UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl)
UvA-DARE (Digital Academic Repository)
Multicultureel drama? : populair Nederlands televisiedrama, jeugd en etniciteit
de Bruin, J.
Link to publication
Citation for published version (APA):
de Bruin, J. (2005). Multicultureel drama? : populair Nederlands televisiedrama, jeugd en etniciteit. Cramwinckel.
General rights
It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Disclaimer/Complaints regulations
If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.
Noten
Hoofdstuk i
1 Te weten in 2001 en 2002.
2 Bron: NOS Kijk- en Luisteronderzoek. Van alle Nederlandse dramaseries werden de kijkcijfers van 1995 tot en met 2002 in de leeftijdsgroep van 13 tot en met 19 jaar opgevraagd.
3 O p basis van de kijkcijfers is dat niet te concluderen, aangezien allochtonen Nederlanders nauwelijks zijn vertegenwoordigd in het panel waarmee de kijkcijfers worden gemeten.
4 Medisch Centrum West is een uitzondering op de constatering dat de publieke omroep weinig populair televisiedrama heeft voortgebracht.
5 Een telenovela is een Latijns-Amerikaanse soap, die een beperkte duur van drie maanden heeft.
Hoofdstuk 3
1 Op de vraag in hoeverre Westenwind een soap is kom ik terug in het volgende hoofd- stuk.
2 O m precies te zijn: op basis van de kijkcijfers van het jaar 1999.
3 Reden daarvoor was dat er op dat moment slechts tien afleveringen van Costa waren en er bovendien de nodige aandacht in de media over de serie was geweest.
4 Dat waren Rob van der Wel ((/T.ST),ArnoutVallenduuk(0«.A/),AnneHuizinga((jcW£/«f), Marcel van Rongen {Westenwind), Will Koopman (Baantjer), Alain de Levita (Spangen), Polio de Pimentel (Blauw Blauw), Ger Apeldoorn (Sam Sam en Het Zonnetje in Huis) en Wijo Koek (Flodder).
5 Enerzijds betrof dit websites van de serie zelf of de zender die haar uitzendt, anderzijds websites van fans en andere kijkers.
6 Deze werkwijze komt overeen met die van de door de Publieke Omroep uitgevoerde Monitor Diversiteit 2002 (Sterk en Van Dijck, 2003). Ook daar werd etniciteit op basis van zichtbaarheid gedefinieerd.
7 Uiteindelijk was van elke soap informatie beschikbaar over de inhoud van afleveringen.
8 Studenten waren verantwoordelijk voor specifieke series: Shira Halevi en Sarah Roozendaal voor GTST, Nikki Timmermans en Maartje Rooker voor OnM, Patrick Crietee en Bibi Fadlalla voor Goudkust, Janneke Moerei en Eline Smith voor Westenwind, Sonja Rinkel voor Baantjer, Vanessa Oosteijen voor Spangen, Gwen Bakker voor Blauw Blauw, Nadia Nijenhuis voor Sam Sam, Maartje van Beek voor Het zonnetje in huis, Audrey Nijhof voor Flodder en Lenneke van Ingen voor Costa.
9 Gevonden in Claes de Vreese (2003: 26).
10 De reden om jongeren uit Amsterdam en Rotterdam te selecteren was tweeledig. Ten eerste praktisch: in die steden wonen de meeste allochtone jongeren. Ten tweede inhoudelijk:
de discussies over een vermeend 'multicultureel drama' wordt het meest op die steden betrokken.
11 Een afwijking van bovenstaande is dat twee groepsinterviews over soaps niet op scholen maar in buurtcentra zijn afgenomen. Voor het overige is de gevolgde procedure dezelfde.
12 Twee meiden woonden in Vlaanderen.
13 De groepsinterviews van studie 1 zijn afgenomen door Peggy Gemerts, Esther Langerhorst en Monika Isaak, die van studie n door Liselorte Doeswijk, Sabrien Linders en mijzelf en die van studie in door Annerieke Bijeman. De individuele interviews van studie iv zijn gedaan doof Khirstine van der Pluijm en die van studie v door Lenneke van Ingen.
14 De reden hiervoor is dat deze jongeten van hun ouders strenge instructies hadden gehad nooit iemand via het internet in het echt te ontmoeten.
189
15 Alle jongeren verschijnen met een pseudoniem in deze dissertatie. Dat pseudoniem mochten ze zelfverzinnen. Als ze zelf geen pseudoniem wisten of wilden, werd een pseudoniem toegekend.
16 Mijn dank gaat uit naar Lonneke Martens, die de data heeft ingevoerd en met de analyses heeft geholpen.
Hoofdstuk 5
1 Dit thema is in het theoretische hoofdstuk derhalve nog niet aan de orde gekomen.
2 De verschillen tussen de publieke en commerciële zenders zijn nihil. Wel verschenen op de zenders Net 5, V8 en Yorin meer jongeren dan gemiddeld (Sterk & Van Dijck, 2003:
47-48)-
3 Later zijn dit Jimmy, Nina en Tes en op het moment van schrijven Jimmy, Nina en Eva.
4 Te weten in de beginperiode van de soap en in de periode waarin Kim, Che en Hedwig in de soap speelden.
Hoofdstuk 7
1 Uitzondering op deze regel zijn de elf informanten van studie in: zij hebben deelgenomen aan een groepsinterview, maar geen vragenlijst ingevuld. Ik heb het hier dus over de jongeren van studie 1 en studie II.
2 Deze vragen sluiten aan bij de definitie van 'allochtoon' van het CBS, die luidt: 'Allochto- nen zijn personen met minstens één in het buitenland geboren ouder. De eerste generatie bestaat uit personen die in het buitenland zijn geboren met minstens één in het buitenland geboren ouder. De tweede generatie bestaat uit personen die in Nederland zijn geboren en één of twee in het buitenland geboren ouders hebben' (Allochtonen naar land van af- komst, 30-12-2002). Daarmee is etniciteit in de vragenlijst dus naat objectieve kenmerken vastgesteld. De subjectieve kenmerken van etniciteit, die wellicht veel belangrijker zijn zoals in hoofdstuk twee is gesteld, zijn tijdens de groepsinterviews aan bod gekomen.
3 Van die groep is 48 procent langer dan tien jaar in Nederland en 41 procent tussen de vier en tien jaar in Nederland. Slechts n procent is korter dan vier jaar in Nederland woon- achtig.
4 Meestal waren beide ouders in hetzelfde land geboren. In de gevallen dat de moeder en vader in een ander land waren geboren, is de afkomst van de moeder gevolgd.
5 Te weten: Goede Tijden Slechte Tijden, Onderweg naar Morgen, Goudkust, Westenwind, Razengeur & Wodka Lime, Baantjer, Spangen, Blauw Blauw, Dok 12, Russen, Sam Sam, Het Zonnetje in Huis, Flodder, Toen Was Geluk Heel Gewoon, All Stars, Oppassen, Bradaz, IC, Trauma 24//, Costa en Finals.
6 Voor alle series zijn dezelfde antwoordcategorieën aangeboden, namelijk 'nooit', '1 keer per maand', '1 keer per week', 'een paar keer per week' en 'elke dag'. In de regel worden soaps dagelijks uitgezonden en politieseries, comedies en jongerenseries wekelijks. Uitzonderingen op die regel zijn echter dat comedies soms in de herhaling dagelijks worden uitgezonden en dat Baantjer iri sommige perioden ook wekelijks op de Belgische televisie wordt uitge- zonden. Bovendien zouden jongeren afleveringen kunnen opnemen en meerdere malen kunnen kijken.
7 Derhalve werden die drie series in de studies naar representatie betrokken (zie hoofdstuk drie).
8 (X2U> N = 204] = 9.985, p < .05; V= .221, p < .05) 9 (x2U> N = 2°2] = 15.826, p. < .01; V= .280, p < .01)
1 0 (x2U>N = 2°5] = 20.247, p < -0 0 1; V= .314, p < .001) 11 (X2U> N = 2°4l = '6.273, p < .01; V= .282, p < .01) 12 (X2[4> N = 2 0 I1 = '2-499. P < -05; V= .249, p < .05)
13 Daarbij gaat het om 167 jongeren, oftewel 81 procent van de gehele onderzoeksgroep, te weten 40 autochtone, 46 Marokkaanse, 33 Turkse en 48 Surinaamse jongeren.
14 15 16 17 18 19 2 0 21 2 2 23 2 4 2-5 2 6 2 7 28
(X2[l2, N (X2[l, N = (X2[l. N = (X2[l. N = (X2[l, N = (X2fl. N = (X2[l. N = (X2[l, N = (X2[l, N = (X2[l> N = (X2[l. N = (X2[l. N =
(x2b> N = (x2b, N = (x2b> N =
= 165]
205] = 205] = 205] = 205] = 206]
206]
206]
205] = 206]
206]
205] = 166] = 166] = 166] =
= 27.229, p < .01; V 6.101, p < .05; v=
- 3.928, p < .05; v=
6.626, p < .05; v=
9.386, p < .01; v=
= 22.354, p < -0 0 1; V
= 8.100, p < .01; V = -- 4-437. P < -05; V =
5.362, p < .05; v=
= 10.057, p < •oi; y'-
= 6.543. p < -05; v=
3.989, p < .05; V = -- 8.373, p < .05; v = - 11.703, p < .01; V=
-- 8.037, p < -°5; V=
= .235, p < .01) 173, p < .05) .138, p < .05) .180, p < .05) .214, p < .01)
= .329, p < .001 .198, p < .01) .147, p < .05) 162, p < .05) -- .221, p < .01) .177, p < .05)
•139. P < -05) 225, p < .05) .266, p < .01) .220, p < .05)
29 Uit onderzoek van Baardwijk, Dragt, Peeters & Vierkant (2004: 92) in opdracht van de NPS, de publieke omroep en de RVD blijkt dat autochtone Nederlanders vaker in gezinsverband kijken dan allochtone. Allochtonen kijken vaker met mensen van buiten het gezin dan autochtonen. Wat betreft de jongeren van Marokkaanse komaf gaat dat dus gedeeltelijk op, voor andere allochtone jongeren niet.
(X2t3. N = 166] = 10.731, p < .05; V = .254, p < .05)
Hoofdstuk 9
1 Een paar groepen die over politieseries werden geïnterviewd keken een aflevering waarin jonge personages verschenen. Daarop kom ik het volgende hoofdstuk terug.
2 Michael is in de bijlage aangeduid als Antilliaans. Dat komt omdat bij ouders van ongelijke afkomst de etniciteit van de moeder is gevolgd. Michaels vader komt uit Marokko, zijn moeder van de Antillen.
3 Wat Cheryl zegt, klopt eigenlijk niet helemaal. Jimmy is half Afrikaans-Amerikaans en half autochtoon en dus niet Surinaams.
4 Behalve dan voor Het Zonnetje in Huis, maar over die comedy werd tijdens de interviews niet gesproken.
191
