De Partij van de Arbeid

en

De Partij ^van de Arbeid

Zaterdag 1 april 1961 - No. 628

Prettige paasdagen!

biedt zich aan

Socialisti·sclte oppositie bl-ijkbaar. toch niet zo voordel i~:·!

D

gouden bergen bleken niet meer dan hoopjes waardeloze sintels.

De regelmatige vooruitgang van de VVD sedert 1948, uitmondend in de eclatante liberale overwin- · ning van 1959, had· de Partij van de Arbeid in verwarring gebracht.

In socialistische kringen maak- te men zichzelf wijs, dat de VVD deze grotè en voortdurende voor- uitgang slechts te danken had aan haar positie van oppositiepartij.

De VVD, zo was de illusie, was alleen maar een vergaarbak van ontevredenen geworden.

vVmmeer de VVD in de regering kwam en de Partij van de Arbeid in de oppositie, zouden de rollen worden omgekeerd. Dan zou de beurt zijn aan de ·Partij van de Arbeid om de oppositie-vruchten te plukken.

Daarom werd van de eerste dag af het Kabinet-De Quay den volke afgeschilderd als een troep poli- tiek onmondige onnozelen, die al- les verkeerd deden en niets posi- tiefs tot stand wisten te brengen.

H

De socialistische gedachtengang ging mank aan twee ernstige fou-

ten. ·

De eerste was, dat zij over het hoofd zag, dat oppositie alleen dan succes heeft wanneer zij haar voedingsbodem vindt in de publie- ke opinie en steunt op de reële feitelijke situatie.

Die feitelijke situatie was, dat men de kloof tussen de confessio- nelen en de socialisten, in het bij- zonder op het financieel-econo- mische terrein, steeds breder en dieper had zien worden. Dat de compromissen steeds moeizamer tot stand kwamen en conflicten in de Kamers aan de orde van de dag waren. Dat steeds meer zaken uit- gesteld en ongeregeld bleven en ten slotte dan maar voorlopig in de ijskast werden geplaatst.

· De kiezers waren de steeds weer- kerende Kabinetten-Drees beu ge- worden en snakten naar verande- ring. Daarom was de oppositie van de VVD geen opgeschroefde zaak, maar een doelbewuste politiek, wel- ke een niet onbelangrijk deel van ons volk duidelijk aansprak.

Daarom ook werd de uitspraak van prof. Oud, vóór de verkiezin- gen gedaan, dat de VVD in de komende parlementaire periode in geen geval zou zitting nemen in een Kabinet, waaraan ook socialis-

ten zouden deelnemen, door tien- duizenden terecht gezien als een forse stoot tegen een tot in haar grondslagen vermolmde construc- tie.

D

Zij konden nog steeds niet gelo- ven, dat de gewijzigde economische omstandigheden en de verbeterde sociale verhoudingen aan het socia- lisme in feite zijn vaste basis heb- ben ontnomen. Zij wilden niet zien, dat met name het jaarlijks groei- ende contingent jongere kiezers, ook de geschoolde arbeiders onder hen, voor de socialistische leuzen en doelstellingen niet meer konden warm lopen.

Zelfs het feit, dat deze zelfde tendens zich in vrijwel alle landen van West-Europa openbaarde, was nog slechts voor enkelen onder hen een waarschuwing, dat het socia- lisme in deze landen zijn hoogte- punt voorbij is.

Slechts in België, nationaal ge- teisterd door tegenslagen en ram- pen, heeft het socialisme zich bij de jongste verkiezingen dooreen genomen weten te handhaven, al moet hier de vooruitgang van de radicale groepen van links en rechts ook voor de socialisten wel een waarschuwing zijn, dat revo- lutionair optreden als bij de politie- ke stakingen van enkele maanden geleden, de democratie ondermijnt en het radicalisme naar beide zij- den versterkt.

Dat de Belgische liberalen, ver- rijkt met een toename van meer dan 60.000 stemmen, deze stem- menwinst wel in de provinciale raden normaal in zetelwinst zagen omgezet, maar n i e t in de Kamer en Senaat, toont hoezeer zij gelijk hadden, toen zij herziening van de Belgische Kieswet als eis voor hun deelnemen aan het Kabinet-Eys- kens stelden. Een eis, welke wel werd ingewilligd, zelfs schriftelijk vastgesteld, maar nochtans niet ten uitvoer gelegd, zodat onze Bel- gische geestverwanten wederom slachtoffer van deze Kieswet zijn geworden.

* * *

'XTij hebben er~geen behoefte

"l' l' aan, eerst de verkiezings-

winst van de oppositie te oogsten", aldus mr. Burger in zijn openings- rede op het Congres van de Partij van de Arbeid in Rotterdam.

Deze woorden, in een diploma- tieke vorm, bevestigen hetgeen wij in de aanvang reeds schreven. De Partij van de Arbeid is gedesillu-

sioneerd door het steeds duidelijker echec van haar oppositie.

Mr. Burger moge desondanks ook op dit Congres nog eens gesug- gereerd hebben, dat het Kabinet- De Quay het niet "doet" bij het Nederlandse volk, in zijn hart weet hij wel beter en daarom wil de Partij van de Arbeid zo snel moge- lijk van de oppositie af.

De nieuwe loonpolitiek - hoe- zeer nog onvolmaakt - bracht in feite voor de eerste maal voor vele honderdduizenden reële salarisver- beteringen tot stand, welke niet, als vroeger, door prijsstijgingen welke het voordeel van de hogere lonen weer ongedaan maakten, op de voet werden gevolgd.

Aan de volledig in een impasse geraakte huurblokkering van het Kabinet-Drees werd resoluut een einde gemaakt.

Een belastingverlaging in de in- komenssfeer werd vastgesteld en zal worden ingevoerd zodra de con- juncturele omstandigheden dit ge- dogen.

Nieuw Guinea werd uit de ijskast gehaald en een logische en conse- quente bestuursvorming werd doorgevoerd, welke onze nog altijd moeilijke internationale positie in de buitenlandse publieke opinie nochtans aanzienlijk heeft ver- sterkt.

Op het gebied van de waterstaat werden jarenlange "knopen" als de kwesties van de Lauwerszee en van de Amsterdamse tunnels door- gehakt.

De politiek van industrialisatie, van stimulering van het particulier initiatief op ieder terrein en van de (Vervolg op pag. 4)

0 I~AA T ,.,MIJ" ER IN

NIEUWE FINANCIELE VERHOUDING RIJK-GEMEENTEN

I n weerwil van een aantal niet op- geheven bezwaren heeft de Tweede Kamer vorige week met algemene stem- men het wetsontwerp aangenomen met een nieuwe regeling van de financiële verhouding tussen Rijk en Gemeenten.

Ogeveer 600 gemeenten zullen er ge- leidelijk financieel beter van worden;

over vijf jaar gezamenlijk ongeveer 70 miljoen gulden. De gemeenten, die er financieel op achteruitgaan, zullen pas geleidelijk na 1966 dat nadeel onder- vinden. Zij krijgen nog vijf jaar een garantie-uitkering. Het is waarschijnlijk, dat in die tijd de regeling nog eens wordt aangepast aan gebleken bezwa- ren.

De PvdA diende een amendement in tot verhoging van het percentage der rijksbelastingen, dat wordt afgedragen aan de gemeenten, van 12,70 .tot 13,50.

Minister Zijlstrà (Financiën) wilde daar- van niet weten.

Hij stond op het standpunt, dat als men de particulieren niet zwaarder wil be- lasten, een verhoogde uitkering aan de

gemeenten alleen ten koste kan gaan van het Rijk. De begratingspositie van het Rijk, dat zijn uitgaven evenzeer moet beperken als de gemeenten, laat dat niet toe. Indien het amendement zou worden aangenomen, zou dat de nieuwe rege- ling ernstig in gevaar brengen omdat dan intrekking van het wetsontwerp zou moe- ten worden overwogen.

Bij intrekking van het wetsontwerp zou de toestand van subjectieve uitke- ringen gehandhaafd blijven, die een zui- nig beheer allerminst in de hand werk- ten. De toestand van onzekerheid voor de gemeenten omtrent de hoogte van de uitkeringen zou dan voortduren, terwijl de nieuwe regeling juist zekerheid wil scheppen door het hanteren van objec- tieve maatstaven.

Met 46 tegen 58 stemmen werd het so- cialistische amendement verworpen.

Vóór stemden PvdA, PSP, CPN en drie leden van de KVP.

Flitsen van het

Binnenlwf

l

De PvdA kwam daarna ook nog met een amendement, dat de strekking had de uitkeringen aan de gemeenten te ver- groten door verhoging van het bedrag per inwoner. Ook dat amendement werd verworpen, evenals diverse andere wij- zigingsvoorstellen. Slechts op onderge- schikte punten werden enkele amende- Inenten aangenomen. Nu en dan moest de vergadering even worden geschorst voor beraad· binnenskamers tussen de minister en de Kamerleden. De materie is zeer ingewikkeld.

* * *

J n het debat is herhaaldelijk hulde gebracht aan het werk van de com- missie-Oud, die de nieuwe regeling heeft voorbereid. Omdat prof. Oud voorzit- ter is geweest van die commissie had hij er de voorkeur aan gegeven zich niet te mengen in de discussies, hoewel hij de besprekingen wel voortdurend met belangstelling had gevolgd.

Hoewel hij er zich van bewust was, dat een adviescommissie een andere ver- antwoordelijkheid draagt dan de rege- ring, hadden sommige afwijkingen hem toch wel teleurgesteld. Zonder aarzeling gaf hij echter zijn stem aan het wets- ontwerp, niet alleen omdat het een aan- tal directe verbeteringen bevat, maar ook omdat het een einde maakt aan de on- bevredigende situatie waarin de ene noodregeling overging in de andere nood-

regeling. ·

Prof. Oud zag in het wetsontwerp in ieder geval een basis waarop kan wor- den voortgewerkt.

Hij zag dus in de loop van de tijd blijkbaar nog wel verbeteringen in het verschiet.

* * ..

1 n delaatste week voor het Paas- reces heeft de Tweede Kamer ook nog de begrotingen van de PTT, het staatsvissershavenbedrijf en het Zuider- zeefonds behandeld.

Onze geestverwant, de heer M. Visser, drong er weer op aan met spoed de mo- gelijkheid te scheppen dat de PTT zelf- standig leningen kan sluiten. Voor een eventuele draad-televisie vedangde hij van het begin af aan een streven naar een particuliere exploitatie. Het exploi- tatietekort van de draadomroep wordt immers voor 1961 alweer driekwart mil- joen gulden hoger geraamd dan de her- ziene raming voor 1960 aangaf.

Meer zekerheid door uitkeringen volgens algemeen geldende maatstaven • Bii eventuele draad-televisie levert het Riik geen toestellen • Onrust rond het staatsvissershavenbedriif in IJmuiden

• Minister Korthals laat zich niet overrompelen • Voor het eerst steun aan Humanistisch Verbond voor geestelijke verzorging in de werkkampen in de IJsselmeerpolders.

M. VISSER

... particuliere exploitatie ...

Voorts verzette de heer Visser zich te- gen een verlaging van de posttarieven als het daardoor veroorzaakte verlies zou moeten worden goedgemaakt door de winst op de telefoontarieven. In het al- gemeen, zei hij, zal er naar gestreefd dienen te worden elk onderdeel van de PTT "self-supporting" te doen zijn. Even- als een verlies acht hij ook een winst die uitgaat boven een noodzakelijke re- servering voor vervanging, niet accepta- bel. In het laatste geval zouden de ta- rieven immers hoger zijn dan nodig is.

* * *

Minister Korthals zette uiteen dat

· bij het huidige stelsel van staats- financiering de aanzienlijke winsten van de PTT nodig zijn om de grote investe-

ringen maar enigszins te kunnen· bijhou- den. Dat lukt niet eens geheel.

Voor zelfstandige leningen van de PTT op de kapitaalmarkt zou de status van het bedrijf moeten worden gewij- zigd. Begrijpelijk is de teleurstelling dat tot dusver aan de nieuwe status, waar- over al jaren wordt gesproken, niet is toegekomen kunnen worden.

Er is dit jaar echter een element naar voren gekomen, zei minister Korthals, dat niet kan worden verwaarloosd. Ver- schenen is het rapport van de commis- sie-Simons, die het vraagstuk van de comptabiliteitswet heeft bekeken en die in het bijzonder ook haar aandacht heeft gegeven aan de positie van de staatsbe- drijven. Het is verstandig eerst af te wachten in welke richting wordt gegaan op grond van de aanbevelingen van de commissie-Simons.

* * *

Wat de draad-televisie betreft is het volgens de minister beslist niet de bedoeling dat de apparatuur van de zijde van de PTT ter beschikking zal wordim gesteld. Er zal bepaald geen sprake zijn van de exploitatie van staatstoestel- len. In de praktijk zullen dit jaar eni- ge proeven worden genomen met centra- le antenne-systemen. Het is de bedoeling, wanneer men zou doorgaan, het particu- liere bedrijfsleven zoveel mogelijk in te schakelen.

De teruggang van het aantal abon- nees op de draadomroep is thans, na jaren, tot stilstand gekomen. De studies ter verbetering van de situatie worden intensief voortgezet. Het is een probleem, waar ook de PTT-leiding eens gaarne zou uitkomen.

Goedkoper telefoneren in de stille uren, waarnaar de heer Visser had geïnfor- meerd, kan niet voor 1 mei a.s. ingaan, maar het zal zeker niet later worden dan 1 juli.

* * *

()ver het staatsvissershavenbedrijf té IJmuiden zijn nogal klachten ge- uit op grond van een rapport van de reders en de groothandel. Onze geest- verwant, de heer Visser, was van me- ning, dat slechts een klein deel van de

in het rapport aangevoerde argumenten het Ministerie van Verkeer en Water- staat aangaat en voorzover er van mis- standen sprake is, deze veeleer bij het bedrijfsleven zelf moeten worden ge- zocht.

Toch vond hij de gang van zaken in het geheel onbevredigend. Hij verzocht de minister zich nog eens te willen be- raden over een splitsing in een havenbe- drijf en een apart veilingbedrijf. Er is een rapport van het bedrijfsleven ver- schenen. Het verdient aanbeveling daar een rapport van een neutrale commissie tegenover te stellen, waardoor meer rust rond het staatsvissershavenbedrijf zou kunnen ontstaan.

* * :;,

D e aandrang tot instelling van een commissie van onderzoek was bij- na algemeen geweest, maar minister Korthals wilde daar niet voetstoots ge-

volg aan geven. Hij was wel bereid na- der overleg te plegen met de vaste Ka- mercommissies voor Verkeer en Water- staat en voor de Visserij.

Het zal in ieder geval eerst nodig zijn, zei hij, in de commissies precies uit de doeken te doen en inderdaad te ontle- den welke bezwaren juist zijn, welke be- zwaren zich richten tegen het bedrijfsle- ven zelf, welke bezwaren eventueel nog resulteren tegen het staatsvissershavenbe- drijf. Daarna kunnen wij dan nagaan of het nodig is maatregelen te nemen.

De uitspraak, dat het in IJmuiden een bende is, is natuurlijk van groot gewicht, maar te groter zou het gewicht daarvan zijn indien zij met voorbeelden zou wor- den geadstrueerd.

De organisatie van de groothandel heeft in . een adres aan de Kamer wel gepleit voor een apart havenbedrijf en een apart veilingbedrijf, maar de leden- vergadering heeft niet duidelijk blijk ge- geven daarmee in te stemmen. De be- langen en de inzichten van de diverse partijen lopen niet parallel. Er is geen eenstemmigheid tussen de werkgevers, maar ook niet tussen werkgevers en werknemers.

Voorshands kon minister Korthals niet zien, dat men tot een splitsing zou moe- ten overgaan, omdat de haven een orga- nisch deel uitmaakt van het veilingwe- zen zelf.

MINISTER KORTHALS . goedkoper telefone1·en ...

D e bewering, dat het veilingsysteem . ouderwets is, zou min. Korthals wil- len aanvaarden als hem wordt aange- toond, dat er elders een beter systeem is. Op de begroting staan gelden voor een electrisch mijntoestel.

Met de Kamerleden, die erover had- den gesproken, was de minister het ech- ter eens, dat onrust om een dergelijk be- drijf, al is deze misschien voor een zeer groot deel ten onrechte, onjuist is. In- dien het bedrijfsleven met concrete voor- stellen· wil komen, dan is hij gaarne be- reid het bedrijfsleven te ontvangen, maar laat het bedrijsleven dan het be- drijfsleven zijn en niet' een deel ervan.

Het is een ingewikkelde zaak. Het feit, dat omtrent de reële bezwaren zo wei- nig is gesproken, is misschien het be-

wijs, dat de behandeling in de Kamer niet de meest geschikte plaats is in eerste instantie.

Zou het niet de verstandigste weg zijn, aldus minister Korthals, alvorens tot enige beslissing te komen, dat ik met de vaste commissie voor Verkeer en Water- staat en met de vaste commissie ·voor de Visserij hierover in een commissieverga- dering nog spreek? Ik meen, dat, waar het hier een aangelegenheid betreft, die een vertrouwen, dat bestond en moet bestaan, heeft geschokt, wij de plicht hebben te bekijken of dat weer hersteld kan worden. Ik meen, dat wij hier met overleg moeten handelen. Een vergade- ring met de commissies zou een eerste stap daartoe kunnen zijn.

De Kamer is daarmee akkoord ge- gaan.

* * ^•l:

Bij de behandeling van de begroting van het Zuiderzeefonds heeft mi- nister Korthals meegedeeld, dat 25.000 gulden -is uitgetrokken voor de geestelij- ke verzorging in de werkkampen. De kerkelijke organisaties en ook het Hu- manistisch Verbond kunnen een bijdra- ge krijgen naar rato van het aantal aan- gesloten kampbewoners. De minister moest meedelen, dat weinig kampbewo- ners zijn aangesloten bij het Humanis- tisch Verbond.

Voor zijn optreden als minister werd er niets gedaan voor het Humanistisch Verbond, maar hij heeft gemaakt dat er wel iets gebeurt als er aangesloten le- den zijn.

Tot 18 april is de Tweede Kamer op Paasreces gegaan.

V. v.D.

9 SEPTEMBER

IN SCHEVENINGEN

25 SPECIALE TOEGANGSBEWIJZEN

V.V.D.-DAG

De eerste van deze 25 goud- bedrukte speciale toegangsbe- wiizen is door de voorzitter van de Landeliike Voorbereidings- commissie, de heer D. W. Dett·

meijer, op de feestavond van onze Algemene Ledenvergade- ring in het Rijnhotel te Rotter·

dam Amerikaans verkocht. De·

ze kaart bracht op f 216.-.

Thans ziin nog 24 speciale toegangsbewiizen beschikbaar, genummerd van 2 t/m 25. Deze goudbedrukte speciale toe·

gangsbewiizen geven teegang zowel tot de middag- als tot de avondbiieenkomst. De bezitters van dergeliike toegangsbewii·

zen kunnen rekenen op een spe·

ciaal voor hen ·gereserveerde plaats.

Wii wekken de Centrale- en afdelingsbesturen op één of meer van deze speciale toe·

gangsbewiizen bii het Alge·

meen Secretariaat aan te vra- gen en deze op hun ledenver- gaderingen volgens Amerikaans systeem aan hun leden te ver·

kopen.

De opbrengst van deze spe·

ciale toegangsbewiizen is be- stemd ter dekking van de grote kosten, verbonden aan onze V.V.D.-dag.

Wij rekenen op de medewer·

king van onze Centrale- en af- delingsbesturen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 1 APRIL 1961 - PAGINA I

Voortgezet verslag ;aarvergadering V. V'D. zn Rotterdam

Huishoudelijk gedeelte had een vlot verloop

Kritische analyse van mevrouw Schouu;enaar-Franssen ot·er het radiobestel

Wij vervolgen hiermede ons verslag van de jaarlijkse algemene vergadering van de partij te Rotterdam met een beknopte samenvatting van het behandelde in de huis-

houdelijke vergadering. ,

Bij monde van mej. Joh. H .. Springer uit Haarlem bracht _de notulencommissie, waarin verder zitting hadden dé heren G. ·J. Bettink (Haarlem) en G. J. van der Noordaa (Zwolle), verslag uit, waarna de notulen van de vorige jaarvergadering op 8 en 9 april 1960 te Hilversum werden goedgekeurd.

Tot leden van de nieuwe notulencommissie werden benoemd mej. A. C. Hoogendijk (Franeker) en de heren L. M. Brooshooft (Dirksland) en dr. M. C. Geerling (Rotterdam).

liet jaarverslag van de secretaris werd onder algemene bijval goedgekeurd, waarna de voorzitter 'de heer D. W. Dettmeyer dank bracht voor zijn goede zorgen, in welke lof ook de secretaresse mej. mr. M. van Everdingen en de verdere medewerlters van bet secretariaat deelden.

De penningmeester, de heer S. J. van den Bergh uit Wassenaar gaf vervolgens een toelichting tot de rekening en ver- antwoording en het financiële jaarverslag, :welke stukken werden goedgekeurd.

Mej. Van Everdingen deed voorlezing van het verslag van de commissie van voorlichting over de rekening en verant- woording van de penningmeester over het jaar 1960, bestaande uit de heren A. J.

Blijdenstein (Enschede), ir. B. H. ter Kuile (Hengelo) en ir. K. van der Pols (Rotterdam), waarna _de penningmeester décharge werd verleend.

Het dankwoord van de voorzitter aan het adres van de heer Van den Bergh vond algemene instemming.

Tot leden van de nieuwe kascommissie werden benoemd de heren ir. J. F. Fock (Zeist), C. M. Hage (Delft) en ir. K. J. C.

Kaars Sijpestein (Krommenie); tot plaats- . vervangende leden de heren J. J. de Mon- chy (Hengelo), J. L. Smid (Groningen) en dr. :. F. Karsten (Rotterdam}.

Na bespreking van- het beleid van het hoofdbestuur, dat de instemming van de vergadering· kon verwerven, kwam de rondvraag aan de orde, waarna de ver- gadering werd verdaagd tot zaterdag 18·

maart om 10 uur.

Openbare vergadering

Na heropening van de vergad~ring werd de heer prof. mr. P.J. Oud te Rotterdam als enig kandidaat voor het voorzitter- schap als zodanig herkozen verklaard. De vergadering toonde door een warm ap- plaus haar waardering voor deze bereid- willigheid.

Vervolgens legde de voorzitter de ver- klaring af, welke woordelijk in het vorige nummer werd opgenomen en w:S~arin hij aankondigde, dat hij voornemens is in 1963 als voorzitter van de partij af te treden.

Het radio- en televisiebestel

Terwijl de stembureaus naarstig bezig waren de uitslag van de verkiezing voor het hoofdbestuur vast te stellen, werden twee inleidingen gehouden over "het radio- en televisie bestel".

Mevr. drs. J. F. Schouwenaar-Franssen uit Bilthoven, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaai merkte op, dat men hier in een omgekeerde wereld verkeert, omdat het Eerste Kamerlid het eerst spreekt en het Tweede Kamerlid daarnaar luistert, terwijl voorts een outsider met gezond verstand het fundament legt, waarop de jongere zuster als insider, uiteraard eveneens met gezond verstand, voort bouwt.

Historisch gezien is de juiste volgorde van behandeling gekozen, namelijk eerst de radio en daarna de televisie. Het heeft stellig zin deze onderwerpen thans te bespreken, omdat zij door de verklaring van de staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, dè heer Scholten, weer ten volle actueel zijn ge- worden. Hij deed immers in de vergade- ring van de Tweede Kamer op 12 januari j.l. de verrassende mededeling, dat hij voornemens was een breed samengestelde commissie in het leven te roepen om het gehele complex van vraagstukken op- nieuw aan een onderzoek te onderwerpen.

Men kan zich indenken, dat de Tweede Kamer hiervan heeft opgekeken. Sedert 1953 is immers het ontwerp van een Omroepwet aan de orde, waarover in 1954 een voorlopig verslag werd uitge- bracht en eerst in 1959, door de toenmalige staatssecretaris Höppener de Memorie van Antwoord. Het ware dus mogelijk geweest, eventueel na het uitbrengen van een nota van wijzigingen, de openbare behandeling van dit wetsontwerp te laten volgen. De tegenwoordige bewindsman heeft echter de voorkeur gegeven aan een andere re- geling, waarin ook de televisie kan worden

opgenomen. .·

verwaarlozing van de vrije meningsuiting.

Dat men zou moeten uitgaan van het bestaan van omroeporganisaties ligt voor de hand, omdat er nog 'geen ander bestel aanwezig is.

Tijdens het debat over de begroting van 0., K. en W. in de Tweede Kamer heeft men de eerste reacties kunnen vernemen.

De PSP vond het jammer, dat de VPRO

stemming is deze, dat men liever had ge- zien, dat eerst de radio-omroep definitief wettelijk geregeld zou worden opdat men een beroep zou kunnen doen op prece- denten ten gunste van een analoge rege- ling van de t.v. op een later tijdstip.

Geen unanieme volkswil

De huidige situatie wordt dus geken- merkt door het ontbreken van enige re- geling bij de wet en het blijven steunen

Wegens periodieke aftreding van de heer mr. J. J. C. R. van der Bilt te Amster- dam, die zich niet herkiesbaar had gesteld wegens gezondheidredenen, werd de heer R. Th. J. Ie Cavelier te Amsterdam als enige kandidaat herkozen verklaard.

Hij meent voorts, dat het ontwerp- radiowet door de feiten is achterhaald, onder meer door de mogelijkheid van een derde programma via de F.M.-zenders.

Onder leiding van prof. Scholten zal nu een commissie, waarin naast politici ook deskundigen zitting zullen krijgen, het gehele complex van belangrijke vraag- stukken onder het oog gaan zien.

... En waarom mocht ik nie( mee naar de ledenvergadering . . . ?

De voorzitter bracht de heer Van der Bilt de dank van de partij voor zijn ver- dienstelijke arbeid als lid van •t dagelijks bestuur, waaruit men hem node ziet ver- trekken.

De heer Van der Bilt betuigde zijn erkentelijkheid voor deze waarderende :woorden en gaf de verzekering, dat hijo ten volle met de partij zal blijven mede- leven.

Aangezien de heer Ie Cavelier in het buitenland vertoeft zal hij schriftelijk van zijn benoeming in kennis worden gesteld.

Aan de orde was vervolgens de ver- kiezing van zeven leden van het hoofd- bestuur, van wie de heer Ie Cavelier naar het dagelijks bestuur is overgegaan en de heer ir. A. J. Engel te Velp zich wegens drukke werkzaamheden niet herkiesbaar heeft gesteld.

De voorzitter bracht de heer Engel, die van de oprichting van de partij af lid van het hoofdbestuur is geweest, dank voor zijn verdiensten als zodanig,

Hij stelde voorts voor dat de aftredende leden eventueel zullen worden herbe~

noemd voor de tijd van drie jaren. Moch- ten er meer dan twee leden in de niet- periodieke vacatures worden benoemd, dan zal bij loting worden aangewezen wie in 1964 zullen aftreden. ·

Aldus werd besloten.

Na de benoeming van de stembureaus en de gebruikelijke redevoeringen tot aan- beveling van bepaalde kandidaten, ging men over tot stemming.

Deze had tot resultaat, dat werden her- kozen de aftredende leden: mr. D. J. van

·Gilse te 's-Gravenhage, A. Nawijn te Olst, ir. L. G. Oldenbanning te Arnhem, ir. M.

if. Stoel Feuerstein te Goes, mej. mr. J. L.

M. Toxopeus Pott te Delfzijl, terwijl in de opengevallen plaatsen werden benoemd de heren mr. F •. Portheine te Leiden en .il.·. H. Vis te Doetinchem.

De (her)benoemden werden door de voorzitter gelukgewenst, nadat zij hadden

·VeL"klaard de functie te zullen aanvaarden.

De staatssecretaris heeft daarbij aan de commissie een aantal uitgangspunten meegegeven. Zo zal van het bestaan van omroeporganisaties worden uitgegaan, terwijl het VPRO-plan voor een zgn. na- tionale· omroep bij hem bezwaren ontmoet wegens de te sterk geforceerde eenheid, de te grote samenwerking op programma- gebied, onvoldoende garantie dat de ver- schillènde stromingen in ons volk tot aiting zullen komen en een te sterke

wordt losgelaten. De Pv.d.A .. voelde zich overrompeld en teleurgesteld en sprak van het ontwijken van het voeren van een beleid. De AR leek eveneens over- rompeld en zelfs enigszins geschrokken.

De CHU zei niets (gelach).

De VVD vond het denkbeeld van brede visie getuigen, omdat de gehele situatie intussen totaal veranderd is. Zij wenste de commissie veel succes. De KVP ver- klaarde slechts, dat coördinatie van radio en t.v. niet te vermijden is.

De achtergrond van de gebleken ont-

Tijdens de jaarvergadering in Rotterdam kwamen beiden aan hun trek . .•

op voorlopige voorzieningen bij koninklijk besluit. Van een unanieme volkswil is geen sprake en ook nimmer sprake ge- weest. Integendeel, sinds de oorlog be- staat alom een groeiend gevoel van on- behagen.

Degenen, die uitvoering door de om- roeporganisaties voorstaan beroepen zich op historische rechten, doch zoals de par- tijvoorzitter in zijn openingsrede in ander verband opmerkte, dreigt men de weg naar nieuwe ontwikkelingen af te sluiten en bestaat de geneigdheid meer naar de belangen van de eigen organisatie dan van land en volk te zien, hetgeen de grootste hinderpaal voor nationale een- heid vormt.

Mevrouw Schouwenaar gaf vervolgens een beknopte schets van de historische ontwikkeling van het radio-bestel in ons land. In 1923 werd de eerste machtiging tot zenden aan de NSF verleend op grond van de PTT-wet. Daarna ontstond de HDO, die zich in hoofdzaak op technisch gebied bewoog en te weinig belangstelling voor de cultureel geïnteresseerden aan de dag legde. Bovendien was deze omroep nadrukkelijk neutraal, dus zonder enige politieke of geestelijke richting.

Uit de HDO is via de ANRO later de AVRO ontstaan. In het tijdvak 1924-1926 begonnen de bestaande levensbeschouwe- lijke en maatschappelijke richtingen het belang van de radio als medium voor het uitdragen van overtuiging en cultuur in te zien en zo ontstonden de NCRV, de KRO, de VARA en de VPRO, waarvan de drie eerstgenoemden bepaalde bindin- gen met verwante politieke partijen on- derhielden.

Voor de confessionele omroepen werd de zender Huizen gebouwd met eigen studio's, personeel en administratie en uiteraard eigen programmaverzorging. Ita 1928 werden door een aanvulling van de (Venolg op pag. 'f

(Vervolg van pag. 3)

Telegraaf- en Telefoonwet de regeling van het aantal zenduren volgens bepaalde normen en de ·instelling van een radio- raad gerealiseerd. In 1930 volgde het Zendtijdenbesluit, krachtens hetwelk de vier grote omroepverenigingen gelijk aan- deel in de zendtijd verkregen en de VPRO een beperkt.

Bij de discussie over dit besluit in de Tweede Kamer werd een motie van de liberaal Boon, mede ondertekend door de vrijzinnig democraat Oud, strekkende tot instelling van een nationale omroep, in- gediend, doch verworpen. Reeds toen ver- klaarde de heer Oud, dat de AVRO neu- traal is en dus niet liberaal kon zijn. Hij wees er voorts op, dat het alleszins rede- lijk zou zijn om ook de vrijzinnigen in de politiek in de gelegenheid te stellen nu en dan een uitzending krachtens hun be- ginselen te verzorgen zonder dat er nog een zuil bij zou komen.

Wanneer politiek in de ether zou wor- den toegelaten, moet men alle groepen krachtens een billijke verdeling van zend- tijd daartoe in staat stellen. Zijn pleidooi bleef echter vruchteloos.

Tijdens de bezetting is de retributie ingevoerd van f 12 per toestel per jaar, welke bijdrage aan de staat toevalt, die daaruit de omroeporganisaties financiële steun verleent.

Federatie van omroepverenigingen

Na de bevrijding werd een federatie van omroepverenigingen, echter zonder de VPRO, opgericht, die als strijdorgaan tegen elke doorbraak van het radio-be- stel stelling nam. Met instemming haalde de inleidster een uitspraak van de socia- list Van Walsurn aan, die verklaarde, dat er wel een politieke doorbraak tot stand is gebracht, doch dat deze geen neerslag heeft gekregen in de omroep, die toch representatief voor alle stromingen in Nederland heet te zijn.

Het eerste kabinet na de oorlog trachtte rekening te houden met het tijdens de bezetting sterk gegroeide eenheidsbesef van het volk. Zo ontstond onder het Mi- litair Gezag "Radio-Herrijzend Nèder- land", waarmee men niet wilde vooruit- Jopen op de verdere ontwikkeling. Hierop volgde de Stichting "Radio Nederland in overgangstijd,, en er werden besprekingen met de weer teruggekomen omroeporga- nisaties gevoerd om te komen tot de in- stelling van een overkoepelend orgaan voor de verzorging van het overgrote deel van de programma's.

De omroeporganisaties zouden dan de principiële uitzendingen ter hand nemen.

Deze opzet is echter mislukt, omdat de omroeporganisaties zelf het heft in han- den wilden houden. Zo ontstond in janu- ari 1947 een tijdelijk bestel bij ministe- riële beschikking, dat nu nog van kracht is en waarbij de omroep in handen blijft van de bestaande organisaties en de zend- tijdverdeling van 1930 gehandhaafd blijft met enige ruimte voor de uitzendingen van kerkgenootschappen.

De Nederlandse Radio Unie beoogt sa- menwerking in technisch opzicht en coör- dinatie van de programma's. De in 1953 ingediende Omroepwet wil dit bestel handhaven. Het uitgangspunt van de NRU de Nederlandse cultuur in haar verschei- denheid van beginselen en rijkdom tot haar recht te doen komen, is in feite uit- gelopen op een verstarring, hoewel het medium van de radio dynamiek vereist.

Naar aanleiding van de Televisie-nota werd in 1955 tijdens het debat in de Twee- de Kamer door mevrouw Fortanier-De Wit en de heren Cornelissen en Oud ge- tracht hierin verandering te brengen, waarbij werd ontkend, dat de omroepor- ganisaties bij uitsluiting van anderen het monopolie van vertegenwoordiging van (Vervolg van pag. 1)

bezitsvorming kon op nieuwe basis worden aangepakt.

De gewijzigde lijn in de rege- ringspolitiek sedert het optreden van het nieuwe Kabinet werd dui- delijk zichtbaar en ons volk voelt er zich kennelijk wel bij.

:): * *

V

de Nederlandse cultuur hebben. Reeds toen werd onzerzijds geen bezwaar ge- maakt tegen passende reclame in de tele- visie.

Het pleidooi van mevrouw Fortanier, die daarvoor nu nog alle hulde verdient, strekkende tot meer vrijheid tot deelne- ming aan de radio-uitzendingen voor an- dere dan de geprivilegeerde groepen, le- verde evenmin resultaat op als de aan- drang tot hechter samengaan in groter verband zonder prijsgeven van eigen overtuiging. Er ontstond weliswaar het z.g. gezamenlijk programma, doch daar- van valt niets, maar dan ook niets te zeg- gen. De inleidster gaf uit recente pro- gramma's een aantal sprekende voorbeel- den om aan te tonen, dat dit gezamenlijke programma weinig om het lijf heeft. Hoe weinig de omroepverenigingen zich in feite voor werkelijke cluturele uitzendin- gen interesseren is wel gebleken uit haar houding ten opzichte van de uitzendingen

"Openbaar Kunstbezit". Zij stelden, dat daarvoor bij de luisteraars geen belang- stelling zou bestaan, doch het Prins Bernhardfonds ·wist door een onderzoek overtuigend aan te tonen, dat de luister- dichtheid van dit programma veel hoger lag dan werd beweerd.

Mogelijk vloeit deze houding voort uit de omstandigheid, dat de leiding van de omroeporganisaties in handen is van per- sonen, die maatschappelijke en politieke functies bekleden of zuivere organisatoren zijn zonder dat bevorderen van de cul- tuur bij hen voorop staat. Nog steeds is de omroep niet representatief voor de ge- hele Nederlandse gemeenschap, hoewel de 'overheid de maatschappelijke en voor- lichtende taak van de radio zeer belang- rijk acht en door alle luisteraars opge- brachte gelden ter financiering van de omroep ter beschikking van de omroep- verenigingen stelt. Hoewel sedert 1957 de VVD 10 minuten zendtijd per 14 dagen heeft verkregen, kan men stellig niet be- weren, dat zij in ons democratische staats- bestel op gelijke voet met de overige par- tijen wordt behandeld. (Applaus).

Omroep werkt on-economisch

De omroep werkt ook niet economisch, zoals in november van het vorige jaar in een serie artikelen in "Het Parool" werd aangetoond. Elke omroepvereniging brengt een eigen programma en heeft een eigen radiogids (met auteursrechten). De ideale oplossing ware één gezamenlijke gids, een gezamenlijk programma waar mogelijk en een eigen program waar no- dig.

Het huidige omroepbestel is statisch inplaats van dynamisch. Openbare kritiek en controle komen niet tot hun recht door de verbondenheid met bepaalde politieke partijen. Dientengevolge wordt veel te weinig rekening gehouden met de ver- ariderende smaak van de luisteraars. Men moet dan ook de vraag stellen: is de om- roep er voor de luisteraars of worden de luisteraars gebruikt om de omroep in stand te houden (applaus). De hedendaag- se jeugd is zeer kritisch ingesteld, accep- teert moeilijk gezag en wil niet in een keurslijf geperst worden, doch geeft de voorkeur aan zelf denken in vrijheid. Zij ziet geen heil in "gezuild luisteren' naar een concert. In de concertzaal zit men toch ook als burgers van onderscheiden opvatting door elkaar. De schoolradio levert een voorbeeld van ·versnippering en gemis aan doelmatigheid. De school- televisie is alweer mislukt.

Niettemin beginnen vrijere geluiden naar buiten door te dringen, zeker niet alleen uit liberale kring, doch naar dui- delijk blijkt ook in de boezem van de an- dere politieke partijen. De beide brochu- res van de VPRO hebben baanbrekend werk verricht. Begrijpelijk is, dat de grote omroepverenigingen trachten aan deze kentering weerstand te bieden. Niet-

Men zou bijna tranen in de ogen krijgen van zoveel zelfverlooche- ning!

Het is ondertussen wel een spe- ling van het lot, dat juist nog een ongelukkig erfstuk van het laatste Kabinet-Drees, de "Algemene Kin- derbijslagverzekering" van de he- ren Suurhoff en Van Rhijn, de socialistische hoop op een Kabi- netscrisis heeft doen opleven.

Ieder weet, dat deze zaak in ons volk en in ons politieke leven moei- lijk ligt. Maar wie zou durven vol- houden, dat de Partij van de Ar- beid in deze een gesloten front vormt? Zijn a1 die socialistische jongeren, ·ongehuwden en kinder- loze echtparen werkelijk zo verrukt van. de gedachte, tegen hun wil te worden betrokken in een "verze- kering" en in een premïebetaling voor kinderbijslag? Wij weten wel r.seter!

~

<> Wie wil kan het ter inzage krijgen, <>

8 maar dan spoedig terugsturen, alsje- <>

8 M~ g

8 Uit de landeliike organisatie ~

8 o p vrijdag 17 maart, toen 's-avonds g

<>

88

de jaarvergadering van de V.V.D. ~ begon, zijn er 's-middags twee verga- deringen van de Organisatie Vrouwen Copie voor de:z;e mbriek te :z;enden aan: in de V.V.D. gehouden.

<> Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- Het begon met een vergadering van <>

<> ^straat 16, Haarlem. de Adviesraad, die bestaat uit de ver-~

8 tegenwaardigsters van alle Gentrales

<> Het enige agendapunt was de verkie-

088Q Arbeidstijdverkorting zing van 4 bestuursleden.

en de VrOUWen Aftredenden, die herkozen werden, zijn de dames mr. N. M. W. Dett- meyer-Labberton Den Haag en H. A.

g<>

<> Als dit nummer verschijnt, is de A. L. de Vries v. d, Hard-Aberson ~

termijn van inzending van de Hengelo (0.); nieuw gekozen werden antwoorden op vrag;enlijst IV verstre· de dames E. H. Bierman-Vijfwinkel te ken. Misschien zijn ~ommige antwoor- Rotterdam en A. Vriesman-D-erde te niet klaar; er zijn enkele plaatsen Afgetreden en niet wensend herko- 00 den nog niet verzonden of zelfs nog Middelburg. ~

l

waar men er niet eerder een bijeen· zen te worden waren de dames J.

komst over kon houden. We zuUen Franlt,en-van Ewijk uit Goes en A. A. ~ het daarom niet erg vinden als et• 110g c. Prummel-Bulder in Scheemda.

antwoorden nakomen, maar het moet Mevrouw Franken stond in Zeeland niet eindeloos doorslepen; zul1en wij op een weinig dankbare voorpost maar daarom afspreken: voor 18 april alles als mettertijd daar wat gaat groeien ~ binnen? Maar hoe eerdet·, hoeliever. en bloei,en zal dat ook zijn doordat zij

<> Dan kunnen wij daarna aan de slag de grond ertoe voorbereid heeft. Zij

i

Het vrouwentekort vrouwen in Groningen zeer g-eacti- Mevrouw Prummel heeft de liberale ~

<> veerd. Door haar stimulerend werk ·

<> Dit is een onderwerp, dat nauw ver- zijn er in die provincie nu vele con-

<> band houdt met het vorige. En tactpunten en vrouw,engroepen. <>

<>§ evenals het vorige heeft het vele as- Wij danll!en beid,en hartelijk voor g<>

pecten. wat zij gedaan hebben.

Zoals reeds eerder werd verteld had Na deze korte bijeenkomst was er het Gewestelijk Arbeidsbureau in Am- een vergadering van Bestuur met Ad-

8 sterdam op 9 december jl. een bijeen- viesraad samen. Van de punten die

§

g

Er namen ca. 225 personen aan deel, eerst de jaarlijkse conferentie op 21 merendeels vrouwen, uit allerlei hoe- en 22 oktober a.s.

ken en lagen van de maatschappij, Verder is het plan in januari 1962 in vertegenwoordigende de kant, waar Zwolle een landdag te houden, waar-

<> ^men vrouwelijlj:e arbeidskrachten voor een klein comité is aangewezen.

<> vraagt en de kant; waarvan die moe- Als iemand voor deze beide bijeen-

<> ten komen. komsten wensen of suggesties heeft, <>

<> Thans is het verslag. hiervan ver- hoort ondergetekende dat graag. ~

S

<>OóO<>OO<><><><><>Oó<><X><>óO<>Oó<><X><>óóóO<>O<><><>ó<X>óO<>Oóó<>O<>O<>óóóó<

temin zal de verandering toch komen, zij het geleidelijk. De tijd is er rijp voor. De discussie dient echter niet in de emotio- nele sfeer te verlopen. Rustige bezinning is nodig. Bij elke begrotingsbehandeling wordt het onderwerp opnieuw aan de orde gesteld en de pers van verschillende rich- tingen toont toenemende belangstelling.

De ":Lndrang tot een "droit de réponse"

beg; :·.t succes op te leveren. De Radio- raaci schijnt er voor te zijn en staatssecre- taris Scholten staat er niet afwijzend te- genover. Het is redelijk, dat men het recht van antwoorden verkrijgt wanneer men door middel van radio of televisie wordt aangevallen zonder dat direct ver- weer mogelijk is. De onafhankelijke tele- visie zou als catlilysator kunnen dienen.

Een gunstig voorteken is het voornemen van de staatssecretaris om het gehele vraagstuk aan een breed samengestelde commissie in studie te geven,. De over- heid heeft hier een taak, want zij draagt de verantwoordelijkheid voor de toewij- zing der golflengten en is er dan ook fi- nancieel bij betrokken. Zij heeft dan ook de plicht ervoor te zorgen dat de radio zowel in politiek als cultureel opzicht op democratische wijze wordt gebruikt. Wij wensen echter geen staatsomroep, maar ook geen monopolie voor de vier om- roepverenigingen. Wij bepleiten evolutie, geen revolutie; aangestuurd dient te wor- den · op overgangsmaatregelen, waarbij

· Een Kabinetscrisis, welke tot :.J een Kabinet van KVP en PvdA zou leiden en dan zou moeten voeren tot een integrale kinder- bijslag, zou het socialisme niet ver- sterken, maar verzwakken.

Daarom kunnen wij de klop van de socialistische bedelaar op de deur van het KVP-huis met een rustige ironie bezien.

"Wij hebben vroeger wel eens vastgesteld, dat niet voor alle ka- tholl-3ken de opzet van algemene volksverzekering een zaak van beginsel is", zo schreef een week geleden het r.k. dagblad "De Tijd De Maasbode" in een hoofdartikel.

Dat is precies wat \vij vorige weken in onze artikelen over de kinderbijslagverzekering eveneens hebben gepoogd te zeggen. Tussen hetgeen wij daar schreven en deze erkenning in het katholieke dag- blad bestaat trouwens, naar wij

rekening wordt gehouden met aller en alle belangen. Het Nederlandse volk heeft recht op een eigentijdse omroep, waarin alle maatschappelijke, politieke, cultu- rele en levensbeschouwelijke stromingen tot haar recht komen. De omroep, zowel radio als televisie, is een waardevolle technische vinding, welke op zichzelf 'goed nocjl kwaad is. Het hangt ervan af hoe wij in onze tijd dit middel tot cul- tuurspreiding en cultuurbesef gebruiken.

De voorzitter heeft in zijn openingsrede met recht de nadruk erop gelegd, dat wij leven in een moeilijke tijd, welke vereist, dat de positie van het westen economisch en politiek wordt versterkt. Dit kan wor- den bevorderd door onze eigen kracht te meten en besef op te brengen voor onze eigen waai·de. Aldus kunnen wij onze ideologie met kracht verdedigen. ne

radio, mits werkelijk nationaal van in•

slag, kan daartoe een waardevolle bij- drage leveren door de geestelijke weer- stand van de bevolking te versterken.

Een nieuwe wettelijke vorm is daartoe een vereiste. Hier ligt niet alleen een taak voor onze partij om zulks in het parle- ment te bevorderen, doch ook voor iedere liberaal persoonlijk. 'Hier moet een stuk conservatisme worden doorbroken, ge- dachtig aan het motto: "Bewaren wai goed is, vernieuwen wat nodig is". (Ap- plaus).

(Wordt vervolgd)

redenen hebben om aan te nemen, een directe relatie.

De conclusie van "De Tijd/De Maasbode", dat een uitweg slechts kan worden gevonden door "een geduldig zoeken en ovedeg tussen de fractieleiders'' en dat de zaak

"door propagandaredevoeringen op congressen z·eker niet zal wor- den opgelost" is een nuchter geluid van die kant, dat wij in andere aan de KVP verwante persorganen nogal eens hebbFn gemist wanneer het ging om deze matt:rie.

Het geeft ons de hoop, dat niet :;;al worden vastgehouden aan de verwerpelijke opzet van dit ont- werp of dat anders het t>Jslissende woord aan de Kamer zal worden gelaten, zondt•r dat aan 0en bef'.lis- sing, in welke richting die dan ook uitvalt, consequenties zullen wor- den verbonden,

A.W.A.