Vraag nr. 34
van 20 november 1996
van de heer JEAN-MARIE BOGAERT Maastrichtnorm – Vlaamse bijdrage
In de inleiding van haar beleidsbrief voor het jaar 1996 stelt de minister vast dat de V l a a m s e Gemeenschap "een meer dan proportionele" bij-drage levert in het bereiken van de Maastrichtnorm (Vlaanderen : naar een begroting in even -w i ch t . Beleidsprioriteiten 1997. Stuk 435 (1996-1997) – Nr. 1 – red.).
Dit is een kwalitatief oordeel dat nadere kwantita-tieve toelichting behoeft. Blijkbaar is de minister in het bezit van deze informatie. Graag had ik dan ook een gedetailleerd antwoord gekregen op vol-gende vragen.
1. Wat is thans het aandeel van Vlaanderen in het Belgische primaire surplus op het overheids-budget ?
2. Wat is thans het aandeel van Wallonië in het Belgische primaire surplus ?
3. Wat is thans het aandeel van Brussel in het Bel-gische primaire surplus ?
4. Is de minister in staat een overzicht te verlenen van de in vragen 1 tot en met 3 vermelde varia-belen voor de periode 1985-1995 ?
5. Indien de minister niet in staat is te antwoorden op deze vragen, waarop baseert zij zich dan om te stellen dat Vlaanderen een "meer dan pro-portionele" bijdrage levert in de realisatie van de (budgettaire) Maastrichtnormen ?
Antwoord
Binnen de Vlaamse Gemeenschap worden twee normen toegepast op begrotingsvlak.
Enerzijds de zogenaamde "Meesternorm" die de verbintenissen normeert in de tijd.
Doel van deze norm is :
– de schuldstabilisatie vanaf het jaar 2010 ;
– in de overgangsfase (tot 2010) de uitgaven bui-ten rentelast labui-ten evolueren met een constante groeivoet ;
– spreiding van de inspanningen in de tijd ;
– vanaf het jaar 2010 dient de groeivoet van de uitgaven (buiten rentelast) dezelfde te zijn als
die van de middelengroei (er dienen met andere woorden geen bijkomende inspanningen te wor-den geleverd om de schuld te stabiliseren). Anderzijds de zogenaamde "Hoge Raad van Financiën-norm" die veeleer de betalingen nor-meert.
Doel van deze tweede norm is : – schuldstabilisatie ;
– spreiding van de inspanningen in de tijd (= intertemporele neutraliteit)
Deze norm is een resultante van het zogenaamde "convergentieplan" dat de federale overheid opstelde teneinde te voldoen aan het zgn. M a a s-tricht akkoord.
De Hoge Raad van Financiën (HRF) heeft vanaf 1993 de aanpassing in het kader van de Meester-norm overgenomen in zijn eigen Meester-normering. D e HRF heeft zoals de Vlaamse regering het schuld-stabilisatieniveau verlegd naar 2010.
Zowel de vorige als de huidige Vlaamse regering hebben zich geëngageerd in de budgettaire doel-stellingen die het Belgische convergentieplan oplegt.
In haar beslissing van 19 mei 1993 heeft de V l a a m-se regering bepaald zichzelf een uitgavenbeperking op te leggen via de introductie van een nieuwe lan-g e t e r m i j n n o r m , de Meesternorm, die de periode van zwakke inkomstengroei na 2000 mee opneemt in de bepaling van de uitgavengroei (de horizon werd verlegd naar het jaar 2010).
In haar beslissing van 1 juli 1994 heeft de V l a a m s e regering aanvaard dat het door haarzelf intern vooropgestelde beheersingspad, omgerekend in b e t a l i n g s k r e d i e t e n , voortaan zou gelden als het budgettair richtsnoer dat door de HRF jaarlijks wordt geëvalueerd.
Het akkoord van 17 juli 1996 lijkt nog enigszins strenger dan het akkoord van 1 juli 1994 (zie tabel 1 ) , maar is in wezen slechts het mathematische gevolg van een meer realistisch scenario inzake economische groei. De Vlaamse Gemeenschap had die trouwens voor zichzelf reeds strenger ingecal-culeerd.
Zoals uit tabel 1 blijkt, legt de Vlaamse Gemeen-schap zichzelf voor de periode 1994-1999 een beheersinspanning op van 92,8 miljard frank.
Tabel 1 : Beheersinspanning 1994-1999
Jaar NFS gecorr. zonder NFS gecorr. met NFS gecorr. met extra inspanning extra inspanning extra inspanning extra inspanning
(akkoord 1/7/94) (akkoord 17/7/96) 1994 - 40,2 - 36,6 3,6 1995 - 38,7 - 31,4 7,3 1996 - 36,1 - 25,2 10,9 1997 - 30,6 - 14,2 - 13,2 17,4 1998 - 24,6 - 1,5 - 0,9 23,7 1999 - 17,4 + 13,5 30,9
NFS : netto te financieren saldo.
Met betrekking tot de globale verrichtingen van de globale overheid kan onderstaand overzicht wor-den verstrekt.
Tabel 2 : Globale verrichtingen van de sector overheid
1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 raming In absolute waarde (in miljard fr.)
1. Totale ontvangsten 2.440 2.562 2.643 2.775 2.976 3.128 3.291 3.459 3.688 3.774 2. Totale primaire uitgaven 2.345 2.399 2.451 2.536 2.665 2.884 3.037 3.179 3.310 3.400 3. Primair saldo (1-2) + 95 + 163 + 192 + 239 + 311 + 244 + 254 + 280 + 378 + 374 4. Rentelasten 563 558 568 629 686 692 757 763 779 730 5. Nettofinancie-ringsbehoefte (3-4) - 468 - 395 - 377 - 391 - 375 - 448 - 503 - 484 - 401 - 356 In procenten van het BBP
1. Totale ontvang-sten 48,9 49,2 47,5 46,0 46,4 46,5 46,4 47,6 48,4 47,6 2. Totale primaire uitgaven 47,0 46,0 44,1 42,1 41,5 42,8 42,8 43,7 43,4 42,9 3. Primair saldo (1-2) + 1,9 3,2 3,4 3,9 4,9 3,7 + 3,6 + 3,8 + 5,0 + 4,7 4. Rentelasten 11,3 10,7 10,2 10,4 10,7 10,3 10,7 10,5 10,2 9,2 5. Nettofinancie-ringsbehoefte (3-4) - 9,4 - 7,5 - 6,8 - 6,5 - 5,8 - 6,6 - 7,1 - 6,7 - 5,2 - 4,5 BBP : bruto binnenlands product
Onderverdeeld naar de diverse entiteiten van de globale overheid geeft dit onderstaand overzicht. Tabel 3 : Uitsplitsing naar entiteiten in % van het BBP
1991 1992 1993 1994 1995
raming
Ontvangsten 46,5 46,4 47,6 48,4 47,6
Uitgaven (exclusief rentelasten) 42,8 42,8 43,7 43,7 42,9
Primair saldo 3,6 3,6 3,8 5,0 4,7 Rentelasten 10,3 10,7 10,5 10,2 9,2 Nettofinancieringsbehoefte (-) of -vermogen - 6,7 - 7,1 - 6,7 - 5,3 - 4,5 – federale overheid - 5,6 - 5,9 - 5,5 - 4,5 - 4,1 – sociale zekerheid - 0,3 - 0,3 - 0,3 ... ... – gemeenschappen en gewesten - 0,9 - 1,0 - 0,7 - 0,8 - 0,8 – lokale overheid 0,1 0,1 - 0,2 ... 0,4
Tabel 4 : Bepaling van het primaire saldo voor de overheid (in % BBP) 1994 1995 1996 Federale overheid Nettofinancierings-behoeften - 4,5 - 4,1 - 2,8 Intresten (ESER) 9,4 8,4 8,0 Primair saldo 4,9 4,3 5,2 Gemeenschappen en gewesten Nettofinancierings-behoeften - 0,8 - 0,8 - 0,6 Intresten 0,4 0,4 0,5 Primair saldo - 0,4 - 0,4 - 0,1
Onderverdeeld naar de entiteiten blijkt dat het grootste gedeelte van de
nettofinancieringsbehoef-te nettofinancieringsbehoef-terug nettofinancieringsbehoef-te vinden is bij de federale overheid ; i n kleinere mate genereren gemeenschappen en gewesten tekorten.
Het primaire saldo is in overwegende mate terug te vinden bij de federale overheid. De gemeenschap-pen en gewesten in hun totaliteit genereren een klein negatief primair saldo dat naar de volgende jaren toe zal worden afgebouwd.
Met betrekking tot de individualisering van de mate waarin elke gemeenschap en elk gewest bij-draagt in de totstandkoming van het primair saldo dient te worden gesteld dat geen economische her-groepering beschikbaar is die als voldoende behoudbaar wordt ervaren om geïndividualiseerde rekeningen per gemeenschap of gewest van pri-mair surplus op te stellen.
Als benadering voor het primair saldo per gemeen-schap en gewest worden de netto te financieren saldi en intresten genomen.
Onderverdeeld naar gemeenschap en gewest levert dit onderstaand overzicht op voor het NFS.
Tabel 5 : Evolutie van het netto te financieren saldo van de gemeenschappen en gewesten (in miljoen fr.) 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 Vlaamse Gemeenschap – Ontvangsten 348.259 354.733 389.967 417.827 450.885 486.593 506.460 – Uitgaven 308.578 376.160 403.004 445.388 482.781 506.845 529.268 – Begrotingssaldo - 31.896 - 20.252 - 22.808 – Andere verrichtingen – NFS 39.681 - 21.427 - 13.037 - 27.561 - 31.896 - 20.252 - 22.808 Franse Gemeenschap – Ontvangsten 175.204 175.786 186.718 193.747 213.672 217.078 219.307 – Uitgaven 169.509 184.565 201.700 202.928 218.297 228.083 227.492 – Begrotingssaldo - 4.625 - 11.005 - 8.184 – Andere verrichtingen – NFS 5.695 - 8.779 - 14.982 - 9.181 - 4.625 - 11.005 - 8.184 Waals Gewest – Ontvangsten 86.669 81.014 103.144 102.614 113.138 135.327 143.204 – Uitgaven 68.935 105.490 106.053 117.194 122.822 141.930 163.039 – Begrotingsaldo - 9.684 - 6.603 - 19.835 – Andere verrichtingen 1.479 3.333 – NFS 17.734 - 24.476 - 2.909 - 14.580 - 9.684 - 5.124 - 16.502 Brussels Hoofdstedel. Gewest – Ontvangsten (a) – 57.969 36.629 35.746 39.454 40.032 46.483 – Uitgaven 17.868 31.359 41.707 45.656 45.439 52.328 53.328 – Begrotingsaldo - 5.985 - 12.296 - 6.845 – Andere verrichtingen 53 - 395 543 – NFS - 17.868 26.610 - 5.078 - 9.910 - 5.932 - 12.691 - 6.303
Bron : Schatkisttoestand gemeenschappen en gewesten
Voor de periode 1994-1995 geeft dit onderstaand overzicht voor de Vlaamse Gemeenschap.
Tabel 6 : Aandeel in primair saldo (in miljard fr.)
1994 1995
NFS - 20,2 - 22,8
intresten PR. 24.4 8,5 10,6
24.8 8,0 13,9
- 3,7 + 1,7
Zoals hierboven reeds gesteld, levert de V l a a m s e Gemeenschap een extra inspanning van 92,8 mil-jard fr. over de periode 1994-1999 door het ver-schuiven van de tijdshorizon van schuldstabilisatie naar het jaar 2010 toe.
Met betrekking tot de andere gemeenschappen en gewesten kunnen onderstaande cijfers worden geacteerd (in miljarden fr.).
1993 1994 1995 Franse Gemeenschap NFS - 4,6 11,0 - 8,1 Schuld + 4,0 + 5,9 + 9,1 - 0,6 - 5,1 - 1,0 Waals Gewest NFS - 9,7 - 5,1 - 16,5 Schuld 13,2 6,2 12,2 + 3,5 + 1,1 - 4,3 Brussels Gewest NFS - 5,9 - 12,7 - 6,3 Schuld 5,5 10,1 9,4 - 0,4 - 2,6 + 3,1
