d o c u m e n t a t i e c e n t r u m
NEDERLANDSE PO LI. IE
PARTIJEN
Verschijnt wekelijks met uitzondering van de recesperiodes van de Tweede-Kamerfractie.Uitgave van de Haya van Somerenstichting onder de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur van de VVD. De inhoudelijke verantwoordelijkheid berust bij de Tweede-Kamerfractie van de VVD.
14 feb. 1986, nummer 110
redactie: H.F. Heijmans, drs. L.M.L.H.A. Hermans; eind red actie : J.J. Metz;
redactie-adres: Postbus 20018, 2500 EA ’s-Gravenhage, tel. 070-61 4911: organisatie: J.N.J. van den Broek; abo nnem entenadm inistra tie: algemeen secretariaat VVD, postbus 30836,2500 GV 's-Gravenhage; tel. 070-614121; abonnem entsgeld: ƒ 5 0 - per jaar; vo rm g e vin g en d ru k: Hofstad Druktechniek bv, Zoetermeer.
Een abonnement op de VVD Expresse?
Dit nummer van de VVD Expresse wordt toegezonden aan alle leden van de VVD.Deze nieuwsbrief verschijnt wekelijks met uit zondering van de recesperiodes van de Tweede Kamerfrac tie van de VVD.
De abonnees ontvangen actuele informatie over de standpunten van de Eerste en Tweede Kamerfractie van de VVD en de liberale fractie in het Europese Parlement.
Voor het abonnementsgeld van ƒ 50,- kunnen de abonnees tevens de nieuwe rapporten van de Telders- stichting gratis aanvragen.
U kunt zich tijdens kantooruren telefonisch opgeven als abonnee 070-614121 of de bon op de achterzijde invullen en gratis sturen naar
Antwoordnummer 1877, 2500 WB 's-Gravenhage.
Over het vraagstuk van de euthanasie
(17 februari 1986)
Met name vanaf het begin der zeventiger jaren is er in brede kring gediscussieerd over het vraagstuk van de euthanasie. Met name ook vanuit VVD-kring is aan die discussie een grote bijdrage geleverd. De VVD acht het verantwoord, maar ook noodzakelijk om voor nieuwe wetge ving te kiezen.
Een Staatscommissie heeft na jarenlange studie het materiaal aangedragen, dat een verantwoorde besluitvor ming mogelijk maakt. Bovendien is een initiatiefvoorstel van mevrouw Wessel-Tuinstra al bijna twee jaar bij de Kamer in behandeling (de schriftelijke behandeling daarvan is eind vorig jaar afgerond) en ligt er thans ook een Proeve van het Kabinet.
Nieuwe wetgeving is bovendien noodzakelijk om de kloof tussen de oude wetgeving uit 1886 en de maatschappe lijke realiteit te dichten, om excessen (die helaas voorko men) te bestrijden en om zorgvuldigheidsvereisten en kwali teitseisen te verbinden aan beëindiging van het leven op noodzakelijk en weloverwogen verzoek van een patiënt, die ten gevolge van een ondraaglijk lijden in een uitzichtloze noodsituatie verkeert.
Bij de discussie over het vraagstuk van de euthanasie staan voor de VVD-fractie vier uitgangspunten centraal: a. de beschermwaardigheid van het leven;
b. het zelfbeschikkingsrecht van het individu; c. gewetensvrijheid en
d. garanties voor zorgvuldige besluitvorming en kwaliteit van de hulpverlening.
Voorstellen, die beogen euthanasie te rechtvaardigen in het belang van de patiënt, zonder dat een uitdrukkelijk en weloverwogen wilsbepalmg van de patiënt aanwezig is, worden door de VVD afgewezen. De grens tussen
gevraagde en ongevraagde euthanasie dient scherp te wor den getrokken. Doen we dat niet, dan komen we op een hellend vlak, waarbij de zieken, bejaarden en onmondigen zich onvoldoende weten beschermd door de wet. De beschermwaardigheid van het leven is daarbij in het geding.
Het zelfbeschikkingsrecht daarentegen roept de vraag op of de wetgever eigen, authentieke opvattingen van mensen over beëindiging van hun leven in uitzichtloze nood situaties dient te respecteren, Eigen opvattingen en overwe gingen van levensbeschouwelijke en ethische aard spelen ongetwijfeld een grote rol.
Volgens de VVD mag en kan een overheid of een politieke partij geen uitspraak doen over motieven en overwegingen, die behoren tot de diepste persoonlijke levenssfeer van de mens zelf.
Het gaat voor politici niet om een keuze vóór of tégen euthanasie, Waar het wel om gaat, is de vraag of door de wetgever onder bepaalde voorwaarden en omstandigheden eigen beslissingsruimte mag worden gegeven aan mensen, die ten gevolge van ondraaglijk lijden afscheid willen nemen. De VVD beantwoordt die vraag bevestigend.
Bezwaren heeft de VVD tegen het hanteren van het criterium van de stervensfase. Met name de artsenorganisa tie K.N.M.G. heeft erop gewezen, dat dit criterium onbruik baar is; onrecht doet aan bepaalde patiënten die ondraaglijk is en bovendien ten onrechte suggereert dat in de stervens fase, ook zonder ondraaglijk lijden, opzettelijke beëindiging van het leven gerechtvaardigd is.
De VVD deelt deze bezwaren en heeft daarom reeds in het verleden een voorkeur uitgesproken voor het door de Staatscommissie aanbevolen criterium „uitzichtloze noodsitu atie”. De Proeve van het kabinet schiet op dit wezenlijk onderdeel tekort en kan de toets der kritiek volgens de VVD niet doorstaan.
In het initiatiefvoorstel van mevrouw Wessel-Tuinstra is dit criterium mede na aandringen van de VVD wel opge nomen. Niettemin heeft de VVD-fractie kritiek op enkele onderdelen van dit initiatiefvoorstel. Zo mag er geen misver stand over bestaan, dat alleen de arts de geëigende beroepsbeoefenaar is om euthanasie uit te voeren, terwijl tevens een bepaling over de betrokkenheid van ouders van minderjarigen dient te worden opgenomen,
Tenslotte brengt het aspect van de gewetensvrijheid met zich mee dat niemand kan worden gedwongen aan euthanasie mee te werken, terwijl een absoluut verbod tot euthanasie op verzoek in de wet eveneens in strijd zou zijn met de gewetensvrijheid van degenen, die euthanasie onder bepaalde omstandigheden als enig alternatief voor het lijden zien.
1 1 0 - 2
Tussenbalans Deregulering
In de afgelopen drie jaren is een eerste belangrijke aanzet gegeven om te komen tot vermindering en vereen voudiging van regelgeving vanuit Den Haag. Nog lang niet genoeg, natuurlijk. Maar toch: het proces van een fundamen tele bezinning over vermindering van de overheidsbemoeie nis begint wortel te schieten; ook bij de linkse partijen! Die mentaliteitsombuiging is de verdienste van dit Kabinet; onder coördinatie van VVD-Minister Korthals Altes, en met zeer waardevolle bijdragen van de liberale Ministers Van Aardenne en Winsemius. Het was de afgelopen tijd overi gens opvallend, dat vele mensen en belangengroepen vooral „deregulering bij de buurman" propageerden. Maar als de overheid ook de Rijksregeltjes voor hun terrein wilde verminderen, dan bleek er vaak nogal wat weerstand te bestaan. Gelukkig is de Regering doorgegaan. Ter illustratie volgen hier e e n aantal voorbeelden van bereikte resultaten (niet uitputtend);
- De Regering gaf eerst in een zevental rapporten gestalte aan de algemene opzet en aanpak van de totale deregule- ringsactiviteiten. Van de in de rapporten opgenomen voor stellen tot wetswijziging is momenteel ± 70% gerealiseerd. Totaal: meer dan 100 wetsvoorstellen!;
- Alle nieuwe wetten en AMVB’s moeten in het vervolg een zogenaamde preventieve dereguleringstoetsing onder gaan. Dat wil zeggen: worden getoetst aan 22 deregule- rmgsvragen, zoals: wat kost de wet; is de wet uitvoerbaar; welke lasten komen er voor burgers, bedrijfsleven, over heid en rechterlijke macht; is de wet controleerbaar; enz. Als de toets negatief uitvalt, komt de regeling er in die vorm niet;
- De Regering heeft diverse wetten ingetrokken. Zoals: de Wet Selectieve Investeringsrekenmg, de Wet Vermogens- aanwasdeling, de Kaderwet Specifiek Welzijn, de Uitver kopenwet, de (Nood)wet L.P.G., de Huisarbeidwet (be oogd);
- Diverse ontwerpen van wet zijn niet eens meer ingediend of zullen niet meer in werking treden.
Bijvoorbeeld: de Wet op de Loonvorming (met uitzonde ring voor extreme gevallen); de Raamwet Inkomensvor ming; de Wet Vakbondswerk in Ondernemingen; de Wet Agrarisch Grondverkeer; de Landbouwvestigmgswet; - Op ander terrein zullen wetten zeer worden vereenvou
digd. Enkele voorbeelden:
• Voor ± 330.000 kleine bedrijven (bakkers, groenteboe ren, garages, horeca, boeren en anderen) komen er in
1986 en 1987 „Algemene Hinderwetregels". Dat wil zeg gen: er zullen geen aparte Hinderwetvergunningen meer nodig zijn; er kan worden volstaan met een mel ding. Dus: minder bureaucratie, minder kosten en min der frustraties;
• Voor vele bouwwerken zal geen bouwvergunning meer nodig zijn (dierenverblijven, hobbykastjes, dakramen, kleine dakkapellen, afdakjes, erf-/terrem-afscheidm- gen). Voor iets grotere bouwwerken zoals carports, schuurtjes, tuinhuisjes en dergelijke (in het algemeen tot ± 50 m3) moet een melding aan het gemeente bestuur worden gedaan. Alleen voor de grotere bouw werken (huizen, kantoren) blijft de vergunningplicht bestaan. Het wetsontwerp wordt binnenkort ingediend. • Die vereenvoudiging van regels zal ook gaan gelden
ten aanzien van de openbaarheid van inkomens. Tevens zal er één integrale milieuvergunning komen in plaats van (zoals nu:) zeer vele voor bijvoorbeeld lucht, bodem, hinder, geluid, en dergelijke. De Arbeidsom standighedenwet wordt gekortwiekt, evenals de Wet Persoonsadministratie. De Arbeidswet en de
Kampeer-wet worden vereenvoudigd. De Wet op de Ruimtelijke Ordening is zeer vereenvoudigd (meer globaliteit). En dat geldt ook voor de Wet Autovervoer Goederen (onder andere opheffing tonnagestop wegvervoer) en de verlengingsduur voor rijbewijzen.
- Op weer ander terrein is het Kabinet zeer terughoudend (geweest) bij de toepassing van regels. Er waren bijvoor beeld geen prijsbeschikkingen en geen loonmaatregelen. De Wet Voorkeursrecht Gemeenten werd alleen van kracht verklaard voor stadsvernieuwingsgebieden. - Verder heeft de Regering de deregulering van de vol
gende wetgevingscomplexen ter hand genomen: • vereenvoudiging van de belastingwetgeving (Staats
commissie); herziening/vereenvoudiging van het soci aal zekerheidsstelsel; herziening van het ontslagrecht en vereenvoudiging van de onderwijsregelgeving. Samengevat
De dereguleringstrem is op gang gekomen. Het eind station is nog lang niet bereikt. Maar: de trein rijdt.
En: de dereguleringsmentaliteit is gaan rijpen. Het is nu zaak om door te gaan. Op Rijksniveau, maar ook op het niveau van provincies en gemeenten. Ook daar valt nog veel dereguleringseer te behalen (zie de VVD-brochure „dere gulering en privatisering in theorie en praktijk" d.d. juni 1984). Enkele provincies en gemeenten zijn inmiddels in de dereguleringstrem gestapt. Bijvoorbeeld: de provincie Drenthe en de gemeente Capelle aan den IJssel. Mogen er nog vele volgen! De VVD-fractie in de Tweede Kamer zal zich inspannen om de dereguleringstrein op voldoende snel heid te houden.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : m r. A.J. te V e ld h u is , tel. 070-614911, tst. 2288.)
Beleidsplan emancipatie UCV 3 februari
1986
De hoofddoelstelling van het beleidsplan is kort g e zegd:
- het scheppen van de mogelijkheid tot het verwerven van een zelfstandig bestaan voor mannen en vrouwen.
De partij accepteerde in de ALV van december 1983 de opvattingen van de Teldersstichting in het rapport over emancipatie „Op weg naar maatschappelijke zelfredzaam heid".
De VVD onderschreef daarmee onder meer het vol gende:
Onder zelfredzaamheid wordt verstaan, dat volwassen man nen en vrouwen op eigen benen kunnen staan.
Onderscheiden wordt:
- geestelijke zelfredzaamheid: bestaande opvattingen niet zonder meer overnemen; zelf denken; eigenschappen ont wikkelen die te pas komen voor:
- economische zelfredzaamheid: zowel het geld voor je eigen onderhoud verdienen als thuis de handen uit de mouwen steken;
- politiek-sociale zelfredzaamheid: onder meer vrijwilligers werk.
1 1 0 - 3
kost werd via belasting en sociale zekerheid bevorderd en tot voor kort als natuurlijk en efficiënt ervaren. De grote onderlinge afhankelijkheid komt pas naar voren als het huwelijk wordt opgebroken (een op de drie!): de vrouw kan geen geld verdienen (is er te lang uit) de man kan moeilijk voor de kinderen zorgen (krijgt ze zelden toegewezen).
Resultaat: de vrouw blijft afhankelijk van de man (ali mentatie) of de Staat (bijstand). Schraalhans is meestal keu kenmeester. En de man mag blij zijn als hij zijn kinderen eens mag zien.
De VVD pleit dan ook voor grotere zelfstandigheid van beiden. Voor een echte vrije keuze moeten meisjes zich zo scholen, dat ze goed-betaald werk kunnen verrichten; jongens moeten voorkomen dat ze thuis met 2 linkerhanden zitten. Natuurlijk blijft iedereen vrij om in een samenlevings verband de rol te kiezen die men wil: alles bij het oude laten, de taken samen delen of de rollen omdraaien. Maar als de voorwaarden geschapen zijn om zelfredzaam te zijn, moeten de mensen de financiële gevolgen van die vrije keuze op den duur zelf dragen en hoeft de gemeenschap daar niet meer voor op te draaien.
De VVD-fractie toetste de Regeringsplannen aan deze opvattingen en steunt de doelstellingen.
Maar zet vraagtekens bij het hoge tempo, waarin een en ander, te beginnen met 18-jarigen na 1990, zijn beslag moet krijgen. De VVD-fractie twijfelt aan de haalbaarheid, omdat vooral meisjes van nu 14 jaar daar nog niet op reke nen. Ook de Regering voelt nattigheid. Zij laat de toeslagen, die de VVD nu als tijdelijke overgangsmaatregel aanvaardt, als lapmiddel voor gezinnen met kleine kinderen bestaan indien een van de ouders geen betaald werk kan verrichten en men daardoor onder het minimum-niveau terechtkomt. Bovendien werken toeslagen belemmerend op de animo om betaald werk te verrichten en blijven we zitten met de problematiek van de herintreders: mensen die zonder vol doende opleiding en/of arbeidservaring op latere leeftijd een baan willen hebben. De vraag of voldoende arbeids plaatsen aanwezig zijn om met name vrouwen in staat te stellen het eigen brood te verdienen, wordt door de Rege ring niet beantwoord.
Het soms was agressieve taalgebruik in de nota wekt trouwens weerstanden en versterkt de misvatting dat alle gehuwde vrouwen vanaf 1990 de arbeidsmarkt op moeten. Niets is minder waar! Van arbeidsplicht in die zin is dan ook geen sprake.
Om zowel ouderen als jongeren bewust te maken van de goede bedoelingen van de nota zal de Staatssecretaris mede op verzoek van de VVD een wat prettiger leesbare versie laten maken.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : d rs. N. R e m p t-H a lm m a n s d e Jongh, te l 070-614911, tst. 2653.)
Wet Gelijke Behandeling (WGB)
De dag voor Kerstmis 1985 kwam de VVD-fractie haar belofte na om, bij gebreke aan een desbetreffend voorstel van de Regering, nog voor het emd van het jaar een proeve van een WGB toe te sturen aan het CDA en de PvdA teneinde een zo breed mogelijke steun voor een dergelijke initiatief-wet(gevmg) te verwerven. Voor deze niet te onder schatten krachtsinspanning had de fractie-voorzitter de leden Korthals, jurist; Franssen, onderwijsspecialist en Rempt, woordvoerder, drie maanden vrijgesteld van het parlementaire handwerk.
De proeve is een uitwerking van Grondwetsartikel 1 en verbiedt zowel directe als indirecte discriminatie op grond van: - godsdienst - levensovertuiging - politieke gezindheid - ras - geslacht - sexuele gerichtheid - burgerlijke staat
op de voor het functioneren van het individu belangrijkste terreinen:
- arbeid en inkomen
- aanbod van goederen en diensten, waaronder diensten in de zorgsector (bijvoorbeeld onderwijs, beiaarden- en gezondheidszorg) en huisvesting.
In de Memorie van Toelichting (MvT) is ruim aandacht gegeven aan:
- de noodzaak van deze wetgeving;
- de vraag of de wetgeving in strijd is met artikel 23 van de Grondwet: de vrijheid van onderwijs.
De VVD-fractie is tot de conclusie gekomen, dat de proeve op de juiste wijze rekening houdt met niet alleen de vrijheid van onderwijs, maar ook met de vrijheid van andere werkgevers m organisaties op politieke, godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag. Het zou te ver voeren de argumentatie daarvoor samen te vatten. Aan belangstellen den kunnen de betreffende pagina's uit de MvT desge vraagd worden toegezonden.
Een belangrijk kernpunt is, dat werkgevers eisen mogen stellen, die duidelijk samenhangen met de goede vervulling van een bepaalde functie binnen het werkver band en op basis van de grondslag van de betrokken organisatie. Zo zou bijvoorbeeld de VVD-fractie van een wetenschappelijke medewerker mogen eisen, dat deze in het werkverband de mening van de VVD verwoordt, ook al is hij/zij het zelf met die opvatting niet eens en geeft daaraan in de vrije tijd uiting. Met het privéleven heeft geen enkele werkgever trouwens iets te maken, tenzij de werknemer strafbare feiten heeft gepleegd. Over de toelaatbaarheid van bepaalde gedragingen binnen het werkverband laat de proeve zich niet uit. Het is niet aan de wetgever om zich uit te laten over bijvoorbeeld de (on)toelaatbaarheid van
bepaalde kleding of andere uiterlijkheden.
De proeve van een wet is.met van toepassing op kerkgenootschappen en hun zelfstandige onderdelen en andere genootschappen op geestelijke grondslag en het geestelijk ambt.
Ook mogen particulieren ten aanzien van het verhu ren van woonruimte of het verkrijgen van persoonlijke diensten een voorkeur hebben voor een lid van een bepaalde sexe.
Inmiddels heeft het CDA laten weten niet met de VVD in zee te zullen gaan.
Redenen onder andere:
- de CDA-fractie kan niet tot een eenduidig standpunt komen;
- men vindt dat de vrijheid van onderwijs wel wordt aange tast, doch onderbouwt die opvatting niet.
1 1 0 - 4
zouden deze op schrift aan de VVD-fractie worden toege zonden. Tot op heden werden deze, evenmin als een PvdA- proeve van wet ten aanzien van uitsluitend sexediscriminatie (geslacht en gerichtheid), door de VVD ontvangen.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : drs. N. R e m p t-H a lm m a n s d e Jongh, tel. 070-614911, tst. 2653.)
Minderheidsenquêterecht
Het initiatiefvoorstel tot invoering van het minderheids enquêterecht riep bij de VVD-fractie grote bezwaren op. Met dit voorstel beogen de initiatiefnemers de Grondwet zodanig te wijzigen, dat voortaan éénderde van het aantal Kamerleden de Kamer kan verplichten een enquête te hou den. In 1982 was een soortgelijk voorstel in de Eerste Kamer verworpen. De hoofdlijnen van het betoog van VVD-woord- voerder Jan Kees Wiebenga volgt hieronder.
1) De motivering van het initiatiefvoorstel is gebrekkig. De Raad van State stelt terecht aan voorstellen tot grondwets herziening, die kort geleden nog verworpen zijn, de eis dat er sprake moet zijn van nieuwe ontwikkelingen. Het één noch het ander is het geval. De gang van zaken bij de RSV-enquête wijst juist in tegenovergestelde rich ting. Immers, het niet doorgaan daarvan had een argu ment kunnen zijn om een minderheidsrecht noodzakelijk te achten. Qua systeem is het nieuwe voorstel vrijwel gelijk aan het verworpen voorstel, alleen het getalsver- eiste verschilt (1/3 m plaats van 1/5 van het aantal stem men vereist).
2) Velen zien het parlementaire enquêterecht primair als controlemiddel op de Regering. Vele anderen zien er primair een politiek strijdmiddel in. De Raad van State verwacht onwerkbare situaties. In West-Duitsland wordt dit recht inderdaad veel gebruikt als politiek strijdmiddel c.q. propaganda-instrument. De VVD acht één en ander een bezwaar, zij het niet een beslissend bezwaar.
3) Het hoofdbezwaar van de VVD ligt m de externe werking van het enquêterecht. Het werkt naar de samenleving. De inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de betrokken burgers is zeer groot, zoals de RSV-enquête weer heeft aangetoond. Het kan nodig zijn deze inbreuk te doen, in het belang van een goede werking van ons democratisch stelsel. Maar de VVD is principieel van mening, dat het niet aangaat deze inbreuk te laten plaatsvinden op wens van een minderheid. Het enquêterecht is een uiterst zwaar wapen met dwangbevoegdheden (tot aan gijzeling toe) waarbij waarborgen van het strafproces ontbreken. Het enquêterecht is een politiek recht m handen van een politiek lichaam. Op dit punt verschillen de indieners en de VVD wezenlijk van inzicht.
4) Daarbij komt nog dat er een alternatief is in de vorm van een gevarieerde parlementaire onderzoekspraktijk. De Kamer kan onderzoeken laten doen zonder enquêtebe voegdheden. De resultaten waren dikwijls ruim vol doende om de politieke controletaak uit te oefenen. Zono dig kan daarenboven als zwaarste wapen een formele enquête worden ingezet.
5) Het voorgestelde stelsel schept noodzakelijkerwijs een spanning tussen de minderheid, die de enquête wil hou den (en de Kamer daartoe dwingt!), en de meerderheid die de enquête niet wil houden. In Duitsland laat de praktijk zien dat de politieke strijd zich verplaatst naar de enquêtecommissie, en zich deels ontlaadt op de rug van de betrokken burgers. Zo ontstaan „strijdcommissies". In Nederland zijn de kansen op conflicten groter dan in
Duitsland. Aldaar worden eventuele geschillen beslecht door het Bundesverfassungsgericht. Bij ons is er geen conflictregeling, terwijl dit soort enquêtes vaak over kei harde zaken gaat.
6) Tenslotte is een probleem, dat een eenmaal grondwette lijk vastgelegd minderheidsenquêterecht vrijwel niet meer teruggedraaid kan worden als de praktijk zou uitwij zen dat het gekozen systeem niet werkt.
Door dit alles geeft de VVD verre de voorkeur aan het huidige stelsel met daarbinnen een ruimhartige opstelling. Aan de komende herziening van de enquêtewet zal de VVD van harte meewerken.
(V o o r n a d e re in fo rm a tie : m r. J.C .C . W ie b e n g a , tel. 070- 614911, tst. 2092.)
U neemt toch ook een abonnement op de
VVD-EXPRESSE!
Wilt u ook iedere week de VVD-EXPRESSE in de bus en u heeft nog geen abonnement? Vul dan per omgaande de bon in dit nummer in. De VVD-EXPRESSE kost ƒ 50,-* per jaar. Daarvoor krijgt u wekelijks met uitzondering van de recesperiode dit blad in uw bus. U kunt ook rapporten van de Teldersstichting, die m VVD-EXPRESSE worden aange- kondigd gratis aanvragen.
U kunt de bon, die hieronder staat invullen en opstu ren, in een envelop zonder postzegel naar:
VVD-EXPRESSE,
Antwoordnummer 1877, 2500 WB 's-Gravenhage.
A lle e n V V D -le d e n k u n n e n z ic h a b o n n e re n .
Ondergetekende: Met blokletters invullen s.v.p. Naam: ...
Adres:
Postcode:... Woonplaats:...
