Nodenanalyse

(1)

‘Jong in de buurt’

Proeftuin Beverlo

30 november 2019

PROEFTUIN BEVERLO

1. NODENANALYSE BUURTGERICHT NETWERK BEVERLO

Het buurtgericht netwerk Beverlo verzamelt een breed netwerk van partners en neemt initiatieven om de leefbaarheid en ontwikkelingskansen voor jonge gezinnen in Beverlo te verbeteren, met extra aandacht voor de participatie en grondrechten van kwetsbare gezinnen in de buurt.

Om de noden van jonge gezinnen in Beverlo te analyseren, baseren we ons op verschillende aspecten:

- Een demografische kijk op Beverlo als ‘Buurt in transitie’

- De beleving van jonge gezinnen in Beverlo op basis van verschillende bevragingen - Een sterkte-zwakte analyse vanuit de stakeholders in het buurtgericht netwerk

Hieruit komt een duidelijke kijk op Beverlo als buurt, een gedragen visie op de noden van jonge gezinnen in Beverlo en op de opportuniteiten van Beverlo als kind- en gezinsvriendelijke buurt. Deze nodenanalyse dient dan ook als basis voor de veranderingstheorie die opgesteld werd binnen het buurtgericht netwerk Beverlo.

BUURTANALYSE BEVERLO – BUURT IN TRANSITIE

AFBAKENING BUURT BEVERLO

(2)

Het buurtgericht netwerk Beverlo richt zich op deelgemeente Beverlo-Beringen en meer bepaald op Beverlo-centrum en aangrenzende woonwijken. Voor een meer nauwkeurige afbakening hanteren we hierbij de statistische sectoren: Beverlo-Dorp, Zuidstraat, Haneberg, Schansvijver, Eindert, Eindeken en Laardijk (het ingekleurde gebied op onderstaande kaart).

Het afgebakende gebied telde in 2015, 2016 en 2017 respectievelijk 56, 59 en 59 geboortes

(kinderen in leeftijdsgroep 0-jaar). Binnen dit gebied tellen Beverlo-Dorp, Schansvijver en Zuidstraat de meeste geboortes.

BEVERLO - BUURT IN TRANSITIE

In gesprekken met jonge gezinnen in Beverlo en met de partners en stakeholders op het terrein blijkt heel duidelijk dat Beverlo als buurt in transitie is. De voorbije 10 jaar is Beverlo sterk geëvolueerd op verschillende vlakken:

Verkleuring en verarming

Beverlo fungeert meer en meer als ‘uitbreidingsgebied’ vanuit de aangrenzende mijn-cité van Beringen-mijn. Dit wil zeggen dat heel wat jonge (vaak Turkse) gezinnen vanuit Beringen-mijn uitwijken naar Beverlo. Dit zien we ook terug in de cijfers. Op 10 jaar tijd is het aantal personen van vreemde herkomst sterk toegenomen.

(3)

Beverlo is ook de enige deelgemeente in Beringen waar de kansarmoede de laatste jaren toeneemt.

En waar die kansarmoede zich vroeger meer concentreerde in de sociale woonwijk Klaverweide (Haneberg) zien we dat de kansarmoede (zeker bij jonge gezinnen) nu meer verspreid is over Beverlo-Dorp, Zuidstraat, Schansvijver, …

Deelgemeente

Kansarmoedecijfer 2017 (gemiddeld aantal 2015 tot 2017)

Kansarmoedecijfer 2016 (gemiddeld aantal 2014 tot 2016)

Beringen 11,8% 18,7%

Beverlo 25,5% 23,8%

Koersel 13,5% 13,7%

Paal 8,8% 9,1%

Die toegenomen kwetsbaarheid zien we ook terug op het vlak van bijvoorbeeld de SES-indicatoren in het lager onderwijs.

Verlies centrumfunctie aan Beringen-mijn

Met enerzijds de ontwikkeling van BE-mine in Beringen-mijn als toeristische en commerciële aantrekkingspool en anderzijds het ontstaan van sterke buurtgerichte ondersteuningsnetwerken van diensten en verenigingen voor de kwetsbare buurten in Beringen-mijn merken gezinnen dat

(4)

heel wat aanbod geconcentreerd wordt in Beringen-mijn. Jonge gezinnen die vanuit Beringen-mijn in Beverlo komen wonen, blijven zich oriënteren op het nabijgelegen handelscentrum van Beringen- mijn. Inwoners van Beverlo voelen zich vaak ‘vergeten’. In Beverlo-centrum is er een verschraling van het aanbod van winkels en diensten: wegvallen van buurtwinkels, stopzetting bibliotheek, geplande verhuis OCMW, wegvallen plaatsen kinderopvang, aanbod sportclubs, …

BELEVING JONGE GEZINNEN IN BEVERLO

Om een zicht te krijgen op de beleving van (jonge) gezinnen in Beverlo baseren we ons niet op één momentopname. Het buurtgericht netwerk Beverlo werd opgestart vanuit de noden die gezinnen in Beverlo signaleerden tijdens verschillende bevragingsmomenten op verschillende locaties. Bij de uitwerking van de subsidieaanvraag in het najaar 2018 was er een kwalitatieve bevraging bij jonge gezinnen op verschillende locaties (schoolpoort Westakker, oudercomité Westakker, BKO de Bengeltjes, OCMW) over gekend aanbod en plaatsen voor jonge gezinnen in Beverlo.

De keuze voor Beverlo wordt ook mee gedragen vanuit de resultaten van de participatieve wijkmonitor Beringen van mei 2018.

(Kansrijke) gezinnen zoeken aanbod buiten Beverlo

Jonge gezinnen geven aan dat ze voor heel wat essentiële functies op zoek gaan naar aanbod buiten Beverlo: winkelen, vrijetijd, dienstverlening, onderwijs en opvang, … Maar het zijn vooral de kansrijke gezinnen die hiertoe in staat zijn. Kwetsbare gezinnen blijven achter (o.a. vanwege mobiliteitsproblemen in de regio).

Wat onderwijs betreft zien we dit ook terug in de cijfers. Van de kinderen die jaarlijks in Beverlo geboren worden, gaat nog maar de helft naar basisschool de Westakker in Beverlo-centrum. Vooral de kansrijke ouders (vb. uit Eindert en Eindeken) zoeken hun toevlucht tot scholen buiten Beverlo (Korspel-Beringen, Heppen, Ham …).

Aantal leerlingen kleuteronderwijs wonend in Beringen volgens schoolplaats (schooljaar 2016-2017)

naam statistische sector

aantal lln KO wonend in de gemeente, elders naar school (uitstroom)

aantal lln KO wonend en naar school in de gemeente

totaal aantal lln KO wonend in de gemeente

% aantal lln KO wonend in de gemeente, elders naar school (uitstroom)

Beverlo-Dorp 11 67 78 14

Zuidstraat 7 20 27 26

Haneberg 7 27 34 21

Schansvijver 9 28 37 24

Eindert 9 8 17 53

Eindeken 8 5 13 62

Laardijk 0 6 6 0

Totaal 51 161 212 24

(5)

Ook de buitenschoolse kinderopvang (erkennig voor 32 plaatsen) merkt een lagere opkomst omdat het aantal tweeverdieners dat in de buurt naar school gaat vermindert. In de voorschoolse

kinderopvang is het bestaande aanbod van 40 opvangplaatsen verspreid over 3 locaties in Beverlo- centrum volzet.

Gebrek aan sociale cohesie

Gezinnen die in Beverlo wonen ontmoeten elkaar weinig omdat ze voor heel wat essentiële functies een beroep doen op aanbod buiten Beverlo. Dit maakt dat er heel wat kansen wegvallen om andere ouders en kinderen uit de buurt te ontmoeten. Gezinnen missen de sociale steun vanuit een netwerk in hun buurt. Sociale organisaties geven aan dat gezinnen in Beverlo sterk op zichzelf leven.

Er is weinig groepsgevoel en weinig leven op de pleintjes. Ouders ervaren een taal- en culturele barrière tussen een groeiende groep gezinnen van andere herkomst (Beverlo als

‘uitbreidingsgebied’ vanuit Beringen-mijn) en de Nederlandstalige gezinnen. Maar gezinnen geven bijvoorbeeld ook aan dat het toegenomen verkeer op de Koolmijnlaan en het gebrek aan

verkeersveilige oversteekplaatsen, er meer en meer voor zorgt dat Beverlo ook geografisch in twee stukken deelt. Gezinnen ervaren de oversteek van de Koolmijnlaan als een grote drempel.

Lage tevredenheid bewoners Beverlo

De Participatieve wijkmonitor Beringen (afgenomen door Indiville in mei 2018) en een specifieke bevraging bij jonge gezinnen naar aanleiding van de opstart van het buurtgericht netwerk in Beverlo geeft ons een zicht op hoe de bewoners Beverlo ervaren. Hieruit blijkt duidelijk dat Beverlo de laagste tevredenheid kent t.o.v. alle andere buurten in Beringen.

Bewoners van Beverlo zijn o.a. niet tevreden over speelruimte voor kinderen, en ontspanningsmogelijkheden. Maar ook de verkeersveiligheid scoort niet goed.

(6)

(7)

ANALYSE MET DE STAKEHOLDERS

Vanuit de aangegeven noden in de buurtanalyse en het belevingsonderzoek formuleren we samen met de stakeholders welke noden we zien op het niveau van het buurtgericht netwerk voor jonge gezinnen in Beverlo.

NODEN

Sociale cohesie – Snelle transities zetten de sociale cohesie in de buurt onder druk. Verkleuring en verarming zorgen ervoor dat verschillende inwoners weinig aansluiting vinden bij elkaar. Er is nood aan extra initiatieven om jonge gezinnen in hun buurt opnieuw met elkaar in contact te brengen.

Aanbod voor jonge gezinnen – Heel wat gezinnen gaan voor essentiële functies (vrijetijd, dienstverlening, onderwijs, …) op zoek buiten Beverlo. Dit wijst erop dat het aanbod in Beverlo ontoereikend en ongekend is. Er is nood aan extra aanbod voor jonge gezinnen. Maar er is ook nood aan afstemming, bekendmaking en het verlagen van drempels bij het bestaande aanbod.

Ondersteuning voor kwetsbare gezinnen – Beverlo beschikt als ‘buurt in transitie’ nog niet over het hechte ondersteuningsnetwerk voor kwetsbare gezinnen dat er bijvoorbeeld in het nabijgelegen Beringen-mijn wel is. Partners met een aanbod in Beverlo kunnen nog hechter samenwerken, andere partners kunnen hun expertise ook in Beverlo inzetten, vb. buurtopbouwwerk, KOALA, bredeschoolwerking, …).

Plaats in de publieke ruimte / Profilering van Beverlo als gezinsvriendelijke buurt – ‘Beverlo is dood’

is een veel gehoorde uitspraak. Nochtans zijn er in Beverlo ook heel wat opportuniteiten. En de geplande ruimtelijke ontwikkelingen zijn een kans om nog meer rekening te houden met de noden van jonge gezinnen. Een hechtere samenwerking met gezinnen zorgt voor een grotere

betrokkenheid en eigenaarschap van gezinnen in hun buurt. Samen met jonge gezinnen kunnen we Beverlo versterken als een buurt waar het goed is om op te groeien.

OPPORTUNITEITEN

We willen benadrukken dat Beverlo als buurt en als deelgemeente van Beringen over heel wat opportuniteiten beschikt.

Opportuniteiten in Beverlo:

- Aanwezigheid aanbod vrije tijd in sporthal & park van Beverlo en reeds opgestart participatietraject om hier samen met gezinnen een nieuwe invulling aan te geven.

- Zaal Kardijk is als stedelijke infrastructuur beschikbaar voor verenigingen, en vele andere gebruikers.

- Aanwezigheid basisschool Westakker en buitenschoolse kinderopvang De

Bengeltjes (flexibele opvang met ruimere openingsuren vanaf 5u30 en tot 23u00) in de buurt

- OCMW

- Ruimtelijke ontwikkeling van Beverlo-centrum in planningsfase - Aanwezigheid CVO Lino op campus De Bever.

- Verenigingsleven: armoedevereniging Draaischijf, Chiro Beverlo, … - Site jeugdhuis en Parochiecentrum ‘Jommekeshuis’

Opportuniteiten in de omgeving van Beverlo

- Nabijheid van Beringen-mijn als regio in volle ontwikkeling en met bovenlokale uitstraling.

- Aanwezigheid van een sterk netwerk van ondersteuningspartners voor kwetsbare

(8)

gezinnen in Beringen en meer bepaald in het aangrenzende Beringen-mijn:

buurtopbouwwerk, KOALA, Kind en Taal, Jeugdwelzijnswerk, ….. Deze partners zijn bereid om samen te werken en om hun aanbod en expertise in te zetten in

Beverlo.

- Kinderarmoede als beleidsprioriteit voor Beringen: er is vanuit het beleid veel aandacht voor kinderarmoede.

STERKTES EN ZWAKTES VANUIT OVERLEG WIJKTEAM Publieke ruimte:

Sterk Zwak

- Sporthal Beverlo + fitness outdoor - Parkies evenement

- Aanwezigheid BKO XXL - Kardijk (stedelijke feestzaal)

- Plaatsen en aanbod weinig gekend bij gezinnen

- Centralisatie van diensten (bib, OCMW) waardoor aanbod wegvalt in Beverlo

-

Opportuniteiten

- Herinvulling gebouw OCMW - Herinrichting park van Beverlo

- Activiteiten voor kinderen en buurt in Kardijk - Participatietraject bewoners

Sociale cohesie en ontmoeting:

Sterk Zwak

- Aanbod gezinsbond, sportclubs, chiro

- Activiteiten in sporthal

- Weinig ontmoetingsplaatsen voor kinderen en jongeren

- Kleuters gaan buiten Beverlo naar school

- Plaats voor 12+

- Gezinnen uit Beverlo zoeken sociale activiteiten buiten Beverlo

- Partners weten niet wat er allemaal is in Beverlo

Opportuniteiten

- Samen spelen in je buurt

- Activiteitenaanbod in sporthal vergroten en bekendmaken - Overzichtelijke brochure met aanbod in Beverlo

- Opendeurdagen partners - Activiteiten brede school

- Opnieuw activiteiten jeugdwelzijnswerk op de pleintjes

- Buurtwerking

(9)

Grondrechten/kansarmoede

Sterk Zwak

- Huisbezoeken door school - Oudertraject school (kleuters) - Aanbod K&G

- Opvolging door MA kinderopvang

- Afstemmnig tussen partners - Weinig 1 op 1 begeleiding voor

kwetsbare gezinnen

- Mogelijkheden om sociaal netwerk uit te bouwen in de buurt

Opportuniteiten

- Voordelenboekje als instrument

- Uitbouw outreachende werking HvhK en OCMW

-

(10)

(11)

Naam netwerkpartner (organisatie, vereniging,…)

Adres Korte beschrijving taken/dienstverlening Essentiële functies

Stad Beringen – dienst samenleven

Mijnschoolstraat 88 3580 Beringen

Regierol Huis van het Kind Regierol buurtgerichte werking Regierol armoedebestrijding Regierol kinderopvang

Ontmoeting en versterken van sociale cohesie Kinderopvang en basisonderwijs

(Preventieve) gezinsondersteuning en preventieve gezondheidszorg

Belangenverdediging van kinderen en gezinnen en signaalfunctie naar andere organisaties en bestuursniveaus.

Stad Beringen – BKO de Bengeltjes

Buitenschoolse kinderopvang met o.a. locatie

in Beverlo Kinderopvang en basisonderwijs

Stad Beringen – dienst jeugd

en sport Mijnschoolstraat 88

3580 Beringen

Regierol jeugd- en sportverenigingen Aanbod vrijetijd voor kinderen en jongeren

Spel en vrijetijdsbeleving

Culturele, sportieve en artistieke ontplooiing voor kinderen en hun gezinnen

OCMW Beringen – sociale

dienst Burg. Heymansplein 14

3581 Beringen

Sociale dienstverlening

Outreachende werking kinderarmoede

Ondersteuning van uitoefening van grondrechten (onderwijs, arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand, cultuur)

Onthaal en maatschappelijke dienstverlening Huis van het Kind Beringen

Samenwerkingsverband preventieve gezinsondersteuning met ruim netwerk aan partners

Ontmoeting en versterken van sociale cohesie Spel en vrijetijdsbeleving

Kinderopvang en basisonderwijs

Ondersteuning van uitoefening van grondrechten (onderwijs, arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand, cultuur)

(12)

RIMO Limburg vzw

Marktplein 9 bus 21 3550 Heusden-Zolder

Opbouwwerk in kwetsbare buurten in opdracht van Stad Beringen

Brede schoolwerking de Terrilling

Ontmoeting en versterken van sociale cohesie Spel en vrijetijdsbeleving

Ondersteuning van uitoefening van grondrechten (onderwijs,arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand, cultuur)

Draaischijf

Klaverweide 82

3581 Beringen Armoedevereniging in Beverlo

Ontmoeting en versterken van sociale cohesie Ondersteuning van uitoefening van grondrechten (onderwijs,arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand, cultuur)

Kind en Taal vzw Stalenstraat 48 3600 Genk

Partner Huis van het Kind

Opvoedingsondersteuning en taalstimulering aan huis + ontmoetingsmomenten

Ontmoeting en versterken van sociale cohesie

Domo Naamsestraat 153-155

3000 Leuven

Ondersteuning bij kwetsbare gezinnen met jonge kinderen door vrijwilligers

VCLB Limburg

Sint-Catharinastraat 8

3580 Beringen CLB verbonden aan basisschool Westakker

Ondersteuning van uitoefening van grondrechten (onderwijs,arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand, cultuur)

Basisschool Westakker Onderwijsstraat 15

3581 Beringen Basisschool in Beverlo Onderwijs

Kantonnale

Bouwmaatschappij Violetstraat 15

3580 Beringen Sociale huisvestingsmaatschappij

Uitoefenen van het grondrecht wonen. ondersteunen en faciliteren van ontmoetingsactiviteiten binnen het patrimonium

(13)