouden, werd o.m. mee- gedeeld, dat er in ons land 600 gemeenten zijn, die niet beschik- ken over een open zwembad. Een van de gevolgen daarvan is, dat de helft van de Nederlandse school- jeugd geen zwemonderricht krijgt.

Op genoemd congres is uitvoerig gesproken over de vraag, wie de schuld nu eigenlijk van deze gewel- dige achterstand draagt; of de cen- trale overheid, dan wel de gemeen- tebesturen.

De meeste aanwezigen, zo lazen wij in een verslag in Het Vrije Volk, met inbegrip van het bondsbestuur zagen "Den Haag" als de schuldi- ge. Mejuffrouw M. C. J. Pippel, die namens de afdeling Gezondheidsbe- scherming van het departement van Sociale Zaken en Volksgezondheid het congres bijwoonde, zei, dat de trage gang van zaken aan de ge- meentebesturen moest worden ge- weten. Als er van die zijde meer ac- tiviteit was betoond, zou er van de kant van de centrale overheid ook meer uit de bus zijn gekomen. Tot zover het verslag.

Het wil ons voorkomen, dat het hier om een hoogst onbevredigende zaak gaat. Wij zijn niet competent te beoordelen waar precies de schuld in deze ligt. Het naar elkaar afschuiven van de schuldvraag doet evenwel weinig sympathiek aan en.

onze schooljeugd schiet met een dergelijk kinderachtig gedoe ook ' weinig op.

Hier ligt dunkt ons zowel voor de centrale overheid als voor de ge- meentebesturen een belangrijk en dankbaar werkterrein.

Het zou zeker aanbeveling ver- dienen, indien men het schuilevink- je spelen in dit opzicht eens liet va- ren en dat men van beide zijden maatregelen trof om te voorkomen, dat de helft van onze schooljeugd geen zwemles krijgt.

BRANDBLUSAPPARATEN

Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.

SIMPLUS N.V. DORDRECHT VISSTRAAT 6-8 • TEL. 3344* (01850)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Verontrustende klacht van de Rijkspolitie

Door het toenemend personeels- tekort bij het korps Rijkspolitie, zal dit korps straks niet meer te hante- ren zijn en zijn taak niet meer op een verantwoorde wijze kunnen ver- vullen. Aldus sprak de voorzitter van de Rijkspolitievereniging, de heer L. H. M. Nottet, dezer dogen bij de opening van het jaarlijkse congres van deze vereniging.

De heer Nottet betoogde, dat het personeelstekort bij de Rijkspolitie thans een zodanige omvang heeft aangenomen, dat eigenlijk van een preventief politietoezicht geen spra- ke meer kan zijn.

Het absolute tekort kan op het ogenblik gesteld worden op meer dan 1400 man, dat is 23 procent van de noodzakelijke sterkte. Er zijn districten met een tekort van 26 procent tot 30 procent en land- groepen met een personeelstekort - van 45 procent.

Het gevolg is, dat de criminaliteit

vooral in de provincie steeds groter wordt.

Volgens een onderzoek, dat door het Algemeen Dogblad werd inge- steld heerst overal ten plattelande, maar vooral in het oosten en zuiden van ons land ongerustheid over de toestanden in het korps der Rijks- politie.

11Wij zijn teruggevallen naar de tijd van de veldwachter", zei een burgemeester van een bloeiende en snelgroeiende gemeente.

Op korte termijn verwacht men geen verbetering in de situatie.

Op 1 januari van dit jaar kwa- men van de opleidingsschool 46 aspiranten beschikbaar voor de executieve dienst, doch alleen al in januari 1960 verlieten 45 rijkspoli- tie-ambtenaren de dienst, een aan- tal, dat sedertdien nog met 100 man is gestegen. De werving van een jaar werd hierdoor binnen een half jaar teniet gedaan.

De Rijkspolitievereniging is van oordeel, dat de geringe belangstel- ling voor het rijkspolitiekorps een gevolg is van de te lage salariëring, de onvoldoende honorering van de aan het ambt verbonden inconve- niënten en het geringe perspectief voor het Jogere en middelbare per- soneel.

Daar de commissie werkclassifi- catie hoor eindrapport vervroegd aan de minister van Binnenlandse Zaken heeft aangeboden, verwacht de heer Nottet, dat op korte termijn overleg zal worden geopend. Voor- uitlopende op de beslissing van het overleg pleitte de voorzitter van de Rijkspolitievereniging voor het di- rect aanleggen van een nieuw

11noodverband⁰ op de salarissen.

Tot zover de weinig rooskleurige gegevens over de Rijkspolitie, die ons ter ore kwamen. Het geldt hier een hoogst ernstige zaak d.w.z. de veiligheid van onze medeburgers, die zich vooral op het platteland niet meer veilig voelen. Hopelijk zal het overleg met de minister spoedig tot stand komen en zullen er we- gen worden gevonden, die voorko- men, dat ons Rijkspolitieapparaat zo langzamerhand volledig wordt uitgehold.

25 JUNI 1960- PAG. ES

"Zuid-Afrika zal geen televisie invoeren, omdat dit de heerschappij van de blanken zou ondermijnen en vernietigen".

Deze trieste en voor ons Euro- peanen bijna niet voor mogelijk ge- houden uitspraak is van de Zuid- Afrikaanse minister voor de Poste- rijen,· dr. Albert Hertzog.

De minister vervolgde aldus:

"De blanken kunnen slechts aan de macht blijven, indien zij supe- rieur aan de kleurlingen blijven. Dit valt niet te bereiken als toegestaan wordt, dat dergelijke· slechte in- vloeden als televisie en het daarmee gepaard gaande kwaad onze jonge mensen, die in de toekomst het land zullen leiden, gaan besmetten°.

Aldus minister Hertzog.

Hoe men ook over de invloed van de televisie moge denken: Zuid- Afrika gaat welbewust een brokje moderne cultuur opzij zetten en dat wel onder zeer merkwaardige mo- tieven, die bepaald boven onze Europese muts gaan.

De Nederlandse dieselmotor met een wereldreputatie!

I

I N.V. OBSERVA1,0R

ROTTERDAM, WESTZEEDIJK 52, TEL. 111520

<l0-1200 p.k. voor scheeps- en stationaire doeleinden. Vraagt prospectus!

M. Y. Appangedammer Bronsmotorenfabriek Appingedam

PANDBRIEVEN

EEN VEILIGE EN RUSTIGE BELEGGING

Hardhouthandel

Fijnhot~thandel

Houtzagerij

NaV. Houthandel v.hs Firma H. de Goederen

LINSCHOTEN (Utr.) TELEF. 0 3480 · 2101

FABRIKANTE VAN:

NAUTISCHE INSTRUMENTEN MANOMETERS, THERMOMETERS, PYROMETERS, TACHOMETERS.

Agenten voor Zeekaarten en Nautische boeken.

REPARATIES OP KORTSTE TERMIJN.

SINDS1892

rinhet hart van Amsterdam

COMP!...ETE INTERIEURVERZORGING

•

DESKUNDIGE ADVIEZEN

FRANCO LEVERING DOOR GEHEEL.

NEDERLAND

MEUBELEN Vijzelstraat 115 -119 Amsterdam Telefoon 33790

N.V. Scheepsbouwwerf Gebrs. Pot

BOLNES