Annotation: Rb. Den Bosch 2007-05-16
Visser, D.J.G.
Citation
Visser, D. J. G. (2007). Annotation: Rb. Den Bosch 2007-05-16. Ami, 4, 135-135. Retrieved
from https://hdl.handle.net/1887/13606
Version: Not Applicable (or Unknown)
License: Leiden University Non-exclusive license
Downloaded from: https://hdl.handle.net/1887/13606
Note: To cite this publication please use the final published version (if applicable).
Noot bij Rb. Den Bosch 16 mei 2007, B9 3214 (Buma/Basisscholen)
Niet alle muziek op basisscholen valt onder de onderwijs-exceptie.
Art. 12 lid 5 Aw.
D.J.G. Visser (voorzitter medezeggenschapraad basisschool De Kleine Reus)
In deze zaak gaat het erom of (basis)scholen opgave moeten doen en moeten betalen aan Buma. Volgens de website van Buma gaat het per school om een ‘abonnementsprijs’ van bij maximaal 10 “activiteiten met muziek” € 107,68 per jaar en bij meer dan 10 “activiteiten met muziek” € 215,36, waarop een korting van 331/3 % wordt verleend als het muziekgebruik spontaan wordt gemeld. (www.buma.nl > Muziek gebruik opgeven > hoe betalen > overige organisaties > scholen voor basisonderwijs ).
Om welke “activiteiten met muziek” het precies gaat wordt op de website van Buma niet helemaal duidelijk. Het opgave formulier op de website van Buma noemt wel enkele voorbeelden: “afscheidsfeesten van de leerlingen, verjaardagsfeesten van juffen en meesters en het overblijven op school”.
Voor de vraag voor welke ‘activiteiten met muziek’ scholen wel of niet aan Buma hoeven te betalen is artikel 12 lid 5 Aw van belang:
“Onder een voordracht, op- of uitvoering of voorstelling in het openbaar wordt niet begrepen die welke uitsluitend dient tot het onderwijs dat vanwege de overheid of vanwege een rechtspersoon zonder winstoogmerk wordt gegeven, voor zover de voordracht, op- of uitvoering of voorstelling deel uitmaakt van het schoolwerkplan of leerplan voor zover van toepassing, of tot een wetenschappelijk doel”.
Deze bepaling is in 1973 in de Auteurswet ingevoegd. Dit was volgens de regering nodig omdat anders ‘het voorlezen van een gedicht of prozatekst van een moderne auteur in een schoolklas als een voordracht in het openbaar zou moeten worden aangemerkt, waarvoor voorafgaande toestemming van de auteur vereist is’. De regering beschouwde ‘de gemaakte uitzondering daarom als in het algemeen belang gerechtvaardigd, te meer omdat deze in de voorgestelde nieuwe tekst zo beperkt mogelijk is gehouden’. (De Vries, PG Aw p. 12.25).
“De tekst stelt voorts nog de voorwaarde dat het gegeven onderwijs deel uitmaakt van het leerplan. Daarmee wordt de in het verslag gedane suggestie gevolgd om de uitzondering te beperken tot datgene wat binnen het kader van het officiële rooster plaatsvindt.
Schoolvoorstellingen door leerlingen, muziek gespeeld tijdens schoolfeesten etc. vallen hier dus buiten”. (De Vries, PG Aw p. 12.24).
De Auteursrechtrichtlijn spreekt in artikel 5 lid 3 sub a van ‘gebruik uitsluitend als toelichting bij het onderwijs’, hetgeen ook niet echt ruimhartig klinkt, maar misschien valt bepaald gebruik in het onderwijs ook wel onder de overige, minder belangrijke gevallen van artikel 5 lid 3 sub o.
De uitvoering moet “uitsluitend” dienen tot het onderwijs én deel uit maken van het leerplan.
Het is aannemelijk dat niet alle muziek die op scholen ten gehore wordt gebracht aan dit vereiste voldoet.
In vrijwel iedere klas staat tegenwoordig een CD-speler, en die staat op allerlei momenten aan, maar ten aanzien van de gemiddelde basisschoolklas is m.i. goed verdedigbaar dat het gaat om “de familie-, vrienden- of daaraan gelijk te stellen kring” in de zin van artikel 12 lid 4 Aw.
Daarnaast zijn er allerlei activiteiten, waar het ‘publiek’ bestaat uit meerder klassen en/of ouders, die niet allemaal dienen tot het onderwijs én deel uit maken van het leerplan. Met name zal dit gelden voor bepaalde feesten.
Desondanks moet aan de scholen worden toegegeven dat er wel het een en ander is veranderd sinds 1973. In ov. 3.3. wordt het standpunt van de scholen weergegeven wat er in het kort op neer komt dat tegenwoordig veel meer activiteiten waarbij muziek een noodzakelijk onderdeel is onderdeel uitmaken van de leerdoelen. Het lijkt mij zeer goed verdedigbaar dat dit geldt voor alle schoolvoorstellingen door leerlingen, zoals de bekende musicals (en alle repetities daarvoor). In die zin lijkt mij aannemelijk dat de opmerking van de regering uit 1973 door de ontwikkelingen in het onderwijs is achterhaald. Ten aanzien van kerst- en (in iets mindere mate) sinterklaasvieringen lijkt mij het onderwijskundige belang goed verdedigbaar.
Persoonlijk trek ik de grens bij carnaval-vieringen (maar dat ligt aan mijn herkomst van boven de grote rivieren).
Een en ander brengt met zich mee dat de onderwijsexceptie van artikel 12 lid 5 Aw wat mij betreft aanzienlijk ruimer zou kunnen, mogen en misschien zelfs moeten worden
geïnterpreteerd dan de wetsgeschiedenis uit 1972-1973 suggereert.
Dit neemt niet weg dat er altijd wel ‘activiteiten met muziek’ op scholen zullen overblijven waarbij wél sprake is van een ‘publiek’ en waarop de onderwijsexceptie van artikel 12 lid 5 Aw ook met een wat ruimere uitleg niet van toepassing is. Dat betekent dat scholen in de praktijk dus wel altijd opgave zullen moeten doen en iets zullen moeten betalen.
