• • •
fl et
ocra te •
WEÊKBL_A_D VAN JOEVOLKSPA.RTI~ .VOOR VRIJHEl 0 EN DE;MOCRATm
NUMMER 883 VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1966
V oor vervroegde verl{_iezingen
bij ons
geen vrees
l:_TOOG!\'IÖIGD komt voor !Ie val. Toen .ll. het kabinet-Cals zijn "zegPvierende"
Jnln><le deed (z\j had iets van de in- toeht der gladiatoren), davenle de lucht
van cle toe,Ïuichingen van zUn enthousias-
t,. SIIJ)porters. Ir. Vondeling had, kort tevoren, als ·leide!" van de oppositie, nog juist !len volke kond gedaan, hoeveel
"zwa.l<ke elmnenten" het kabinet-1\'IarU- 'wn (in z\jn ogen) telde. HU hacl ze
z1•lfs preeies en h\j name aangewezen.
De vloeg v:w mlnister Cals zon nu -
mt>t de heer Vondeling op financiën -
eens tonen, hoe· het nwest.
Nu, mwwel!jks anderhalf jaar later, is het kahinet va.n sterke mannen een ont- redderde ploeg, die zelfs van zijn eer·
tijds meest enthousiaste aanhangers nog g~'en zwak, beleefd applausje meer in ontvangst kan nemen.
H
ET gegoochel met het zgn. "dekkings- plan" deed De Tijd aan de voor- avond van de zgn. "algehele overeen- stemming" schrijven dat de enige in- drul•, die de buiteewereld krijgt, is dat"een groep slechte spelers achter ge- sloten deuren onaanzienlijk amateur- toneel bedrijft."
Dt· volgende dag . schr·eef hetzelfde
Den Haag verwacht:
PLAATSELIJK ZONNETJE
Boven het departement van bin- nenlandse zalmu brak plotse- ling de zon door bij de vervanging van minister Smallenbroek door prof. mr. P.J. Verdam. :M:en moet nu maar hopen dat deze "wijze man" niet <loor al die "sterke mannen" van het kabinet in de schaduw zal worden ·gesteld. Voor- lopig kunnen wij minister Ver- dam bier echter in een vriendelijk zonnet,ie plaatsen. De vraag is sleehts: V(){)r hoelang?
(katholieke) blad, dat het kabinet zich nu wel op het nippertje had weten te redden, maar dat men wel "met grote politieke onnozelheid begiftigd'' moest ziju om de vraag, of het· kabinet-Cals een leven tot aan de verkiezingen van· vol- gend jau rou hebben, bevestigend te kunnen beantwoorden.
Elk van de drie regeringspartners heeft bepaalde eigen verlangens, die door één van de partners of door beiden als onwenselijkheden worden beschouwd.
Er is nu, zowel op het gebied van de uitgaven als op dat van het dekkings- plan, na pijnlijk beraad wel een samen- stel van compromissen bedacht, maar daarmee· is nog niet gezeg·d dat ook de pll.rtijen, waarop dit kabinet steunt, straks in de Kamer tot soortgelijke com- promissen bereid zullen zijn.
De Tijd voegde daar de met een zeker·e pikante zwier neergeschreven opmer- king aan toe, dat er nog veel kan ge- beuren, "want het wegzenden van een kabinet kan in politiek opzicht even aan- trekkelijke kanten hebben als de daar- mee tevens uitgelokte gelegenheid tot vervroegde verkiezingen".
De gedachten van de hoofdartikel- schrijver in de Nieuwe Rotterdamse Cotirant gingen in dezelfde richting, toen hij de hoop uitsprak dat de Kamer bij het komende debat de zaken op hun me- rites zou beoordelen en zich niet zou laten leiden door de overweging, dat een kabinetscrisis een maand of acht vóór de verkiezingen niet opportuun zou
ZIJil. "Voor zo'n overweging zijn de za- ken, waar het om gaat, te belangrijk.
Intocht der gladiatoren En er bestaat altijd de mogelijkheid, de verkiezingen te vervroegen."
OPENBAARHEID
O
OK Het Vaderland was van mooing, dat bij het touwtrèkken om het fi- nanciële dekkingsplan wel duidelijk was gebleken, dat de sympathie (ook) van de regeringspartijen voor dit nünisterstearri uitermate gering is,Het blad meende, dat een van de overwegingen om de zaak voorlopig maar te krammen was dat, als er een ka.binetscrisis moet komen, deze beter in de Tweede Kamer kan ontstaan dan door interne controverses in het kabinet.
Het voordeel van de thans bereikte over- eenstemVJ.ing is in iedet' geval dat in oktober of november in alle openbaar- heid de kwestie van de belastingproble- matiek in de Tweede Kamer kan wor- deri. ·uitgevochten.
De regeringsfracties hebben volkomen de handen vrij gehouden om oppositie te voeren tegen onderdelen van het dek- ldngsplan. In politielre leringen wordt, zo meent Het Vaderland, dan ook ernstig rekening gehouden met de mogelijkheid, dat het kabinet in de herfst ten val komt. Het nu bereikte akkoord wordt door velen gezien als een uitgestelde crisis.
Tot zoverre zullen wij het in onze kring met deze beschouwing in H~~ Va- derland wel allen volkomen eens ZIJn. Ik meen echter wel dat het goed is, bij het vervolg van het Vaderland-betoog een enkele kanttekening· te plaatsen.
(Zie verder pag·lna 5)
• Pag. 3: Sowjet-economie op nieuwe wegen
• Pag. 5: Vondeling op ziin stok']laardje
• Pag. 8: Oe Thant, Vietnam en De Gaûlle
PRIKKElS
Vrij Nederland: De l'vdA ·gaat in november een buitengewoon congres houden. Er beerst een ernstige onrust in de partij (soms ook. omschreven als apathie, on·
vrede, doorbalen na(ar) verkie- zing) en men hoopt altilans op <lat
·congres naast een vaste koers als 't kan ook een beetje strijdlust 011
te doen.
e Dr. mr. J. Ozinga (NCRV):
De ontevredenen die menen dat er door de sluis ''an de omroep- verenigingen niet die program·
ma's komen welke zij zich voor·
stellen, zullen in het gezamenlijk(>
programma van de NRU dat nu in de ether gaat komen, niets nieuws vinden.
e Vrij Nederland: De heer Ne·
derhorst (pvda), behept. met een Telegraaf- en Elseviercomplex, meende dat de antirevolutionair Smullenbroek was weggeschreven.
Een slag in de lucht, die helaas symptoinatisch is voor de menta·
liteit van ·een fractieleider met een moeilijke tU!l voor zieh.
e W. Geurts van Kessel (die een landelijke partij Gemcentcb~·
langen wil oprichten): Ook boer Koelmek is het met de grote be·
staande partijen niet eens. Wan·
neer zijn partij wat constructiever en soepeler zou worden, clan zie ik niet in waarom we uileinde·
lijk geen coalitie zouden ktnmen vormen.
e Burgp.meesh·r G. C. H. van Breemen van de g·emeente Bt,rgh:
Bankroet? Wel 111'1'. lJHstel van b!'·
taling, maar dat is heel iets an·
ders. Als wij de bdaHng<•n kun·
nen rekken dan g·etuigt dat toch van el'll g·oed zal<el\jk -inzicht?
Kopij • - r deze rttl>riek te zeD<len a..n .meJ.
;Jeh. Springer, Aler.tRfieP..traat 14,_ Haarlem
Verkiezingen
~ vakantietijd is voorbij en wij lile- J.J' ginnen een nieuw werkseizoen, waar- in echt veel gedaan zal moeten worden.
Verkiezingen brengen altijd veel activi- teit mee; natuurlijk doen wij vrouwen daaraan mee.
In de eerste plaats is er het opstellen
van de kandidatenlijst( en). Indertijd tel- de .tle VVD-fractie in de Tweede Kamer vier vrouwen; wij willen dat graag zo houden, o1' nog liever uitbreiden tot vijf!
Zij moeten daarvoor goede plaatsen op de kandidatenlijst(en) hebben en daar- aan kunnen wij het onze doen. Wij moeten er ook wat voor làten: name- lijk teveel vrouwelijke kandidaten naar vereJl brengen. Past op voor versnippe- rioog van stemmen; dat heeft een ave- rechtse uitwerking. Pleegt overleg en laten wij ons concentreren op de enke- len,. die echt een goede kans hebben.
In de tweede plaats de propaganda.
Ook daaraan moeten wij meewerken.
Misschien weet iemand iets origineels te bedenken. Enig overleg met het af- delingsbestuur is wel gewenst. ·
Men schreef Óns en dat citeren wij in dit verband gaarne: De Alkmaarse VVD-vrouwen zijn voor de stemming voor de gemeenteraad er op uitgetrok- kel'l met een auto met geluidsapparaat ..
Zij hielden korte speeches . en deelden gemaakte bloemen üit met reclame.
Een en ander was een fleurig gezicht_
·en heeft ·ongetwijfeld meegeholpen aan
· de stemmenwinst, die een zetel extra . (llpleveràe.
. Amstelveen
I
N Amstelveen, dat zich verhèugt in een goede ledenaanwas, zal een con- taetavond gehouden worden voor de nieuwe vrouwelijke l!=den, voor een na- dere kennismaking. De bijeenkomst zal zijn op woensdag 14 september om ongeveer 20.30 uur, ten huize van me- vrouw Bussink-ten . Brink, Galerij 130.Conferentie
O
NZE jaarlijkse tweedaagse -conferen- tie is al gauw: op zaterdag 8 en zondag 9 oktober. Het is een beetje vroeg naar onze smaak, maar het kon niet anders. ·De tijd, na de werkeloze augustusmaand, is nu wat · krap voor onze trapsgewijze verspreiding van de aankondig-ingen, maar wij hopen, dat iedereen toch op tijd haar convocatie in huis zal hebben, om zich vóór okto- ber te kunnen aanmelden.Prominente sprekers hebben weer hun medewerking toegezegd, onder wie twee oud-ministers (mevr. drs. Schouwenaar- Franssen en prof. Witteveen) en de heer mr. .J. G. Rietkerk van het Centraal Sociaal Werkgeversverbond, die zal spreken over "sociale voorzieningen voor iedereen."
Tot slot van de zaterdagavond zullen wij ons bij een film kunnen ontspannen.
J. H. S.
,... Vrijheid enrv;;,
Democratie~
Hoofdredactemr:
Ph. C. la ChapeHe jr.
Adres van de redactie:
Nieuwe Helfengracht 89 B te Amsterdam-C.
VRIJHEID . ÈN DEMOCRATIE
VAN ONZE LEESTAFEL
Nuttit boekje
overstaatsinrichtint
BillAlie-uitzending dinsdag, 20 september a.s., van 18.20-18.30 uur, over de OOl!ll:der Hilversum I (402 m). De spreJ•er zal zijn:
Mr. E. H. Toxopeus, voorzitter van onze Tweede-Kamerfractie.
B
IJ het Spectrum in U.tre.cht verscheen een bijzonder nuttig Prisma-boekje, getiteld: "Staatsinrichting". Het werd geschreven door drs. N. F'. P. Bosbou- wers, oud-raadslid van Arnhem en ge- durende 1ii jaren voor de KVP lid van G«èep. Staten van Gelderland, die op latere leeftijd aan de Katholie>ke Univer- siteit te Nijmegen nog zijn doctoraal haalde in de politieke en sociale weten- schappen.Onderwerp: De Troonrede
De sehl'ijver gaf zijn boekje als onder- titel: "Wat u ervan moet weten". Dat zal men dan wel moeten opvatten in de zin van: "Wat u gemakkelijk moet kun- nen opzoeken." Hetgeen de heer Bos- houwers in een pocketboek van ·ruim 250 pagina's weet te geven over de in- richting en de taak van de organen van staat, provincies, gemeenten en waterschappen en - zij het beknopter - ook over de Europese integratie en de bestaande Europese organen, is na- melijk wel heel wat meer dan zelfs van de best ingewijde aan parate kennis op dit gebied mag worden verwacht.
In zijn opzet en volledigheid is het te vergelij,ken met de voortreffelijke paper- back van dr. E. van Raalte: "Het Neder- landse Parlement". Wat laatstgenoemde aan wetenswaardigs en aan documen- tatiemateriaal verschaft over samenstel- ling, taak en werkwijze van de Kamers, over kabinetsformaties, e.d. geeft drs.
BoshiJUWers over de inrichting van de staat en de lagere bestuursorganen.
Aan de hand van .een beknopte, maar praktische inhoudsopgave, kan men ge- makkelijk opslaan wat verlangd wordt.
De schrijver heeft zijn taak bijzonder serieus en in het algeme·en ook met grote objectiviteit uitgevoerd, al zou een liberaal vooral bij het teruggrijpen naar de· historie op een enkel punt wel een enigszins andere belichting hebben ge.:- geven.
H
ET is bij zulk een veelheid aan infor- matie welhaast onvermijdeliJ'k, · dat er en<kele kleine omissies in voorkomen . Zo vermeldt de schrijver (op pag~ ·78), dat ~rieden bij hun beëdiging twee eden tb~often of verklaringen) afleg- . gen: de zgn. zuiveringseed en de ·eedvan getrouwheid ·aan de Grondwet. In werkelijkheid echter legt het KamerHd er drie af, namelijk ook nog· een eed van trouw aan de Koning en àan het Statuut van het Koninkrijk (art. 47. van het Statuut). · · · '
Op_ pag. 85. vermeldt de schrijver, dat het sedert 1906 in het reglement vàn ·orde geregelde · vragenrecht vari de Tweede '\:amer bedoeld was om 'J?-m ó n d e I i n g :vragenuurtje te houden, maar dat het praktijk is geworden dat de vragen schriftelijk worden ingediend. Merï zou hieruit kunnen lezen (al bedoelt de sci1rijver dat waarschijnlijk niet), dat er geen vragenuur zou bestaan. Dat is ech·
ter wel het geval (in het algemeen op de donderdagmiddagen), al is· 't ·aantal schriftelijke vragen - en antwoorden
~_veel groter.
Om aan te tonen, dat de inkomsten- belasting is opgezet als een belasting naar draagkracht, geeft de schrijver als voorbeeld, dat bij een zuiver in'komen van f 10.000 een ongehuwde (groep 1), een gehuwde zonder kinderen (groep II) en een gehuwde met vijf kinderen (groep ID) resp. aan belasting betalen f 19.430.-, f 1.336 en f 414 (blz. 147). Nu bevinden (ondanks enige verbeteringen) de ongehuwden zich nog wel altijd in de
"strafklasse", maar zo erg is het geluk·
kig ·toch (nog) niet, dat ze ongeveer het dubbele van hun zuiver inkomen aan be- lastig moeten betalen. Hier heeft een
ongecorrigeerde zetfout de schrijver on-
getwijfeld parten gespeeld en is f 1.943.- beooeld.
V erme~d wordt ook, dat de vermo- gensbelasting wordt geheven van ver- mogens boven· f 22.500 voor ongehuwden en v"R.n vermogens boven f 30.000 voor gehuwden. Dat zijn echter verouderde cijfers. Volgens het nieuwe, onder minis- ter Witte<veen bij de Wet van 16 decem- .her 1964 tot stand gekómen tarief,
wOTden ongclruwden pas aangeslagen bij een vermogen van meer dan f 40.000 en gehuwden bij een vermogen van f 55.000 (vermeerderd met f 13.500 voor ieder kind), terwijl voor hen, die de leef- tijd van 65 jaar hebben bereikt, de be- lastingheffing zelfs pas tussen resp.
f 75.000 en f 90.000 begint.
T
EGENOVER de veelheid van gege- vens, die de heer Boshouwers in zijn boekje verstrelkt, zijn dat echter slechts enkele oneffenheden, die bij een even- tuele herdruk gemakkelijk kunnen wor- den weggewerkt. Tevens zouden wij in overweging willen geven, bij een her- druk op pagina's, die eeri of meer voet- noten bevatten, die voetnoten cursief te laten zetten, dan wel tussen de laatste tekstregel van de pagina en de voetnoot een deelstreep te plaatsen. Thans gaan tekst en voetnoten te ongemerkt in el- kaar over, hetgeen het ongestoord door- lezen wel eens bemoeilijkt.A.W. A.
S·,ûtan Ham.englcoe Boewono IX, presidium-minister voor finan- ci.ële en economische aangelegen- heden va.n Indonesië, voerde deze week aan het hoofd van een ?tU- gebreide delegatie overleg met de
·Nederlandse regering over een g·root aamtal 'Vraagstukken, ont- sta~n sinds de soevereiniteitsover- dracht.
Bij het ter perse gaan vnn ons weekbla.d was het overleg nog niet beëindigd. Wij spreken de hoop uit dnt de besprekingen tot een be- vredigend resulta.at ztûlen leiden en dat zij zullen bijdra.gen tot een verdere normaliseri-ng vnn de ve-r- houdingen tussen Indonesië en ons la.nd.
Olllllllllllllllllllll!lllllllllllllll!llntiiiiiiUlWIIIIIIIII!ItiiiHIIIIIHHIIIII!IIIHIIIIIIIII!II\IIIJllllllllllllliiiiiiUIIIIIJIIII!UIIIIIIIIIIIHIIIII\11111111111111111111111\IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIH!III\II!IIIIIlliiiiiD
SPREEKBEURTEN
periode 10 september tot en met 10 okit}ber 1966.
10 septean:ber 11 se.ptembeT 22 september 27 september 28 september 10 Olktober
Nijmegen (JOVD-'ilistrriet Oost)
N~j1meg·en (JOVD-oi,s1:riet Oost) WinterswiJk
Brussel-Lib. Kring AimeNmgen Zoetermeer
mr. dr. C .. Be:t1kilwuwer dm. Th. H. Joekes H . .J. L. Vonhoff
me'VT. G. V. v. SorneiNllll-Downer
dm. 'I1h. H. Joe<kes
S. J. v. d. BeJ'Igih
N.B. Jin deze opgn.ve zijn niet verwe~rkt die spreekbeurten welke door onze Kamer- leden en andere SIIII"e;kers bwt~n het ve1-bam1 van onze partij gehooden worUlen.
UIT DE PARTIJ
• A·lphen aan den Riin
De VVD-afdeling Alphen aan den Rijn gaat heel wat activiteiten ontplooien om mee·r leden te· werven. Na de laatste gemeenteraadsverkiezingen is namelijk gebleken dat het ledenaantal van oe afdeling niet in een juiste verhouding staat tot het aantal op de VVD · uit- gebrachte stemmen, ondanks een vrij sterke uitbreiding van het ledental in het laatste jaar.
Er zijn in Alphen aan den Rijn veel jonge mensen komen wonen. Deze groep blijkt veelal VVD-georiënteerd te zijn.
Hierop wordt een uitgebreide actie ge- baseerd, die o.m. inhoudt:
11 advertenties in de plaatselijke. bla- den;
• schriftelijk welkom aan nieuwe Al- phenaren;
• foldercampagne in bepaalde wijken;
• meer acties van de afdeling Vrouwen in de VVD;
• toezending aan leden van verslagen van de ledenvergaderingen;
• meer contact met de twee VVD- raadsleden.
Tot· l;llo~ ziJ . vermeld dat de afdeling een .. nieuwe secretaris heeft gekregen:
de heer E. van de Putte, Goudenregen- plantsoen 28.
• De Bilt:·Bilthoveh
In 'een ·op:enbare vergadering van de VVD-afdelin"" De Bilt-BHthO'Ven zijn vrijdag 2 ~eptember de aftredefflde
· raàcisledeii meVr. G. S .. Huese---::.:Lami:ng en ir. :P, Maas G8esteranus gehutd~gd.
Mevr. Huese werd benoemd tot l<id van ver'diénste en tle !heer Maas Geestera:nus tot erevöoriitter vitri .dè af deling. Mevr.
, Hû.esë hl:'eft dertien jaar zitting gehad in 'de · gehiee:riteraad van De· Bilt- en
· dó: 1ieé,r· "Ma:as Geesteranus 21 jaa.r, waa'rvà:n: de -laatste vier als wethouder van . 9]_)e~<ba:re werken.
· · · Com1nissie buiten- landse politiek
Sedert de VVD-commissie voor de buitenlandse politiek op 14 mei 1966 door de voorzitter van het hoofdbestuur werd geïnstalleerd, heeft zij zich onder voorzitterschap van de heer M. J.
Keyzer in maandelijkse vergaderingen met de ·best1:1dering van een aantal ac- tuele vraagstukken. beziggehouden. On- der inee( kwamen aari de orde de po- sitie' ·vari de. :Navo, de verplaatsing van de Navo-instellingen; de ontwikkeling en de mogelijke uitbreiding van 'de EEG eri de Benelux; alsmede het Duitse vraagstuk èri de kwestie-Vietnam.
Groslijst Tweede Kamer
Yan Mevrouw. 1\1. Sicman-Hardmnan te 's-Gravenhage en de he.er mr. llf. !!".
Ta.Istm~ werd het verzoek ontvangen om in de alfabetische lijst van de voor- lopige kandidaten voor de verkiezingen va.n de Tweede Kamer bij hun namen te vermelden: "alleen op een niet ver- kiesbare plaats".
De heren dr. M. W. J. M. Rroek- meijer te Voorburg en d'rs. E. Nijpels te Rijswijk zien zich genoodzaakt hun bereidverklaring een kandidatuur voor het lidmaatschap voor de Tweede Kamer in overweging te nemen, in te trekken.
Deze wijzigingen dienen derhalve in de groslijst te worden aangebracht.
Radio- en tv-commissie
Op vrijdag 2 september kwam de radio en televisiecommissie van de VVD des avonds ten kantore van het algemeen secretariaat der partij in ver- gadering bijeen, onder voorzitterschap vàn de heer H. J. L. Vonhoff. In deze bijeenk0mst werden de eerstvolgende il'ooio- en te~levisieuitzendingen 'V'ast.ge- ste'Ld.
VRIJHEID EN DEMOCRA TtE vrijdëtg 9, september 1966 - 3
Sowjet-economie op n1euwe wegen •
VERDORVEN
uKAPITALISME" BLIJKBAAR NOG NIET ZO'N SLECHTE LEERSCHOOL
M
EN heeft het reeds eerder in de dagbladén kunnen lezen d~.t de Sowjet-Unie ~~aar, economische p1·incipes gaat herzien. Het maken van wmst door de be!lruven is niet meer taboe, terwijl ool{ meer wordt gellaan om de individuele prestaties van de werknemers te stimuleren. Deze nogal ingrijpende verandering·en vormen de grondslag van een nieuw vijf-jarenplan dat op het 23e congres van de Russische communistische partij enige maanden geleden uitvoerig werd behandeld. _
Dezer dagen verscheen een officieel verslag van genoemd congres en het hgt voor !le hand dat velen dit met belangstelling hebben bestudeerd teneinde precies te vernemen hoe het "nieuwe syst-eem" nu eigenlUk werkt. Helaas brengt !lit uitvoe- rige document ons niet veel verder. De eerste secretaris van het Centraal Comité, Breznjew, zinspeelt weliswaar op een nieuwe economiRche aanpak, doch hult zich overigens in nevelen als het er om gaat de wereld duitlelijk te maken wat die nieuwe economie inhoudt.
B
REZNJEW volstaat ermee te wijzen op het feit dat na het plenum in oktober van het vorige jaar het Cen- traal Comité zijn krachtsinspanning ge- concentreerd heeft op de meest essen- tiële vraagstukken van het perfectione- ren der economische verhoudingen in de Russische gemeenschap, met name de verbetering van het stelsel van leiding- geven aan de nationale econonlie, de planning en het sti:muleren van de produktie. Op de plenaire zittingen van maart en september van het vorige jaar werd door het Centraal Comité van de Russische communistische partij de nieu- we benadering uitgewerkt voor het lei- den van het economisch leven en wer- den de principes vastgesteld van de eco- nomische politiek der partij in de huidige fase van de ontwikkeling. Deze bestaan, aldus Breznjew, uit het versterken van de betekenis der economische methodes en prikkels bij het leiden van de volks- huishouding, het diepgaand verbeteren van de staatsplanning, het uitbreiden van de economische zelfstandigheid en het eigen initiatief der ondernemingen, kolchozen en sovchozen en de verhoging van de verantwoordelijkheid en het ma- teriële belang van de produktiecollectie- ven bij de resultaten van hun werk- zaamheid.Even later verklaart Breznjew het volgende: ;,De opnieuw ingestelde ge- centraliseerde branchematige leiding vormt een goede combinatie met de we- zenlijke uitbreiding van de rechten der unie-republieken, ondernemingen en or- ganisaties en het versterken van de eco- nomische methodes van leidinggeven.
Daarin is het voordeel gelegen van het nieuwe stelsel van leiding aan de in- dustrie. Ik zou de werkers van de minis- teries willen waarschuwen tegen pogin- gen tot een wederopleving van de be- krompen ·departementale aanpak van het werk, waar de ministeries zich vroe- ger niet zelden aan bezondig·d hebben."
Ofschoon deze uitlatingen niet bepaald uitblinken door duidelijkheid en ze ook verder niet in details treden, is het on- miskenbaar dat het element van een grotere vrijheid in de Russische econo- mie in opmars is.
Het kon nauwelijks anders of Brezn- jew II10est zich op· het congres verweren tegen <le "reactionaire bourg·eois-pers"
die heeft geschreven over de . een of an- dere ,.crisis" in de Sowjetceconomie, waarbij zelfs werd verondersteld dat de laatste economische maatregelen in Rusland een loslaten van het socialis- me zouden betekenen.
EIGEN INITIATIEF
B
REZNJEW reageert hierop met de volg·ende verklaring: "Deze bewerin- gen zijn van begin tot eind belachelijk.Algemeen Dagblad
Gaarne wil ik hier een ongecor- rigeerde zetfout herstellen.
In de aanlOOIJ van het artikel over het "inkonten" van de Ko-
ningin, in ons VOI'ige nunnner, werden achtereenvolgens ge- citeerd het Algemeen Handelsblad, de Nieuwe Rotter(latnse Courant, Het Vaderland en (nogmaals) het Algemeen Handelsblad.
Zoals sommige lezers wellicht reeds begrepen hebben, had ik in bet laatste geval echter gesch.re- ven: Algemeen Dagblad. De laat- ste zinsnede van het inleidende gedeelte van bedoeld artikel leze men dus:
.,En het Algemeen Dagblad acht- te bet een volkomen logisch voor- steL"
A.W. A.
Het is voor iedereen zo klaar als een klontje, dat het maatschappelijke eigen- dom van de produktiemiddelen de on- wankelbare bas-is bij ons is en blijft. Als de ve1·sterking van de gecentraliseerde planmatige leiding aan de volkshuishol).- ding bij ons thans gepaard gaat met verder uitbouwen van het eigen initiatief en de zelfstandigheid der ondernemin- gen, laat dat juist zien dat de socia- listische beginselen van economisch beheer steeds juister en doelmati- ger worden toegepast. Het socialisme is een sociaal-economische formatie, waarvan de betaling naar hoeveelheid en kwaliteit van de arbeid het prin- cipe is en dit veronderstelt derhalve het bestaan van economische stimulan- sen, materiële geïnteresseerdheid en het betrekken van de miljoenenmassa's der werkenden bij de leiding over het . economisch leven van het land. De pro-
duktie van een socialistische onderne- ming komt tot stand als gevolg van de gezamenlijke inspanningen van het g·e- hele collectief. Daarom is het volko- men wetmatig, naast de materiële aan- moediging van iedere werkende in over- - eenstemming met zijn persoonlijke ar- beid de materiële belangstelling te verze- kere.n van het gehele collectief bij de ,einduitkomsten van de werkzaamheid der onderneming. Dat zal de mogelijk- heid opleveren de persoonlijke en de al- gemene belang·en in meerdere mate met elkaar te combineren."
Er is -dus toch duidelijk ·een nieuwe koers die kennelijk zijn oorzaak vindt in het feit dat het vorige zeven- jarenplan niet aan de verwachtin- gen heeft voldaan. Zo is onder meer de produktivitèit van de landbouw niet in. die mate toeg·enomen als .men had verondersteld. Hetzelfde geldt voor de levensmiddelenindustrie die niet in staat is gebleken de Sowjetburger in behoor- lijke mate te voorzien. Het nieuwe vijf- . jarenplan wil hierin verandering·. bren- gen. Het verschilt van vorige vijf-jaren- piruinen hierin, datthans niet !het zwaar- tepunt wordt gelegd op de zware indus- trie, doch. ooit de nodige aandacht be- steed wordt aan de opvoe.ring van de produktie van verbruiksgoederen. Dit was dan ook kennelijk wel nodig als wordt geconstateerd, dat de werkenden terecht ernstige aanmerkingen maken op het werk van de lichte industrie en andere branches die verbruiksgoede- ren voor de bevolking produceren. De markt krijgt nog geen voldoende hoe- veelheid van de benodigde goederen.
In de winkels kan men niet altijd mooie kleding voor de kinderen, de ge- wenste jurk, het kostuum of de jas aan- schaffen of de schoenen kopen die men wenst. Niet alle ondernemingen die verbruiksg·oederen voor de bevolking produceren houden rekening met de stij- gende eisen en de smaak van de kopers.
Vele voortbrengselen van de confectie-, de textiel- en de schoenenindustrie zijn van lage kwaliteit_
Deze ,.bekentenissen" liegen er waar- lijk niet om, net zo min als een andere passage uit het verslag waarin wordt geconstateerd dat de dienstverlening o.a.
ook op het platteland grondig moet wor- den verbeterd, het aantal restaurants moet worden uitgebreid, evenals het aan- tal wasserijen, kapperszaken, fabrieken voor het chemisch reinigen van kleding, ldem·makerijen en herslelwerkplaatsen.
HOGERE EISEN
M
EN heeft evenwel een groot vertrou- wen in het nieuwe systeem dat in vele bedrijven reeds is ingevoerd, zoals 1bijv. in de levensmiddelenindustrie, waarbij volgens het verslag wordt ge- constateerd dat de vraag steeds groter wordt en aan de waren steeds hogere eisen worden gesteld. Niettemin wordt het noodzakelijk geacht veel meer ge- . varieerde halffahrikaten en delicatesse<nte produceren en verpakte levènsmid- delen te leveren. Ook de produkten van
Brez-nje-w
de conservenfabriek dienen nog aanzien- lijk te worden verbeterd.
Het nieuwe systeem is inmiddels, zo- als reeds opgemerkt, in .een aantal be- drijven ingevoeJ·d met name in bedrij- ven met meer dan 300.000 arbeiders en employees. In het tweede kwartaal van dit jaar is nog een gTotere groep ertoe ovet,gegaan, met name de bedrijven met in totaal 700.000 man personeel.
Daarna zullen verschillende branches van de machinebouw, van de levens- middelen- en textielindustrie tot het nieu- we systeem overgaan. Begin 1967 zal het totaal aantal arbeiders en employees van de )n het nieuwe systeem opgeno- men bedrijven ongeveer eenderde van de totaal in de industrie werkzame krachten uitmaken.
Bij de overgang naar het nieuwe sy;;- teem hebben de eerste twee gToepen industriebedrijven de verplichting op zich genomen, een extra produktie te le-
veren ter waarde van 150 miljoen roe- bel en een winst te garanderen van 56 miljoen roebel boven het plan. De mees- te bedrijven die in het eerste kwar- taal tot het nieuwè systeem overgin- - gen hebben het verhoogde ·plan· voor de
afzet van hun produkten en voor de winst overtroffen. De · begrotingskosten zijn eveneens gestegen. In de bedrij- ven zijn fondsen gevormd voor het ont- wikkelen van de produktie voor de ma' teriële stimulering, voor sociale en cul- turele doeleinden en voor de woning·- bouw. Ook de lonen en salarissen zijn gestegen.
Ten slotte werd geconstateerd dat de nieuwe arbeidsmethode de economische toestand in de bedrijven aanmerkelijk heeft verbeterd. Het verhoogt de belang- stelling van de werknemers om de pro~
duktiviteit op te voeren, het bespaart grondstoffen, verlaagt de produktiekos- ten en verbetert de kwaliteit. ·
Kortom, er is in de Sowjet-Unie op economisch gebied wel het een en ander aan het veranderen, waarbij men zich niet aan. de indruk kan onttrekken dat het zo g~hate "kapitalisme" elementen bevat, zonder welke zelfs een communis- tische economie niet goed kan functione- ren. Het vormt een erkenning van het feit dat men ook in de economie de in- nerlijke drijfveren van de mens niet kan uitschakelen.
Kenmerkend is in dit verband dat het verslag constateert dat het noodzake- lijk is mensen met initiatief in de or- ganisatie van de dienstverlening te be- · trekken, die er begrip voor hebben wat de mens voor zijn comfort nodig heeft, bijv. door hem bij de verhuizing of het overgaan naar een nieuwe woning en ook bij de inrichting van zijn woning te helpen, dat men de koper de artike- len aan huis bezorgt, en dat schoenen, kleding en huisgerei goed, snel en billijk worden gerepareerd_
Hoe dit ook zij, de nieuwe opzet van de Sowjet-economie is onze belang·stel- ling ten volle waard.
G. STEMPHER
lllllllillllllll!illlllllilllllllllllilllllll!i!llllllllllilllllllllllllllllllllllllllllll!lllllllll!llllllllllllllllll!llllllllllllllllll
* Dr. HPnd!·il, Verwot>rd, de 64-
"' jarig·e premier van de Zuid- afrilmanse Republiel•, is der.e week on!ler moordenaarshanden g-e\'allen.
Terecht is in tal van commentaren in vele landen ()er wereld betoogd dat deze gewelddaad in het door rassen- scheiding verdeelde land niets oplost.
Verwoerd was als geestelijke vader van de apartheidsleer het symbool g·ewor-
<1en. van een ool{ in onze ogen tot in de wortel verwerpelijke politie!{, die lUurecht indruist tegen de fundamen- tele rechten yau ieder mens. Niemand kan zich echter met de ho011 vleien dat nn Verwoerd vermoord is, de politiek van zijn nationalistische partij niet zal worden ·voortg·ezet. Die voortzetting za.I zelfs misschien harder, meedogen- lozer zijn. De vermoorde regerings- lehler kan nu door zUn fana.tiel•e volge-- lingen als een martelaar worden afg·e.- schilderd in de verdere strUd voor ver- wezt>nlUldng van de aparthei!lsleer, die met de Bijbel in !le hand \Vordt aan- gt>hangen.
Een politiel{e moord kan nooit goed g·epraat worden, hoe oneens men het ook is met de politieke doelstellingen en theorieën van de vermoorde.
Zware tol ..
* Vorigt> week heeft het Verbond* voor Veilig Verkeer ee•t beleid<~-
not!l aangeboden aan de minister van verkeer en waterstaat. Het is een leer- zaam en ovel'tuigend docmnent, waarin uitast vele waardevolle suggesties, even- eenp; ontstellende cijfers voorkmiien. Zo blijkt onder meer dat het verkeer vorig jaar 2!65 doden eiste en 61.883 ·Iicht-
ekl zwaargewonden, terwijl aan autO- schadeverzekeringen ruim f 506 miljoen werd uitgekeerd, waarbij niet zij1i" in- begre}>en de kosten van arbeidsvèi"Zuim en de indirecte nadelen voor het be- dl'ijfsleven. Alles dient dan ook in het werk te worden gesteld om voorwaar- den te scheppen voor een veiliger vei·- keer, zo stelt de nota terecht. Ten aan- zien van het 01ulenvijs wordt aangedron- gen op een integ1·ale vei·keerso}JVoedin!;
Ö(J alle scholen, waarbij wordt betreurd dat tleze verplichting voor de ulo-scholen komt te vervallen, in verband waarmee eel• dringend beroep wordt gedaan op de dàarvoor verantwoordelijke minister om deze aa.ugelegenheitl nader in studie te nemen. Het Verbond gaat er tei·eeltt va,n uit dat er meer voorliclttende acties tnoeten wortlen gevoerd via de n1assa.-·
communicatiemiddelen. Kortom : . waar·
()f;Yolle suggesties. die beogen een bij- drage te geven aan de discussie die OJt
g-ang zal komen a.Is de door de ministel·
toegezegde regeringsnota over het ver- keer aan tle Staten-Generaal zal zijn uitgebraeht. 1\len mag hopen dat deze nota vooral ook in het }Jarlement de nollige aandadtt kl'ijgt die . zi.i ongetwij- feld verdient. Niets maar (lan ook niet,<;
ma.g onbeproefd worden g·eJateu de zware tol die l1et wegverkeer tegenwoor- dig eist tot een. minimum te heverken.
"Juist initiatief
• * De ANWB heeft tot de minister-
* president een verzoek g·e.ricbt te streven naar een gecentraliseer(le voor- Jiehting met betrekking tot het verkeer.
Zij doelt hierl1ij op een eentrale voor- lichting over de te verwaehten drukte op de weg, w:~arhij zij zowel de radio als (le televisie wil inschakelmi-
1\'Iet het steeds toeneme.mle wegver- keer is een dergelijk }llan zeker aan te bevelen. Wij beschil,ken over de mo- tlcrne conununieat.iemiddelcn en het zou hejlaahl onverstandig zijn !lmuvan geen gellruik te maken als ·het er om gaat (le verkeersveiligheid te bevorderen. Naar d•) Haagse eotTeS})(HHlent v:tn De Volks- krant weet te melden, zou pretnier Cals deze zaak reeds a..<tnlmngig hebbt>n ge- maakt hij de bet.rold•en ministerR, zoals die vmt verkeer en waterstaat, justitie, binnenlaiHlse zaken, eultuur, reereatie en ma:>.tsehappelijk werk. Waat·om de ANWB zkh niet in eet·ste instanlie t~Jt
de ministtw van vel'lmer en waterstaat heeft gewend is niet duÏ(lelijk. Het doet er twerigens ook weinig toe :tls zij haar initiatief nwt sueces bekroond Z<ll zien.
l1etgee1t wij nlil harte l1011en.
