De· Partij van de Arbeid op het verkiezingspad

en

Donderdag 1 februari 1962 - No. 668

EMCCBATIE

Excursies naar Leeuwarden

(~ie pag. 5)

De· Partij van de Arbeid op het verkiezingspad

EEN SLECHT BEGIN

H

" komende Staten-verkiezingen zal worden uitgelegd als een aanvaarden van het Kabinet- De Quay, als niet de Partij van de Arbeid ver- sterkt uit de süijd komt.

"Het lijdt bovendien geen twijfel, dat aan de uitslag van de Statenverkiezingen óók kan wor- den afgemeten of het Nederlandse volk het Nieuw-Guineabeleid al of niet bevredigend acht".

Dat was volgens het verslag in "Het Vrije Volk" het uitgangspunt van de rede, welke de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van de Partij van de Arbeid, mr. Burger, zaterdag 13 februari op het Arnhemse verkiezingscangres van deze partij heeft gehouden.

Betekent dit, dat de Partij van de Arbeid de Nieuw-Guinea-kwestie tot voornaamste inzet van de aanstaande verkiezingsactie gaat maken?

Het zou een onzalige gedachte zijn, omdat daarmee een vraagstuk, dat zeker in het stadi- um waarin het thans is gekomen een boven de politieke tegenstellingen uitgeheven nationaal vraagstuk moest zijn, in de binnenlandse poli- tieke strijd om plaatselijke verkiezingen zou worden getrokken.

* * *

0

Op een vlak na dit Arnhemse verkiezingscan- gres te Amsterdam belegde bijeenkomst van de Jongerenfederatie van de Partij van de Arbeid oogstte secretaris mr. Jaap van den Bergh "ge- lach en applaus", toen hij admiraal Reeser smalend als "Michiel Adriaanszoon Reeser" be- titelde, in verband met de "zogenaamde zee- slag" nabij de Etna-baai.

Dezelfde socialistische jongere vergeleek de Nederlandse aanwezigheid op Nieuw-Guinea met een Duitse bezetting van bijvoorbeeld het eiland Rottum, alsof er sprake is van een opstand der Papoea's tegen het Nederlandse gezag!

Wij geloven dat "Het Vaderland" gelijk had toen het er de aandacht op vestigde, dat deze en dergelijke geluiden kwamen van socialisti- sche "jongeren", die heus zo jong en onervaren niet meer zijn; en dat het niet moeilijk is in te zien, dat de bekende anti-militaristische, in we- zen anti-westerse stroming in de Partij van de Arbeid in Nieuw-Guinea slechts een aanleiding heeft gevonden in het openbaar op te treden.

0

Dat zou wel eens een lelijke misgreep kunnen blijken te zijn.

Wie boter op het rode hoofd heeft, kan beter niet in de nogal hete Nieuw-Guineazon gaan staan.

Daar komt bij, dat de Partij van de Arbeid op dit punt helemaal niet zo'n eenheid vormt als zij doet voorkomen. Tussen de heren Suur- hoff, Burger, ir. Vos zijn duidelijke nuancever- schillen ten aanzien van de Nieuw-Guinea-kwes- tie te constateren, terwijl de heer Scheps het volslagen oneens is met de officiële richting van zijn partij en er, tot zelfs in "Het Vrije Volk", ingezonden stukken verschijnen van lezers, die er niets voor blijken te voelen, het Kabinet-De Quay in deze moeilijke affaire ten gunste van Soekarno af te vallen en een stok tussen de be- nen te steken.

"Trouw" bracht dezer dagen tevens in her- innering dat het een Kabinet-Drees was, dat in 1952 het zelfbeschikkingsrecht reeds aan de Papoea's beloofde. Sinds dat jaar is regelmatig in de Staten-Generaal over deze belofte en de consequenties van deze belofte voor de Neder- landse politiek, gesproken. Zij was het centrale punt van alle debatten over Nieuw-Guinea.

Het verschil is slechts - zo voegen wij daar- aan toe - dat de Kabinetten-Drees weinig of niets deden om de bevolking op die zelfbeschik- king voor te bereiden en dat het Kabinet-De Quay deze zaak - zoals zovele andere zaken met energie heeft aangepakt.

Terecht gewaagde mevrouw Van Someren in haar rede op de Zwolse landdag van Vrouwen in de VVD van de dynamiek van het tot dus- ver ( door het Kabinet-De Quay) met betrek- king tot Nieuw-Guine'a gevoerde beleid en het is wel heel brutaal wanneer men van socialistische zijde dan spreekt van de "volslagen passieve houding" van de huidige regering.

* * *

H

In een hoofdartikel in dat blad van 23 janu- ari ging het op de wijze van: van dik hout zaagt men planken.

Het gaat, zo vertelde dit blad zijn lezers, om meer dan de samenstelling van de Provinciale Staten en de gemeenteraden bij de komende

verkiezingen. Het gaat erom of het Nederland- se volk aan de regering-De Quay te verstaan moet geven: Ga heen! Wij hebben geen ver- trouwen in uw beleid.

Het socialistische blad achtte het duidelijk, dat het ;,gemodder van de regering-De Quay"

een "ramp voor het land" dreigt te worden.

De ministers zouden "in het belang van het land" moeten aftreden. "Maar dat brengen zij niet op. Zij voeren liever een beleid, waarin zij · niet geloven. Zij blijven zitten, al hebben zij het vertrouwen van een groot deel van het publiek verloren".

* * *

D

Dat is wat anders dan een "verlies van het vertrouwen van een groot deel der publieke opinie", dat "Het Vrije Volk" drie dagen vóór de publikatie van deze uitslag in zijn verhitte verbeelding meende te zien.

En daarmee is tevens de gevaarlijke bewering ontzenuwd, die men telkens wanneer een Ka- mermeerderheid zich achter de politiek van het Kabinet bleek te scharen, in sommige persor- ganen kan tegenkomen, namelijk dat de Kamer in deze niet representatief zou zijn voor de mening van ons volk in de kwestie Nieuw-Guinea.

Dit, het parlementaire gezag ondermijnende argument, kan men nu in ieder geval niet 1nee1·

gebruiken. A.W.A.

Onze redactiesecretaris is volgende week afwezig. In verband hiermee ge- lieve men alle copy voor het eerstvol- gende nummer te zenden aan het redac- tieadres te Amsterdam, Prinsengracht 1079 (dus nietnaar Laren).

"

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

v.v.o.

E r zijn twee weken geleden in de Tweede Kamer heel wat tranen ge- plengd over de geringe voortgang in de ontwikkeling van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie. Echter niet door de liberale woordvoerder, mr. Geertsema.

Toch is bekend, dat hij de pbo een goed hart toedraagt.

Het ontbreken van droefenis in de li- berale gelederen verklaarde mr. Geert- sema door het aanhalen van de woor- den, die prof. mr. Oud twaalf jaar ge- leden over de pbo heeft gesproken. Hij zei toen: "Men heeft op het ogenblik onvoldoende vertrouwen in de zaak. Dit vertrouwen kan langzamerhand komen, doch clan moet men het de gelegenheid g·even om. te groeien. Daarbij is alle haasting uit den boze".

Deze uitspraak onderschrijven wij ook vandaag nog, aldus mr. Geersema. Daar- om vond hij het ook onjuist om te spreken over de "stagnatie" in de verde- re uitbreiding van de pbo. Deze term geef1. immers te kennen, dat men vindt, dat er eigenlijk al veel meer publiek- rechtelijke bedrijfsorganisaties zouden moeten zijn, maar dat dit helaas niet be- reikt kon worden.

Men moet zich echter losmaken van de massasuggestie, dat Nederland bedekt hoorde te zijn met een net van horizon- tale en verticale bedrijfslichamen. Als die gesuggereerde toekomst werkelijk- heiel zou worden, kon men, met een variant op een filmtitel, van het Neder- landse bedrijfsleven zeggen: geyangen in het stalen net van drs Schmelzer.

De staatssecretaris merkte enigszins ge- pikeerd op, dat mr. Geertsema waar- schijnlijk meer voelt voor de ongecen- sm·eerde versie van de film Bandeloos.

Waarop de liberaal repliceerde, dat hij toch zeker niet van een lid van dit ka- binet had verwacht, dat hij het predi- ken van vrijheid op één lijn zou stellen met een pleidooi voor bandeloosheid.

Ondanks deze stekelige woordenwisse- ling vertrouwde mr. Geertsema er op, dat ook de bewindslieden niet willen meewerken aan de zoëven geschilderde toekomst. De geringe animo voor de pu- bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie acht- te de VVD-woordvoerder te kunnen ver- klaren uit de maatschappelijke ontwik- keling, waardoor noch de werknemers.

noch de werkgevers om de pbo zitten te springen.

In vele bedrijfstakken is een goede, dikwijls zelfs een uitmuntende samenwer- king gegroeid tussen de organisaties van beide categoriën. Het valt niet mee om de betrokkenen en vooral de werkge- vers er van te overtuigen, dat men deze samenwerking in een publiekrechtelijke moet ombouwen. Men kan het 't bedrijfs- Icven niet kwalijk nemen, dat het in ver- scheidene bedrijfstakken weinig of geen nut ziet in een bedrijjslichaam, indien zelfs de deskundigen moeten erkennen, dat de behoefte aan de pbo thans veel geringer is dan vroeger en als zelfs de staatssecretaris tav het regelend optre- den van bedrijfslichamen op economisch gebied volstaat met te zeggen, dat er nog wel eens een andere tijd kan komen en dat het daarom nuttig is nu reeds de benodigde apparatuur tot stand te bren- gen.

Mr. Geertsema somde ook een aan- tal bezwaren op tegen de huidige functionering van bedrijfslichamen, waar- door de pbo niet bepaald wordt bevor- derd. De achilleshiel van de pbo is het ontbreken van een aantal essentiële voorwaarden voor ware democratie. Als zodanig noemde hij: het ontbreken van direct kiesrecht. van directe verantwoor- dingsplicht der. bestuurders en van vol- doende openbaarheid.

Het had hem teleurgesteld, dat zowel het centrum voor Staatkundige Vor- ming als het Katholiek Werkgeversver- bond zo weinig positief staan tegenover de openbaarheid. De gang van zaken bij de gemeenten bijvoorbeeld heeft toch overduidelijk bewezen, dat pas de vol- ledige openbaarheid, die Tho1·becke heeft ingevoerd, de democratisering van het ge mecntebestuur heeft bewerkstelligd.

Het hoofdpunt van het debat achtte mr.

Gecrtsema de bedoeling van de regering met een wetsontwerp te komen om de SER de bevoegdheid te geven onge- vraagd te adviseren tot instellincr van een bedrijfschap, ook al voelt een" de'el der i>edrijfsgenoten daar niets voor.

1 FEBRUARI 1962 - I'AGINA %

tegen de geringste dwang

in za e de b.o.

Nederland moet niet overdekt worden met een net van bedrijfs- lichamen - Daarom geen reden tot teleurstelling over geringe ontwikkeling P.B.O.- Uitbreiding adviesbevoegdheid S.E.R. zou vertrouwen in regering knak geven.

MR. CEERTSEMA -·· .. vertrouwen ...

Namens de gehele liberale fractie ont- ried mr. Geertsema dit met klem. Hij herinnerde in dit verband aan hetgeen prof. Oud bij de behandeling van de wet op de pbo heeft gezegd, namelijk: "Wan- neer men dit doel wil bereiken, moet men vóór alles beginnen niet verder te gaan dan datgene, waarvoor de maat-

schappelijke verhoudingen op dat ogen- blik rijp zijn". "Men moet niet vergeten, dat de bedrijfsorganisatie alleen kan slagen, indien beide partijen con amore meewerken".

En tenslotte zei hij: "Wij staan voor het grote probleem der ontwikkeling van de democratie in het bedrijfsleven. Ik acht deze ontzaglijk belangrijk. Doch men schept geen democratie door het ne- men van wettelijke maatregelen als de tijden er niet rijp voor zijn''.

Ondertussen erkende mr. Geertsema, dat de uitbreiding van de adviesbevoegd- heid van de SER materieel niet zo ver- schrikkelijk belangrijk is. Zijn onover- komelijk bezwaar had hoofdzakelijk psy- chologische achtergronden. De ne1gmg om met elkaar tot overeenstemming te komen zal door de genoemde wijziging eerder af- dan toenemen. Als één van beide partijen bij de onderhandelingen haar zin niet krijgt, zal deze eerder dan anders geneigd zijn het been stijf te hou- den te hopen op interventie van de SER.

Oneindig veel belangrijker is echter, dat het vertrouwen in de regering op het stuk der pbo een zeer gevoelige knak krijgt. Ik vertel niets nieuws, zo ver- volgde de VVD-woordvoerder, als ik constateer, dat een niet onbelangrijk deel van het verzet tegen de pbo te vinden is in kringen van de liberale werkge- vers.

Het is een algemeen bekend feit, dat veel van wat er in de laatste jaren aan bedrijfslichamen tot stand is gekomen - en dat is heus niet zo onbelangrijk als sommigen willen doen voorkomen

·- gunstig is beïnvloed door het vertrou- wen, dat men stelde in de persoon en

heeft met vreugde en instemming kennis genomen van het oordeel van de heer Tilanus omtrent het feit dat, rebus hic stantibus en indien daar van hogerhand geen wijziging in wordt geb1·acht, de gemeenteraadsv~rkiezingen

op de dag vóór Hemelsvaartsdag gehouden zullen worden.

Alle andere partijleiders vinden dat een ongunstige dag, omdat Gp He- melvaartsdag geen kranten verschijnen, zodat het volk der lage landen, dan dns pas meer dan een dag later zal kunnen kennis nen1en van de uitslagen.

De heer Tilanus, semper tranquillissimus in umlis, meende dat de uitslag in elke gemeente ook zonder krant wel bekend zon worden en daar - zo meent hij - gaat het toch maar om.

Ik herhaal, dat ik met instemming heb kennis genomen van deze Tilanien- sische opvatting omdat het uiteraard een bekend feit is, dat het geen Hagenaar, Groninger of Haarlemmer ook maar iets kan schelen hoe er in Amsterdam of Rutterdam gestemd is en omdat er geen Amsterdammer of Rotterdammer is, die zich interesseert voor de verldezingsuitslagen van Den Haag, Groningen of Haarlem. En gaat u zo maar voort, al onze duizend gemeenten langs.

De geringe belangstelling van deze, als het èffe kan, op z'n fiets frie- wielende heer voor snelle nieuwsvoorziening, wijst op wUsheid en zijn be- zonken oordeel over schijnwaarden.

Snelle nieuwsvoorziening immers is een schUnbegrip. Als i e d ere en pas zes-en-dertig uur na dato nieuws, van welke aard en betekenis dan ook, verneemt, dan blijft dat precies het zelfde nieuwste nieuws als wan- neer het zes-en-dertig uur vroeger bekend gemaakt zou zijn.

"Nieuw" en "Nieuws" zUn zéér relatieve begrippen.

Toen telegraaf, telefoon en telex nog niet waren uitgevonden - zo zal amicissimus Tilanus geredeneerd hebben - kwam al het nieuws veel later bij de nieuwsbureaus en -bladen en blééf dat dan n i e t n ie uw s ?

Waarom ons toch zo te haasten? 'Vaarom al dat geros en gerij met pijl- snelle wag-ens als het b è s t op de fiets kan?

Eerlijk gezegd zou ik zelfs nog wel een beetje verder achteruit willen gaan: Wanneer de kranten, na onderlinge afspraak, zouden besluiten hele brokken nieuws helemáál niet te reproduceren, dan zou daar geen haan naar kraaien. Over vijf, of tien of honderd jaar zal immers toch wel blijken dat de meeste opwinding in het niet is opgelost; dat allerlei brandende kwesties al heel SllOedig zijn geblust zonder enige consequentie te hebben gehad en zonder enig spoor in de wereldgeschiedenis te hebben achterge- laten.

Is het dan bepaald noodzake I ijk dat wij overal onze neus in steken?

Wat niet weet, dat niet deert. En zalig zijn de onwetenden.

Mocht de heer Tilanus het initiatief willen nemen tot oprichting ener Anti-Nieuws-Partij, dan kan hij onmiddellijk en in ruime mate steun krijgen van

in het beleid van deze staatssecretaris.

Wijziging van de wet op de p.b.o. zou dit vertrouwen een deuk major geven.

Niet omdat die uitgebreidere advies-be- voegdheid van de SER zo ongelooflijk veel zou veranderen, maar omdat deze wijziging als een kenmerkende uiting van een bepaalde beleidsrichting zou worden opgevat.

De mogelijkheid van het toepassen van dwang heeft altijd bestaan, maar men had het vertrouwen, dat de staatssecre- taris van deze mogelijkheid geen gebruik wenste te maken. Genoemde wijziging van de wet zou het tegendeel gaan be- wijzen. De staatssecretaris zou daarmee de positie van die liberalen, die het on- vermoeibaar blijven opnemen voot· de p.b.o. en daardoor ook zijn pad effenen, voor goed van zich vervreemden. Hij zou met één slag veel sympathie verspelen.

De woorden van mr. Geertsema heb- ben overigens niet veel indruk gemaakt op de andere fracties en op de staatsse- cretaris. Uit de woorden der overige sprekers was op te maken, dat er voor uitbreiding van de adviesbevoegdheid van de SER wel een meerderheid te vinden is.

De Eerste Kamer heeft het wetsont- werp goedgekeurd tot instelling van de gemeente Noordoostpolder en tot voorlopige indeling van die gemeente bij de provincie Overijssel. Alleen de liberale mr. baron De Vos van Steenwijk kreeg op zijn verzoek aantekening, dat hij als tegenstemmer beschouwd wilde worden.

Het bezwaar van het VVD-Kamerlid was, dat door deze voorlopige indeling het denkbeeld om van het drooggevallen IJsselmeergebied een twaalfde provincie te maken, in gevaar wordt gebracht. Als de Noordoostpolder eenmaal bij Over- ijssel is ingedeeld, zal het volgens hem veel moeite kosten om deze provinciale band weer los te maken.,

Daarom wilde hij ook met een voDI·lo- pige provinciale indeling wachten, totdat de inpoldering verder is gevorderd. Doet men dat niet en begint men thans reeds met voorlopige indelingen dan ontstaat het gevaar, dat het mooie werk van Lely uit elkaar wordt gescheurd om te vol- doen aan de wensen van de besturen der omliggende provincies.

H !,\!STER TOXOPEUS .... .. bezwarrn .. ... .

De minister van binnenlandse zaken, mr. Toxopeus, zag echter in een ai- wachtende houding grote bezwaren.

Vooral woog het hem zwaar, dat de bevolking van de Noordoostpolder zon- der provinciale indeling niet kan deelne- men aan het verkiezen van Staten-leden en dus ook geen invloed heeft op de sa- menstelling van de Eerste Kamer. Bo- vendien legde de minister er de nadruk op, dat op deze voorlopige indeling in een later stadium in volle vrijheid te- ruggekomen kan worden.

lAdvertentie}

Redelijke verantwoording

in denken en doen, ziehier één van de hoofcleisen, die het liberalisme èn het moderne humanisme de mens voortdu- rend stelt. Tal van buitenkerkelijke libe- ralen gaven de afgelopen jaren blijk van de behoefte om zich niet alleen in poli- tiek opzicht maar ook binnen het kader van een genootschap op geestelijke grond- slag te bezinnen in een wereld vol onze- kerheid en dreigingen.

Voor u bestaat die gelegenheid eveneens.

Inlichtingen HUMANISTISCH VERBOND Oudegracht 152, Utrecht.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

'men ^Schrijft

NIEUW-GUINEA Olll

Mr. W. S. N. A. Gorter te 's-Graven- hage, antwoord als volgt op de opmer- kingen van de heer A. W. G. Boele van Hensbroek:

De beschouwing van de heer Boele van

~nsbroek in de aflevering van 18 janu- ari j.l. van dit blad naar aanleiding van een verslag in de aflevering van 4 januari over de voordracht, die ik voor de afd.

Den Haag van de J.O.V.D. heb gehouden, geeft mij de gelegenheid tot enige preci- sering en verduidelijking van mijn denk- beelden en ik ben de heer Boele van Hensbroek hiervoor erkentelijk.

Inmiddels had ik reeds de gelegenheid een nadere uitwerking van mijn opvatting ter kennis van de lezers van Vrijheid en Democratie te brengen en wel in een artikel opgenomen in de aflevering van 11 januari. Me;1 heeft daarin kunnen le- zen, dat een van de voorwaarden, die ik mij voor de souvereiniteitsoverdracht denk, bestaat in de uitoefening door Ne- derland van een •aantal souvereiniteits- rechten van Indonesië in Nieuw-Guinea onder dekking van de Nederlandse mili- taire macht gedurende een overeen te komen tijdsduur. Daarmede heeft Neder- land t8vcns een onderp2.nd in handen voor de juiste uitvoering van de te tref- fen overeenkomst. Deze omstandigheid is echter niet de reden, waarom ik deze

voorv.~aarde in overweging heb gege- ven, maar zij kan een reden tot gerust- stelling voor de sceptici zijn.

Gedurende lange tijd heb ook ik zeer afwijzend gestaan tegenover de geest van de huidige leiders in Indonesië, getuige mijn artikelen in de afleveringen 17 sep- tember 1960 en 25 februari 1961. Twee omstandigheden hebben mij echter onder de werking van bepaalde beginselen, die ik hier onmogelijk kan uiteenzetten, tot de overtuiging gebracht, dat mijn inzicht een nadere ontwikkeling en wijziging moest ondergaan. De eerste omstandig- heid was de zekerheid, dat door het ver- schijnen van de atoombom een oorlog op enigszins grote schaal in de wereld on- mogelijk was geworden en de tweede om- standigheid was dat de leiders en bevol- king van de ex-koloniale z.g. onderont- wikkelde gebieden practisch onbereik- baar zijn geworden voor de traditionele Europese geest, daaronder begrepen het traditionele christendom. Onder deze om-

standigheden was een principiële bezin- ning nodig, wilde de Europese geest niet op zichzelf worden teruggedrongen. Aan deze nieuwe geest heb ik uitdrukking menen te moeten geven in het artikel getiteld "Vox clamantis in deserto" in de aflevering van 29 juli. De titel wilde la- ten blijken, dat ik mij béwust was voor- lopig "alleen" te staan in mijn opvattin- gen n.l. als een stem des roepende in de woestijn.

Ik zie Westelijk Nieuw-Guinea, ook al zou het met Australisch Nieuw-Guinea worden samengevoegd, niet als een ho- mogeen land, dat binnen afzienbare tijd de bestuurskracht, de economische kracht en de militaire kracht kan opbrengen om zich, desnoods met hulp van bondgenoten, zelfstandig te handhaven. En daarmede geloof ik, dat men de leiders van Weste- lijk Nieuw-Guinea geen dienst bewijst met hen op te voeden met de Illusie dat zulks wel mogelijk is. In dat verband kan het begrpi van "territoires dont les popu- laUons ne s'adminlstrent pas eneare com- plètement elles-mêmes" van artikel 73 van het handvest der Verenigde Naties (ik bezit momenteel slechts 'n Franse tekst) slechts in beperkte zin op Westelijk Nieuw-Guinea toepasselijk zijn, want het gaat hier om een gebied, dat zichzelf slechts gedeeltelijk zal kunnen besturen bij gebrek aan krachten, nodig voor een souverein bestuur. Nederland zal Weste- lijk Nieuw-Güinea dus slechts moeten op- voeden in een geest van een zekere auto- nomie.

Wanneer wij verder 't politieke ln·acht- veld In Zuid-Oost-Azië-Australië bezien, ontwaren wij slechts twee mogendheden die voor de souvm·einiteit ovel' Westelijk Nieuw-Guinea in aanmerking komen, n.l.

Indonesië en Australië. En dan valt Australië als land met een blanke bevol- king onmiddellijk af en ook omdat het niet krachtig te kennen geeft de souve- reiniteit over Westelijk Nieuw-Guinea te will enbezitten. Tot nu toe heeft Austra- lië 't rustig aan Nederland overgelaten de kooltjes uit het vuur te halen en deze houding kan dit land te elfder ure niet wijzigen, ook niet met het oog op zijn militaire belangen, want het gaat om dieper dingen. Blijft voor de souvereini- telt over Westelijk Nieuw-Guinea slechts over Indonesië. Ik meen, dat een Nieuw- Testamentische liefde voor feiten en om- standigheden slechts tot deze gevolgtrek- king kan leiden.

.. .. .. ..

Wat blijft er nu nog over van ct;' ver- plichtingen van Nederland? Slechts de verplichting, te trachten zo lang mogelijk de opvoedende werking uit te oefenen, die het handvest der Ver. Naties ons voorschrijft en ik meen op de beste ma- nier daarop aan te sturen met een ana- lyse van de toestand, die in plaats van de

recht~n, de belangen der drie betrokken partijen op de voorgrond plaatst en daar- bij de waarden van de tegenstander zoekt. Vertrouwen kan slechts uit een diepere waardering worden geboren en van deze weg zou ik me noch door drei- gementen, noch door militaire speldeprik- ken willen laten afbrengen. Zonder een soort voorwaarde als door mij bedoeld zou ik de souvereiniteit over Westelijk Nieuw-Guinea niet aan Indonesië willen overdragen. Een volk, wiens leiders een belangrijk schip de naam van "Multa- tuli" hebben gegeven, moet op. de Neder- landse invloed prijs stellen en het is onze taak onverstoord te zoeken naar de emo- tionele en intellectuele weg om- de vorm te vinden, waarin die invloed door Indo- nesië opneembaar blijkt en niet met goed- kopere oplossingen genoegen te nemen.

Ik zeg niet, dat, indien die taak werd opgedragen aan hen, die aldus denken, wij zouden slagen. Slagen is een zaak van hogere bestiering. Maar er zou weinig verloren zijn met het te proberen en wel- Jicht veel te winnen. Men moet niet blij- ven aarzelen op logisch onverzoenlijke juridische uitgangspunten zonder een aan het gesprek voorafgaand synthetisch program.

Mr. W. S. A. N. GORTER

VERVAL VAN HET GEZAG?.

In nr. 658 van ons weekblad vraagt v.

M. aandacht voor een ook naar mijn over- tuiging zeer belangrijke facet uit onze huidige samenleving n.l. HET GEZAG.

In hetzelfde nummer laat onze. voor- treffelijke mr. H. van Riel een woord vallen: vervalssymptoom. De geladenheid van de woorden heeft een gelijke strek- king.

Als wij ons aan Frankrijk willen spie- gelen waar iedere student en iedere gene- raal meent te moeten optreden ... tegen het op democratische wijze gevormde GEZAG, dan kan dat beslist geen kwaad.

1 FEBRUARI 1962 - PAGINA I

De zwakte van de democratie bestrij- den begint voor een ieder door werkelijk voor de waarden van RECHT, VRI.J..

HElD EN GEZAG dagelijks in eigen handel en wandel te willen strijden.

Het onderwerp vervult velen met angst.

Teveel Nederlanders, die voor een naar hun inzicht belangrijke zaak PAL wilden staan, werden bestraft met brodeloosheid en vaak een slechte gezondhéid! Ik vraag me af: Leeft De Ruyter nog wel in ons en in onze jeugd? Inspireert zijn grootse houding niet meer zo? Worden wij door brommer en Pat Boonn helemaal gegere- pen? Gaat een oorspronkelijk karakter- vast volk door zijn verstedelijking qu;~.

karakter ten gronde?

Welke Nederlandse groeperingen heb- ben nog een erecode?

In menige omgeving moet geconsta- teerd worden... politie • geen gezag:, de kantonrechter ... geen gezag, enzo- voorts. Het lijkt wel of de voortdurende negativiteit moet zegevieren - omdat de enkeling, die objectief en rechtvaardig·

handelen wil en zo behandeld wil worden het niet aandurft. Er zijn inderdaad erg veel voorbeelden, die deze houding doen begrijpen.

Zou het niet zeer nuttig zijn - zelfs door vrijwillige cursussen ot anderszins, bescheiden een aanvang te nemen met het opleiden van karaktervaste specialis- ten bij politie, overheid en in het vrije bedrijf? En het is zo belangrijk, dat in- derdaad specialisten van node zullen zijn, als wij effectief in het dagelijks bestaan de poslvitelt willen doen voortgang vin- den. Problemen waar al niet.

Is karaktervast handelen niet veel be- langrijker, dan een uurtje Staatsrecht, CJ!f Frans?

Zelf ben ik enkele keren getuige ge- weest van de ontnuchterende wijze van het "gerechts-spel". Toevallig - neen, want was het niet de Tweede Kamer, die in een zeer grote stad, een Kantongerecht tot de orde riep? Sympthomatisch!

In dit bestek heeft het geen zin, met voorbeelden en zeer uitgebreid op een en ander in te gaan. Vast staat, dat ve- len zich weer moeten gaan realiseren, dat zij vooral in het dagelijks leven van alledag pal moeten staan voor de hogè waarden, die aan onze democratie ten grondslag liggen.

D.

(Advertentie)

Mej. Mr. M.M. F. van Everdingen, Laan van Meerdervoort 52, Flat 4, Den Haag, zoekt GOED TEHUIS voor haar HOND, -te groot voor haar flat. Reu, p.l.m. 8 mnd., bastaard airedale/herder, mooi, schran- der, aardig karakter en lief met kinde- ren. Tel. (070) 604803 (van 9-5 uur).

Voortgezet verslag van onze Land agteZwolle

Het onderwerp: "onderwijs aan meer begaafden'' veroorzaakte een levendige discussie

Na de broodmaaltijd met een warm croquetje was het VRAGENTIJD. Die tijd bleek te kort, maar men moet zo'n dag zorgvuldig indelen en onze voorzitster houdt daar stipt de hand aan.

De eerste vraag betrof het SPECIALISME IN DE KAMER, ENZ.

Volgens mevrouw Van Someren moet men in de eerste plaats een goed liberaal zijn, die onze beginselen kan uitdragen, maar is enige verdeling van deskundigheid wel gewenst, zonder die te ver door te voeren. Mevrouw Dettmeye'r, meer contra speciali- satie, zeide dat in grote fracties de bezwaren minder worden gevoeld, maar daar toch

ook zijn.

"Hoe denkt U over een eventuele AANVAL VAN DE RUSSEN?" Mevrouw Van So- meren, hierin geen deskundige, heeft van haar wel deskundige fractiegenoot Couzy gehoord, dat een aanvaller enige malen sterker moet zijn dan de aangevallene. Ook spreekt de aarcl van een volk mee. De Rus is van nature geen aanvaller. De derde vraag betrof de POLITIEKE PROPAGANDA VAN DE V ARA in radio en televisie, een oud chapiter. Een woordvoe,rder van de P.v.d.A. heeft gezegd: ·propaganda is geen voorlichting, en moet door de partij betaald worden. Maar wat doet de V ARA ...

Het onderwerp: onderwijs aan meer begaafden gaf een levendige discussie, waaraan o.a. de dames Mallinckrodt, dr.

Wibaut-van Gastel en dr. Hartgerink- Koomans deelnamen. Er zijn zowel méér als minder begaafden. Mevrouw Van So·

meren wenst apart onderwijs voor hen, want het is schadelijk voor hun karak- tervorming als zij hun schooltijd verluie- ren. Mejuffrouw Mallinckrodt vindt, dat zij hun tijd dan voor wat anders moeten gebruiken; dat is beter dan buiten de ge- meenschap te geraken.

Mevrouw Wibaut spt·ak qyer arbeiders- kinderen die naar het H.O. gaan. Als zij afstuderen kunnen zij uitstekende vak- mensen zijn, maar later in de maatschap- Pij op leidinggevende posten schieten zij weleens te kort. Er moet dus tegelijk een a~gemene ontwikkeling gegeven worden, d1e zij van huis uit niet krijgen. Mevrouw

Van Someren zei. dat dit o.a. zou kunnen geschieden door ruimere beurzen, waar- door zij ook aan de corpsen e.d. kunnen deelnemen.

Op welke leeftijd men moet bepalen ot een kind werkelijk bijzonder begaafd is?

Mevrouw Van Someren wil al halverwe- ge de lagere school een grote groep af- splitsen. Zij vindt een voorklasse met vroege selectie beter dan de brugklassen volgens de Mammoetwet, waar van alles heen kan gaan.

Mevrouw Hartgerink vertelde, dat in de hele stad Ottawa 48 kinderen uitge.

zocht en bijeengebracht waren. Zij zul- len 4 leerjaren in 3 jaar doorlopen en ko- men dan weer bij het gewone onderwijs terug.

Node stapte men van dit onderwijs- vraagstuk af.

Een volgende vraag was: als een vrouw

gevraagd wordt voor de gemeenteraa!l en zij weet daar niets van, wat moet zij dan doen?

De voorzitster vindt, dat als iemand een goed nuchter verstand heeft en on- dervinding van problemen buiten haar gezin (b.v. in het verenigingsleven) zij gerust op een candidatenlijst kan gaan staan. Zij moet zich dan verder ontwik- kelen o.a. door deelneming aan conferen- ties als de onze en die van de Vereniging van Raads- en Statenleden op 17 en 18 februari in Woudschoten.

Mevrouw Bier-Reitsma uit Nieuwer- kerk aan de IJsel vond dat Prov. Staten.

die streekplannen vaststellen moeten zor~

gen, dat de gemeenten tijdig mee kunnen praten. Volgens mevrouw Dettmeyer is er wel degelijk contact, maar misschien niet altijd voldoende. Mevrouw Bier ver.

telde ook van propaganda in haar afde- ling door middel van ballpoints, die veel nieuwe leden opleverde.

Tot slot sprak mevrouw Moll-Lips nog een kort woord over Nieuw-Gulnea, waarbij zij er de nadruk op legde, dat daar mensen wonen. Verder zei zij, dat de mannen wel willen blijven, maar om mogelijke moeilijkheden in de voedsel·

voorziening enz. moeten de vrouwen en kinderen weg kunnen gaan.

De vragentijd was om en daarmede het officiële gedeelte van de bijeenkomst. De presidente dankte allen, die aan het wel- slagen hadden meegewerkt en deelde attenties uit aan de drie spreeksters en aan mevrouw L. Hollander-Buitendorp, die met het werkcomité zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt voor de re- geling van deze dag,

In een korte causerie door mej. Kante- man, adjunct-directrice van de NV Men-

Copie voor de:z:e rubriek te :z:en- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

ko te Enschede, werden wij gewezen op de grote evolutie in gewoonten, veroor- zaakt door andere woon- en levenswij- zen, waardoor wij de hele dag door an- deren gezien worden. De kleding moet ge- makkelijk zijn, niet kreukelend, liefst verwisselbaar.

De fabrikanten moeten llhjaar vooruit denken. De daarop volgende mode-show toonde ons vele mooie stoffen, modern bewerkt katoen en kunststoffen zoals ace- taat. Het was een aardig slot aan een zeer geslaagde dag.

Een woord van dank aan mevrouw De Vries- van der Hardt Aberson, de Hen- gelose wethouder voegen wij hier van harte bij. Zij trad niet alleen als spreek- ster op, maar was ook voorzitster van het comité van voorbereiding, dat alles be- dacht heeft en van het werkcomité, dat alles zo voortreffelijk ten uitvoer heeft gebracht. Allen hebben eer van haar werk.

En nu hopen wij dat de andere steden in het Noorden en Oosten elkaar zulle111 verdringen om het Zwolse voorbeeld t•

volgen.

J.H.S.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 1 FEBRUARI 1962 - PAGINA 4

Prof. Röling op het vredespad

Gevaarlijke voorlichting voor V.P.R.O.-microfoon Op grond van de bej,-alingen van de nieuwe Provinciewet zullen de zeteltallen in de Provinciale Staten bij de komende Statenverkiezingen met totaal 75 worden verhoogd.

(INGEZONDEN) Op Tweede Kerstdag 1961 sprak de

Groningse hoogleraar in straf- en volke- renrecht, professor mr. B. V. A. Röling, over het onderwerp: "Vrede op onze Aar- de?". Zijn boeiende betoog achten wij op bepaalde onderdelen dermate gevaar- lijk en misleidend dat een weerwoord ons gewenst lijkt, temeer omdat prof.

Röling zijn politieke visie voor de VPRO -microfoon ten beste gaf. Wij geven on- ze kritiek aan de hand van het VPRO- stencil No. 714.

Op p. 3 lezen wij: "Rusland was beter dan wie ook op de hoogte van de Ja- panse vredespogingen. De Russen wisten, dat de bommen (op. Hirosjima-v.R.) niet nodig waren om Japan tot capitulatie te brengen." "In de Pelgrin1stocht der mens- heid", deel V p. 274, schrijft prof. dr.

C. D. J. Brandt: "De conferentie van Potsdam (juli 1945-v.R) deed aan de Japanse regering een uitnodiging toeko- men om met het Duitse voorbeeld voor oged. de volmaakt hopeloos geworden strijd te staken en land en volk verdere verwoesting te besparen. Deze uitnodiging bleef echter voorlopig zonder antwoord uit Tokio.

Toen werd op 5 augustus de eerste atoombom uitgeworpen".

Dan spreekt professor Röling op p. 4 over "de tegenwoordige arrogante Duitse politiek van de verontrustende Duitse eisen": Wij achten het hoogst ongepast, dat een dergelijke insinuatie jegens een bondgenoot gelanceerd wordt zonder eni- ge poging, deze insinuatie met feiten te staven.

Op dezelfde pagina meent prof. Röling de politieke houding van het Westen tav het Sovjet-Blok als volgt te moeten kenschetsen:

"De volstrekte zwart-wit tekening, die in het Westen gebruikelijk is .. " Hier- van is geen sprake. De politici en jour- nalisten van het Westen trachten de oog- merken van het Sovjet-blok te doorgron- den op een wijze die vaak alle respect verdient.

Zonder twijfel zijn er zwart-wit teke- naars, maar evengoed waarnemers, die

zonder de bedreiging, die uit- gaat van Rusland en vooral van China, uit het oog te verliezen - oog hebben voor nuances. Lieden, die het commu- nisme ophemelen, mogen in het Wes- ten vrijelijk hun gevaarlijke opninies via de pers kenbaar maken, omdat de Wes- terse democratieën de dwaling niet AM

STALEN MEUBELEN

GISPEN

CULEMBORG

willen onderdrukken, maar in volle vrijheid willen laten voortwoekeren, ver- trouwende, dat het gezonde verstand in de burgerij voldoende krachtige afweer- stoffen opbrengt tegen leugenachtige propaganda.

Tenslotte maakt prof. Röling enige op- merkingen over de Nederlandse Nieuw- Guinea politiek. Zo schrijft hij op p. 5 het volgende: "Nadat de zwaarste klap- pen gevallen waren (Frans Indo-China, Kongo etc. -v.R.), bleven vaak restant- problemen over, zoals bij ons Nieuw- Guinea waarop zich alle spijt en wre- vel richtte om de verloren posities .

Onze Nieuw-Guinea-politiek was kort- zichtig. en rampzalig, slechts geschikt om ons van Azië te vervreemden en het communisme in de kaart te spelen.

Prof. Röling geniet in ons democra- tische vaderland de vrijheid; om - te- gen een goede gewoonte in - het ver- standige en moreel hoogstaande rege- ringsbeleid tav Nieuw-Guinea in de rug aan te vallen op Tweede Kerstdag. Het zelfbeschikkingsrecht van de Papoea's is hem blijkbaar even weinig waard als de hoofdredacties van "Trouw" (Sic), Han- delsblad, NRC en de Rijkensgroep.

Dit valt niet te verwonderen, wanneer men met verbazing gelezen heeft wat de Volkerenrecht-hoogleraar te Gronin- gen over recht heeft gedebiteerd in de aanvang van zijn rede: "In zijn meest in- dringende zin betekent vrede: het ,.ge- zamenlijk leven in gerechtigheid". Daar- van kan voorlopig in onze wereld geen sprake zijn, want de volken op aarde hebben verschillende opvattingen over de vraag wat de gerechtigheid inhoudt.

De ondervoede volken in de Afro-Azia- tische wereld hebben daar andere op- vattingen over dan de weldoorvoede volken van Europa en Amerika".

Prof. Röling schijnt niet te beseffen dat recht niets te maken heeft met wel7 gevulde of lege magen. Omdat het volk van Soekarno een lege maag heeft, kan het daarom geen rechten doen gelden op Nieuw-Guinea, dat het volk van De Quay met een volle maag als tijdelijk mandaat-gebied van de VN tot zelfbe- schikkingsbekwaamheid wil opvoeden.

Dat een hoogleraar in het Volkenrecht zo relativistisch over "Recht" spreekt, achten wij hoogst bedenkelijk,

Bedenkelijk achten wij het tenslotte, dat de politiek neutrale VPRO op Twee- de Kerstdag haar microfoon beschikbaar stelde voor een dergelijke Kerstbood- schap met onmiskenbaar politiek-dema- gogische trekjes.

Dr. P. D. van Roijen

!

Deze zetelvermeerdering is gebaseerd op de toeneming van de bevolking.

Wij geven hieronder een overzicht van de aantallen zetels, waarop iedere provinvie thans recht zal krijgen.

Provincie Oude zetels Nieuwe zetels Vermeerdering

Groningen 45 51 6

Friesland 50 51 1

Drenthe 35 47 12

Overijssel 47 59 12

Gelderland 62 67 5

Utrecht 41 55 14

Noord-Hadland 77 79 2

Zuid-Holland 82 83 1

Zeeland 42 43 1

Noord-Erabant 64 71 7

Limburg 45 59 14

Totalen ··· ^{590 665 75}

l !

~ ... ~~~~~~~

ONS VERKIEZINGSFONDS

Van de heer J. V. te E. ontvingen wij een bedrag van .f l 0.- voor ons verkiezingsfonds, waarvoor onze hartelijke dank ¹

LOGIES ALGEMENE VERGADERING

Afgevaardigden van afdelingen kunnen zich voor logies in de nacht van 9 op l 0 maart a.s. te Leeuwarden wenden tot mevrouw S. Algra-Hoekstra, Nachtegaalstraat 5, Leeuwarden, tel. 05100-24393.

VERGADERING TE BODEGRAVEN

Op woensdag, 7 februari a.s., %al des avonds om 8 uur, in Hotel van Haaften, Brugstraat 15 te Bodegraven een bijeenkomst worden gehouden.

In de%e bijeenkomst %al door drs. F. J. Hooftman, lid van het dagelijks bestuur van de Kamer-Centrale leiden der Partij en lid van de gemeente- raad van Gouda, een korte inleiding worden gehouden over het onderwerp:

"De V.V.D. en de gemeente-politiek".

No de%e korte inleiding %al er ruime gelegenheid %ijn om met elkaar van gedachten te wisselen.

Met het oog op de dit jaar op 30 mei a.s. te houden gemeenteraadsverkie-

%ingen %al tijdens de%e bijeenkomst getracht worden te komen tot oprich- ting van een afdeling Bodegraven der Partij.

VERENIGING VAN STA TEN- EN RAADSLEDEN

Ook Leiderdorp heeft een ei9en afdeling

De leden wordt ver%ocht tot nader order alle correspondentie in%ake het Bureau voor Gemeentepolitiek en "Provincie en Ge- meente" te richten aan het Algemeen Secretariaat van de V.V.D., Koninginegracht 61, 's-Gravenhage.

Op 18 januari jl. heeft op initiatief van een comité, bestaande uit enkele leden van onze partij, die te Leiderdorp of di- recte omgeving wonen, in het Dorpshuis aldaar een samenkomst plaatsg,evonden met als voornaamste doel te komen tot een oprichting van een afdeling.

Bij het verscheiden van de heer J. M. Peters

Volksvertegenwoordiger met moed en karakter

Met nu wijlen de heer J. M. Peters, het lid van de Tweede Kamer voor de K.V.P.

dat op zo tragische wijze om het leven is gekomen, hebben wij menigmaal van mening verschild.

Voor zijn persoon bestond ook in onze kring echter altijd de grootste hoogachting en allen, die hem gekend hebben, zullen hem in eerbied en vriendschap herden- ken.

Wij laten hier gaarne een "Parlemen- taire Notitie" uit het Algemeen Handels- blad volgen, waarin zo duidelijk zijn moe- dige optreden in de oorlogsjaren tot uiting kömt.. -

* * * .

Aan het vuurpeloton nog juist .ont- snapt, maar aan de verkeersmaloch ten

offer gevallen. · . -

Zo zou men - aldus de schrijver in het Handelsblad - het levensverhaal kunnen samenvatten van de toen 35-jarige Jan Peters uit het Limburgse Echt, die in 1943 als aanvoerder van een verzetsgroep ge- allieerde piloten en gevluchte krijgsge- vangenen over de grens smokkelde en die in het najaar van 1944 herhaaldelijk over de frontlinie trok om de Amerikaan- se bevrijders militaire gegevens te ver- schaffen.

Zonder vrijgeleide van een van die lochten naar Nederland terugkerend,

werden hij en zijn metgezellen bij het oversteken van de Maas door een geal- lieerde patrouille gegrepen en voor een Franse kapitein geleid.

Het was een verwarde en gevaarlijke situatie in die dagen, waarin vriend en vijand op de grillige frontlijn in het zui- den vlak tegenover elkaar stonden. Men geloofde zijn verhaal niet en een krijgs- raad te velde sprak het doodvonnis over hem uit.

Toen hij voor het vuurpeloton zou worden geleid, ontstond er toch enige aarzeling: als het toch eens waar was wat hij vertelde .... ?

Men zond hem, overeenkomstig zijn dringende verzoeken, door naar het Ame- rikaanse hoofdkwartier in Maaseik, waar de - bijna noodlottige - vergissing spoe- dig bleek.

Bij K.B. van 27 oktober 1951 (in deze zaken gaat men niet over één nacht ijs) werd de heer J. M. Peters, die inmid- dels reeds vijf jaar lid was van de Twee- de Kamer, benoemd tot ridder vierde klasse der Militaire Willemsorde.

In de toelichting bij dit K.B. kan men o.a. lezen, dat toen de geallieerden hem, als commandant van de OD-groep Roos- teren, wegens de gevaren verzochten het dorp Roosteren te ontruimen, hij dit wei- gerde en mededeelde, "desnoods alleen

met zijn groep te blijven standhouden'', waarna van ontruiming werd afgezien.

"Door deze geest van onverzettelijk- heid" - aldus de toelichting -"wist hij steeds een nauwelijks 40 man tellende groep tot de uiterste krachtsinspanning te brengen. In het bijzonder gedurende de frontdienst van 31!2 maand bij Rooste- ren, waarvoor hij loffelijke getuigenissen van de geallieerde bevelhebbers in dat gebied verwierf".

Na de bevrijding werd de heer Peters tijdelijk burgemeester van hetzelfde Roos- teren, dat hij niet had willen prijsgeven.

In 1946 voor de KVP in de Kamer gekomen, voerde hij, als onderwijsspecia- list, de strijd sindsdien op het parlemen- taire vlak. Een strijd met minder risi- co's maar waar nodig even onverzette- lijk door hem gevoerd als die aan de frontlijn van 1944.

Enkele jaren geletien d~ed de heer Pe- ters een noodlottige val, waarbij zijn been werd verbrijzeld, mam· zijn taaie levens- kracht deed hem het moeilijke en pijn- lijke werk der chirurgen doorstaan en na vele maanden zag men hem in de Ka- mer terug.

Als slachtoffer van een verkeersonge- luk, heeft de dood hem thans verrast.

Een moedig man en een man van ka- rakter is aan de Kamer ontvallen.

Een eigen afdeling of niet?

Tot grpte verrassing van het initiatief- comité gaven, behoudens de gasten en de . reeds aanwezige VVD-ers, alle overige . aanwezigen zich als lid op!

De aanwezige gasten, (Mevrouw Smits- Witvliet en de heer Brouwer, resp. voor- zitster en secretaris der Kamercentrale Leiden) waren over het verloop van de

· avond en vooral over het resultaat daar- van zeer enthousiast en zegden alle mo- gelijke hulp toe om de "jonggeborene"

zo spoedig mogelijk tot een "flinke knaap" te doen uitgroeien. Er zal nog wel enig werk moeten worden verzet al- vorens "Leiderdorp" een sterke afdeling in Zuid-Holland zal vormen, maar dat het aan lust tot aanpakken daar niet ont- breekt, daarvan getuigde de oprichtings- bijeenkomst op 18 januari!

Studiebijeenkomst te Haarlem

De afdelingen Haarlem, Bloemendaal, Heemstede en Zandvoort houden een stu- diebijeenkomst op dinsdag 6 februari a.s om acht uur in de nieuwe bovenzaal van Café Restaurant "van Aken", Baan 1 te Haarlem Ir. R. Dufour te Aerdenhout, fractie voorzitter van de V.V.D. in de Provinciale Staten van Noord Holland zal een inleiding houden over het on- dexwerp: De taak der Provinciale Staten.