B en W Adviesnota ADVIES. Onderwerp Startnotitie Nieuwe Wet Inburgering 2021

(1)

B en W Adviesnota

1 Onderwerp Startnotitie Nieuwe Wet Inburgering 2021

Zaaknummer 524258 Teammanager Ernst-Jan Meerbeek

B & W datum 09 november 2020 Afdeling/Team Stad Dorpen en

Wijken/Maatschappelijke ontwikkeling

Naam steller Vera Michels Portefeuillehouder Anne Thielen

Besproken met portefeuillehouder Openbaarheid

Ja, met Anne Thielen op 02-11-2020 Deze adviesnota is openbaar

Bevoegd orgaan B & W

Ter kennisname Aanbieden via de Griffie aan Commissie Leven en Raad

ADVIES

1. De uitgangspunten zoals omschreven in de startnotitie nieuwe Wet Inburgering 2021 vast te stellen.

(2)

B en W Adviesnota

2 Samenvatting

Per 1 juli 2021 worden gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe Wet inburgering. In deze wet staat het zo snel mogelijk integreren en participeren in de samenleving, het liefst via betaald werk, centraal. In het huidige inburgeringsstelsel is dit onvoldoende het geval: veel inburgeraars doen er te lang over om in te burgeren, inburgeraars worden niet gestimuleerd om het hoogst mogelijke taalniveau te behalen en het bestaande systeem is gevoelig voor fraude. Daarom wordt het huidige inburgeringsstelsel grondig herzien. Dit wordt ook wel de 'Veranderopgave Inburgering' (VOI) genoemd.

In de startnotitie staat beschreven welke uitgangspunten de gemeente Venray wil hanteren bij de implementatie van de nieuwe Wet Inburgering.

Beoogd resultaat

Het vaststellen van de uitgangspunten voor implementatie van de nieuwe Wet Inburgering.

Argumenten

1.1 De uitgangspunten sluiten aan bij de Kadernota Sociaal Domein

De uitgangspunten zijn gebaseerd op de vijf bouwstenen van de Kadernota: omgeving, vangnet, gedrag & houding, communicatie en financiën.

Omgeving: we bieden zoveel mogelijk lokaal aan, maar doen regionaal wat moet.

Vangnet: we beperken het vangnet door in te zetten op zelfredzaamheid en een duurzame uitstroom naar participatie (werk).

Gedrag & houding: bij het implementeren van de nieuwe wet luisteren we naar de ervaringen uit de praktijk. We halen ervaringen uit de lokale voorbereiding inburgering en gaan in gesprek met lokale organisaties en de adviesraad Sociaal Domein. De adviesraad Sociaal Domein voert gesprekken met ervaringsdeskundigen en gebruikt deze informatie in haar advies richting de beleidsmedewerkers. De ervaringen uit de lokale voorbereiding en diverse gesprekken met de adviesraad en lokale

organisaties geven richting aan de manier waarop we het nieuwe inburgeringsstelsel gaan inrichten.

Communicatie: we schenken aandacht aan verwachtingsmanagement: wat kan de inburgeraar van de gemeente verwachten en vice versa? Daarbij zetten we in op het leren kennen van de lokale

omgeving, zodat de inburgeraar zijn weg leert kennen en weet waar hij terecht kan. Door cultuur bewust te werken sluiten we aan bij de leefwereld van de inburgeraar wat de integratie en participatie bevordert.

Financiën: dit alles binnen de middelen die we ontvangen.

1.2 De uitgangspunten geven richting aan de implementatie en uitvoering van de nieuwe wet

In de startnotitie worden uitgangspunten uitgewerkt welke richting geven voor de implementatie en uitvoering van de nieuwe wet. Door de uitgangpunten vast te stellen is er een basis waarop we de nieuwe taken kunnen inrichten.

Risico’s n.v.t.

Kanttekeningen

1.1. Wijzigingen kunnen nog plaatsvinden

Hoewel de Wet Inburgering inmiddels is aangenomen, is de lagere wet- en regelgeving (de Algemene Maatregel van Bestuur) nog niet gereed. In de maatregel zijn ook zaken opgenomen die de uitvoering raken. De huidige uitgangspunten sluiten echter meer aan bij het doel van de wet en niet zozeer de maatregel. In het uitvoeringskader wordt rekening gehouden met de lagere wet- en regelgeving.

(3)

B en W Adviesnota

3

Communicatie

Met een vertegenwoordiging van de adviesraad Sociaal Domein vindt periodiek overleg plaats over de voortgang van de nieuwe Wet Inburgering. Ook over deze startnotitie is overleg gevoerd, waarbij het advies dat de adviesraad heeft opgehaald bij ervaringsdeskundigen is meegenomen.

Financiële gevolgen

De gemeente ontvangt middelen van het Rijk voor de implementatie en uitvoering van de nieuwe Wet Inburgering. Daarnaast ontvangt de gemeente een specifieke uitkering o.a. bedoeld voor de inkoop van de leerroutes. De hoogte van deze uitkering wordt pas in 2021 bekend. In het uitvoeringskader, dat na vaststelling van de uitgangspunten wordt opgesteld, worden de financiële middelen inzichtelijk gemaakt.

Personele/organisatorische gevolgen

In de nieuwe wet ligt de regie bij de gemeente. Dit heeft gevolgen voor de werkzaamheden van de beleidsmedewerkers en werken participatiecoaches. Niet alle werkzaamheden zijn al concreet. De werkzaamheden worden nader uitgewerkt in het uitvoeringskader dat nog opgesteld wordt.

Juridische gevolgen n.v.t.

Rechtmatigheid n.v.t.

Fatale termijnen

Per 1 juli 2021 gaat de nieuwe Wet Inburgering in.

Vervolgtraject besluitvorming

Na vaststelling van de uitgangspunten in de startnotitie wordt een uitvoeringskader opgesteld. Hierin worden ook de financiële gevolgen vertaald.

Evaluatie n.v.t.

Bijlagen

1. Bijlage 2_Startnotitie nieuwe Wet Inburgering 2021 Naslagwerk

1. Bijlage 3_Achtergrond en wettelijke eisen nieuwe Wet Inburgering 2021

(4)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 1

STARTNOTITIE NIEUWE WET INBURGERING 2021

Ter vaststelling door het College

(5)

1 Voorwoord

Per 1 juli 2021 worden gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe Wet inburgering. In deze wet staat het zo snel mogelijk integreren en participeren in de samenleving, het liefst via betaald werk, centraal. In het huidige inburgeringsstelsel is dit onvoldoende het geval: veel inburgeraars doen er te lang over om in te burgeren, inburgeraars worden niet gestimuleerd om het hoogst mogelijke taalniveau te behalen en het bestaande systeem is gevoelig voor fraude. Daarom wordt het huidige inburgeringsstelsel grondig herzien. Dit wordt ook wel de 'Veranderopgave Inburgering' (VOI) genoemd.

Deze startnotitie is bedoeld om enerzijds de nieuwe Wet Inburgering kort toe te lichten en anderzijds in beeld te brengen welke uitgangspunten de gemeente Venray hanteert in de

implementatie en uitvoering van de nieuwe wet. Na vaststelling van de uitgangspunten wordt een uitvoeringskader opgesteld, waarin uitvoerig omschreven wordt hoe de nieuwe wet inburgering in de praktijk uitgevoerd gaat worden.

Allereerst wordt er in hoofdstuk 3 kort ingegaan op de achtergrond en inhoud van de nieuwe Wet Inburgering. In hoofdstuk 4 worden de uitgangspunten besproken die de gemeente Venray hanteert bij de implementatie en uitvoering van de nieuwe Wet Inburgering. In het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 5, worden de vervolgstappen besproken.

Relevante documenten

 Bijlage 1. Collegevoorstel startnotitie nieuwe Wet Inburgering 2021

 Bijlage 3. Achtergrond en wettelijke eisen nieuwe Wet Inburgering 2021¹

1 Dit document dient als aanvulling op de informatie over de nieuwe wet in deze startnotitie. In het document

“Achtergrond en wettelijke eisen van de nieuwe Wet Inburgering 2021” wordt dieper ingegaan op de achtergrond en inhoud van de nieuwe wet.

(6)

2 Inhoudsopgave

1 Voorwoord ... 2

2 Inhoudsopgave ... 3

3 De nieuwe Wet Inburgering ... 4

3.1 Positionering in het sociaal domein ... 7

3.2 Regionale werkgroep ... 7

4 Uitgangspunten ... 8

5 Vervolgstappen ... 13

(7)

3 De nieuwe Wet Inburgering

In juli 2018 heeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aangekondigd dat het inburgeringstelsel wordt aangepast. De evaluatie van de huidige wet heeft namelijk laten zien dat het huidige stelsel niet naar tevredenheid functioneert. Zo is een belangrijk knelpunt dat veel inburgeringsplichtigen onvoldoende in staat zijn om zelfstandig een cursus en cursusinstelling te kiezen dat bij hun capaciteiten en leervermogen past. In de nieuwe wet komt de regie weer bij de gemeenten te liggen. Daarmee zijn statushouders niet meer zelf verantwoordelijk voor het inkopen van inburgeringscursussen. Het doel van de nieuwe wet is dat nieuwkomers zo snel mogelijk op een zo hoog mogelijk niveau inburgeren en, naar eigen niveau, zo goed mogelijk participeren in de Nederlandse samenleving, het liefst via betaald werk.

Meer informatie over de wijzigingen van de Wet Inburgering kunt u lezen in “Achtergrond en wettelijke eisen van de nieuwe Wet Inburgering 2021”.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het aanbod in het gehele nieuwe inburgeringsstelsel. Deze ziet er als volgt uit:

Er wordt in het nieuwe inburgeringsstelsel onderscheidt gemaakt tussen (asiel)statushouders en overige en gezinsmigranten. Overige en gezinsmigranten dienen, in tegenstelling tot

statushouders, de leerroute zelf te bekostigen, mogelijk met een DUO-lening (*). Ook komen overige en gezinsmigranten niet in aanmerking voor maatschappelijke begeleiding en financieel ontzorgen, vanwege hun andere startpositie (**).

Brede intake PIP

Leerroute*

B1-route

Onderwijsroute

Z-route PVT

MAP

Begeleiding

Maatschappelijke begeleiding**

Financieel ontzorgen**

Voortgang en handhaving

(8)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 5 Begrippenlijst

(asiel)statushouder Vluchtelingen/migranten met een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd of nareizigers.

Nareiziger Nareizende familieleden van de statushouder die na inwilliging van de gezinshereniging in Nederland mogen verblijven).

Overige migranten Geestelijk bedienaren en vreemdelingen met een verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk humanitair verblijfsdoel.

Geestelijk bedienaar Persoon die een geestelijk, godsdienstig of levensbeschouwelijk ambt bekleedt, werkzaamheden verricht als geestelijk voorganger,

godsdienstleraar of zendeling, of voor een kerkgenootschap of ander genootschap op geestelijke of levensbeschouwelijke grondslag werkzaamheden van overwegend godsdienstige, geestelijke of levensbeschouwelijke aard verricht

Gezinsmigranten Migranten die hier voor gezinshereniging of gezinsvorming zijn, bijvoorbeeld omdat zij een Nederlandse partner hebben.

(9)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 6 Nieuwkomers doorlopen de volgende inburgeringsroute:

(10)

3.1 Positionering in het sociaal domein

De nieuwe Wet Inburgering is gepositioneerd bij Participatie. Dit heeft verschillende redenen. Ten eerste zijn de huisvesting en taakstelling van statushouders belegd bij Participatie. Ten tweede zijn ook de onderdelen volwasseneducatie en toeleiding naar werk onderdeel van het regulier werk van Participatie. Daarbij zijn er nauwe contacten met de uitvoering, zowel intern als extern. Ten derde sluiten enkele elementen uit de nieuwe Wet Inburgering naadloos aan bij de Participatiewet: de voorzieningen voor re-integratie kunnen als aanbod dienen om inburgeringsplichtigen te laten participeren en zolang een statushouder bijstandsgerechtigd is,

gelden voor hem/haar alle verplichtingen uit de Participatiewet. Hoewel de nieuwe wet is belegd bij participatie, wordt er integraal samengewerkt met WMO en Jeugd, bijvoorbeeld als het gaat om de inzet van welzijnsorganisaties, vroeg en voorschoolse educatie (VVE) en taalschakelklassen.

3.2 Regionale werkgroep

Gemeente Venray neemt deel aan de regionale werkgroep sociale integratie. In samenwerking met de gemeenten Beesel, Bergen, Gennep, Horst aan de Maas, Peel en Maas en Venlo doen we gedurende de voorbereiding en implementatie kennis en ervaringen op om zo te komen tot een goede uitwerking van de nieuwe wet.

(11)

4 Uitgangspunten

De Kadernota Sociaal Domein geeft koers aan het sociaal domein en is daarmee ook leidend voor de implementatie van de nieuwe wet Inburgering. Vijf bouwstenen met doelen geven hierbij de richting, namelijk omgeving, vangnet, gedrag en houding, communicatie en financiën.

A. Omgeving

Alle voorzieningen waar inwoners gebruik van kunnen maken zonder dat ze een doorverwijzing of indicatie nodig hebben, bijvoorbeeld: het eigen netwerk, het onderwijs, de bibliotheek, vrijwilligersorganisaties en verenigingen.

B. Vangnet

Het vangnet staat voor ondersteuning en hulp aan inwoners die het zelf niet redden.

C. Gedrag & Houding

Vindingrijk, durf en lef en positieve gezondheid als uitgangspunt. Luisteren naar signalen uit de gemeente en duurzame samenwerking.

D. Communicatie

Informeren, inspireren, mobiliseren en activeren. In dialoog met de inwoners samen werken aan een nieuwe denk- en werkwijze binnen het Sociaal Domein.

E. Financiën

Realistisch begroten en sturen op kostenbeheersing en een financiële verschuiving van vangnet naar omgeving.

Met de Kadernota in gedachten, zijn de volgende uitgangspunten opgesteld:

1) Zo snel en zo goed mogelijk begeleiden naar integratie

We begeleiden nieuwkomers zo snel en zo goed mogelijk richting integratie. Volwaardige deelname aan de samenleving en maatschappelijke én financiële zelfredzaamheid zijn hierbij het doel. Dit doen we door aan te sluiten bij de vijf principes van de nieuwe wet en door cultuur bewust te werken:

1. Tijdigheid

Nadat de inburgeraar is gehuisvest in de gemeente neemt de gemeente contact op met de inburgeraar waarin duidelijk wordt gemaakt wat hij/zij kan verwachten van de gemeente in het kader van de (nieuwe) Wet Inburgering. In het geval van een statushouder wordt, indien mogelijk, al contact opgenomen nadat de statushouder aan de gemeente is gekoppeld.

(12)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 9 2. Snelheid

Door de inburgeraars te begeleiden en hun voortgang regelmatig te bespreken doorlopen inburgeraars het inburgeringstraject zo snel mogelijk. Dit draagt bij aan het snel bereiken van participatie in de samenleving en zelfredzaamheid.

3. Maatwerk

Om maatwerk te kunnen bieden moet men de inburgeraar goed kennen: wat zijn zijn/haar competenties en wensen? Om hier een goed en integraal beeld van te krijgen zetten we in op een verlengde brede intake: met meerdere gesprekken door zowel de coaches van de gemeente als andere bij de inburgering betrokken organisaties, zoals de taalaanbieder en de aanbieder van maatschappelijke begeleiding, wordt een volledig beeld van de

inburgeraar ontwikkeld. Hierdoor kan een realistisch en passend plan worden opgesteld met als doel dat de inburgeraar op een geschikte plek kan gaan werken. Er worden bij voorkeur ook twee leerbaarheidstoetsen afgenomen, waardoor de leerbaarheid over een langere periode beoordeeld wordt. Zo wordt betrouwbaar in kaart gebracht wat de

leerbaarheid van de inburgeraar is. Ook binnen de leerroutes, de MAP, de maatschappelijke begeleiding en het financieel ontzorgen bieden we binnen de financiële mogelijkheden maatwerk door het aanbieden van een gedifferentieerd aanbod.

4. Dualiteit

De inburgeraar is vanaf aanvang van de inburgeringsplicht continu bezig is met het leren van de taal en/of het verrichten van (on)betaald werk en/of maatschappelijke participatie (bijvoorbeeld bij verenigingen). Hierbij maken we gebruik van lokale voorzieningen in de omgeving van de inburgeraar. Zeker gezien de kwetsbare arbeidsmarktpositie van statushouders in combinatie met de impact van corona, is het belangrijk in te zetten op duurzame vormen van participatie.

5. Kwaliteit

Kwaliteit van inburgering staat hoog in het vaandel en draagt bij aan het bereiken van zelfredzaamheid en integratie. We waarborgen de kwaliteit van het aanbod door

kwaliteitscriteria en eisen te definiëren voor aanbieders (de organisaties die invulling geven aan onder andere de leerroutes, maatschappelijke begeleiding en ontzorgen) en deze eisen en criteria te monitoren aan de hand van KPI’s. Daarnaast nemen we ervaringen van de inburgeringsplichtigen van nu en het verleden en ervaringen van de uitvoering mee in de opzet van een realistisch uitvoeringskader, wat de kwaliteit van het inburgeringsstelsel ten goede komt.

Cultuurbewust werken

We zetten in op cultuurbewust werken met als doel dat de inburgeraar snel en goed

inburgert. Iemand die cultuurbewust werkt (h)erkent zijn/haar stereotypen of vooroordelen en is zich bewust van verschillen in achtergrond, normen, waarden, gewoonten en

belevingen. Dit wil niet zeggen dat de inburgeraar de normen en waarden van Nederland niet dient na te leven. Integendeel. Cultuurbewust werken is juist een middel om dit te bewerkstelligen door verschillen te er- én herkennen. Bij cultuurbewust werken sluit de dienstverlening beter aan bij de persoon. Wederzijds begrip, betrokkenheid van de

(13)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 10 inburgeraar (eigenaarschap, motivatie, het naleven van afspraken) en de communicatie en relatie tussen de professional en de inburgeraar worden hierdoor bevorderd. Dit heeft uiteindelijk een positief effect op het succes van de inburgering.

2) Lokaal wat kan, regionaal wat moet

We hebben goede samenwerkingsverbanden met diverse (lokale) aanbieders in de inburgering. Wij bouwen voort op deze samenwerking door de elementen van het nieuwe inburgeringsstelsel primair te laten aansluiten op de lokale omgeving. We zetten in op verdere intensivering van de samenwerking met (laagdrempelige) lokale organisaties. Hierbij gaan we samen experimenteren met diverse onderdelen van de nieuwe wet in de praktijk, zoals de Z-route en de duale component:

het leren van de taal in combinatie met werk of participatie. Zodoende kunnen we innoveren en bereiden we ons voor op de uitvoering van de nieuwe wet.

We sluiten dus zoveel mogelijk aan bij de lokale infrastructuur en voeren daarmee zoveel mogelijk lokaal uit. Regionale samenwerking is gezien de (soms) geringe inburgeringsaantallen echter noodzakelijk om voor bepaalde onderdelen voldoende volume te kunnen creëren (bijvoorbeeld de onderwijsroute). We gaan daarom uit van het volgende principe: wat lokaal kan, lokaal doen; wat regionaal moet, regionaal doen.

3) Aandacht voor kwetsbare nieuwkomers en jongeren

Binnen de financiële en wettelijke kaders ondersteunen we kwetsbare nieuwkomers. We bieden een vangnet, zetten in op nazorg, zorgen voor een gelijkwaardig aanbod voor statushouders en

overige- en gezinsmigranten en hebben aandacht voor specifieke doelgroepen.

Vangnet

We voorkomen dat het vangnet (onnodig lang) nodig is door 1) eerst te kijken wat de inburgeraars zelf kunnen, 2) te kijken naar wat er in de omgeving al aan ondersteuning is en 3) inburgeraars te activeren naar werk. Daarbij besteden we tijdens de inburgering uitvoerig aandacht aan kennis over het leven in Nederland en de lokale organisaties waar men bij vragen of voor hulp terecht kan. Op deze manier zorgen we ervoor dat de nieuwkomer de juiste informatie heeft om vervolgens zelf zijn weg naar hulp of ondersteuning te zoeken. Dit bevordert de zelfredzaamheid.

Nazorg

Een veel voorkomend geval is dat inburgeraars terugvallen zodra de situatie verandert. Dit wordt ook door de adviesraad nadrukkelijk als aandachtspunt meegegeven. Denk hierbij aan het voltooien van de inburgeringsplicht, waardoor er een groot deel van de

dagbesteding wegvalt of aan veranderende financiële omstandigheden doordat men werk heeft gevonden en niet meer in aanmerking komt voor een uitkering. Door in te zetten op langdurige (arbeids)participatie en nazorg voorkomen we dat nieuwkomers terugvallen of problemen krijgen.

(14)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 11 Eén lijn: eenzelfde aanbod voor diverse doelgroepen

In de nieuwe Wet Inburgering wordt een onderscheid gemaakt tussen statushouders en overige en gezinsmigranten: gemeenten ontvangen middelen om alle onderdelen van de nieuwe wet aan statushouders aan te bieden. Voor overige en gezinsmigranten geldt dat zij de leerroutes zelf dienen te bekostigen; voor financieel ontzorgen (inclusief begeleiding naar financiële zelfredzaamheid) en maatschappelijke begeleiding vanuit de gemeente komen zij wettelijk gezien niet in aanmerking (zie onderstaande tabel).

Wij trekken echter één lijn en zorgen voor eenzelfde aanbod voor zowel statushouders als overige en gezinsmigranten (en andere doelgroepen zoals arbeidsmigranten of

uitkeringsgerechtigden). Dit betekent dus dat wij het ook voor kwetsbare overige en gezinsmigranten mogelijk maken dat zij, indien er noodzaak voor of behoefte aan is, maatschappelijke begeleiding kunnen krijgen en geholpen kunnen worden bij financiële zelfredzaamheid. Aan beide groepen wordt dus hetzelfde aanbod gedaan. Het verschil is dat de leerroutes, maatschappelijke begeleiding en begeleiding naar financiële

zelfredzaamheid door de overige en gezinsmigranten zelf, mogelijk via een DUO-lening, wordt betaald. Op deze manier wordt er voor diverse doelgroepen een integraal aanbod gerealiseerd.

Aanbod door gemeente Statushouders Overige en gezinsmigranten Begeleiding bij inburgering (brede

intake, PIP, advies, voortgangsgesprekken)

Ja Ja

Alfabetisering Ja Kosten worden

door de inburgeraar

betaald

De leerroutes (incl. KNM) Ja Kosten worden

door de inburgeraar

betaald Module Arbeidsmarkt & Participatie

(MAP)

Ja Ja

Participatieverklaringstraject (PVT) Ja Ja

Maatschappelijke begeleiding Ja Nee

Financieel ontzorgen Ja Nee

De “niet-werkende partner” en jongeren

Het komt regelmatig voor dat de ingeburgerde partner (doorgaans de man) wordt overvraagd vanuit de privésituatie doordat de partner (doorgaans de vrouw) vaak nog onvoldoende zelfstandig en zelfredzaam is. Door bij het verrichten van maatwerk deze vrouwen (of mannen) extra te ondersteunen naar zelfredzaamheid voorkomen we problemen in het dagelijks leven. Daarmee voorkomen we ook dat de man overbelast raakt. Dit komt de integratie van zowel de vrouwelijke als mannelijke nieuwkomers ten goede.

(15)

Startnotitie NWI 2021 Gemeente Venray 12 Ook jongeren behoeven extra aandacht. Het nieuwe inburgeringsstelsel is namelijk alleen gericht op inburgeringsplichtigen: vreemdelingen vanaf 18 jaar van buiten de EU die langdurig in Nederland willen en mogen verblijven. Jongeren zijn dan ook niet

inburgeringsplichtig, terwijl zij wel de taal, cultuur en samenleving moeten leren kennen.

Bovendien telt de gemeente Venray een relatief hoog percentage jongeren in vergelijking met andere leeftijdscategorieën, zo bleek uit de Divosa Benchmark Statushouders: 45%

van de statushouders is tussen de 0-17 jaar oud.

(16)

5 Vervolgstappen

1. Regionale aanbesteding

In november/december wordt gestart met het opstellen van de regionale

aanbestedingsstukken. Naar verwachting zal in april het aanbestedingstraject zijn afgerond.

November 2020 – april 2021

2. Implementatie en uitvoeringskader

Tot aan de invoering van de nieuwe wet wordt de implementatie van de nieuwe wet steeds verder uitgewerkt en afgerond. In het uitvoeringskader werken we concreet uit hoe we de nieuwe Wet Inburgering in de praktijk vormgegeven en wie welke rol heeft. Op basis van nieuwe kennis, inzichten en ervaringen worden keuzen gemaakt waarmee de uitvoering van de nieuwe wet steeds concreter wordt. De kennis, inzichten en ervaringen halen we op door:

- Gesprekken met de participatie- en werkcoaches, beleidsmedewerkers Jeugd en WMO, de adviesraad (die op haar beurt in gesprek gaat met

ervaringsdeskundigen) en uitvoerende organisaties.

- De lokale voorbereiding inburgering². - De marktconsultatie³.

November 2020 – juni 2021

3. Start nieuwe Wet Inburgering 1 juli 2021

2 In september is de lokale voorbereiding inburgering (pilot Z-route) gestart. Deze pilot loopt tot september 2021. Het doel is om te leren en ervaringen op te doen ten aanzien van enkele elementen van de nieuwe Wet Inburgering. In de pilot worden 12 gehuwde statushouders met kinderen intensief begeleid richting betaald werk in een duaal traject. Tegelijkertijd werkt de niet-werkende partner aan het ontwikkelen van meer zelfredzaamheid.

3 Op 15 oktober 2020 is een markconsultatie gepubliceerd voor diverse marktpartijen. Doel hiervan is meer inzicht te krijgen op onze mogelijkheden, onze denkrichtingen te delen en te toetsen op haalbaarheid en input op te halen voor de verdere ontwikkelingen en implementatie. In november worden de resultaten uit deze marktconsultatie teruggekoppeld.

(17)

Achtergrond en wettelijke eisen NWI 2021 Gemeente Venray 1

ACHTERGROND EN

WETTELIJKE EISEN VAN DE

NIEUWE WET INBURGERING

2021

(18)

1 Voorwoord

Per 1 juli 2021 worden gemeenten verantwoordelijk voor de nieuwe Wet inburgering. In deze wet staat het zo snel mogelijk integreren en participeren in de samenleving, het liefst via betaald werk, centraal. In het huidige inburgeringsstelsel is dit onvoldoende het geval: veel inburgeraars doen er te lang over om in te burgeren, inburgeraars worden niet gestimuleerd om het hoogst mogelijk taalniveau te behalen en het bestaande systeem is gevoelig voor fraude. Daarom wordt het huidige inburgeringsstelsel grondig herzien. Dit wordt ook wel de 'Veranderopgave Inburgering' (VOI) genoemd.

In dit document worden de achtergrond en de wettelijke eisen van de nieuwe wet Inburgering in kaart gebracht.

Allereerst wordt er in hoofdstuk 3 ingegaan op het huidige inburgeringsstelsel. Vervolgens wordt in hoofdstuk 4 ingegaan op het doel en de doelgroep van de nieuwe wet. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 het nieuwe inburgeringsstelsel nader uitgewerkt: welke taken hebben gemeenten?

Relevante documenten

 Bijlage 1_Collegevoorstel startnotitie nieuwe Wet Inburgering 2021

 Bijlage 2_Startnotitie nieuwe Wet Inburgering 2021

(19)

2 Inhoudsopgave

1 Voorwoord ... 2

2 Inhoudsopgave ... 3

3 Het huidige inburgeringsstelsel ... 4

3.1 Taakstelling statushouders ... 4

3.2 Stichting Welkom op Weg ... 4

3.3 Participatie- en werkcoaches ... 5

3.4 De inburgering (aanbieders inburgeringsexamen) ... 5

4 De nieuwe wet inburgering ... 8

4.1 Wijzigingen ... 8

4.2 Het doel ... 8

4.3 De doelgroep: wie is inburgeringsplichtig? ... 9

4.4 Wanneer is aan de inburgeringsplicht voldaan? ... 10

4.5 Het inburgeringstraject ... 10

5 Gemeentelijke taken nieuwe wet inburgering ... 12

5.1 Periode in het AZC - voorinburgering ... 12

5.2 Brede Intake ... 13

5.3 Het persoonlijk Plan Inburgering en Participatie ... 13

5.4 De leerroutes ... 14

5.4.1 De B1-route ... 15

5.4.2 De onderwijsroute ... 15

5.4.3 De Z-route ... 16

5.5 Het Participatieverklaringstraject (PVT) ... 17

5.6 De Module Arbeidsmarkt en Participatie ... 17

5.7 Voortgang en handhaving... 18

5.8 Maatschappelijke begeleiding ... 18

5.9 Financieel Ontzorgen ... 19

(20)

3 Het huidige inburgeringsstelsel

In de huidige Wet Inburgering is de nieuwkomer zelf verantwoordelijk en koopt hij/zij zelf inburgeringscursussen in. Iedere inburgeraar doorloopt hetzelfde traject en moet hetzelfde taalniveau (A2-niveau) behalen. Daarnaast is er weinig ruimte voor praktijk. Globaal ziet het inburgeringsstelsel er in de gemeente Venray als volgt uit:

3.1 Taakstelling statushouders

Gemeenten krijgen tweemaal per jaar een taakstelling opgelegd van uit ministerie van BZK voor de huisvesting van statushouders. Deze taakstelling wordt naar rato van het inwoneraantal verdeeld over alle gemeenten. Nadat een statushouder is gekoppeld aan de gemeente Venray, neemt de betreffende beleidsmedewerker ‘huisvesting statushouders’ contact op met de participatie- en werkcoaches, Stichting Welkom op weg en Wonen Limburg voor een geschikte huisvesting. Soms ontvangt zij een klantprofiel via het Taakstelling Volgsysteem (TVS).

3.2 Stichting Welkom op Weg

Stichting Welkom op Weg biedt maatschappelijke begeleiding aan statushouders. Zij helpen hen bij het op weg komen in de samenleving. Nadat een statushouder aan de gemeente is gekoppeld en er een woning is toegewezen vanuit Wonen Limburg bezichtigen Stichting Welkom op Weg en de statushouder de woning. Een statushouder mag een woning twee keer wijzigen.

Op de dag dat de statushouder zich huisvest in de gemeente, helpt Welkom op Weg de

statushouder met het regelen van allerlei zaken, zoals het ondertekenen van het huurcontract, inschrijven in het BRP, aanvragen van verzekeringen, uitkeringen, toeslagen, rekeningen en leningen en het regelen van internet, water, gas en licht.

Er vindt wekelijks een afspraak plaats waarbij de stichting statushouders helpt bij het regelen van overige zaken (denk aan het aanvragen van overige regelingen, een DigiD, OV-chipkaart etc.).

Daarbij worden de statushouders gedurende circa zes maanden begeleid in de inburgering en het leven in Nederland waarbij indien nodig ook een budgetplan wordt opgesteld. In deze periode start

Huisvesting in de gemeente

Stichting Welkom op Weg

Maatschappelijke begeleiding

= ondersteunen bij en regelen

van zaken rondom financiën

en leven in Nederland

Participatie- verklarings-

traject

Participatie- werkcoachesen

Begeleiden bij het vinden van

werk en participatie in

samenlevingde

Aanbieders van het inburgeringsexamen

Alfabetiserings onderwijs en

taallessen

Kennis van de Nederlandse Maatschappij

(KNM)

Oriëntatie op Nederlandse de Arbeidsmarkt

(ONA)

(21)

Achtergrond en wettelijke eisen NWI 2021 Gemeente Venray 5 tevens de inburgering. Het participatieverklaringstraject wordt aangeboden door Stichting Welkom op Weg.

3.3 Participatie- en werkcoaches

Nadat een statushouder is gekoppeld aan de gemeente, komen ook de participatie- en werkcoaches in beeld.

Via het TVS ontvangt de gemeente informatie van het AZC over de statushouder. Slechts één participatiecoach kan deze gegevens inzien. Daarnaast is er incidenteel contact met het AZC. In de meeste gevallen gaat het om problemen omtrent huisvesting. Van een warme overdracht is dus nog nauwelijks sprake.

De participatie- en werkcoaches helpen de statushouder actief richting werk. Het liefst betaald werk, maar wanneer dit (nog) niet haalbaar is, wordt er gekeken naar de mogelijkheden van onbetaald werk. Dit kan vrijwilligerswerk zijn, maar ook een werkervaringsplaats of stage. Om een passende werkplek te kunnen vinden, worden er verschillende gesprekken gevoerd waarbij diverse leefdomeinen besproken worden. Hierbij worden interesses, vaardigheden en de persoonlijke situatie in kaart gebracht. Vervolgens wordt er een trajectplan opgesteld. Indien noodzakelijk worden er trainingen zoals werknemersvaardigheden of sollicitatietrainingen, aangeboden.

3.4 De inburgering (aanbieders inburgeringsexamen)

Tot 1 juli 2021 is de inburgeraar zelf verantwoordelijk voor zijn of haar inburgering. Zij kunnen zelf kiezen waar zij de inburgeringscursus nemen. In de gemeente Venray zijn er de volgende

taalaanbieders:

 Kusters Scholing en Training

Kusters biedt het volledige inburgeringsexamen aan: alfabetiseringsonderwijs, taallessen (op A0- A1 niveau, A1-A2 niveau, A2-B1 niveau, of B1-B2 niveau), Kennis van de Nederlandse

Maatschappij (KNM) en Oriëntatie op de Nederlandse Arbeidsmarkt (ONA). Er wordt een intake gevoerd waarbij naar de achtergrond wordt gevraagd en er wordt een leerbaarheidstoets

afgenomen om een passend taalniveau te kiezen. Daarbij wordt een plan opgesteld met leerdoelen.

Het uitgangspunt is dat inburgeraars de taal ook buiten het lokaal leren. Er worden dus zo veel mogelijk uitstapjes gemaakt naar lokale organisaties en instellingen. Bovendien worden de inburgeraars persoonlijk begeleid en staan maatwerk en nazorg hoog in het vaandel.

Naast het reguliere inburgeringsaanbod, lopen er twee projecten bij Kusters Scholing en Training:

1) Jongerentraject

In dit traject volgen jongeren de reguliere inburgeringscursus (taalles, ONA en KNM) waarbij zij tegelijkertijd intensief worden begeleid naar opleiding of werk. Er wordt gewerkt aan het ontwikkelen van een realistisch beeld van de toekomst, een sociaal netwerk en het ontwikkelen van vaardigheden als zelfstandigheid, betrouwbaarheid en initiatiefnemen. Het traject kent de volgende activiteiten:

 Nederlandse taal

 ONA

 Het vinden en behouden van een bijbaan

 Zelfstudie en studiebegeleiding

(22)

 Bezoeken van bedrijven, opendagen van onderwijsinstellingen en lokale organisaties en instellingen zoals het ziekenhuis en de bibliotheek

 Sport en vrije tijd

2) Lokale voorbereiding Inburgering

In september 2020 is een pilot gestart voor circa 12 gehuwde statushouders met kinderen.

Tijdens de 1-jaar durende pilot worden kwetsbare gezinnen intensief begeleid richting betaald werk in een duaal traject. Tegelijkertijd wordt de niet-werkende partner voorbereid op de nieuwe situatie waarin meer zelfstandigheid gevraagd wordt. De gehuwden worden

gezamenlijk voorbereid op de situatie dat ten minste één van hen betaalt aan de slag gaat.

Met de pilot doen de gemeente en Kusters ervaring op met enkele elementen uit de nieuwe Wet Inburgering (o.a. de brede intake en het PIP). Tevens word de zelfredzaamheid bevorderd en spelen we met de pilot in op de veel voorkomende situatie waarin degene die aan het werk gaat overvraagt wordt vanuit zijn privésituatie, omdat de partner onvoldoende zelfstandig en zelfredzaam is. Een succesvol traject richting werk staat daardoor onder druk.

De gehuwden worden gezamenlijk voorbereid op de situatie dat ten minste één van hen

betaald aan de slag gaat. Taal staat centraal in het duale traject, maar dan wel sterk gekoppeld aan de praktijk. De begeleiding bestaat uit een brede intake met een persoonlijke plan

Inburgering en Participatie (PIP) en intensieve begeleiding richting betaald werk en in de thuissituatie. De pilot is modulair opgebouwd, waarbij thema’s worden opgepakt als opvoeden, werknemersvaardigheden, gezondheid en onderwijs.

Samenwerking vindt plaats met diverse (lokale) partners, zoals school, consultatiebureau, werkgevers, BiblioNu, PLIV, Eva Vrouwencentrum, GGD etc. De werken participatiecoaches hebben een belangrijke regierol.

Het komende jaar vinden er regelmatig evaluatiemomenten plaats met Kusters Scholing en de partners. Zowel op deelnemersniveau als op het niveau van de voorbereiding op de wet.

 Gilde Educatie

Ook Gilde Educatie biedt een volledig inburgeringstraject aan: alfabetisering, het leren van de taal op minimaal A2-niveau, KNM en ONA. Gilde Educatie biedt daarbij een eigen mentor die

begeleiding biedt bij de cursus. Daarnaast kunnen inburgeraars vijf dagen in de week terecht in het leercentrum en gebruikmaken van het online taalprogramma.

Degenen die willen werken tijdens de inburgeringscursus worden in het zoeken naar en vinden van (vrijwilligers)werk geholpen door de adviseurs Leren en Werken. Degenen die na of tijdens de inburgeringscursus een mbo- of beroepsopleiding willen volgen, kunnen naast de cursus de beroepsopleiding NT2-Entree volgen. Bij deze Entree-opleiding leren inburgeraars in de praktijk een vak.

Tot slot biedt Gilde Educatie sinds 2019 een schakelvoorziening aan waarin statushouders worden klaargestoomd voor een vervolg opleiding. De schakelvoorziening is onderdeel van de

(voorbereiding op de) nieuwe Wet Inburgering. Reguliere inburgeringslessen worden aangevuld met ondersteuning en begeleiding in de voorbereiding op beroepsonderwijs. In het aanvullende programma komen de volgende onderdelen aan bod:

 Beroepsoriëntatie

 Digitale vaardigheden

(23)

 Studievaardigheden

 Rekenen

 Engels

 Sport

 Werkvloer

Ook bij Werkvloer kunnen inburgeringsplichtigen terecht voor een complete inburgeringscursus (alfabetisering, A2/B1/B2, KNM, ONA). Werkvloer biedt intensieve persoonlijke begeleiding in de klas en digitale ondersteuning. Er wordt een persoonlijk plan opgesteld dat past bij de leerbaarheid en situatie van de inburgeraar. Daarnaast heeft Werkvloer een groot aanbod aan branche

specifieke opleidingen die de inburgeraar tijdens of na de cursus kan volgen.

 Non-formele aanbieders

Naast de samenwerking met formele inburgeringsaanbieders werkt de gemeente ook samen met non-formele taalaanbieders zoals BiblioNU (taalhuis en taalcafé) en EVA Vrouwencentrum.

(24)

4 De nieuwe wet inburgering

4.1 Wijzigingen

In juli 2018 heeft minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) aangekondigd dat het inburgeringstelsel wordt aangepast. De evaluatie van de huidige wet heeft namelijk laten zien dat het huidige stelsel niet naar tevredenheid functioneert. Zo is een belangrijk knelpunt dat veel inburgeringsplichtigen onvoldoende in staat zijn om zelfstandig een cursus en cursusinstelling te kiezen dat bij hun capaciteiten en leervermogen past.

In de nieuwe wet, die per 1 juli 2021 ingaat, krijgt de gemeente de regie op inburgering daarom weer terug. De volgende afbeelding geeft de belangrijkste wijzigingen weer:

4.2 Het doel

Het doel van de nieuwe wet is dat inburgeringsplichtigen het voor hen hoogst haalbare taalniveau (met als streefniveau B1) bereiken en kennis krijgen van de Nederlandse maatschappij. Een combinatie tussen taal en participeren staat hierbij vanaf begin af aan centraal. Daarnaast zet het nieuwe inburgeringsstelsel in op een doorlopende lijn vanuit de opvang in het AZC naar

zelfredzaamheid in de Nederlandse samenleving. Daarbij geldt het volgende principe: gemeenten voeren de regie op de uitvoering van de inburgering, maar inburgeringsplichtigen blijven zelf verantwoordelijk voor het voldoen aan de inburgeringsplicht. Dit betekent dat de gemeente in het nieuwe stelsel een actieve rol gaat krijgen in 4 van de 5 schakels van de inburgeringsketen:

(25)

4.3 De doelgroep: wie is inburgeringsplichtig?

De nieuwe Wet Inburgering is van toepassing op alle inburgeringsplichtigen: vreemdelingen die in het bezit zijn van een verblijfsvergunning voor een niet-tijdelijk doel. DUO stelt vast wie

inburgeringsplichtig is.

Inburgeringsplichtig Niet-inburgeringsplichtig

 (asiel)statushouders

o Vluchtelingen/migranten met een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd.

o Nareizigers: nareizende

familieleden van de statushouder die na inwilliging van de

gezinshereniging in Nederland mogen verblijven.

 EU-migranten

 Gezinsmigranten uit de EU

 Expats/buitenlandse studenten

 Overige en gezinsmigranten o Geestelijk bedienaren*.

o Vreemdelingen met een

verblijfsvergunning voor een niet- tijdelijk humanitair verblijfsdoel.

o Migranten die in het kader van gezinshereniging of gezinsvorming naar Nederland komen,

bijvoorbeeld omdat zij een Nederlandse partner hebben.

*Persoon die een geestelijk, godsdienstig of

levensbeschouwelijk ambt bekleedt, werkzaamheden verricht als geestelijk voorganger, godsdienstleraar of zendeling, of voor een kerkgenootschap of ander genootschap op geestelijke of levensbeschouwelijke grondslag werkzaamheden van overwegend godsdienstige, geestelijke of levensbeschouwelijke aard verricht

DUO, na verkrijgen Verblijfsvergunning (IND)

COA en Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente en DUO

(26)

4.4 Wanneer is aan de inburgeringsplicht voldaan?

De inburgeraars voldoen aan de inburgeringsplicht als hij of zij…

1. één van de drie leerroutes heeft afgerond; en

2. het Participatieverklaringstraject (PVT) heeft afgerond; en 3. de Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP) heeft afgerond¹.

Degenen die hebben voldaan aan de inburgeringsplicht middels het afronden van de B1-route (inburgeringsexamen) of onderwijsroute ontvangen een inburgeringsdiploma. Degenen die hebben voldaan aan de inburgeringsplicht middels het afronden van de zelfredzaamheidsroute ontvangen een inburgeringscertificaat.

De termijn waarbinnen een nieuwkomer aan de inburgeringsplicht moet voldoen is 3 jaar. Deze gaat in op de dag na dagtekening van het Persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP). De minister kan de termijn éénmaal verlengen indien na aanzienlijke inspanningen (zes maanden) van betrokkene verlenging leidt tot het voldoen aan de inburgeringsplicht.

4.5 Het inburgeringstraject

Nieuwkomers doorlopen het volgende traject (zie volgende pagina).

1 m.u.v. de onderwijsroute. Bij deze route is de MAP geen vereiste gezien beroeps- en arbeidsmarktoriëntatie een vast onderdeel is van de onderwijsroute.

(27)

(28)

5 Gemeentelijke taken nieuwe wet inburgering

Gemeenten krijgen de regie over de inburgering van nieuwkomers. Zo wordt voorkomen dat inburgeraars aan het begin van hun inburgeringstermijn een inburgeringscursus kiezen die

onvoldoende aansluit bij de capaciteiten en het leervermogen van de inburgeraar. Bovendien is het makkelijker om inburgering te verbinden met andere relevante beleidsterreinen in het sociaal domein, wanneer de regie bij de gemeente ligt.

Gemeenten zijn in het nieuwe inburgeringsstelsel verantwoordelijk voor het volgende aanbod:

1. Brede Intake, het Persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP) en het monitoren (en eventuele handhaven) van de voortgang van het inburgeringstraject;

2. De leerroutes (B1-, Onderwijs- of Z-route);

3. Het participatieverklaringstraject (PVT);

4. De Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP);

5. Maatschappelijke begeleiding;

6. Financieel ontzorgen.

* Overige en gezinsmigranten dienen de leerroute zelf te bekostigen, mogelijk met een DUO-lening. Wel is de gemeente verplicht hen te adviseren over de leerroutes.

** Overige en gezinsmigranten komen hiervoor niet in aanmerking vanwege hun andere startpositie en omdat zij vaak niet onder de Participatiewet vallen. Is dit wel het geval, dan kan het PIP wel participatiecomponenten bevatten.

5.1 Periode in het AZC - voorinburgering

Statushouders die nog niet kunnen starten met de inburgering doordat zij bijvoorbeeld nog niet aan een gemeente zijn gekoppeld, kunnen een voorbereidend programma volgen. Dit is de zogenoemde voorinburgering. De statushouder is niet verplicht om dit programma te volgen, omdat flexibiliteit nodig is. De start van het regulier inburgeringstraject heeft in alle gevallen voorrang op de voorinburgering in het AZC. Bovendien zou verplichting leiden tot dubbele verplichting. Het AZC is belast met de voorbereiding op de inburgering. De kosten voor de uitvoering van het programma komen ten laste van het ministerie.

Brede intake PIP

Leerroute*

B1-route

Onderwijsroute

Z-route PVT

MAP

Begeleiding

Maatschappelijke begeleiding**

Financieel ontzorgen**

Voortgang en handhaving

(29)

Achtergrond en wettelijke eisen NWI 2021 Gemeente Venray 13 Het programma van de voorinburgering bestaat uit de volgende onderdelen:

 NT2-les; gegeven door gecertificeerde NT2-docenten.

 Introductiemodule kennis van de Nederlandse maatschappij

 Introductiemodule Arbeidsmarkt & Participatie

 Introductiemodule Participatieverklaringstraject

5.2 Brede Intake

Statushouders 

Overige en gezinsmigranten 

Zo snel mogelijk nadat de inburgeraar aan de gemeente is gekoppeld, vindt de brede intake plaats (bij voorkeur al op het AZC). Om recht te doen aan de regierol van de gemeenten, is alleen in hoofdlijnen vastgesteld welke informatie tijdens de brede intake aan bod moet komen. Het gaat om informatie die nodig is om voor iedere inburgeringsplichtige een geschikte leerroute en participatie- activiteiten vast te stellen. Concreet gaat het om de volgende hoofdlijnen:

1. een verkenning van het taalniveau aan de hand van een leerbaarheidstoets (onafhankelijk afgenomen): hieruit blijkt welk taalniveau de inburgeraar vermoedelijk kan halen en binnen welke termijn;

2. een onderzoek omtrent gevolgd onderwijs en werkervaring in het land van herkomst;

 inclusief het belichten en stimuleren van de mogelijkheid tot internationale diplomawaardering of indicatie onderwijsniveau;

3. een verkenning naar de mogelijkheden van arbeidsparticipatie, waaronder motivatie, interesses, werknemersvaardigheden, praktische vaardigheden en digitale vaardigheden;

4. een verkenning naar de persoonlijke omstandigheden, waaronder de mate van zelfredzaamheid, de fysieke en mentale gezondheid, de gezinssituatie en het sociaal netwerk;

5. indien van toepassing, een verkenning van de mogelijkheden om het kind van de inburgeringsplichtige deel te laten nemen aan de voorschoolse educatie.

De gemeente dient de inburgeringsplichtige te wijzen op zijn/haar rechten en plichten, zoals het recht op individuele gesprekken tijdens de brede intake en de mogelijkheid tot internationale diplomawaardering.

Wanneer er sprake is van een asielstatushouder, is er al informatie van het COA beschikbaar. Deze informatie wordt met gemeenten gedeeld, zodat gemeenten deze informatie kunnen benutten voor de brede intake. Bij voorkeur organiseert de gemeente ook een warme overdracht in de vorm van een driegesprek.

De brede intake kan door het college voltooid worden in afwezigheid van de inburgeringsplichtige.

Dit kan nadat het college drie oproepen heeft gedaan tot het afnemen van de brede intake. Het onderzoek in het kader van de brede intake zal in dat geval plaatsvinden buiten de

inburgeringsplichtige om, op basis van algemene gegevens over de situatie van de

inburgeringsplichtige. Ook de leerbaarheidstoets, ten behoeve van de brede intake, kan in dergelijk geval worden afgenomen door het college.

Specifieke taken:

1. het voeren van een overdrachtsgesprek met COA t.b.v. warme overdracht;

2. het voorbereiden en afnemen van de brede intake;

5.3 Het persoonlijk Plan Inburgering en Participatie

(30)

Statushouders 

Op basis van de brede intake stelt de gemeente in samenspraak met de inburgeraar, schriftelijk of elektronisch, een gedetailleerd PIP op voor de inburgeraar. Dit dient binnen 10 weken na

inschrijving in het BRP te zijn vastgesteld. De volgende gegevens moeten in het PIP worden opgenomen:

1. de gekozen leerroute (op basis van de leerbaarheidstoets);

2. nadere invulling van de leerroute, het PVT en de MAP;

3. randvoorwaardelijke afspraken over financieel ontzorgen, begeleiding en monitoring (o.a.

het aantal te voeren voortgangsgesprekken).

1. het uitwerken van de brede intake in de vorm van het PIP;

2. het vaststellen van en communiceren met de inburgeraar over het PIP en de gekozen leerroute.

5.4 De leerroutes

De gemeente is verantwoordelijk voor het tijdig aanbieden van een passend inburgeringsaanbod voor statushouders: de leerroutes, het PVT en de MAP. Overige en gezinsmigranten dienen de leerroutes zelf te financieren (het PVT en de MAP vallen daar niet onder), maar hebben wel recht op advies over dit aanbod van de gemeente.

Het nieuwe inburgeringsstelsel kent drie leerroutes, namelijk:

1. de B1-route 2. de onderwijsroute 3. de Z-route

Statushouders  inkoop

 monitoring

Overige en gezinsmigranten  advies

 monitoring

x inkoop (m.u.v. PVT en MAP)

(31)

Achtergrond en wettelijke eisen NWI 2021 Gemeente Venray 15 De gekozen leerroute dient binnen 10 weken na de brede intake te worden aangeboden. De

gemeente is naast de inkoop ook verantwoordelijk voor de kwaliteit van de leerroutes. De

aanbieders moeten in het bezit zijn van het Blik op Werk-keurmerk óf dienen diploma-erkenning te hebben vanuit de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB). Bovendien moet het onderdeel ‘Kennis van de Nederlandse maatschappij’ (KNM) en eventueel alfabetiseringsonderwijs worden

aangeboden als onderdeel van de leerroute.

Het is mogelijk om van leerroute te veranderen als de gekozen leerroute niet haalbaar blijkt te zijn.

Dit kan tot maximaal 1,5 jaar na aanvang van de inburgeringstermijn.

1. het opstellen van kwaliteitscriteria;

2. het inkopen van taaltrajecten;

3. het toezien op cursuskwaliteit, via Blik op Werk.

5.4.1 De B1-route

Het taalniveau binnen de nieuwe Wet Inburgering is verhoogd van A2- naar B1-niveau. De B1- route is de reguliere inburgeringsroute die erop is gericht om dit nieuwe streefniveau te behalen.

Omdat de achtergronden van de inburgeringsplichten divers zijn, staat maatwerk centraal.

Hierdoor is er variëteit in intensiteit en vorm (aantal lesuren, tijdstip van de lesuren,

klassengrootten, aanvullende trajecten, combinatie tussen formeel en informeel leren etc.). Ook is het mogelijk om (op onderdelen) af te schalen naar A2-niveau, indien B1-niveau echt niet haalbaar is. De voorwaarden voor afschalen zijn:

 er is minimaal 600 uur Nederlands als tweede taal, waarvan alfabetiseringsonderwijs onderdeel kan zijn, gevolgd; en

 uit omstandigheden blijkt dat de inburgeraar zich gedurende de taallessen voldoende heeft ingespannen.

Het volgende is binnen de B1-route verplicht:

1. examinering van (en het volgen van taallessen van) mondelinge en schriftelijke

vaardigheden (spreken, luisteren, schrijven en lezen) in de Nederlandse taal op tenminste B1-niveau;

2. examinering van de module Kennis Nederlandse maatschappij (KNM): feitelijke kennis over regels en instanties en kennis over gewoonten, normen en waarden;

Wanneer de B1-route succesvol is afgerond en ook is voldaan aan het PVT en de MAP, voldoet de inburgeraar aan zijn/haar inburgeringsplicht.

5.4.2 De onderwijsroute

De onderwijsroute is bedoeld voor inburgeraars (t/m 28 jaar) met een hoge leerbaarheid en motivatie. De route is gericht op het behalen van een Nederlands schooldiploma zodat een goede startpositie op de arbeidsmarkt mogelijk wordt gemaakt. Na het volgen van de onderwijsroute, stroomt de inburgeraar door naar een Nederlandse opleiding. Het taalschakeltraject is een centraal onderdeel van de onderwijsroute. Dit traject duurt gemiddeld 1.5 jaar. In het traject staan het leren van de taal (op B1-niveau) en de voorbereiding op de instroom in het Nederlands beroeps- of wetenschappelijk onderwijs (MBO-2 of hoger) centraal.

Het taaltraject dient aan de volgende onderdelen te voldoen:

1. minimaal 1000 uur taallessen op minimaal B1-niveau;

2. minimaal 500 uur aan het volgen van schakelvakken, zoals rekenen, Engels en studie- en leervaardigheden;

3. Kennis van de Nederlandse maatschappij;

4. arbeidsmarkt- en loopbaanoriëntatie (vervangt de MAP).

(32)

Achtergrond en wettelijke eisen NWI 2021 Gemeente Venray 16 Wanneer de inburgeraar is geslaagd voor het taalexamen (mondelinge en schriftelijke

vaardigheden op niveau B1), het examen KNM, voldoet aan de gestelde uren en het PVT heeft afgerond, voldoet de inburgeraar aan zijn/haar inburgeringsplicht.

5.4.3 De Z-route

Voor inburgeringsplichtigen met een beperkte leerbaarheid en voor wie zowel de B1-route als onderwijsroute niet haalbaar of passend is, is er de Z-route. In deze route staat zelfredzaamheid in de samenleving en het zoveel mogelijk beheersen van de taal centraal. Het gaat om een verplichte deelname van 1600 uur verdeeld over sociale participatie en taal. Taalexamens maken geen onderdeel uit van de Z-route. Desondanks wordt een examen op A1-niveau wel aanbevolen.

De Z-route kent voor statushouders de volgende verplichte onderdelen:

1. minimaal 800 uur taal en KNM:

a. het verwerven van taalvaardigheden (lees-, luister-, schrijf- en spreekvaardigheid), gegeven door taaldocenten (zelfstudie-uren tellen niet mee). Bij voorkeur op A2- niveau, maar het streefniveau is ten minste A1. Alfabetiseringsonderwijs telt mee in deze urennorm;

b. kennis van de Nederlandse maatschappij, met aandacht voor mobiliteit, omgaan met geld en digitale vaardigheden.

2. minimaal 800 uur aan activiteiten gericht op zelfredzaamheid, activering en participatie in de Nederlandse maatschappij, waaronder het PVT en de MAP; er kan gedacht worden aan:

a. betaald werk, vrijwilligers werk, stage;

b. arbeidsoriëntatie en –toeleiding;

c. scholing en (deel)certificering;

d. activiteiten op andere domeinen zoals financiën, gezondheid en sociaal netwerk;

3. eindgesprek met de gemeente.

De gemeente voert een eindgesprek met de inburgeraar om te concluderen of de afspraken uit het PIP zijn nagekomen en de inburgeraar voldoet aan de gestelde uren van de Z-route. De gemeente geeft vervolgens aan DUO door dat het eindgesprek heeft plaatsgevonden en dat aan de

urenverplichting, inclusief alle onderdelen van de inburgeringsplicht, is voldaan.

Voor gezinsmigranten en overige migranten geldt, vanwege hun andere (start)positie en situatie in Nederland, een andere urenverplichting, namelijk:

 800 uren taal, inclusief aandacht voor KNM.

 MAP en 12 uur PVT ter invulling van het onderdeel participatie.

De gemeente adviseert deze doelgroep over de taallessen. De verplichte onderdelen MAP, PVT en het verplichte eindgesprek moeten door de gemeente worden aangeboden aan deze doelgroep.

De gemeente is verantwoordelijk om de ruimte voor participatie-activiteiten goed te benutten en daarmee een passend aanbod naar vermogen te organiseren. De volgende uitgangspunten zijn daarbij van belang; het moet gaan om:

 activiteiten die passen bij de ontwikkelpotentie van de deelnemer;

 activiteiten die direct bijdragen aan het verbeteren van de zelfredzaamheid van de

deelnemer in de samenleving. Waarbij zo veel mogelijk aandacht is voor de domeinen werk en scholing, maar daarnaast ook op andere domeinen kan worden ingezet;

 activiteiten die in een Nederlandstalige omgeving plaatsvinden en de taalverwerving stimuleren;

 activiteiten die een actieve inzet vergen en niet in isolement plaatsvinden.

In het kader van de Participatiewet kunnen gemeenten inburgeringsplichtige bijstandsgerechtigden verplichten om deel te nemen aan activiteiten in het kader van bijvoorbeeld arbeidsinschakeling, re-integratie, sociale activering en de tegenprestatie. De inzet op deze activiteiten door

inburgeringsplichtigen kan de gemeente mee laten tellen in de urenverplichting voor het participatie-onderdeel in de Z-route.

(33)

5.5 Het Participatieverklaringstraject (PVT)

Het PVT dient uit de volgende twee onderdelen te bestaan:

1. inleiding in de kernwaarden, inclusief excursie;

2. ondertekening van de participatieverklaring.

Het onderdeel ‘inleiding in de kernwaarden’ houdt in dat inburgeraars inhoudelijke kennis nemen van de kernwaarden van de Nederlandse samenleving (in ieder geval de kernwaarden vrijheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en participatie). Het is verplicht om een excursie of activiteit te organiseren, zodat de kernwaarden zo concreet en duidelijk mogelijk worden voor de inburgeraar.

Met de ondertekening van de participatieverklaring verklaart de inburgeraar dat hij kennis heeft genomen van de waarden en spelregels van de Nederlandse samenleving, dat hij deze respecteert en dat hij actief een bijdrage wil leveren aan de samenleving.

Het gehele traject dient tenminste 12 uur te duren (inclusief de ondertekening). De wijze waarop invulling wordt gegeven aan het PVT wordt voor elke inburgeringsplichtige vastgelegd in het PIP.

Gemeenten zijn verplicht om aan elke inburgeringsplichtige een aanbod voor het PVT te doen. Het PVT moet binnen de inburgeringstermijn van drie jaar worden afgerond.

1. het opstellen van kwaliteitscriteria voor het PVT;

2. het inkopen van het PVT;

3. toezien op de kwaliteit van het PVT;

4. zorgen voor ondertekening van de participatieverklaring;

5. melden van no-shows.

5.6 De Module Arbeidsmarkt en Participatie

Statushouders 

In het nieuwe inburgeringsstelsel krijgen gemeenten de verantwoordelijkheid om inburgeraars te begeleiden bij het oriënteren en participeren op de arbeidsmarkt. Dit wordt vormgegeven in de Module Arbeidsmarkt en Participatie (MAP). In de MAP staat het opdoen van praktische toepasbare kennis en vaardigheden centraal. Hiervoor is het opdoen van praktijkervaring essentieel. De MAP staat los van de leerroutes, maar kan wel met de leerroutes worden geïntegreerd.

De MAP kan op veel verschillende manieren worden georganiseerd. Er is geen urennorm opgelegd voor de gehele MAP. Hoewel er veel vrijheid is, gelden de volgende wettelijke eisen:

 de volgende thema’s zijn verplicht:

o Beroepsoriëntatie:

 in beeld brengen van de eigen beroepskansen en –wensen en werknemerscompetenties;

 ontwikkelen realistisch beroepsbeeld.

o Het opdoen van minimaal 40 uur directe werkervaring:

 beroepscompetenties werven (o.a. werk vinden, netwerk opbouwen, sollicitatie- en werknemersvaardigheden);

 werkcultuur.

Statushouders 

(34)

 een eindgesprek tussen de gemeente en de inburgeraar waarin wordt beoordeeld of de inburgeraar voldoet aan de doelstelling en de gestelde urennorm van 40 uur;

 het dient te worden aangeboden door uitvoerders die bekend zijn met de lokale arbeidsmarkt en die ervaring hebben met arbeidsmarkttoeleiding.

1. het opstellen van kwaliteitscriteria voor MAP;

2. het inkopen van een MAP;

3. het toezien op de kwaliteit van de MAP.

5.7 Voortgang en handhaving

Statushouders 

Gemeenten zijn verantwoordelijk om inburgeringsplichtigen te begeleiden en ondersteunen om binnen de termijn van drie jaar te voldoen aan de inburgeringsplicht. Gedurende het gehele inburgeringstraject heeft de gemeente dan ook de taak om tussentijds ontwikkelingen en vorderingen van de uitvoering van het PIP te monitoren. Dit doet de gemeente samen met de inburgeraar door middel van periodieke voortgangsgesprekken. Hiervoor geldt geen minimum aantal. In deze gesprekken wordt onder andere bekeken of de gekozen leerroute voldoende aansluit bij de inburgeraar. Indien nodig wordt het PIP aangepast.

Als een inburgeraar verwijtbaar niet meewerkt en/of zich niet houdt aan de afspraken die in het PIP zijn vastgelegd, kan de gemeente, als uiterste middel, een bestuurlijke boete opleggen aan de inburgeraar. Andersom kan de inburgeraar in hoger beroep gaan wanneer de gemeente zich niet aan de afspraken houdt.

1. het ophalen van informatie over de voortgang;

2. het plannen en voorbereiden van een voortgangsgesprek;

3. het voeren van voortgangsgesprekken met de inburgeraar;

4. het ondernemen van vervolgstappen na een voortgangsgesprek;

5. indien noodzakelijk: het opleggen en innen van boetes.

5.8 Maatschappelijke begeleiding

Statushouders 

Overige en gezinsmigranten -

Maatschappelijke begeleiding is de ondersteuning die gemeenten aan de statushouders moet bieden. Deze vindt zo snel mogelijk plaats nadat de statushouder in de gemeente is gehuisvest. De maatschappelijke begeleiding is gericht op het vergroten van de kennis over hoe de Nederlandse samenleving praktisch is georganiseerd en staat ten dienste van het versterken van de

zelfredzaamheid en participatie. De maatschappelijke begeleiding is vanwege de andere startpositie niet van toepassing op overige en gezinsmigranten.

Aan gemeenten wordt de ruimte gelaten om de inhoud en duur van de maatschappelijke

begeleiding, binnen de gegeven kaders, verder uit te werken. De volgende onderdelen zijn echter wel verplicht:

1. praktische hulp bij het regelen van basisvoorzieningen:

(35)

 ondersteuning en begeleiding bij het regelen van praktische zaken ten aanzien van voorzieningen zoals onder andere wonen, zorg, werk, inkomen, verzekeringen, onderwijs en kennismaking met de lokale woonomgeving.

2. voorlichting over de basisvoorzieningen in de Nederlandse samenleving:

 voorlichting over basisvoorzieningen en thema’s zoals onder andere wonen,

inkomen, werk, zorg, onderwijs, opvoeding en kennismaking met maatschappelijke organisaties.

1. het opstellen van kwaliteitscriteria voor maatschappelijke begeleiding;

2. het inkopen van maatschappelijke begeleiding;

3. het toezien op de kwaliteit van maatschappelijke begeleiding.

5.9 Financieel Ontzorgen

Statushouders  indien uitkeringsgerechtigd

Overige en gezinsmigranten -

Gemeenten worden in het nieuwe inburgeringsstelsel verplicht gesteld om statushouders (welke uitkeringsgerechtigd zijn) gedurende de eerste zes maanden te ontzorgen. Als blijkt dat ontzorgen in een bepaalde situatie ook na zes maanden nog nodig is, dan biedt de Participatiewet daar een mogelijkheid voor. Het idee is van financieel ontzorgen is dat de inburgeraar helpt te focussen op zijn/haar inburgering, doordat financiële stress wordt weggenomen. Bovendien voorkomt het ontzorgen financiële schulden, doordat de financiële zelfredzaamheid van inburgeraars wordt verbeterd.

Het ontzorgen dient uit de volgende twee onderdelen te bestaan:

1. technisch ontzorgen: het betalen van huur, gas, water, stroom en de verplichte zorgverzekering vanuit de toegekende bijstand. De asielstatushouder ontvangt wat resteert van de uitkering en ontvangt de toeslagen.

2. begeleiding naar financiële zelfredzaamheid, dit houdt in dat men weloverwogen keuzes kan maken.

1. het stimuleren van financiële zelfredzaamheid;

2. het inregelen en muteren van het verplichte ontzorgen;

het uitvoeren verplicht ontzorgen.