recreatie .. recreatie

ZEELAND

I~ I 175.000,- K.K.

Weekend bungalow (80 m²l, voor hen, die de Randstad even willen ontvluchten. Uniek plekje I Privacy (en toch niet eenzaam I, natuur, sport- gelegenheid, historie, ± 1 uur vanaf Rotterdam. 500 m² tuin. Gemeubileerd, zonwering, beschut terras. 2 sl.k. en ruime living.

Tel. 01114 -2250 na 18 uur.

ZOUTELANDE ID. Koddelaan 201

T. k. semi-bungalow (Inh. 560m³look voor niet permanente bewoning.

Op unieke plaats tegen bosrand, tuin + terras op het Z. 100 m. van zee.

4 slaapkamers + studeerkamer.

Te bevr. A. W. Roose. Tel. 01186 - 1675.

SPOED

Zoek nieuwe eigenaar voor mijn flat.

EXCLUSIEVE AMBIANCE

Wegens functiewisseling bied ik mijn luxe-flat te koop aan: Noordwijk, Hu is ter Duincomplex, zuidvleugel ( 1 54 m²l. 2 ruime sl.k., balkons land- en zeezijde, Video bewaking. Gestoffeerd, zonwering.

..t5a!i.eeo;:: 1 45o.ooo.- k.k.

Tel. 01114-2250 na 18 uur.

TODTMOOS/HOCH-SCHWARZWALD (Dtsl.) Te koop: luxe, volledig gemeubileerde vakantiewoning in app.

gebouw met zwembad, sauna, solarium, trimruimte. Bouwjaar 1977.

50 Km z.o.van Freiburg. Prachtig wandel- en skigebied.

Bemiddeling verhuur door beheerder mogelijk.

f 195.000,- . Gunstige Duitse hypotheek mogelijk.

Tel. 070- 651181; b.g.g. 075-289485.

creatie

recreatie .. recreatie

recr

KLEIN - OEVER

Zorgeloze pony-vakantie In mooie natuur; binnen en buitenmanege, zwembad, sport en (samen)spel, creatief bezig zijn, buitenritten e.d.;

alles onder ervaren en enthousiaste leiding. 6-15 jaar.

Inl. J. Maat, Oud-Avereest 60, Balkbrug, 05230- 9204.

LOCHEM

Wij bieden u gezellige bungalows met alle moderne kom- fort in prachtig wandel-en fietsgebied. Ontspanning in de Achterhoekse bossen met zijn vrije landgoederen en oor- spronkelijke streekplaatsen.

'De Witte Berken' - (05730) - 1308.

Vrijheid en Democratie,

veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Vrijheiden Democratie

Nummer 1236 9 september 1980

Hoofdredacteur: V. Hafkamp Redactie-adres:

Bijenmeent 135 1218GK Hilversum

Abonnementen- administratie

Algemeen Secretariaat VVD Koninginnegrecht 57 2514 AE 's Gravenhage Postrekening 67880 t.n.v. VVD Den Haag.

Adreswijzigingen melden aan Algemeen Secretariaat d.m. toezending gewijzigde adresband

Abonnementen voor leden gratts voor ntet VVD-leden

I 16,50 per jaar.

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet b.v.

Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 02507-4745

Druk

Ten Brink Meppel b.v.

Algemeen Secretariaat Koninginnegrecht 57 2514 AE Den Haag Tel. 070-614121 Postrekening 67880 t.n.v. VVD Den Haag

In Rotterdam en En- schede is twee weekeinden vergaderd over begin- selprogramma en Libe- raal Manifest. Centrale fi- guur daarbij was mr. W. J.

Geertsema, voorzitter van de commissie voor het nieuwe beginselpro- gramma. Op de foto op de voorpagina wordt hij gesecondeerd door partijvoorzitter Korthals Altes en vice- voorzitter Kamminga.

Achter dit drietal een aan- tal leden van de commis- sie Geertsema.

Over Rotterdam en En- schede leest u op de pa- gina's 4, 5, 6, 7, 21 en 22 . De beginselverklaring, zoals die op de vergade- ring in resp. Nijmegen, Rotterdam en Enschede is vastgesteld, staat op de pagina's 7 en 8.

Verder in dit nummer:

Van achter de groene gor- dijnen. Pag. 25 en 26.

Bijdragen op Europees gebied op pag. 9, 10 en 11.

De moeilijke weg naar herstructurering van de politie. Pag. 14 en 15.

Stichting "Vorming en Scholing". Pag. 16, 17 en 18.

Vrouwen in de VVD. Pag.

24.

VVD van A tot Z. Pag. 30 en 31.

Mijn opinie is ... Pag. 2 7

t/m

Het volgende nummer verschijnt op 23 septem- ber. Kopij voor dit blad moet uiterlijk maandag 15 september binnen zijn bij de centrale redactie, Bijenmeent 135, 1218 GK Hilversum.

door FritsKorthalsAltes.

voorzitrer WD

Vrijheidsdrang

De Polen hebben de wereld opnieuw getoond hoe diep de vrijheidsdrang is geworteld inde menselijke geest. Wat eerst als burgerlijke ongehoorzaamheid tegen materiële omstandigheden -gestegen vleesprijzen -werd aangekon- digd, bleek zijn hoogtepunt te bereiken in een gezamen- lijke bundeling van geestkracht bij het veroveren van meer vrijheid in een stelsel dat de individuele vrijheid totaal verwerpt en die verwerping op totalitaire wijze effectueert.

Terughoudendheid

Met grote zelfbeheersing, groter dan zij die aan vrijheid gewend (erdoor verwend?) zijn veelal weten op te bren- gen, hebben de Polen - stakers en stakingsleiders - de grenzen van het mogelijke trachten te bereiken en, naar het zich nu laat aanzien, ook bereikt. Het is goed dat het Westen zich terughoudend heeft opgesteld in de hoop provocaties te vermijden. Het is ook goed, wanneer wij de bereikte resultaten in alle nuchterheid beschouwen en rekening houden met de mogelijkheid dat geleidelijk aan zal blijken dat de concessies van het regime minder inhoud blijken te hebben dan wij nu hopen, of dat het regime plotseling ingrijpt, zoals dat na acht maanden Praagse lente ook is gebeurd · in Tsjecho-Siowakije.

Prawda-commentaren klinken niet hoopgevend. Zeker onder omstandigheden als gelden in dat deel van Europa, is vrijheid een goed dat voortdurend aan inbreuken bloot staat en daarom altijd bewaakt en voortdurend opnieuw bevochten moet worden.

Liberalen waakzaam

Het voortdurend waakzaam zijn als het om vrijheid en mensenrechten gaat, is een opdracht voor alle democra- ten, een opdracht die liberalen bij uitstek willen vervullen.

Daarom is het een goede zaak dat de discussie in de VVD over een nieuwe formulering van de liberale beginselen met zo groot enthousiasme en door meer leden en afdelin- gen dan ooit tevoren, is gevoerd. Als dit artikel in druk verschijnt, hebben wij sins eind mei drie algemene verga- deringen van twee dagen gewijd aan de herformulering van onze liberale uitgangspunten en het uitzetten van lijnen waarlangs wij deze beginselen in de praktijk willen verwezenlijken. Aan deze drie algemene vegaderingen van de partij zijn vele honderden vergaderingen van afdelingen en centrales voorafgegaan en daaraan nog eens vele honderden van discussiegroepen op afdelingsni- veau. De amendementen lopen dan ook in de duizenden.

Ook al is het· wel eens moeilijk in de vergadering tot definitieve formuleringen te komen en ondoenlijk alle aspecten te bespreken, het feit dat zovelen zich geroepen hebben gevoeld zich actief bezig te houden met het doorgronden van betekenis en samenhang van de van- ouds liberale beginselen van vrijheid, verantwoordelijk- heid, verdraagzaamheid, sociale gerechtigheid en de ge- lijkwaardigheid van alle mensen, bewijst dat het libera- lisme levend is en dat wij bereid zijn ons rekenschap te geven van wat het liberalisme betekent. Op die wijze

toont de actief meedenkende en mee-organiserende VVD'er zich zijn vrijheid waard. Dat was ook het geval vóór dat de Polen ons nog eens extra ervan bewust . maakten hoe kostbaar vrijheid is.

Weerbare samenleving

Het Poolse verzet tegen het regime was heldhaftig omdat de ervaringen in eigen land en daarbuiten tot nog toe altijd zijn geweest dat iets meer vrijheid niet werd aan- vaard en, zo zij was veroverd, na korte tijd weer werd onderdrukt. Die heldhaftigheid dwingt ons ertoe ook van onze kant de vrijheid niet als iets vrijblijvends op te vatten. Ook wij hebben een taak bij het verdedigen en verdiepen daarvan. Niet alleen door ons te verdiepen in de beginselen, maar ook door in de praktijk te bouwen aan een vrije en weerbare samenleving.

Verkiezingsprogramma

De laatste maanden heeft een commissie gewerkt aan de totstandkoming van een ontwerp-verkiezingsprogram- ma, waarin beleidslijnen worden uitgezet voor zo'n vrije en weerbare samenleving. Op tal van punten loopt onze economie en daarmede onze samenleving vast. Voor bet weer laten functioneren van die samenleving, bet weer scheppen van werk, het bouwen van voldoende onder- dak, is een bewuste koersverandering nodig. Daarnaar is de laatste maanden gezocht. Begin oktober wordt bet ontwerp gepubliceerd. Onze hoop is erop gericht dat ook dan weer zal blijken dat de VVD zich baar vrijheid wa.ard toont en weerbaar blijkt door op bet ontwerp pos_itief te reageren. Niet door het klakkeloos goed te keuren, maar door kritisch, opbouwend en vindingrijk mee te bouwen aan een h"berale aanpak van de grote problemen die ons land, Europa en wereld het hoofd moeten bieden.

Partijraad op 20 september in Amersfoort

•

Op zaterdag 20 september a.s. wordt een openbare partijraadsvergadering gehouden, gewijd aan bespreking van Troonrede en Miljoenennota. Deze vergadering vindt plaats in Cultureel Centrum De Flint, Coninck- straat 60 te Amersfoort. Aanvang 13.30 uur.

In tegenstelling tot eerdere berichten zal het nog niet nodig zijn op deze vergadering de delegatie aan te wijzen naar het jaarlijkse ELD-congres in 1981.

Dat congres zal niet eerder dan medio 1981 worden gehouden, zodat aanwijzing van de delegatie in de eerste maanden van 1981 kan geschieden.

door Ju/es Maaten

Liberaal Manifest vastgesteld na brede en interessante discussie

De levendige discussie zoals die de avqnd tevoren was gevoerd over het beginselprogram werd op zaterdag 30 augustus misschien wel niet in alle hevigheid, maar toch zeker wel met eenzelfde intensiteit voortgezet. Aan de orde waren op deze dag in eerste instantie (zoals later zou blijken tevens in laatste instantie) het hoofdstuk Mens en Ontwikkeling van het Liberaal Manifest en enige stem- mingen met betrekking tot de uiteindelijke vaststelling van het Beginselprogramma.

De gedachte dat deze stemmingen van een leien dakje zouden gaan bleek evenwel onjuist. Zoals al vaak is opgemerkt wordt er h~;den ten dage flink gediscussieerd in de VVD, en deze middag was dat-in elk geval waar het om het Beginselprogramma ging - met name op het vlak van de punten, de komma's en de procedures. Toch werden elf van de twaalf voorgestelde beginselen door de partij als beginsel aanvaard.

Dat men binnen de partij ook politiek-inhoudelijk uiterst gedegen weet te debatteren bewees de discussie over

"Mens en Ontwikkeling". Aan de ene zijde van de zaal de dames Den Ouden en Den Haan, die alom waardering oogstten met de kundige wijze waarop zij namens de Commissie-Geertserna dit hoofdstuk verdedigden. In de zaal zelf de afgevaardigden, van verscheiden pluimage.

Een van de belangrijke discussiepunten was het al dan niet verlengen van de basisschool met twee jaar, dit om een zo breed mogelijke samenstelling van het vakkenp11k- ket te garanderen. De vergadering stemde dit idee even- wel weg. Aangenomen werd een amendement van de afdeling Vught dat in de zin "De stem van de vaste wetenschappelijke staf behoort in kwestie van onderwijs en onderzoek doorslaggevend te zijn" het woordje door- slaggevend verving door zwaarwegend, hetgeen de moge- lijkheid voor ruimere inspraak van o.m. studenten open houdt. "Ik ben blij dat binnen de VVD men ook hier voordelen van inspraak gaat inzien" reageerde Lize van der Stoel, op dit punt woordvoerster namens de JOVD.

doctrina

Ook sprak de vergadering zich uit voor een amendement van de afdelingen· Baflo en Den Haag en de kamer- centrale Gelderland dat over het vak maatschappijleer uitdrukte dat ,, . .. indoctrinatie van welke aard dan ook ... "volstrekt onaanvaardbaar is. De commissie had twijfels bij dit amendement geplaatst vanwege het gebruik van het woord "indoctrinatie". Men had liever eerr positievere formulering gezien. Anderzijds was de commissie het met de strekking van het amendement op zich wel eens. Een amendement van de Commissie maat- schappelijke ontwikkeling, dat uitsprak dat " ... het on- derwijs de wederzijdse tolerantie zal moeten bevorderen, die in de toekomstige multi-culturele samenleving in Nederland noodzakelijk is," werd ook aangenomen.

Euthanasie en abortus

Vrijdag werd in de Twentse Schouwburg te Enschede de discussie voortgezet, ditmaal met de hoop verder te

vorderen met het Liberaal Manifest dan in Rotterdam een week eerder was gebeurd.

Bij het hoofdstuk "Mens en Gezondheid" volgde de vergadering een nogal progressieve lijn. De vergadering gaf de patiënt recht op inzage in het eigen medisch dossier en afschrift van de betreffende stukken en gaf bovendien een aanzet tot het op de helling zetten van het medisch tuchtrecht, mede omdat de tuchtrechtspraak - blijkens de toelichting van de afdeling Den Haag -

" ... een moraliserend karakter heeft en er wordt betwij- feld of dit past bij bet liberalisme." Tevens bleek dat de afgevaardigden absoluut niet afwijzend stonden tegeno- ver het versoepelen van mogelijkheden tot euthanasie (hoewel een werkgroep van de partijcommissies voor Volksgezondheid en Justitie zich nog over deze proble- matiek buigt) en namen zij een amendement van de afdeling Maassluis aan dat de "Abortus is een zaak van vrouw en arts" aanvulde met ,,De uiteindelijke beslissing ligt bij de vrouw".

Wel-;tjn

Waar het Welzijn betrof roerde de vergadering zich·

wederom. Er werd een motie aangenomen van de Com- missie Koepel Welzijn die meer aandacht vroeg voor bepaalde probleemgebieden als de betrokkenheid van de burger bij het welzijnswerk en de ontkoppeling van sport- cultuur en sport-recreatie. Tweede Kamerlid Loek Her- mans was met het aannemen van deze motie zeer tevre- den " ... omdat er nu meer accent gelegd wordt op de democratisering. Volgens mij vormt het aannemen van deze motie een goede basis voor ons verkiezingspro- gramma van de komende jaren."

Vanzelfsprekend kwam bij dit onderwerp ook naar voren de positie van de buitenlanders in ons land. Een motie werd aangenomen waarin over vreemdelingen wordt gezegd dat " . . . discriminatie moet worden vermeden, deze groepen zijn in onze pluriforme samenleving vol- waardige burgers met gelijke rechten -doch ook gelijke plichten - en dienen dan ook op alle terreinen als zodanig te worden beschouwd en behandeld." De specialiste op dit gebied in onze Tweede Kamerfractie, mevrouw Kap- peyne van de Coppello, voegde er evenwel aan toe dat positieve discriminatie in sommige gevallen toch noodza- kelijk is in het geval van mensen in achterstandsituaties, een standpunt dat door de Commissie (middels Johan Remkes, die het commissiestandpunt hierbij voortreffe- lijk verdedigde) werd overgenomen.

Maatscb~ppelijk

nut

Nadat de vergadering een Hilversums amendement ver- worpen had, dat behelsde de groei-economie geleidelijk om te buigen tot een economie die gebaseerd moest zijn op o.m. een terughoudend aanwenden van milieuversto- rende processen en zuinig gebruik van grondstoffen, ging men over op de behandeling van het hoofdstuk "Mens en Arbeid".

De gewraakte passage in het ontwerp Liberaal Manifest (vervolg op pag. 5)

door Viktor Hafkamp

Voorde nieuwe beginsel

verklaring zie pag. 7 en 8

Algemene vergadering achter

referendumgedachte

In Enschedé heeft de algemene vergadering van de VVD zich bij de behandeling van het ontwerp Liberaal Mani- fest uitgesproken voor een motie van de plaatselijke ondercentrale, waarin een pleidooi wordt gehouden voor een consultatief referendum en voor de instelling van een staatscommissie die zo spoedig mogelijk een systeem van referenda zou moeten ontwerpen die passen in het Neder- lands staatsbestel. "Uiterst negatieP' vond de onder- centrale de passage in het Liberaal Manifest over zo'n referendum. "Het consultatief referendum kan in be- paalde gevallen een belangwekkend middel zijn ter ver- sterking van de democratie" aldus de motie van En- schedé.

Tweede Kamerlid Annelien Kappeijne van de Coppello,

over het "biologisch minimum" werd wel niet Ietterlijk maar inhoudelijk wel tot op grote hoogte door de verga- dering aangenomen. In elk geval werd erkend, dat er vele taken zijn te vervullen die niet direct onder de noemer betaalde arbeid vallen, maar dc;.salniettemin een zinvolle bijdrage aan de maatschapij kunnen inhouden en dat de maatschappij daarvoor een (overigens zeer lage) vergoe- ding over kan hebben.

Wonderlijker was de discussie over inkomensverschillen.

Een amendement van de afdeling Assen dat uitsprak dat het maatschappelijk nut van arbeid de basis moet vor- men voor rechtvaardige inkomensverschillen werd verworpen, waarna een bijna gelijkluidend amendement van de afdeling Den Bosch wèl werd aanvaard.

memingsraa

Bij het hoofdstuk Mens en Welvaart enige belangwek- kende discussies. De meest in het oog springende daar- van was wellicht rond de (aangenomen) motie, die uit- sprak dat het bouwen van kerncentrales noodzakelijk kan zijn voor het veilig stellen van onze energievoorzie- ning. Een amendement van de energiecommissie, dat eerst de brede maatschappelijke discussie wilde doen afwachten, werd verworpen.

Ook veel discussie was er rond een amendement van de afdeling Assen waarin werd gesteld dat" ... de onderne- mingsraad geleidelijk het hoogste orgaan in het werkver- band zal moeten gaan worden ... ", waarbij de aandeel- houdersvergadering slechts het recht op informatie toe- kwam indien dat noodzakelijk was voor het afwegen van beleggingsmogelijkheden. Voor- en tegenstanders slin- gerden elkaar hierbij een artikel van de heer Rietkerk om de oren. Daarbij moet de laatste stellig tot r:: conclusie zijn gekomen dat uit dit artikel (wellicht onbedoeld) argumenten vóór dit amendement werden geput, even- zeer overigens als argumenten tégen. Gelukkig kwam de heer Rietkerk zelf enige malen naar de microfoon om de zaken te verduidelijken. Mede als gevolg daarvan werd het betreffende amendement verworpen.

onvermoeibaar strijdster voor de instelling van een con- sultatief referendum, noemde in haar betoog ten gunste van de motie zo'n referendum "een grote stap op weg naar de voltooiing van de democratie. Daarin wordt de mondigheid van de burger tot uitdrukking gebracht om zelf een uitspraak te doen in bepaalde kwesties" betoogde zij. "De PvdA die altijd zo de mond vol heeft van democratisering heeft de stap tot dusverre nog niet dur- ven wagen. Wij moeten haar voor zijn en ons er wel positief over durven llitspreken," bepleitte ze. ,,Het con- sultatieve referendum laat de zwijgende meerderheid aan het woord. Actiegroepen weten vaak die van een minder- heid door te drukken." aldus een Haagse afgevaardigde.

Mr. Geertsema, voorzitter van de commissie die de basistekst van het beginselprogramma en Liberaal Mani- fest heeft opgesteld, sprak tegen dat de tekst in negatieve termen over een referendum spreekt. Maar de commissie staat niet te juichen over een referendum, gaf hij toe. Hij herhaalde nog eens de in het ontwerp vastgelegde opvat- ting dat de vertegenwoordigende democratie een gevoe- lige klap te incasseren zou krijgen en dat de besluitvor- ming nog trager en moeizamer tot stand zou komen dan al het gevat is. Hij wees op het gevaar van het bindend referendum. ,,Als er een consensus bestaat tussen rege- ring en parlement over een bepaald wetsontwerp en de bevolking spreekt er zich afwijzend over uit, dan heb je een soort regeringscrisis die moeilijk oplosbaar is".

Wel voelde mr. Geertsema voor de gedachte de referen- dum-kwestie te laten bestuderen door een staatscommissie en voor het idee het voor en het tegen van het referendum te bespreken op een speciaal congres.

De motie Enschedé werd tenslotte door een meerderheid van de aanwezigen aanvaard. Een zege voor de thuisclub om het eens in sporttermen uit te drukken.

Een van de hoofdbestanddelen van de discussies op de slotdag van de zes dagen onvermoeibaar debatteren over het beginselprogramma en het Liberaal Manifest, vormde het extra artikel12 over de Internationale rechts- orde. Op de vergadering was door de commissie Geert- sema een tekst ingediend die door de afdelingen 's Gra- venhage, Rotterdam, Bergschenhoek en Brussel was aan- gevuld. Zo wilden deze afdelingen de zin "In construc- tieve samenwerking met andere democratische landen dient Nederland de vrijheid in geestelijk, staatkundig en materieel opzicht met vreedzame middelen te bevorderen en zodanig daadwerkelijk te verdedigen" aanvullen met de woorden "Als loyaal bondgenoot houdt het zijn defen- sie op peil en voert het een politiek van vrede en veilig- heid". Die toevoeging vond evenwel geen genade in de ogen van de afgevaardigden.

Het Hoofdbestuur bracht een andere -kortere - tekst in die door het commissielid Hoefnagels weliswaar werd gekwalificeerd als een "slap stuk", maar uiteindelijk met

een kleine amendering toch tot definitieve tekst werd .. de ontwikkelingssamenwerking blijk geeft, had bij hem verheven. de voorkeur boven de term "sociale gerechtigheid" uit Enkele afgevaardigden wilden de behandeling van het het ontwerp van de commissie. "Met die term broeder- hele artikel opschorten om eerst de achterban te kunnen schap referen wij aan het feit dat wij de partij zijn die raadplegen, maar partijvoorzitter Korthals Altes drong de doelstellingen van de Franse revolutie 'liberté, egalité, er met succes op aan toch tot behandeling over te gaan, fraternité' in praktijk brengt", aldus de voorzitter.

omdat anders het werk van de commissie zou worden

vertraagd. Mr. Korthals Altes vond van het stuk van de

Spanje

commissie dat het een aantal elementen bevatte die eerder zouden thuishoren in het Liberaal Manifest -de uitwerking van de beginselverklaring- dan in de beginsel- verklaring zelf. Zo viel hij over de zin "De VVD werkt ... nauw samen met de liberalen over de gehele wereld in de Liberale Internationale en in het bijzonder in de federatie van liberale en democratische partijen van de Europese Gemeenschap". In een beginselverklaring die een decennium van kracht moet blijven zou die vorm van samenwerking wel eens achterhaald kunnen worden, omdat we mogelijk bij de volgende Europese verkiezin- gen een Europese liberale partij hebben. "We moeten kijken naar wat er aan ons streven ten grondslag ligt.

Kijken we naar de liberale buitenlandse politiek dan zien we dat we als liberalen niet meer aan de kant staan, maar volop meedoen ... We verwerpen een politiek van neutra- liteit en kiezen partij". De liberale geest van broeder- schap, waarvan volgens de tekst van het Hoofdbestuur

De vergadering sprak zich verder nog uit voor een spoedige toetreding van Spanje tot deNAVO en voor een uitbreiding van de maritieme taken van de verdragsorga- nisaties tot buiten het verdragsgebied. "Gezien de kwets- baarheid van onze aanvoerlijnen moeten wij de bescher- ming ervan niet overlaten aan landen die er duidelijk minder belang bij hebben dan wij", aldus commissielid Hoefnagels.

Rond het door de ondercentrale Waterweg Noord inge- diende amendement "Ideaal zou zijn de dienstplicht militair dan wel alternatief door alle Nederlanders (ook vrouwen) te laten verrichten." heerste bij de stemming nogal wat verwarring. De stemmingsuitslag op basis van het omhoog steken van de drie kleuren kaarten wees aanvankelijk tot twee maal toe een verwerping aan. Maar bij hertelling bleek het aantal voorstemmers uiteindelijk toch groter (490-438).

Een vertrouwde aanblik voor de congresserende VVD-ers; de bestuurstafel met de centralefiguur tijdens zes dagen vergaderen

Beginselverklaring

Artikel I

De grondslag van tk VVD

De Volkspartij voor Vrijheid en De- mocratie staat als liberale partij open voor een ieder die-de overtuiging heeft, dat vrijheid, verantwoordelijkheid, ver- draagzaamheid, sociale rechtvaardig- heid en de gelijkwaardigheid van alle mensen de fundamenten behoren te zijn van elke samenleving.

De beginselen die uit deze overtuiging voortvloeien, aanvaardt zij als grond- slag van haar politiek.

Artikel 2 De mens

Elke mens is èen unieke persoonlijk- heid, die daarom de mogelijkheid moet hebben zich met besef van zijn verant- woordelijkheid voor anderen, de ge- meenschap en de omgeving waarin hij leeft, te ontplooien naar eigen aard, aanleg en levensovertuiging.

Aangezien hij leeft in een gemeenschap van gelijkwaardige medeburgers, moet hij de bereidheid hebben anderen te nemen zoals zij zijn en waar mogelijk met hen samen te werken ten behoeve van de samenleving.

Artikel 3 De samenleving

Een veelvormige samenleving, die bo- venal gekenmerkt behoort te zijn door naastenliefde en erkenning van de men- selijke waardigheid, biedt de beste voor- waarden voor de verwezenlijking van dit liberale mensbeeld.

Artikel 4 De vrijheid

Een zo groot mogelijke vrijheid van de mens, zowel in geestelijk en staatkundig als in materieel opzicht, is een onmis- bare voorwaarde voor zijn ontplooiing.

Deze vrijheid komt ieder mens toe zon- der enige vorm van discriminatie. Bij het gebruiken van die vrijheid moet de mens zich verantwoordelijk weten voor zijn medemensen, die evenzeer recht hebben op een zo groot mogelijke vrij-

beid. Tevens moet hij rekening houden met de belangen van toekomstige gene- raties.

Artikel 5

De rechten van de mens

De mens is geestelijk vrij als hij in woord, geschrift en gedrag uiting kan geven aan zijn gevoelens en opvattin- gen, zich naar eigen verkiezing kan be- wegen en met anderen van gedachten kan wisselen. Hij dient daarbij de rech- ten en gevoelens van anderen te respec- teren. Hij heeft recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.

De staatkundige vrijheid van de mens kan slechts verzekerd zijn in een bestel waarin het gezag van de uitvoerende machten is gegrondvest op het vertrou- wen van vertegenwoordigende licha- men, op democratische wijze gekozen op basis van evenredige vertegenwoor- diging.

Voor verwezenlijking van de vrijheid in materieel opzicht is een maatschappij vereist waarin een ieder uit overwegin- gen van sociale rechtvaardigheid bereid is offers te brengen ten behoeve van hen, die deze vrijheid nog niet deel- achtig zijn.

Bij het streven naar de verwezenlijking van deze vrijheden behoort richtsnoer te zijn de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, die op 10 decem- ber 1948 door de derde Algemene Ver- gadering van de Verenigde Na ties werd aangenomen. *)

Artikel 6

Ontplooiing door onderwijs

Alle mensen behoren gelijkwaardige mogelijkheden tot ontplooiing te krij- gen. Gelijke rechten op onderwijs van hoge kwaliteit in elke levensfase zijn daartoe onmisbaar.

*) Zie ook de conventies van de Verenigde Na- ties inzake de Burgerrechten en politieke rechten en inzake de Economische, sociale en culturele rechten, beide van 19 december 1966.

Er dient voor ieder mens onderwijs te zijn, dat inspireert tot het verwerven van bij zijn eigen aard en aanleg passen- de kennis en vaardigheden. Het onder- wijs dient daarom gericht te zijn op ontplooiing van de persoonlijkheid en de ontwikkeling van burgerzin; het moet de voorwaarden scheppen om als volwaardig burger in de gemeenschap te kunnen functioneren.

De overheid waarborgt de vrijheid van onderwijs en de gelijkstelling van open- baar en bijzonder onderwijs. De in- standhouding en verdere ontwikkeling van inrichtingen van openbaar en daar- mee gelijk te stellen algemeen bijzonder onderwijs, waarin de veelvormigheid van de Nederlandse samenleving het beste weerspiegeld wordt, heeft grote betekenis.

Artikel 7

De sociale markteconomie

De vrijheid van de mens komt het best tot uiting in een sociale markteconomie, gegrond op vrije, gedecentraliseerde on- dernemingsgewijze produktie en onder- linge mededinging, zowel in de produk- tie als op de arbeidsmarkt.

Artikel 8

De plaats van de arbeid

De mens die daartoe geestelijk en licha- melijk in staat is, dient zich in beginsel zijn vrijheid en materieel opzicht te ver- werven door het verrichten van arbeid tegen beloning, hetzij als zelfstandige, hetzij in loondienst. Het deelnemen aan het arbeidsproces is geen doel op zich- zelf, maar een onvervangbaar middel om verschillende doeleinden te verwe- zenlijken.

Verschillen in beloning zijn slechts ge- rechtvaardigd als zij voortvloeien uit verschillen in inspanning en verant- woordelijkheid, uit de aard van de werkzaamheden, de wijze waarop deze worden verricht en uit het maatschap- pelijk nut van de arbeid.

Uit een oogpunt van sociale rechtvaar- digheid behoort te worden bevorderd dat een ieder die kan werken, die gele-

'41 ---

genheid krijgt menswaardige en zin- volle arbeid te verrichten, die zo dicht mogelijk aansluit bij zijn wensen als- mede zijn verworven kennis en vaardig- heden.

Ook voor hen aan wie die gel~genheid

niet kan worden geboden, en voor hen die geen betaalde arbeid (meer) kunnen verrichten, alsmede voor hen die vrije maatschappelijke diensten willen verle- nen, dient een menswaardig bestaan te zijn verzekerd, evenals voor hen die pensioengerechtigd zijn.

Artikel 9

De democratische rechtsstaat

Het handhaven van de rechtsstaat en van een democratisch staatsbestel vormt een onmisbare voorwaarde voor de vrijheidsbeleving van de burgers. Al- leen in een rechtsstaat immers hebben alle burgers gelijke rechten en worden hun grondrechten gewaarborgd, terwijl zij verzekerd zijn van een onafhanke- lijke rechtsbedeling, ook ten opzichte van de overheid.

Het behoort tot de wezenlijke kenmer- ken van een democratie, dat iedere stemgerechtigde burger invloed kan uit- oefenen op de samenstelling van de ver- tegenwoordigende lichamen; de leden van die lichamen oefenen hun taak evenwel uit in onafhankelijkheid van die burgers.

In een ware democratie worden de be- sluiten bij meerderheid van stemmen genomen; daarbij wordt rekening ge- houden met de opvattingen van minder- heden. Beleidsvoorbereiding en besluit-

vorming worden gekenmerkt door een geest van openheid, waarbij de burgers tijdig zo volledig mogelijk worden geïn- formeerd en zij voor wie het te nemen besluit gevolgen heeft, de gelegenheid krijgen tot inspraak.

Achteraf dient democratische verant- woording te worden afgelegd over de gronden die tot het besluit hebben ge- leid.

Een ware democratie kenmerkt zich voorts door een zo ver mogelijk doorge- voerde decentralisatie, opdat het be- stuur zo dicht mogelijk bij de burgers staat.

Artikel JO

De constitutionele monarchie in Neder- land

Hoewel de parlementaire democratie naar liberale opvattingen ook in andere staatsvormen kan functioneren, is voor Nederland de constitutionele monar- chie onder het Koningshuis van Oranje, zoals deze zich in onze geschiedenis heeft ontwikkeld, de meest aangewezen staatsvorm.

Artikel 11

De taak van de overheid

Het is de plicht van de overheid er voor te zorgen dat een ieder een zo groot mogelijke vrijheid geniet.

Taken die in de samenleving als be- langrijk worden onderkend en die niet of niet zelfstandig door individuen of groepen kunnen worden vervuld, be- hoort de overheid te stimuleren dan wel

op zich te nemen.

Aldus zijn de taken van de overheid als beschermend en dienend orgaan van de individuele mens, gemeenschap en sa- menleving bepaald en begrensd.

Artikel 12

De internationale rechtsorde

Het streven naar een internationale rechtsorde, waarin de rechten van de mens worden geëerbiedigd, is van door- slaggevende betekenis voor vrede in vrijheid en moet worden bevorderd door bondgenootschappelijke samen- werking tussen landen die dezelfde doel- einden beogen, en door deelneming in het werk van internationale organisa- ties.

Liberalen in de gehele wereld werken daarbij zoveel mogelijk samen ter ver- wezenlijking van hun beginselen.

Ontwikkelingssamenwerking is gericht op het bevorderen van vrijheid, in de eerste plaats in materieel opzicht, heeft op langere termijn ten doel de zelfstan- dige kracht van de mensen in de ont- wikkelingslanden te versterken en geeft blijk van de liberale geest van broeder- schap.

Vastgesteld door de Algemene Verga- dering te Nijmegen (55e), Rotterdam (56e) en Enschede (57e) op respectieve- lijk 30 en 31 mei, 29 en 30 augustus, en 5 en 6 september 1980.

•

Europese gemeenschappen: van negen

naar twaalf!

Het Franse initiatief van 1950 dat ook in de Verenigde Staten een goed onthaal kreeg - men zag hierin een mogelijkheid om het destijds in Europa bestaande machtsvacuüm, op te vullen- werd in een aantal Euro- pese hoofdsteden gunstig ontvangen.

Op 20 juni 1950 kwamen de Duitse Bondsrepubliek Frankrijk, Italië en de drie Beneluxlanden in Parijs bijeen en na negen maanden onderhandelen werd op 18 april 1951 het EGKS-verdrag te Parijs ondertekend. Op 23 juli 1952 kon het in werking treden. In de preambule werd ondermeer gesproken over het leggen van grondsla- gen voor instellingen, "die in staat zijn richting te geven aan een voortaan gezamenlijke bestemming" en in artikel 98 werd vastgelegd dat "Elke Europese Staat kan verzoe- ken tot dit verdrag te mogen toetreden".

Op basis van een rapport van Spaak, de toenmalige Belgische minister van buitenJandse zaken, komt op 26 juni 1956 een intergouvermentele conferentie bijeen en wordt op 25 maart 1957 het Verdrag tot instelling van een Europese Economische Gemeenschap en het Verdrag tot instelling van een Europese Gemeenschap voor Atoomenergie te Rome ondertekend. Op 1 januari 1958 treden deze verdragen in werking. De intentie tot uitbouw van de materiële werkingssfeer van de gemeen- schap, waarvan Schuman in zijn verklaring van 9 mei 1950 al repte, is dan voor een groot gedeelte realiteit geworden.

Met ingang van 1 januari 1958 was weliswaar bet mate- riële geldingsbereik uitgebreid, de geografische werkings- sfeer bleef echter beperkt tot de zes oorspronkelijk deel- nemende landen. De verdragen openen echter de moge- lijkheid voor iedere Europese staat om om bet lidmaat- schap te verzoeken. Toch zou bet tot 1 januari 1973 duren voordat de Gemeenschappen werden uitgebreid met drie nieuwe leden (Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk). Nu staat de uitbreiding met Grie- kenJand, Portugal en Spanje voor de deur. De onderhan- delingen met Griekenland zijn inmiddels afgerond en Griekenland zal op 1 januari 1981 toetreden.

De uitbreiding van de Gemeenschappen met Denemar- ken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk ligt bij velen nog vers in het geheugen. Beziet men de resultaten van de afgelopen jaren, dan getuigt het niet van overmoed om te constateren dat - met name door de houding van het Verenigde Koninkrijk- er beslist niet van vettejaren kan worden gesproken. Meni~een in Nederland - altijd één van de voorstanders van de Britse toetreding - had beslist meer verwacht. De stagnatie van het integra- tieproces en de vaak inadequate besluitvorming dienen echter niet alleen op de Britse conduitestaat te worden bijgeschreven. Immers de energiecrisis, de blijvend som- bere vooruitzichten van de economie, de aanwakkerende inflatie, de toenemende werkloosheid en de dreiging van een nieuwe energiecrisis hebben ervoor gezorgd dat de

marges in de Europese politiek uiterst smal zijn gewor- den. Dit alles brengt mee dat de huivering, die er bij velen bestaat om op korte termijn over te gaan tot verdere uitbreiding van de Gemeenschappen, te begrijpen is. De vraag is echter of deze vrees op reële gronden berust.

Trojan merkt op dat de stagnatie in het integratieproces van de Gemeenschappen in de afgelopen jaren niet alleen te wijten is aan een gebrek aan politieke wil van de lidstaten en de gewijzigde omstandigheden, maar even- zeer aan het feit dat er zich geen werkelijk Europees politiek gezag heeft ontwikkeld (mr. C. G. Trojan "De tweede uitbreiding van de Europese Gemeenschappen en hun besluitvorming" in Internationale Ontwikkelingen en Buitenlands Beleid, geschrift nr. 36 van de Prof. mr.

B. M. Telderssticbting). De commissie die deze taak in de verdragen is toebedacht, heeft zich niet of nauwelijks kunnen handhaven ten opzichte van de Raad (van Minis- ters). Dit bezwaar zou mogelijkerwijze kunnen worden opgevangen door een daadkrachtiger commissie, be- mand door personen met een werkelijk Europese inzet.

Een efficiëntere organisatie van het ambtelijk apparaat van de commissie zou daartoe eveneens het nodige kunnen bijdragen. Een aantal suggesties in deze richting zijn reeds in de recente rapporten van het Comité van Wijzen en Spierenburg neergelegd (zie ook Trajan t.a.p.).

Het bruto nationaal produkt per hoofd van de bevolking ligt in Griekenlan!i en Spanje ongeveer een derde Lager dan het gemiddelde in de Gemeenschap; in Portugal zelfs meer dan de helft, terwijl ook de economische en sociale infrastructuur een aanmerkelijke achterstand vertoont.

Trajan (t.a.p.) bepleit, teneinde de ~oortgang van bet Europese integratieproces niet geheel te frustreren, om in sommige gevallen over te gaan tot een gedifferentieerde toepassing van gemeenschapsregelingen. De differentia- tie kan z.i. per sector en regio verschillen, terwijl ook de staartgroep niet altijd dezelfde behoeft te zijn. Wel acht hij het essentieel dat de gemeenschapsprocedures in acht worden genomen, de eenheid van de gemeenschappelijke markt niet wezenlijk wordt aangetast en het integra- tieniveau op termijn groter wordt. Voorwaar geen onuit- voerbare voorwaarden. Ook de problemen van tech- nisch/ administratieve aard zijn zeker op te lossen. Tolken en vertalers zijn in voldoende mate voorhanden.

Mijns inziens lijken de problemen die de uitbreiding van de Gemeenschappen oproepen in beginsel zeker oplos- baar. Temeer daar de aspirant-leden BJ}jk hebben gege- ven van een werkelijk Europese mental~.

Spanje, Portugal en Griekenland zijn alle, na een korte of lange periode onder een autocratie te hebben geleefd, een paar jaar geleden begonnen met het opzetten van een westerse parlementaire democratie. Een soepele op- neming în de Gemeenschappen zal voor deze landen zeker een stimulans betekenen om op de ingeslagen weg voort te gaan en zal aldus de kansen op uitbreiding van

1 ' I up p a tO

'LYMEC heeft wel degelijk invloed bij

doorJu/esMaaien

de Europese liberalen'

Gijs de Vr1e . . ELD volwassen gewo -

den .•

Liberalen dragen de eenwording van Europa een warm hàrt toe. Dat bleek uit de inzet die de VVD toonde bij de Europese verkiezingen van vorig jaar, en het blijkt u1t de inzet van de vier Nederlanders in de liberale ELD- fractie in het Europees Parlement. Maar niet alleen liberalen in VVD-verband houden zich bezig met Eu- ropa. Ook jongeren, niet altijd officieel aangesloten bij de VVD, zetten zich met hart en ziel in voor een liberale vereniging van de landen van Europa.

Het best krijgt deze inzet van liberale jongeren wel gestalte door de Liberal and Radical Youth Movement ofthe European Community, in de volksmond LYMEC, de jongerenorganisatie die lid is van de ELD. LYMEC bestaat uit tweeëntwintig jongerenorganisaties uit de Eu- ropese Gemeenschappen (w.o. de JOVD) én telt daarmee ongeveer 60.000 leden. Sinds 1978 wordt L YMEC geleid door Gijs de Vries, oud-voorzitter van de JOVD.

LYMEC laat haar geluid horen op versehitlende plat- forms. In de eerste plaats is daar natuurlijk de moeder- partij, de ELD. Volgens De Vries heeft LYMEC wel degelijk invloed binnen ELD. "Dat was dit jaar vooral duidelijk op het Parijse ELD-congres, waar veel van onze voorstellen zijn aangenomen", vertelt hij. "Het is ook op ons initiatief dat dit congres de Rechten van de Mens tot onderwerp had".

Hij is zeer tevreden over dat Parijse congres. "De ELD is volwassen geworden, de mensen zijn niet meer bang elkaar te laten zien waar de verschillen liggen. Gelukkig ook heeft het congres nu een zekere invloed op de fractie.

Dat Is belangrijk, omdat de Engelse Liberal Party, een van onze grootste leden, door het Britse kiessysteem niet in het Parlement vertegenwoordigd is, maar wel op het ELD-congres. Uit een oogpunt van "fair-play" is dat niet meer dan redelijk".

CU dfl m

Een ander platform waar LYMEC haar ideeën kwijt kan is het Europees Jeugdforum. Het Jeugdforum is een officieel advieslichaam van de Europese instellingen, inclusief de Europese Commissie, LYMEC is in het Jeugdforum vertegenwoordigd in de politieke en in de economische commissie. De Vries: "Over problemen als de democratisering van de ambtelijke instellingen en de landbouwpolitiek heeft het Jeugdforum duidelijke ideeën geventileerd, waarvan in de uiteindelijke officiële docu- menten inderdaad veel is terug te vinden.

Aan de gedachtenvorming binnen dit forum draagt LY- MEC in belangrijke mate haar steentje bij. Verhoging van de eigen inkomsten van de EEG is volgens Gijs de Vries van groot belang. "We moeten ons herbezinnen over de hoogte van ons budget," meent hij. "De land- bouw slokt daarvan nu ongeveer 70 % op. Dat is natuur- lijk veel. Het probleem is echter dat we niet zozee~ de landbouwuitgaven moeten trachten ornlaag te brengen, het gaat er om dat de ándere uitgaven niet in het gedrang

komen. Daarom moet het plafond voor de eigen inkom- sten hoger gesteld worden, opdat die andere zaken niet in het gedrang komen en de landbouw tegelijkertijd niet óók in het slop komt."

rl

De Vries, die mede-auteur is van het hoofdstuk Jeugd- en Cultuurbeleid van het ELD-verkiezingprogramma, maakt zich sterk voor het Europa van de regio's en de culturele diversiteiten. "Als liberalen hebben we altijd gezegd dat de EEG geen uitsluitend economische samen- werking mocht worden. Wij staan voor het Europa van de burger, maar dat kost natuurlijk wel geld. Als we daarentegen Europa niet dichter bij de burger weten te brengen, bijvoorbeeld door de regio's meer aandacht te geven, merken de kiezers dat heel zeker. Dan waren de verkiezingen van vorig jaar voor hen voor niets.'' Aansluitende gedachten vinden we terug bij De Vries' visie op de landbouwproblematiek: "Er is een duidelijke onevenwichtigheid tussen rijkere en armere delen in Eu- ropa. Die zal alleen nog maar vergroot worden door de toetreding straks van Griekenland, Spanje en Portugal.

Er zullen belangrijke inkomensoverdrachten moeten plaatsvinden. Het principe van de solidariteit zal zo haar kracht moeten bewijzen. Door herstructurering moet ook het landbouwbeleid meer op deze zaken worden toeges- neden. Grotere gerichtheid op de armste regio's, verster- king van het sociaal en regionaal fonds, om maar eens iets te noemen. Als wij liberalen werkelijk voor het vergroten van de ontplooiingsmogelijkheden staan, moe- ten we ook streven naar een herverdeling van de welvaart binnen ons gebied", aldus de LYMEC-voorzitter .

m1 :sie

De samenwerking tussen het Europees Parlement en de nationale vertegenwoordigingen laat volgens De Vries nogal eens te wensen over, ook waar het de Nederlandse parlementariërs betreft. "Natuurlijk moeten de Europese fracties een eigen koers varen, maar er moet voorkomen worden dat er te weinig onderling contact is. Het zou goed zijn als dit in onze partij meer geïnstitutionaliseerd werd. Daarbij zouden partijcommissies een belangrijke rol kunnen vervullen. Die zouden trouwens ook als 'denk-tank' meer ingeschakeld kunnen worden."

•

de vreedzame samenwerking tussen democratische Euro- pese staten en wellicht zelfs op een Euopese confederatie verhogen. Van Europese politici wordt nu gevraagd om de creativiteit op te brengen om dit doel zo spoedig mogelijk te bereiken.

Het boek ,,Internationale ontwikkelingen en buitenlands beleid (rapport nr. 36) is verkrijgbaar door overmaking van

f

f

door Florus Wijsenbeek

Nederland, Europa en de Arabische landen

We hoeven er geen doekjes om te winden. Inzake onze ambassade in Jeruzalem zijn we gewoon voor de chan- tage van de Arabische landen door de pomp gegaan.

Goed, we kunnen deze daad nog enigszins goedpraten door de resolutie van de Veiligheidsraad van de Vere- nigde Naties, maar het was niet de eerste keer (de niet- jood verklaringen) en het zal ook niet de laatste keer zijn dat de koopman in ons het van de dominee wint. Wan- neer binnenkort bijvoorbeeld de vluchten op Israël van de KLM onder een Arabisch veto komen, wat doen we dan? En dan zal er geen resolutie van de VN zijn om ons moreel te redden. Een veelgehoord argument in deze zaken is dat het voor ons aUeen weinig zin heeft om tegenstand aan Arabische druk te bieden, omdat we dan voor ettelijke miljarden aan orders zullen verliezen, maar dat andere landen, die zo'n moreel standpunt niet inne- men dan ook nog met die orders gaan strijken. En onze concurrentiepositie is toch al zo zwak.

Een andere zaak zou het zijn, wanneer we erin zouden· slagen met de EEG als geheel een ferm standpunt in te nemen, maar tot nu toe is daar nog niets van terecht gekomen. In 1973 bij de olieboycot is het niet de houding van onze Europese partners geweest die de olieboycot tot een ondoeltreffend wapen gemaakt heeft, maar eerder die van oliemultinationals.

Hoop

Toch is er ook hier hoop op het langzamerhand ontstaan van een gezamenlijke Europese houding. Op elke Euro- pese Raad van de laatste jaren is de toestand in het Midden-Oosten onderwerp van gesprek geweest. Meestal bleef het daar dan ook bij en liet Europa het daadwerke- lijk zich met die toestand bezighouden over aan de Verenigde Staten. Wel heeft de Gemeenschap een vrij-

h~ndelsovereenkomst met Algerije, Egypte, Jordanië, Ltbanon, Marokko, Syrië en Tunesië, alsmede met Israël.

Daarnaast wordt nu enkele jaren de Europees-Arabische dialoog gevoerd, waarin zowel handels- als politieke onderwerpen ter sprake komen. Veel concreets is tot dusverre nog. niet uit deze besprekingen gekomen, on- danks het fett dat de Europese Gemeenschap de be- langrijkste handelspartner van de Arabische wereld is dat een vijfde van de EEG-import daar vandaan komt:

een achtste van de EEG-export daar heen gaat, een totaal van in- en uitvoer dat groter is dan onze handel met

Japan en de VS samen en 40% van de totale wereldhan- del vertegenwoordigt.

nte1111g

Op de topconferentie van Venetië is er een kentering in de wat passieve Europese houding gekomen. Op initiatief van de Fransen wil de EEG eventueel in de VN een wijziging van resolutie 242 over het Palestijnse probleem voorstetien en bepaald niet in de door Israël gewenste zin.

De huidige voorzitter van de Raad van Ministers, Gaston Thorn, is hiertoe op een uitbreide informatiereis naar het Midden-Oosten vertrokken en zal half september verslag uitbrengen in Brussel. Tevens heeft hij de EEG in haar geheel vertegenwoordigd op de speciale zitting van de VN over de Palestijnse kwestie en de EEG onthield zich als geheel van stemming over de vraag of Israël voor 15 november atle bezette gebieden moet ontruimen. "Dit kan niet zonder Israël de nodige garanties voor zijn voortbestaan te bieden", aldus Thorn. Desalniettemin was op I augustus in acht uur durende besprekingen tussen Thorn en de Israëlische regering wel zeer duidelijk verschil van mening gebleken. Op 4 augustus sprak Thorn ook gedurende twee en half uur met Yassar Arafat; hij bezocht verder Libanon, Jordanië, Saoedi- Arabië, Syrië en de Golfstaten.

Nederland d~t na 1 januari het Raadsvoorzitterschap van Luxemburg overneemt zal zich uit dien hoofde actief met de Midden-Oostenproblematiek moeten gaan bezig- houden. Of dat ons voor verdere druk van Arabische zijde zal vrijwaren is nog maar de vraag.

Partijraad op 20 september in Amersfoort

Op zaterdag 20 september a.s. wordt een openbare partijraadsvergadering gehouden, gewijd aan bespreking van Troonrede en Miljoenennota. Deze vergadering vindt plaats in Cultureel Centrum De Flint, Coninck- straat 60 te Amersfoort. Aanvang 13.30 uur.

In tegensteUing tot eerdere berichten zal het nog niet nodig zijn op deze vergadering de delegatie aan te wijzen naar het jaarlijkse ELD-congres in 1981.

Dat congres zal niet eerder dan medio 1981 worden gehouden, zodat aanwijzing van de delegatie in de eerste maanden van 1981 kan geschieden.

LAMBODY & .

VALLENDUUK

Specialiteit eerste klasse maatkleding van Super-West-of-England pure wool

pure cash me re

Singel286, Amsterdam-C., Telefoon 237383.

Rode Chianti Classico uit de wijngaarden van Giovanni Mala- godi. ere-voorzitter van de Italiaanse Liberale Partij.

Bij voldoende deelname met speciaal WO-etiket f 5,..:.... per fles per doos van 12. af Den Haag. bestellen voor 1 november.

M. & M. Rempt-, F. Wijsenbeek, Frankenstraat 13, 2582 SC 's-Gravenhage, tel. 070 - 502765.

·~ ---

VVD krijgt afdeling Luxemburg

Coo8 Comb6 emhousiasme •

Het gaat goed met de VVD. Deze door vice-voorzitter Jan Kamminga in Groningen uitgesproken en sindsdien veel geciteerde woorden, zijn ook van toepassing op de buitenlandse afdelingen van onze partij. Nu nog telt de VVD twee buitenlandse afdelingen (Brussel en Bondsre- publiek Duitsland), maar zeer spoedig zullen dat er drie zijn. Dagelijks bestuurslid Coos Combée uit Weert die de ontwikkelingen in de buitenlandse afdelingen bijna op de voet volgt, vertelt dat binnenkort de oprichting te verwachten is van een afdeling Luxemburg.

Combée had op een van zijn buitenlandse trips zeer recentelijk nog een ontmoeting met het -zeer actieve - bestuur van de VVD-afdeling in de Belgische en Euro- pese hoofdstad. "Het gaat ook prima met de afdeling Brussel", zegt hij. "Het is eèn afdeling van 200 leden, waar duidelijk de behoefte blijkt volledig mee te doen en mee te leven met het partijgebeuren. Dankzij haar vele contacten heeft Brussel nu de voorbereiding ter hand genomen van een afdeling Luxemburg. De oprichtings- vergadering is zeer binnenkort. Uiteraard ben ik er erg blij mee".

!')

Buiten de schriftelijke contacten die de buitenlandse afdelingen met het Algemeen Secretariaat onderhouden, leven ze een beetje op een eiland. Persoonlijke contacten met het dagelijks bestuur van de VVD in de persoon van Coos Combée zijn dan ook onontbeerlijk. Dat betekent wel dat Combée zoals nog zeer onlangs een ledenverga- dering ging bijwonen van de andere buitenlandse VVD- afdeling, de afdeling BRD (Bondsrepubliek Duitsland) in Stolzenau bij Hannnover. Voor Combée betekende dat een rit van 700 kilometer heen en terug vanuit zijn woonplaats Weert in Noord-Limburg. "Dat hield in vertrekken om vier uur 's middags uit Weert, om acht uur

nmrn ^neon

PROMINENT IN LICHTREKLAME

020-733928

v.ostadestraat 21s AMSTEROAM

01621-14939

lissenveld 4 3 RAAMSOONKSVEER

aankornep in Stolzenau, vervolgens een inleiding houden met als ingrediënten de partij-organisatie, de pelitieke situatie en de ontwerpen - beginselprogramma en Libe- raal Manifest, discussiëren en contacten leggen met de vele aanwezigen op die bijeenkomst. Vervolgens om elf uur 's avonds terug naar Weert om vervolgens om drie uur in de nacht thuis aan te komen. Als je dan's ochtends om kwart over acht weer achter je bureau op het stadhuis zit, (Combée is in Weert wethouder voor Sociale Zaken), dan merk je toch dat je het een en ander hebt afgewerkt.

Maar het geeft een enorme voldoening zo'n buitenlandse afdeling te hebben bezocht en te hebben waargenomen dat iedereen daar enthousiast bezig is", zegt hij.

Combée heeft er veel plezier in. "Erg actieve mensen, ook in West-Duitsland" zegt hij. "De afdeling telt nu ruim honderd leden en blijft zich gestadig uitbreiden. Nee, ik kan bet Kamminga alleen maar nazeggen: het gaat goed met de VVD en ik kan er zonder meer aan toevoegen:

ook in het buitenland".

Voor degenen in België, Luxemburg of de Bondsre- publiek die meer willen weten over de landelijke VVD- afdelirigen of zich er als lid willen aanmelden, geven we hieronder nog even de adressen van de secretariaten:

Afdeling BRD: Schleptruperstrasse 46, 4550.Bramsche BRD.

Afdeling Brussel: Renaissancelaan 6, 1040 Brussel.

•

Vacatures Commissie Volksge- zondheid

Het hoofdbestuur heeft van de commissie volksgezond- heid bericht ontvangen dat in deze commissie momenteel drie vacatures bestaan. Het betreft:

• een deskundige die een hogere opleiding heeft genoten in de intra- of extramurale verpleegkunde en ook als zodanig, praktizeert;

• een vertegenwoordiger van de geestelijke gezondheids- zorg;

• een praktizerend apotheker.

Naast bovenvermelde kwaliteiten wordt van de kandida- ten verwacht dat zij beschikken over politieke/bestuur- lijke ervaring/affmiteit, voldoende tijd en het vermogen om snel en grondig zowel kwalitatief als kwantitatief te rapporteren. Leeftijd bij voor)<.eur niet ouder dan

SO

Afdelingen en centrales kunnen kandidaten opgeven bij het Algemeen Secretariaat, t.a. v mevr. M. Th. M. Tang el.

Ook individuele reacties zijn welkom.

,Onderzoek naar mogelijkheden

decentralisatie drastisch uitbreiden'

Evenhuis' kritiek op de ontwikkeling in de jaren zeventig is dat téveel en té lang eenzijdig de nadruk is gelegd op de grenzen en op de territoria. "Dit is onjuist'', zegt Even- huis, "want daarmee werd en wordt de maatschappelijke weerzin tegen de bestuurlijke reorganisatie alleen maar versterkt, zo men wil, gefrustreerd, door beleidsmatig en plein pubtic het accent te leggen op die territoriale aspec- ten. Tegen de achtergrond van die territoriale aspecten hadden juist die functionele aspecten inhoudelijk veel sterker moeten zijn. Die territoriale aspecten moeten veel meer het sluitstuk vormen van de functionele reorganisa- tie".

Evenhuis wijst er hierbij op dat de VVD-fractie vindt dat het kabinet op het wetsontwerp dat door het vorige kabinet is ingediend (een overigens mager wetsontwerp!) is blijven steken in concepties en procedures. Hij ver- wacht dan ook dat de regering in haar memorie van antwoord in het vorige najaar met aanvullende voorstel- len op het punt van de decentralisatie moet komen.

"Als ik nog even daarop mag doorgaan: de Tweede Kamer-fractie van de VVD is van oordeel dat de zoge- naamde 'negatieve lijst' moet verdwijnen. Die negatieve lijst houdt in dat er een opsomming is van taakgebieden, waar de gemeenten zich niet mee mogen bezighouden.

Dit acht ik strijdig met de taak van de gemeente, zoals we die op dit moment hebben.

In de tweede plaats vinden wij dat het provinciale be- leidsplan, dat bij wet wordt opgelegd aan de provinciale besturen, op zijn minst discutabel is. Binnen de fractie is dan ook de bezorgdheid uitgesproken dat daarvan een centraliserende werking zal uitgaan. Wij vinden dit ook strijdig met het uitgangspunt van de decentralisatie en denken daar ook wat anders over dan de Staten- en Raadsleden, die wél pleiten voor een provinciaal be- leidsplan. Wij zijn wat sceptischer dan zij en wij zullen dit dan ook met de minister uitvoerig bespreken."

Dit dan wat betreft het wetsontwerp functionele reorga- nisatie. Evenhuis benadrukt dat er met de aanvullende voorstellen van het kabinet haast moet worden gemaakt en wel in de zin van prioriteiten. De VVD heeft bij de laatste begroting van Binnenlandse Zaken een motie ingediend, waarbij werd aangedrongen op drastische uitbreiding van het onderzoek naar decentralisatiemoge- lijkheden . .,Op dit moment zijn twee onderzoeken af- gerond: één voor volkshuisvesting en ruimtelijke orde- ning en één op onderwijsgebied, maar als je kijkt naar de tijd die daarmee gemoeid was vrees ik het ergste voor de andere onderzoeken op dit terrein! Welnu, dit vinden wij een zeer ongewenste, maar ook onjuiste ontwikkeling. Er moeten, behalve deze "deelgebieden", nog veel meer terreinen worden onderzocht".

Kortom, het kabinet zal in de visie van de VVD-fractie veel meer prioriteit aan die zo noodzakelijke decentrali- satie moeten geven. Om de zaak wat te versnellen zou volgens Evenhuis het kabinet zich voorlopig een oordeel

kunnen vormen over de voorstellen van de provincies, die zeven werkterreinen hebben aangegeven, waarop ge- decentraliseerd kan worden. "Die voorstellen, dat geef ik toe, zijn niet volmaakt, maar ze zijn wél waardevol en ze geven ook richtingen aan waarin de zaak ontwikkeld kan worden. En er zouden dan ook een aantal voorstellen af te leiden zijn. Wij hebben dan ook deze voorstellen bij de bewindslieden nadrukkelijk onder de aandacht ge- bracht."

Samenvattend kan worden gezegd dat de VVD-fractie op dit moment geen behoefte heeft aan discussies over een nieuwe provinciale indeling van Nederland. Wél wil de fractie zjch bezinnen op de vraag of er al dan niet een provincie Rijnmond moet komen. "Wij willen de minister het groene licht geven om in overleg te treden met de provincie Zuid-Holland, Rijnmond en met de gemeentes in het Rotterdamse gebied om af te tasten of er ruimte is een dergelijk wetsontwerp in te dienen. De problematiek is tamelijk eigensoortig dat het de conclusie wettigt dat hier een aparte ad hoc maatregel voor moet worden genomen. Zo is het standpunt van de provincie Zuid- Holland wat gewijzigd. De minister zalmoeten onderzoe- ken op welke punten men anders is gaan denken en zal de knoop moeten doorhakken. Hetzelfde geldt eigenlijk voor Twente, waar eveneens ad hoc iets zou kunnen gebeuren, zeker de bijzondere problemen aldaar zullen de aandacht moeten krijgen. Wat een eventuele gewestvor- ming daar betreft, rijst onmiddellijk de vraag wat er met de rest van Overijssel moet gebeuren." De minister moet in overleg treden met het Gewest Twente, de provincie Overijssel én met de provincie Gelderland. Dit zijn de betrokkenen die met de vraag te maken krijgen wat er met de rest van Overijssel moet gebeuren en dat is geen eenvoudige vraag!

SchriJVer van het h1ernaas afgedrukte rtlkei is dr. C. N Pei)ster. De heer PeiJster i hoofdcommissans var pohtie van de gemeente 's Gr venhag Als WO

is hiJ actief als lid van d ommiss1e jurodische zaker

De moeilijke weg naar een

( herstructurering van de politie

Hee belangrijk de rol van de politie in onze samenleving is wordt steeds weer gedemonstreerd door allerlei gebeur- tenissen die publieke aandacht trekken. De politietaak bij de handhaving van onze democratische rechtsstaat is, zoals ook algemeen wordt erkend, sterk verzwaard.

Zo ooit dan is het thans nodig aandacht te besteden aan de kwaliteit van de politiezorg. De burgerij heeft er recht op dat het politieapparaat zijn taak kan uitvoeren en uitvoert naar hoge eisen van kwaliteit en op een wijze die past bij de verlangens en ontwikkelingen in onze samen- leving.

Dat de bestaande politie-constellatie, die sterk getekend is door wat ik zou willen noemen het compromis der machtspretenties, niet voldoet aan de daaraan thans te stellen eisen en dat structurele veranderingen hoog nodig zijn, wordt op dit moment algemeen erkend. Ook de Tweede Kamer heeft zich in 1973 en 1976 in die zin uitgesproken.

De Politiewet (van 1957) heeft eigenlijk de machtsstrijd over het beheer van de politie gelegaliseerd en maar al te vaak worden de beslissingen van de beide voor dat beheer verantwoordelijke departementen Uustitie en bin- nenlandse zaken) door die "stammenoorlog" gekleurd.

Bovendien wordt daardoor ook de neiging tot centra- lisme bevorderd.

Zo ontstaan er de laatste jaren specialismen die niet noodzakelijkerwijs op centraal niveau zouden behoeven te bestaan. In de ontwikkeling van de Centrale Recher- che Informatiedienst, thans onder leiding van een hoofd- commissaris van rijkspolitie, gaat een numerieke groei van dit onder het ministerie van justitie ressorterende rijksorgaan gepaard met een geleidelijke taakuitbreiding in de richting van een centrale dienst met executieve taken. Het departement van binnenlandse zaken beheerst het automatiseringsproces bij de politie en heeft daardoor zijn greep op het politieapparaat niet onbelangrijk ver- sterkt. De gemeentelijke politiekorpsen in ons land zijn over het geheel genomen te kleine beheerseenheden om zelfstandig te voorzien in de steeds meer nodige grenso- verschrijdende politie-werkzaamheden. In het algemeen hebben zij ook onvoldoende draagvlak om te voorzien in specialistische deskundigheid.

In de huidige situatie wordt met allerlei goedbedoelde kunstgrepen getracht in die lacune te voorzien. De be- reidheid tot samenwerking houdt echter meestal op als structurele voorzieningen de eigen zeggenschap zullen aantasten. Dat blijkt vooral als samenwerking tussen rijkspolitie en gemeentelijke politiekorpsen wordt over- wogen. Voldoende is gebleken dat "samenwerkingsrege- lingen" geen oplossing zullen bieden om uit de huidige impasse te geraken.

Enkele maanden geleden hebben de ministers De Ruiter en Wiegel een ontwerp van een nieuwe politiewet gepubli-

cèerd. Dat zij in staat zijn gebleken een oplossing te vinden voor deze complexe problematiek mag een grote verdienste van de bewindslieden genoemd worden. Hoe- zeer het ontwerp op onderdelen kan worden bekritiseerd, niemand kan ontkennen dat zijn conceptie logisch en weldoordacht is en ook dat het een antwoord is op de ernstige gebreken die de bestaande wet aankleven. Het ontwerp fuseert rijks- en gemeentepolitie tot provinciale beheerseenheden die geleed en naar de gemeenten toe gedeconcentreerd zijn. Het lijkt mij intussen gewenst, dat de wet ook voorzieningen zal bieden om de bezwaren verbonden aan de grote omvang van sommige provinci- ale korpsen te kunnen ondervangen (dit zou o.a. kunnen door de politie in een provincie uit meer dan één korps te laten bestaan).

Het ontwerp handhaaft - m.i. terecht - het dualisme in het gezag, d.w.z. iedere burgemeester behoudt zijn ver- antwoordelijkheid voor de handhaving van de openbare orde in zijn gemeente en de officier van justitie blijft de leiding houden over het justitiële optreden van de politie.

De gekozen opzet voldoet aan de voor liberalen absolute eis van onderwerping der politie aan controle door een vertegenwoordigend lichaam. Hij voldoet ook aan een andere liberale optie, t.w. het verlangen naar spreiding van staatsmacht (decentralisatie): de controle is verdeeld over de gemeenten, de provincies en het rijk. Daarbij moet worden bedacht dat de voorgestelde verandering o.m. betekent dat het gehele rijkspolitiekorps in feite wordt gedecentraliseerd.

De vorming van provinciale korpsen mag natuurlijk niet betekenen dat de uitoefening van de politiezorg op groot- schalige wijze plaats heeft. Ook de ervaring in grote steden leert dat het bij een groot korps heel goed mogelijk is tot kleinschalige functieuitoefening te komen (wijkpoli- tie, wijkteams).

Ook na de instelling van de provinciale korpsen zal er behoefte blijven aan enkele centrale diensten (luchtvaart- politie b.v.). Die diensten zullen, gelet op de draagkracht der provinciale korpsen, uiterst beperkt kunnen zijn en in hoofdzaak administratief en ondersteunend. Daar waar zij operationeel werken zal hun optreden onder het gezag van de lokale organen moeten plaats hebben. De centrale diensten in het ontwerp worden ten onrechte niet op een dergelijke wijze opgezet. Zij ademen te zeer de geest van een soort FBI.

Hopelijk wordt het ontwerp op dit punt geamendeerd. In een ander opzicht lijkt mij ook amendering van het ontwerp nodig. De Koninklijke Marechaussee zal als dit ontwerp wet wordt ook buiten het geval van bijstand taken kunnen krijgen. Dit lijkt mij een ongewenste milita- risering van het politieapparaat, dat een civiel instituut is en blijve.

Zoals reeds lang voor de verschijning van het ontwerp aangekondigd heeft de Vereniging van Nederlandse ge- meenten er grote bezwaren tegen. Zij heeft haar kritiek de vorm van een ongemeen felle campagne gegeven en

Politietaak bij handhavin democratische rechtsta

sterk verzwaard.

n

ook een alternatief voorstel opgesteld.

In plaats van het door de vereniging afgewezen provinci- ale beheer der politie stelt zij voor alle gemeenten met 25.000 of meer inwoners het beheer over hun "eigen"

politiekorps te geven en de overige gemeenten met twee tot drie, andere gemeenten een gezamenlijk politiekorps.

Dit voorstel biedt geen oplossing voor de eerder geschet- ste problemen in de huidige politie-situatie. Als funda- menteel bezwaar ertegen moet worden genoemd het ontbreken van democratische inbedding der politie in de gemeenten met gezamenlijke politiekorpsen. Die korpsen

Discussienota

Onder auspiciën van het hoofdbestuur is verschenen een discussienota, opgesteld door de werkgroep Po- litie van de Commissie Binnenlandse Zaken en de Commissie Justitie van de VVD, waarin het voor- ontwerp Politiewet wodt becommentarieerd. Het rapport is te verkrijgen door het overmaken van

f

zouden n.l. door de burgemeesters der deelnemende ge- meenten gezamenlijk beheerd moeten worden.

Het democratisch~ gehalte van deze opzet zou wellicht verbeterd kunnen worden door de benoemde burgemees- ter te vervangen door de gekozen burgemeester (een gedachte die ook overigens in de VVD best eens onder ogen gezien zou kunnen worden).

Maar ook met de gekozen burgemeester zou een situatie ontstaan die uit democratisch oogpunt onaanvaardbaar is. Het VNG-plan lijkt mij geen alternatief voor het ontwerp te bieden.

oorontwerp van c e moed

Voor mij is dit ministeriële werkstuk niet - zoals het in een weekblad is genoemd - het "voorontwerp van de angst". Als ik het moet etiketteren dan noem ik het 't

"voorontwerp van de moed". Want er is moed voor nodig principiële, staatsrechtelijke veranderingen tot stand te brengen die een wijziging in bestaande machts- structuren teweegbrengen. Reeds eerder hebben liberale staatslieden dat ervaren. Het is te hopen dat de partij aan de politieproblematiek ernstige.aandacht besteedt en dat zij het belang van de nu aan de orde zijnde beslissingen zal inzien.