Een bloeiend vrijwilligers- en
mantelzorgleven in de gemeente Gennep
vrijwilligers- en mantelzorgbeleid
1
INHOUDSOPGAVE
1. INLEIDING ... 2
1.1 Inleiding ... 2
1.2 Samenwerking ... 2
1.3 Werkgroepen acties ... 3
1.4 Klankbordgroep ... 3
1.5 Planning ... 3
2. STRATEGIE ... 4
2.1 Missie... 4
2.2 Visie ... 4
2.3 Doelstellingen algemeen ... 4
3. VRIJWILLIGERS ... 6
3.1 Doelstellingen ... 6
3.2 Hoe bereiken we samen de doelstellingen ... 6
4. MANTELZORGERS ... 9
4.1 Doelstellingen ... 9
4.2 Hoe bereiken we samen de doelstellingen ... 9
5. FINANCIËN & COMMUNICATIE ... 12
5.1 Financiën ... 12
5.2 Communicatie ... 12
6. EVALUATIE & MONITORING ... 13
6.1 Kwantiteit ... 13
6.2 Kwaliteit ... 13
1. INLEIDING
1.1 Inleiding
De gemeenteraad heeft op 13 oktober 2014 het Beleidsplan Sociaal Domein 2015-2018 ‘Gezond en wel in 3D’ vastgesteld. In dit beleidsplan is opgenomen dat we, gelet op de steeds belangrijkere rol en inbreng van vrijwilligers en mantelzorgers, in 2015 een start maken met het ontwikkelen van een vrijwilligers- en mantelzorgbeleid.
In januari 2013 is het Programmaplan Ontmoeten Meedoen Ondersteunen vastgesteld. Hierin is opgenomen dat de rol van de gemeente verandert, bijvoorbeeld op het gebied van
(beleids)participatie. De gemeente dient vooral te coördineren en te faciliteren en daarbij te reageren op de vraag en behoeften van inwoners. Dit is aanleiding geweest om het proces om te komen tot het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid op een interactieve wijze, samen met de mensen om wie het gaat, vorm te geven.
We willen beleid maken dat er toe doet voor de mensen die het aangaat en dat aansluit bij hun behoeften en wensen. De vraag hoe de toekomst van het vrijwilligerswerk en de mantelzorg in de gemeente Gennep er uit moet zien, is dan ook voorgelegd aan verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers uit de gemeente Gennep. Allereerst hebben we de uitkomsten gebruikt van het Klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd in 20141 waarvoor circa 1.500 inwoners benaderd zijn en waarin er aandacht was voor het verenigingsleven, vrijwilligerswerk en mantelzorg. Daarnaast hebben we eind 2015 een enquête uitgezet onder ruim 200 organisaties en verenigingen, 600 vrijwilligers die actief zijn bij deze organisaties en verenigingen en tenslotte bij circa 200
mantelzorgers die bekend waren bij het mantelzorgsteunpunt. Hierdoor hebben we ook een beeld gekregen van wat er op dit moment leeft bij deze groepen en welke behoeften er zijn op het gebied van ondersteuning en waardering. Vervolgens hebben er eind 2015 en begin 2016 diverse
bijeenkomsten plaatsgevonden. Alle organisaties en verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers die de enquête hebben gekregen, zijn hiervoor uitgenodigd. Tijdens de eerste bijeenkomst kregen de aanwezigen de kans om hun ideaalbeeld uit te spreken. Deze ideaalbeelden zijn gebundeld tot enkele hoofdthema’s, die tijdens de tweede bijeenkomst verder geconcretiseerd zijn. In de laatste bijeenkomst hebben we bepaald met welke acties we samen aan de slag gaan, wie daarbij een rol spelen en met welk resultaat we tevreden zijn.
Het beleidsplan is daarmee een weerspiegeling van de wensen, ideeën en behoeften van
verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers uit de gemeente Gennep en dus vooral van de inwoners zelf. Daar waar gesproken wordt over ‘we’ bedoelen we dan ook de vrijwilligers, mantelzorgers, verenigingen, professionals en gemeente samen. Het proces om te komen tot dit beleidsplan was dynamisch, maar ook de uitvoering zal dynamisch zijn. Vrijwilligers, mantelzorgers, verenigingen, professionals en de gemeente blijven de komende jaren met elkaar in gesprek en bepalen zelf met welke acties ze aan de slag gaan, of bepaalde acties op termijn eventueel niet (meer) opgepakt worden of dat er juist aanvullende acties opgenomen worden. Dankzij dit dynamische proces, worden inwoners continu betrokken en werken we samen toe naar een bloeiend vrijwilligers- en mantelzorgleven in de gemeente Gennep.
1.2 Samenwerking
De veranderende rol van de gemeente zien we niet alleen terug bij de totstandkoming van het beleid, maar ook bij de uitvoering van het beleid. De samenwerking tussen betrokken verenigingen, vrijwilligers, mantelzorgers, professionals en de gemeente gebeurt op basis van gelijkwaardigheid.
1 Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over 2013 – Participatie – Gemeente Gennep
3
We trekken samen op in het bedenken en realiseren van de beste aanpak en oplossingen, waarbij we gebruik maken van elkaars expertise.
1.3 Werkgroepen acties
De thema’s en acties worden opgepakt door diverse veelal nog te vormen werkgroepen. Het initiatief en de verantwoordelijkheid voor het oppakken en uitvoeren van de acties en de samenstelling van de werkgroepen ligt in principe bij de samenleving. De gemeente neemt hierbij vooral een
stimulerende en faciliterende rol aan. De samenstelling van de werkgroepen zal per actie verschillen.
Inwoners, verenigingen, professionals en de gemeente bepalen zelf of zij bepaalde acties mee oppakken en welke rol zij daarbij hebben. Tot slot is het aan de werkgroepen zelf om te bepalen hoe de acties er concreet uit gaan zien, op welke doelgroep(en) deze gericht zijn en wanneer de acties worden uitgevoerd.
1.4 Klankbordgroep
We vormen één klankbordgroep bestaande uit betrokken inwoners, die zowel de vrijwilligers als mantelzorgers vertegenwoordigen. Op die manier wordt het beleid zowel vanuit de twee doelgroepen apart als ook integraal besproken. De klankbordgroep is een goede sparringpartner voor de gemeente, zowel bij het vervolg van de beleidsvorming, de uitvoering van het beleid, de evaluatie en ten slotte het vervolg van het beleid. Daarnaast kan de klankbordgroep zich ontfermen over één of meerdere van de besproken thema’s waar werkgroepen mee aan de slag gaan om op die manier de verbinding te houden tussen het beleid en de uitvoering daarvan.
1.5 Planning
Tijdens de laatste interactieve bijeenkomst met inwoners is gevraagd wanneer volgens hen de ingebrachte acties uitgevoerd zouden moeten worden door inwoners, verenigingen, professionals en de gemeente. Vrijwel alle acties werden door de inwoners ingepland voor het jaar 2016.
De nog te vormen werkgroepen gaan echter per thema of actie aan de slag met de uitvoering hiervan. Zij bepalen zelf als werkgroep hoe de uitvoering van de acties
eruit moet zien én op welke termijn hieraan uitvoering gegeven wordt. Aangezien de uitvoering dus dynamisch zal zijn, wordt in dit beleidsplan per thema of actie geen planning opgesteld of
einddatum genoemd.
2. STRATEGIE
Met de transformatie die gaande is in de maatschappij wordt de rol van de overheid kleiner en zullen inwoners voor steeds meer zaken zelf aan de lat staan. Inwoners krijgen een grotere rol in de
leefbaarheid van hun directe fysieke en sociale omgeving. Om het wonen, leven en recreëren in de eigen leefomgeving prettig en langer mogelijk te maken, zal een groter beroep worden gedaan op vrijwilligers en op het sociale netwerk van mensen, zoals mantelzorgers. Verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers hebben te maken met een verandering in de doelgroepen waarvoor zij zich inzetten en daarnaast een toenemende mate van de (zorg)vraag van inwoners.
Er is dus een toenemende vraag naar vrijwilligers en mantelzorgers. Daarnaast vragen we steeds meer van vrijwilligers en mantelzorgers en neemt de druk op hen de komende jaren toe.
2.1 Missie
Vrijwilligers en mantelzorgers zijn in staat om hun werkzaamheden nu en in de toekomst op een goede wijze uit te voeren, waardoor de Gennepse inwoners anderen kunnen ontmoeten en mee kunnen doen aan de samenleving. Hierdoor versterken we de sociale cohesie en leveren we een bijdrage aan de leefbaarheid.
2.2 Visie
Om onze missie te bereiken, worden de volgende uitgangspunten gehanteerd:
We stimuleren dat inwoners meedoen of dat ze
buurtgenoten, familie of vrienden die dat niet of minder kunnen, helpen om dat te doen. Leefbaarheid wordt het best gestimuleerd als iedereen in een wijk of dorp sociaal actief is en participeert in het welzijn van de omgeving.
We bieden ruimte voor eigen initiatief en eigen oplossingen, desgewenst met ondersteuning van de gemeente en/of professionele organisaties. Het eigenaarschap en de verantwoordelijkheid voor het initiatief of de oplossing laten we bij de inwoner of de initiatiefnemer.
We versterken het collectief (de vereniging, de buurt, de wijk, het dorp) om daarmee het individu, de vrijwilligers en mantelzorgers, te ondersteunen.
We reageren op de vraag van vrijwilligers en
mantelzorgers. De oplossing voor een vraag wordt in eerste instantie in de eigen kracht gezocht, daarna in het netwerk of met behulp van vrijwilligers, in de vorm van een algemene voorziening en tot slot in de vorm van individuele maatwerkondersteuning.
We bieden ondersteuning op maat met aandacht voor preventie. Deze ondersteuning op maat kan gericht zijn op de vrijwilliger of mantelzorger als individu, op de diverse categorieën vrijwilligers en mantelzorgers en op diverse collectieven, zoals verenigingen, buurten, wijken of dorpen.
2.3 Doelstellingen algemeen
We willen vrijwilligers en mantelzorgers in staat stellen om hun werkzaamheden nu en in de toekomst op een goede wijze uit te voeren. Hiervoor is het belangrijk dat we verenigingen,
5
vrijwilligers en mantelzorgers vinden, versterken en verbinden en het vrijwilligerswerk en het verlenen van mantelzorg te verlichten. Dit doen we door:
Het bevorderen van een toename van het aantal vrijwilligers, zodat we tegemoetkomen aan de vraag naar vrijwilligers en we de druk op vrijwilligers kunnen verlichten.
Het bevorderen van de kwaliteit van vrijwilligers, vrijwilligerswerk en mantelzorgers.
De positie en regie van mantelzorgers en vrijwilligers te versterken.
Het bevorderen van bewustwording en (h)erkenning van mantelzorg(ers).
Het voorkomen van overbelasting van mantelzorgers.
3. VRIJWILLIGERS
Vrijwilliger: Iemand die in enig georganiseerd verband, onverplicht en onbetaald werk verricht ten behoeve van anderen of de
samenleving.
De groep vrijwilligers wordt tegenwoordig opgedeeld in twee categorieën: nieuwe en klassieke vrijwilligers. De klassieke vrijwilliger is iemand die jarenlang in dezelfde organisatie een taak uitvoert. De nieuwe vrijwilliger wil ‘shoppen’ en zet zich in voor een specifiek doel of een afgebakende taak.
In 2014 is een Klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder circa 1.500 inwoners. Hieruit blijkt dat in de gemeente Gennep 39% van de inwoners actief is als vrijwilliger. Hiervan is het grootste deel tussen de 30 en 75 jaar oud. Van de vrijwilligers die actief zijn, is bijna de helft tien jaar of langer actief. De ruime meerderheid van de vrijwilligers verricht één tot vijf uur per week vrijwilligerswerk.
3.1 Doelstellingen
Een toename van het aantal vrijwilligers, zodat we tegemoetkomen aan de vraag naar vrijwilligers en we de druk op vrijwilligers kunnen verlichten.
Het bevorderen van de kwaliteit van vrijwilligers en het vrijwilligerswerk.
De positie en regie van vrijwilligers versterken.
3.2 Hoe bereiken we samen de doelstellingen
Ontmoeting en samenwerking
Verenigingen en vrijwilligers willen meer samenwerken en elkaar vaker ontmoeten. Zij kunnen van elkaar leren door kennis en ervaring uit te wisselen en tevens draagt dit bij aan een nieuwe en frisse kijk op de zaken. Daarnaast willen verenigingen en vrijwilligers zichzelf presenteren om vraag en aanbod van vrijwilligers en vrijwilligerswerk bij elkaar te brengen met als doel om meer en ook jongere vrijwilligers te werven. Daarbij is er ook aandacht voor de wensen van de nieuwe vrijwilliger.
Wat gaan we doen?
Een jaarlijkse vrijwilligersmarkt organiseren.
Een jaarlijkse bijeenkomst met discussies, gespreksrondes en een brainstorm voor verenigingen en vrijwilligers organiseren.
Plan uitwerken: hoe bereiken we ‘jongere‘ vrijwilligers (jonger dan 50 jaar).
Financiële ondersteuning
Een belangrijke manier om verenigingen en vrijwilligers te ondersteunen en een stimulans te creëren om initiatieven op te pakken, is financiële ondersteuning. Hierbij gaat het niet alleen om financiële ondersteuning vanuit de gemeente, bijvoorbeeld in de vorm van subsidies, maar ook over het werven van middelen en inkomsten vanuit bijvoorbeeld landelijke fondsen, acties en goede doelen, stichtingen en sponsoren.
Wat gaan we doen?
Uitvoering geven aan het subsidiebeleid, met in het bijzonder aandacht voor activiteiten gericht op ‘Zorg en ondersteuning’. Verenigingen en vrijwilligers kunnen een subsidie aanvragen voor activiteiten die een bijdrage leveren aan:
7
1. Het faciliteren en ondersteunen van vrijwilligers en/of mantelzorgers;
2. Het ontlasten van vrijwilligers en/of mantelzorgers;
3. Het bevorderen van de deskundigheid of vaardigheden van vrijwilligers en/of mantelzorgers;
4. De gezondheidsbevordering van de inwoners van Gennep;
5. Het voorkomen, uitstellen of overbodig maken van aanspraak op zorg.
Opstellen en uitvoeren van een subsidieregel voor de financiële ondersteuning van dorpsondersteuners.
Aanbieden van de vrijwilligersverzekering.
Verenigingen gaan acties organiseren om extra geld binnen te halen, zoals crowdfunding, luizenmarkt, toernooien, veiling etc.
Bijeenkomst organiseren over financieringsstromen en de mogelijkheden voor het aanspreken hiervan.
Mogelijkheden onderzoeken voor een financiële bijdrage in de onkosten en reiskosten van vrijwilligers.
Vrijwilligers en professionals
Vrijwilligers en professionals komen elkaar in de dagelijkse praktijk steeds vaker tegen. Daarbij worden steeds meer taken opgepakt door vrijwilligers die voorheen door professionals werden uitgevoerd. Vrijwilligers willen en moeten in staat zijn om een bepaalde kwaliteit te bieden in de uitvoering van hun taken. Dit vraagt daarnaast om een zorgvuldige afstemming tussen informele ondersteuning door vrijwilligers en formele ondersteuning door professionals over rollen, taken en verantwoordelijkheden om zo een integraal hulpaanbod voor de inwoner te organiseren.
Wat gaan we doen?
Een kennisbank voor vrijwilligers die onder andere door professionals wordt gevuld.
Scholings- en voorlichtingsbijeenkomsten door professionals op basis van de behoefte en vraag van verenigingen en vrijwilligers.
In iedere dorpskern zijn één of meerdere dorpsondersteuners actief.
Tijdens het keukentafelgesprek, uitgevoerd door team Toegang, is er aandacht voor de inzet en verdeling van de rollen en verantwoordelijkheden van vrijwilligers en professionals.
Informatie en communicatie
Goede informatie en tijdige communicatie, die is toegesneden op de betrokken verenigingen en vrijwilligers, is van groot belang om inwoners en verenigingen in hun kracht te zetten en de diverse uitdagingen in dit beleid en in het sociale domein tot een succes te maken. Hierbij moet aandacht zijn voor duidelijke en begrijpelijke taal.
Wat gaan we doen?
De website het Genneps Initiatief inclusief de vrijwilligersvacaturebank uitbreiden en hier meer bekendheid aan geven.
Een kennisbank voor vrijwilligers die onder andere door professionals wordt gevuld.
Helpdesk met aanspreekpunt voor vragen en doorverwijzingen.
Waardering
Vrijwilligers worden ook wel de (smeer)olie van onze samenleving genoemd. Dit impliceert dat zonder hun inzet onze samenleving zou vastlopen. Om vrijwilligers te erkennen en te behouden, is het daarom belangrijk dat vrijwilligers gewaardeerd worden voor hun inzet. Het uiten van
waardering is een taak voor verenigingen, professionals, professionele organisaties en de gemeente.
Wat gaan we doen?
Jaarlijks een ontmoetingsdag/-avond organiseren met een hapje en een drankje, zowel voor verenigingen als voor individuele vrijwilligers. Hierbij is er ruimte om met elkaar te praten en de waardering uit te spreken.
Accommodatie
Verenigingen hebben aangegeven dat het voor hen belangrijk is dat er in de gemeente toegankelijke accommodaties zijn waar zij hun activiteiten kunnen uitvoeren en waar hun leden en vrijwilligers gebruik van kunnen maken. Daarnaast zijn vrijwilligers steeds meer verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van accommodaties.
Wat gaan we doen?
We stellen per kern een voorzieningenplan op, waarbij aandacht is voor de vraag naar, beschikbaarheid en het gebruik van accommodaties. Daarbij is er aandacht voor de rollen en verantwoordelijkheden van vrijwilligers bij het onderhouden
en in standhouden van de diverse accommodaties.
9
4. MANTELZORGERS
Mantelzorger: Iemand die, niet in het kader van een hulpverlenend beroep, hulp of zorg verleent aan een familielid, vriend of kennis.
In 2014 is een Klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder circa 1.500 inwoners. Hieruit blijkt dat in de gemeente Gennep bijna 27% van de inwoners actief is als mantelzorger. Hiervan is het grootste gedeelte tussen de 51 en 64 jaar oud. In de meeste gevallen is er sprake van het verlenen van
mantelzorg vanuit een directe familiaire band. De helft van de mantelzorgers verleent vijf jaar of langer mantelzorg. Van de mantelzorgers verleent 37% meer dan 8 uur per week zorg. Van de mantelzorgers voelt 64% zich soms tot vaak te zwaar belast.
4.1 Doelstellingen
Het bevorderen van de kwaliteit van de hulp en ondersteuning voor en door mantelzorgers.
De positie en regie van mantelzorgers versterken.
Bewustwording en (h)erkenning van mantelzorg(ers).
Overbelasting van mantelzorgers voorkomen.
4.2 Hoe bereiken we samen de doelstellingen
Ontmoeting
Mantelzorgers hebben aangegeven zowel elkaar als ook professionals meer te willen ontmoeten.
Tijdens deze ontmoeting worden kennis en ervaringen uitgewisseld. Daarnaast is er op het gebied van ontmoeting vooral behoefte aan ontspanning en gezelligheid.
Wat gaan we doen?
In iedere kern een inloopmogelijkheid organiseren voor zorgvragers én mantelzorgers.
Een driemaandelijkse bijeenkomst organiseren met nuttige informatie, voorlichting en gezelligheid.
In stand houden van de maandelijkse mantelzorggroep.
Twee keer per jaar activiteiten organiseren in de buurt voor mantelzorgers en zorgvragers.
Ondersteuning
Mantelzorg verlenen kan positief zijn en voldoening geven, maar aan de andere kant kan het ook een belasting zijn. Of het verlenen van mantelzorg positief en/of belastend is, is erg afhankelijk van de persoonlijke situatie en ervaring van mantelzorgers. Het is daarom van belang dat er tijdig aandacht is voor de situatie van de mantelzorger en de vraag of deze ondersteuning op maat nodig heeft.
Hierbij wordt in eerste instantie gekeken naar het versterken van de eigen kracht van de
mantelzorger en het betrekken van diens netwerk. Vervolgens is het mogelijk om ondersteuning te bieden in de vorm van een algemene of individuele voorziening.
Wat gaan we doen?
Tijdens het keukentafelgesprek is aandacht voor de mantelzorger en de mate waarin de mantelzorger belast wordt en eventueel (preventief) ondersteuning nodig heeft.
De Papierenbrigade ondersteunt inwoners bij het invullen van papieren en documenten.
We geven meer bekendheid aan de Papierenbrigade, wat ze doen en hoe zij te bereiken zijn.
Cursussen organiseren voor mantelzorgers over diverse onderwerpen, zoals ziektes en het verloop hiervan, de rol van de mantelzorger en het aangeven van grenzen en praktische informatie over inzet en gebruik van hulpmiddelen en voorzieningen.
Meer bekendheid geven over respijtzorg, de vergoeding hiervan en de mogelijkheden om dit in te zetten.
Informatie en communicatie
Goede informatie en tijdige communicatie, die is toegesneden op mantelzorgers, is van groot belang om hen in hun kracht te zetten en de diverse uitdagingen in dit beleid en in het sociale domein tot een succes te maken. Hierbij moet aandacht zijn voor duidelijke en begrijpelijke taal.
Wat gaan we doen?
Aparte pagina op de gemeentelijke website www.gennep.nl over en voor mantelzorgers.
Digitale nieuwsbrief voor mantelzorgers.
Informatie en ondersteuning via het Ontzorgteam.
Bekendheid van team Toegang voor wat betreft de mogelijkheid om vragen te stellen, de verstrekking van informatie en het voeren van een keukentafelgesprek met oog voor de mantelzorger.
Mantelzorgers en professionals
Mantelzorgers en professionals komen elkaar in de dagelijkse praktijk vaak tegen. Steeds meer taken die voorheen door professionals werden uitgevoerd, worden opgepakt door mantelzorgers. Dit betekent dat mantelzorgers in staat willen en moeten zijn om een bepaalde kwaliteit te bieden in de uitvoering van hun taken. Daarnaast vraagt dit om een zorgvuldige afstemming tussen informele ondersteuning door vrijwilligers en formele ondersteuning door professionals over rollen, taken en verantwoordelijkheden om op die manier een integraal hulpaanbod voor de inwoner te organiseren.
Wat gaan we doen?
Scholings- en voorlichtingsbijeenkomsten door professionals voor mantelzorgers.
Tijdens het keukentafelgesprek aandacht voor de inzet en verdeling van de rollen en verantwoordelijkheden van mantelzorgers en professionals en de eventuele tijdelijke overname van mantelzorgtaken door een professional.
Betrokkenheid en (h)erkenning van mantelzorg vergroten bij werkgevers.
Waardering
De inzet van mantelzorgers draagt in grote mate bij aan de zelfredzaamheid van inwoners met een zorg- of ondersteuningsvraag. Veel mantelzorgers zien zichzelf echter niet als mantelzorger en vinden het heel gewoon te zorgen voor familie of vrienden. Mensen mantelzorgen vanuit
vanzelfsprekendheid, liefde en genegenheid, maar vaak ook omdat ze zich hiertoe verplicht voelen.
Om mantelzorgers te erkennen voor hun inzet is het belangrijk hen te waarderen.
Wat gaan we doen?
Jaarlijkse verwen- en ontmoetingsmarkt. Het lokale bedrijfsleven hierbij betrekken.
Jaarlijks aandacht besteden aan de ‘Dag van de Mantelzorg’.
Mantelzorgcomplimentenpas ontwikkelen.
11
Luisterend oor
Mantelzorgers hebben behoefte aan een mogelijkheid om over hun ervaringen en zorgen, eventueel anoniem, te kunnen praten of overleggen met anderen. Het bieden van een luisterend oor (een soort klankbord) zou dan een uitkomst bieden.
Wat gaan we doen?
Bieden van een anoniem en luisterend oor met een 24-uursbereikbaarheid.
5. FINANCIËN & COMMUNICATIE 5.1 Financiën
2016 2017 2018 2019
Subsidiebeleid ‘Zorg en Ondersteuning’ € 45.000 € 50.000 € 55.000 € 60.000 Subsidieregel dorpsondersteuners € 25.000 € 40.000 € 55.000 € 75.000
Mantelzorgwaardering € 45.000 € 50.000 € 55.000 € 60.000
Communicatie € 5.000 € 5.000 € 5.000 € 5.000
Monitoring en evaluatie € 5.000 € 5.000 € 5.000 € 5.000
Totale kosten € 125.000 € 150.000 € 175.000 € 205.000
De begrote middelen voor de uitvoering van het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid zijn gebaseerd op bestaande budgetten binnen het programma Sociale voorzieningen en maatschappelijk werk.
Hierbij is rekening gehouden met een stijging van de kosten van het budget voor de ondersteuning en waardering van vrijwilligers en mantelzorgers. Steeds meer taken en verantwoordelijkheden komen immers bij de samenleving (vrijwilligers en mantelzorgers) te liggen. Daarbij hebben
vrijwilligers en mantelzorgers een preventieve taak. Door hen in hun kracht te zetten en hen in staat te stellen andere inwoners te ondersteunen, wordt er minder een beroep gedaan op professionals en de inzet van maatwerkvoorzieningen.
Door een investering in de versterking van het netwerk van onze inwoners (vrijwilligers en mantelzorgers) verwachten we een afname van de kosten voor de inzet van professionals en maatwerkvoorzieningen te realiseren. Er vindt dan ook een verschuiving plaats van het budget voor de inzet van professionals en maatwerkvoorzieningen naar het budget voor de ondersteuning en waardering van vrijwilligers en mantelzorgers. Zo verdient de investering zich weer terug en kunnen we het beleid budgettair neutraal uitvoeren.
In dit beleidsplan worden een aantal acties genoemd waarvoor eventuele kosten gedekt worden uit bestaande landelijke of lokale budgetten:
De inzet van Sensoor voor het jaar 2016 wordt betaald door de VNG die hiervoor een
uitname uit het gemeentefonds doet. Na een landelijke evaluatie wordt bepaald of en hoe de hulpverlening van Sensoor vanaf 2017 wordt voortgezet en gefinancierd.
Voor het organiseren van een inloopmogelijkheid voor zorgvragers én mantelzorgers kan door verenigingen en vrijwilligers aanspraak gemaakt worden op de subsidie voor
‘Dagvoorzieningen en opvang’.
Respijtzorg (tijdelijke overname van mantelzorg door een professional) is ingekocht via de regionale inkoop van diensten in het Sociaal Domein en wordt gefinancierd vanuit het budget voor maatwerkvoorzieningen Wmo.
5.2 Communicatie
Het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid was eind 2015 nog een leeg blad. Verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers hebben ieder lege bladeren gevuld met wensen, ideeën en behoeften. Deze bladeren zijn vervolgens in een lege boom gehangen, die daarmee tot bloei kwam. Het beleidsplan ‘Een bloeiend vrijwilligers- en mantelzorgleven in de gemeente Gennep’ wordt in aansluiting op de boom die tot bloei kwam, gecommuniceerd in de vorm van bloemen.
Door op een nieuwe en toegankelijke wijze te communiceren, willen we beter aansluiten bij de inwoners en dan met name bij de groep verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers. We willen inwoners nieuwsgierig maken naar het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid en hen enthousiasmeren om mee te doen in de uitvoering hiervan.
13
6. EVALUATIE & MONITORING
Beleid maken dat er toe doet voor de mensen die het aangaat en dat aansluit bij hun behoeften en wensen, dat is het uitgangspunt. Om te bepalen of de uitwerking van dit beleid bijdraagt aan de behoeften en wensen van verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers, wordt het beleid de komende jaren regelmatig met hen geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De totstandkoming van het beleid was dynamisch, maar ook de uitvoering zal een dynamisch proces zijn, waarbij we continu inwoners betrekken en samen toewerken naar een bloeiend vrijwilligers- en mantelzorgleven in de gemeente Gennep. We gaan dan ook het beleid volgen en evalueren, zowel op het gebied van kwantiteit, maar zeker ook op het gebied van kwaliteit.
In het Programmaplan Ontmoeten Meedoen Ondersteunen is aangegeven dat het lastig is om binnen het sociale domein doelstellingen en resultaten van beleid te meten. Maatschappelijke effecten van beleid zijn immers niet altijd te vatten in harde cijfers en SMART-resultaten. Het gaat er bijvoorbeeld niet zozeer om hoeveel mantelzorgers er bij ons bekend zijn, maar veel meer om hoe het met hen gaat, of zij in staat zijn hun werkzaamheden op een goede wijze uit te voeren en of de Gennepse inwoners anderen kunnen ontmoeten en mee kunnen doen aan de samenleving.
6.1 Kwantiteit
De totstandkoming van het beleid is onder andere gebaseerd op de uitkomsten van het
Klanttevredenheidsonderzoek 2014 en de uitkomsten van de enquête die eind 2015 is uitgezet onder verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers. Om te bepalen of de uitvoering van dit beleid effect heeft, wordt een vergelijking gemaakt met de uitkomsten van de onderzoeken in 2014 en 2015. Voor de evaluatie en monitoring van kwantitatieve gegevens, gaan we dan ook het volgende doen:
De enquête die tijdens de totstandkoming van dit beleidsplan is gebruikt, wordt om het jaar uitgevoerd om de resultaten te vergelijken met de uitkomsten van de enquête eind 2015.
Het Klanttevredenheidsonderzoek Wmo over het jaar 2013 (uitgevoerd in 2014) wordt in 2018 nogmaals uitgevoerd.
Vierjaarlijks vindt het verplichte gezondheidsonderzoek van de GGD plaats. Hierin is ook aandacht voor vrijwilligers en mantelzorgers.
Tijdens diverse bijeenkomsten wordt een ‘Happy or not’ paal ingezet (nieuwe manier van monitoren). Aan bezoekers van bijeenkomsten wordt aan de hand van vier smileys gevraagd om feedback. De vraag waarop feedback gegeven wordt, kan iedere keer hetzelfde zijn waardoor een vergelijking te maken is met eerdere momenten dat de paal is ingezet. De vraag kan ook verschillend zijn, waardoor op diverse onderwerpen/thema’s feedback komt.
6.2 Kwaliteit
Om de kwaliteit van het beleid te meten, is het van belang dat we in gesprek zijn en blijven met verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers. Voor de totstandkoming van het beleid zijn diverse bijeenkomsten georganiseerd. De komende jaren blijven we dit jaarlijks doen om zo van
verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers te horen hoe het met hen gaat, of zij voldoende in staat zijn om hun werkzaamheden op een goede wijze uit te voeren en of de uitvoering van het beleid aansluit bij hun behoeften en wensen.
In het programmaplan Ontmoeten Meedoen Ondersteunen is opgenomen dat we maatschappelijke effecten van het beleid monitoren aan de hand van het zogenaamde CLEAR-model. Ook de evaluatie en monitoring van het vrijwilligers- en mantelzorgbeleid gaan we uitvoeren aan de hand van dit model. Het CLEAR-model gaat uit van een vijftal elementen van burgerparticipatie die we vertalen naar de doelgroepen verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers:
Can do: kunnen verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers hun werkzaamheden uitvoeren, zijn ze competent genoeg en hebben ze voldoende capaciteiten?
Like to: willen verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers hun werkzaamheden uitvoeren, zien zij voor zichzelf voldoende redenen of nut, zijn ze gemotiveerd en is er draagvlak voor ideeën? Hierbij wordt er rekening gehouden met het feit dat het verlenen van mantelzorg vaak geen vrijwillige keuze is.
Enable to: worden verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers in staat gesteld om hun werkzaamheden op een goede wijze uit te voeren?
Asked to: worden verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers gevraagd om hun werkzaamheden uit te voeren en of dit op een goede wijze mogelijk is?
Responded to: wordt er naar verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers teruggekoppeld wat er met hun inbreng en bijdrage op inhoud en proces is gedaan?
De monitoring via het CLEAR-model gaan we schriftelijk en mondeling (bijvoorbeeld via gesprekken met verenigingen, vrijwilligers en mantelzorgers) uitvoeren.
15
