Verdachten populatie arrondissementsparket Groningen 1996
Amsterdam, mei 1999
Marije Weg man Pepijn van Amersfoort Hette Tulner
--l
Inhoudsopgave
1 Inleiding 3
2 Algemene gegevens 1 996 4
2. 1 Persoonskenmerken 4
2.2 Crimina liteitsgerelateerde ke nmerken 7
2.3 Opgehelderd e delicten 8
3 Recidivisten en beginners 1 2
3. 1 Persoonskenmerken 1 2
3.2 O pgehelderd e delicten 1 4
4 Jeugd van 12 tot en met 1 7 jaar 16
4. 1 Persoo n s kenmerken 1 6
4.2 Crimina liteitsgerelateerde kenmerken 18
4.3 Opgeheld erde delicten 18
5 Allochtonen 20
5. 1 Persoonskenmerken 20
5.2 Crimina liteitsgerelateerde kenmerken 2 2
5.3 Opgehelderde delicten 2 3
6 Geweldsdelicten 25
6. 1 Persoons kenmerken 25
6.2 Criminaliteitsgerelateerde kenmerken 26
6.3 O pgehelderde delicten 2 6
Bijlagen
Bijlage 1 Vera ntwoord i n g 2 8
Bijlage 2 Gehanteerde begrippen 22
Bij l a g e 3 Indeling naar delicten 3 3
Bij l a g e 4 Aanvullende tabellen 35
1 Inleiding
De politie hanteert voor operationele doeleinden een geautomatiseerd verdachtenbestand, Herkenningsdienst Systeem (HKS) genaamd. In
principe is dit bestand niet bedoeld om statistische informatie te genereren.
Voor beleidsdoeleinden van bijvoorbeeld de korpsleiding en de
arrondissementsparketten is statistische informatie echter j uist van vitaal belang. In het kader van het project Gegevensarchitectuur is in opdracht van het College van Procureurs-Generaal onderzocht in hoeverre HKS toegankelijk en bruikbaar gemaakt kan worden om statistische beleids
informatie te leveren.
Het is mogelij k gebleken om HKS-gegevens op te schonen en vervolgens om te zetten in een S PSS-bestand, waarna elke gewenste statistische bewerking kan worden toegepast. De resultaten van een eerste proeve hebben betrekking op HKS-gegevens over 1995 uit de politieregio Hollands
Midden en zij n te vinden in een eerdere publicatie 1. Hierbij is duidelijk geworden dat nauwe samenwerking tussen onderzoeksbureau en HKS
deskundigen belangrijk is bij de totstandkoming van een dergelijk product.
In deze rapportage wordt de verdachtenpopulatie beschreven van het arrondissementsparket Groningen. De gegevens zijn afkomstig van de afdeling HKD van de politie regio Groningen en hebben betrekking op verdachten waartegen in 1996 binnen de Regio Groningen tenminste één proces-verbaal van oplossing is opgemaakt.
Hoofdstuk 2 biedt een algemene beschrijving van deze verdachten en de feiten die hen worden aangerekend. De hoofdstukken 3, 4 en 5 richten zich op specifieke verdachtengroepen, respectievelijk recidivisten, minderjarigen en allochtonen. In hoofdstuk 6 worden ten slotte een aantal
geweldsmisdrijven nader beschreven.
Noot 1 . De ongekende mogelijkheden van HKS, een voorbeeld', R. van Overbeeke, M. Geldorp en K. Loef, Van Dijk, Van Soomeren en Partners, Amsterdam, maart 1997.
2 Algemene gegevens 1996
In dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van alle verdachten die aan het parket Groningen in 1996 werden aangeleverd door de politieregio Groningen, alsmede van de feiten die deze personen worden aangerekend.
2.1 Persoonskenmerken
Tabel 2.1
Tabel 2. 2
In 1996 werd binnen de regio Groningen tegen 2. 786 verdachten proces
verbaai opgemaakt. In deze paragraaf worden een aantal achtergrondken
merken van deze personen beschreven.
Geslacht2
man vrouw totaal
abs. %
2.403 383 2.786
86 14 100
De meerderheid van de verdachten is man; ongeveer 1 op de 7 verdachten is van het vrouwelijke geslacht.
Leeftijd van verdachten in 1996
abs. %
12-17 jaar 376 14
18-24 jaar 631 23
25-39 jaar 1109 40
40-64 jaar 606 22
65 jaar en ouder 64 2
totaal 2.786 100
De grootste groep verdachten is tussen de 25 en 39 jaar oud. Meer dan eenderde van de verdachten is jonger dan 25 j aar. Een zevende van alle verdachten is minderjarig. De gemiddelde leeftij d van de verdachten ligt op 31 jaar.
Noot 2 Het is mogelijk dat sommige tabellen in dit rapport niet optellen tot een totaal van exact 100%. De oorzaak hiervan is gelegen in het feit dat alle percentages worden afgerond tot hele getallen. Percentages die door afronding op 0 uitkomen worden onderscheiden van
percentages die op 0 uitkomen doordat bijvoorbeeld geen enkele persoon binnen de desbetreffende categorie valt. In het laatste geval wordt dit aangegeven met een · -'.
Tabel 2.3
Tabel 2.4
National iteit nationaliteit Nederlandse Duitse Turkse Marokkaanse
Voormalig Joegoslavische Somalische
Surinaamse onbekend overige totaal
abs.
2.445 51 35 33 21 20 19 18 144 2.786
% 88 2
o 5 100
Van de buitenla ndse nationaliteiten zijn de Duitse, Turkse en M a rokkaanse n ationaliteiten het meest vertegenwoordigd onder de verdachten in 1 99 6.
Geboorteland
geboorteland abs.
Nederland 2.222
Suriname 104
Nederlandse Antillen 68
Duitsland 58
Marokko 36
Turkije 36
Voormalig Joegoslavië 2 9
Indonesië 22
Iran/Perzië 20
onbekend 12
overig 179
totaal 2.786
Viervijfde van de verdachten is in Nederland g eboren. Van de overige landen vormen Suriname en de Nederlandse Antillen d e g rootste categorieën.
% 80 4 2 2
o 6 100
-
i
Tabel 2.5
Tabel 2.6
D istrict van woonadres van de verd a c hten in 1 996
district abs.
Groningen/Haren 645
West 312
Noord 72
Midden 529
Oost 625
onbekend 123
buiten regio 480
totaal 2 .786
Bi nnen de reg io wonen de meeste verdachten in het district
Groningen/Haren, Oost en ook wel Midden. Ruim een zesde van de verdachten komt van buiten de politieregio.
Woonplaats van de verdachten in 1 99 63 woonplaats
Groningen Veendam
Hoogezand-Sappemeer Winschoten
Stadskanaal Oude Pekela Musselkanaal Leek Ter Apel Wildervank
Nieuwe Pekela Delfzijl Zuidhorn Winsum Finsterwolde Zuidbroek Tolbert Haren Appingedam onbekend overig totaal
abs.
625 169 194 139 118 58 51 45 40 37 27 20 19 19 17 17 16 15 8 123 1029 2.786
% 23 1 1 3 19 22 4 17 100
% 22 6 7 5 4 2 2 2
o 4 37 100
Noot 3 In deze tabel zijn alleen de plaatsen opgenomen die in de provincie Groningen liggen, de lijst is niet uitputtend.
De meeste verd a c hten wonen in Groningen. Van ruim 4% van d e verdac hten is d e woonplaats onbekend.
2.2 Criminaliteitsgerelateerde kenmerken
Tabel 2.7
Tabel 2.8
Noot 4
Pagina 7
In HKS wordt een zogenaamde gevarenclas sifi catie g e h a nteerd, welke tot doel heeft politie medewerkers op de hoogte te brengen van eve ntuele bijzonderheden van de betreffende verdachte4•
Gevarencodes van verdachten in 1 99 6 gevarencode
alcoholist
harddrugsgebruiker medische indicatie vuurwapengevaarlijk verzetpleger vluchtgevaarlijk zelfmoordneiging
abs.
18 177 5 10 14 3 4
%
6 o o
o o
De geva rencode h a rddrugsgebruike r is gereg istreerd voor ongeveer 1 op d e 1 6 verd a chten.
Antecedenten van verdachten
geen antecedenten (beginner) antecedenten (recidivist) totaal
abs.
1.389 1.397 2.786
% 50 50 100
De helft van de verdachten die i n 1 996 werd geverbaliseerd, is eerder met de politie in aanraking geweest.
Registratie van deze gevarencodes vindt echter niet geheel eenduidig en consequent plaats. Zo vindt registratie met betrekking tot de code harddrugsgebruiker alleen plaats als de verdachte zelf aangeeft dat het opgehelderde feit verband houdt met zijn/haar verslaving. Voor de andere codes gelden weer andere aanwijzingen voor registratie. Ook wordt een eenmaal toegekende gevarencode aan alle vroegere en toekomstige politie-antecedenten van de betreffende persoon toegevoegd, ook als de gevarencode op dat moment niet (meer) van toepassing is.
Gegevens over dit onderwerp dienen daarom met de nodige voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd.
2.3
Tabel 2.9
Opgehelderde delicten
Feiten in 1996 per politiedistrict
district abs. %
Groningen/Haren 1.354 25
West 7 12 13
Noord 8 0
Midden 1.556 29
Oost 1.277 24
regio 499 9
totaal 5.406 100
In 1996 leverde de politieregio Groningen het parket volgens de gegevens uit HKS 5.406 strafbare feiten aan. Een kwart van de strafbare feiten werd behandeld door het district Groningen.
In de tabellen 2.10 t/m 2.16 wordt weergegeven voor welk type feiten verdachten in 1996 bij het arrondissementsparket terecht kwamen. De feiten (en tabellen) zijn hierbij ingedeeld in de volgende negen
delictgroepen:
• misdrijven tegen leven en persoon;
• misdrijven tegen openbare orde en gezag;
• vermogensmisdrijven;
• zedendelicten;
• verkeersmisdrijven;
• drugsdelicten, vuurwapendelicten en overige delicten.
De percentages in de tabellen zijn proporties van het totale aantal feiten dat in 1996 door de politieregio Groningen werd aangeleverd aan het parket.
De tabellen 2.10 t/m 2.16 tellen, zoals in tabel 2.17 te zien is, dus geza
menliïk op tot 100%.
Tabel 2. 1 0
Ta bel 2. 1 1
Tabel 2. 1 2
Delicten tegen leven en persoon 1 9 9 6
abs. %
doodslag en moord 46
gekwalificeerde mishandeling 88 2
eenvoudige mishandeling 195 4
eenvoudige belediging 14 0
dood/letsel door schuld 0
bedreiging 120 2
overige tegen leven 0 0
totaal 464 9
Ongeveer een elfde van de feiten, waarvoor in 1996 een oplossingsverbaal is opgemaa kt, betreft misd rijven tegen leven en persoon. In 4 2% van d e gevallen betreft h e t d a n eenvoudige mishandeli ng.
Del icten tegen o penba re orde en gezag 1 9 96
abs. %
huis/lokaalvredebreuk 37
openlijke geweldpleging 211 4
wederspannigheid 7 0
belemmering ambtenaar in functie 32
discriminatie 0
overig tegen openbare orde en gezag 71
totaal 359 7
Eén op de veertien van alle opgeloste delicten binnen d e reg i o Gro n i ngen behoort tot de categorie 'de licten teg en openba re orde en gezag'. Van deze feiten betreft het in 5 9% van de gevallen een openlijke gewe l d p l e g i ng.
Ruwheidsdelicten 1 99 6
abs.
brandstichting 55
dierenmishandeling 6
vernieling 343
overige ruwheidsmisdrijven 0
totaal 404
Ruim 7% van a l l e opgeloste delicten binnen de regio Groningen zij n vernielingen.
%
0 6 0 7
Tabel 2.13 Vermogensdelicten 1996
valsheidsmisdrijven eenvoudige diefstal gekwalificeerde diefstal diefstal met geweld afpersing
verduistering
verduistering in betrekking bedrog
heling
overige vermogensmisdrijven totaal
abs.
215 936 957 84 26 63 8 115 201 2 2.607
% 4 17 18 2
o 2 4 o 48
Bijna de helft van de in 1996 opgeloste feiten betreft vermogensdelicten. In de meeste gevallen gaat het om gekwalificeerde of eenvoudige diefstal.
Tabel 2.14 Zedendelicten 1996
Tabel 2.15
abs. %
schennis 8 0
verkrachting 15 0
aanranding 20 0
gemeenschap met kinderen 5 0
ontucht 8 0
ontucht ouders 6 0
zedendelicten overige 0 0
totaal 62
Van alle delictgroepen vormen zedendelicten, met slechts 1 %, de kleinste categorie.
Verkeersmisdrijven 1996
rijden onder invloed doorrijden na aanrijding rijden na ontzegging weigeren bloedproef dood/letsel door schuld joyriding
overige verkeersmisdrijven totaal
abs. %
598 11
104 2
2 0
21 0
2 0
5 0
53
785 15
�- ---
Van a l le delicten die i n 1 99 6, via de regio Groningen, bij het parket
Groningen terecht komen, g a a t het in meer d a n één op de zeven za ken o m een verkeersdelicten.
Tabel 2. 1 6 Drugs, vuurwapendelicten en overige del icten 1 9 9 6
Tabel 2. 1 7
delicten
opium wet harddrugs opiumwet softdrugs vuurwapens overige delicten totaal
abs.
75 110 131 409 725
%
2 2 8 13
Drugsdelicten en vuurwapendeli cten maken ongeveer 5% van a l le i n 1 9 9 6 opgehelderde zaken uit, 8 % valt niet onder d e delictg roepen.
In tabel 2. 1 7 wordt voor e l ke delictgroep weergegeven in wel k d i strict de verdachten woonachtig zijn. Een tabel met de bijbehorende aantallen is opgenomen in bijlage 4.
District van woonadres van verdachten per del i ctgroep (in %)
Groningen West Noord Midden Oost onbekend buiten
/Haren regio
misdrijven tegen leven en persoon 22 11 2 18 28 4 15
misdrijven tegen openbare orde en gezag 25 16 2 20 20 2 14
ruwheidsdelicten vermogensdelicten zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige
totaal
Pagina 11
21 17 3 20 22 18
36 6 2 19 12 3 21
13 19 2 10 26 2 29
18 11 4 20 27 3 17
27 5 6 7 25 16 15
14 3 21 21 29 13
18 9 3 26 23 4 18
28 9 3 19 19 4 19
Over de gehele linie worden de verda chten uit di strict G roningen voor de meeste delicten vera ntwoordelijk gehouden. Uit de tabel bl ijkt d at met n a me vermogensdelicten worden gepleegd door verdachten die in d istrict Groni ngen wonen.
3 Recidivisten en beginners
3.1
Tabel 3. 1
Tabel 3.2
In dit hoofd stuk wordt een besc hrijving gegeven van eve ntuele verschillen tussen recidivisten en verd a c hten die door ons a l s beginners worden
aangemerkt: diegenen waartegen in 1 9 9 6 voor het eerst een proces-verbaal van oplossing werd opgemaakt. In het totaal bestaat d e verdac htengroep uit 1 .389 (50%) beginners e n 1 .3 9 7 (50%) recidivisten.
Persoonskenmerken
Geslacht van recid ivisten en beg inners in 1996
geslacht recidivisten beginners
abs. % abs. %
man 1.272 91 1.131 81
vrouw 125 9 258 19
totaal 1.397 100 1.389 100
Onder de beg inners bevinden zich twee maal zoveel vrouwen a l s o nder d e recidivisten.
Leeftijd van recid ivisten en beginners in 1 9 9 6
leeftijd recidivisten beginners
abs. % abs. %
12-17 jaar 8 3 6 293 21
18-24 jaar 320 23 311 22
25-39 jaar 676 48 433 31
40-64 jaar 306 22 300 22
65 jaar en ouder 12 52 4
totaal 1.397 1 00 1.389 100
De verdeling van de begi n ners over de leeftijdscategorieën is meer gespreid dan d i e van de reci divisten. Onder de beg i nners bevinden zich rui m drie maal zoveel personen in de categorie 1 2 tot en met 1 7, als onder de recid ivisten. Bijna de helft v a n a l l e recidivisten valt binnen de categorie 2 5 tot en met 39 jaar.
Tabel 3.3
Tabel 3.4
Geboortel and van recidivisten en beg inners in 1 9 96
geboorteland recidivisten beginners
abs. % abs. %
Nederland 1.145 82 1.077 78
Suriname 70 5 34 2
Nederlandse Antillen 43 3 25 2
Duitsland 8 50 4
Marokko 1 8 18
Turkije 19 17
Voormalig Joegoslavië 1 5 14
Indonesië 11 11
Iran/Perzië 7 13
onbekend 12
overig 61 4 118 8
totaal 1.397 1 00 1 389 1 00
In Nederland geboren verd achten vormen zowel bij de beg inners a ls bij d e reci divisten de g rootste groepen. Bijna één op d e tien beginners v a l t binnen de categorie overige, waarin zeer veel versc h i l l ende landen zijn o pgenomen.
District van woonadres van recidivisten en beg inners in 1 99 6
district recidivisten beginners
abs. % abs. %
Groningen/Haren 434 31 211 15
West 120 9 192 14
Noord 36 3 36 3
Midden 262 19 267 19
Oost 306 22 319 23
onbekend 41 3 82 6
buiten regio 198 14 282 20
totaal 1.397 100 1.389 100
Van zowel de beginners als d e rec idivisten die binnen de regio wonen, zijn de meeste verdac hten in district Groningen woonachtig. Tussen d e
recidivisten e n beginners zit op dit punt echter ook een verschil; van de recidivisten woont bijna een d e rde in dit district tegenover bijna een zesde van de beg inners. Een vijfde van de b e g i nners komt van buiten d e
politieregio, voor de recidi visten is d i t e e n zevende.
3.2 Opgehelderde delicten
Tabel 3.5 Gemiddeld e n totaal a antal o p g ehelderde d e l i cten in 1 99 6, uitgesplitst n a a r recidivisten e n beginners
Tabel 3.6
recidivisten (n = 1 .397) beginners (n = 1 .389) totaal (n=2.786)
gemiddeld 2,3 1,6 1 ,9
totaal %
3.250 60
2. 156 40
5.406 1 00
De rec idivisten, 50% van de verdachten, worden verantwoordelij k
gehouden v o o r 60% van de opgeloste d e l i cten binnen d e reg io Gro ningen.
Het gemiddeld aa ntal feiten w a a rvan d eze groep verdacht werd, is bijna and erhalf keer groter dan dat van verd a c hten zonder antecedenten voor
1 996.
In d e volgende tabel staat het type deli cten w aa rvan beginners en recidivisten i n 1 996 worden verdac ht.
Type opgehelderde delicten in 1 9 96, uitgespl itst naar recidivisten en beg in ners
delictgroep recidivisten beginners
abs. % abs.
misdrijven tegen leven en persoon 290 9 174
misdrijven tegen openbare orde en gezag 200 6 1 59
ruwheidsmisdrijven 221 7 183
vermogensmisdrijven 1.728 53 879
zedendelicten 20 42
verkeersdelicten 405 12 380
drugsdelicten 101 3 84
vuurwapendelicten 74 2 57
overige 211 6 198
totaal 3.250 100 2.156
% 8 7 8 41 2 18 4 3 9 100
Beginners worden vooral vaker verdacht van het plegen verkeersdeli cten.
Recidiviste n d a a rentegen word e n aanzienlij k vaker van het plegen van vermogensdelicten verdacht.
Tabel 3.7
In de volgende tabel wordt nader ingegaan op de verschillen tussen mannen en vrouwen. Een tabel met de bijbehorende aantallen is opgenomen in bijlage 4.
Type opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar recidivisten/beginners en geslacht (in %)
type delict recidivisten beginners
man vrouw man vrouw
misdrijven tegen leven en persoon 9 11 9
misdrijven tegen openbare orde en gezag 6 5 8
ruwheidsmisdrijven 7 6 9
vermogensmisdrijven 53 59 37
zedendelicten 0 2
verkeersdelicten 13 4 19
drugsdelicten 3 6 4
vuurwapendelicten 2 3
overige 6 8 10
totaal 100 100 100
Zowel onder de recidivisten als onder de beginners worden vrouwelijke verdachten vaker verdacht van vermogensdelicten dan de mannelijke verdachten. Onder de recidivisten worden vrouwen bovendien meer verdacht van misdrijven tegen leven en persoon en drugsdelicten dan mannen. Van de overige misdrijven worden mannen even vaak of vaker verdacht dan vrouwen.
5 5 6 62 0 10 3 3 6 100
4 Jeugd van 12 tot en met 17 jaar
4.1 Tabel 4. 1
Tabel 4.2
In hoofdstuk 2 werd al vermeld dat veertien procent van de verdachten bestaat uit jongeren van 1 2 tot en met 1 7 jaar. In dit hoofdstuk wordt een na dere beschrijving van deze minderj a rige verdachteng roep gegeven en wordt deze groep vergeleken met verda chten van 1 8 jaar en ouder.
Persoonskenmerken
Leeftijd van jongeren in 1 9 96
leeftijd man vrouw totaal
abs. % abs. % abs. %
12 jaar 11 3 2 12 3
13 jaar 28 9 3 5 31 8
14 jaar 61 19 16 28 77 2 1
1 5 jaar 61 19 15 26 76 2 0
1 6 jaar 79 25 14 25 93 25
17 jaar 79 25 8 14 87 2 3
totaal 319 100 57 100 376 100
De gemiddelde leeftijd van een minderj a rige ve rd achte is 1 5,2 jaar. Bijna een derde van de jeu gdige verdac hten is 1 4 jaa r of jonger.
Geslacht van jongeren in 1 9 9 6
minderjarigen meerderjarigen
abs. % abs.
man 319 85 2.084
vrouw 57 15 326
totaal 376 100 2.410
Het aa ntal vrouwen is vrijwel gel ijk onder minderjarige en meerderjarige verda chten.
% 87 14 100
Tabel 4.3
Tabel 4.4
District van woonadres jongeren in 1996
district minderjarigen meerderjarigen
abs. % abs. %
Groningen/Haren 76 20 569 24
West 81 22 231 10
Noord 5 67 3
Midden 77 21 452 19
Oost 73 19 552 23
onbekend 5 118 5
buiten regio 59 16 421 18
totaal 376 100 2.410 100
Voor zowel minderjarige als meerderjarige verdachten geldt dat ongeveer 1 op de 6 verdachten van buiten de regio komt.
Geboorteland van jongeren in 1996
geboorteland minderjarigen meerderjarigen
abs. % abs.
Nederland 334 89 1.888
Suriname 8 2 96
Nederlandse Antillen 9 2 59
Duitsland 2 56
Marokko 4 32
Turkije 36
Voormalig Joegoslavië 2 27
Indonesië 2 20
Iran/Perzië 3 17
onbekend 12
overig 12 3 167
totaal 376 100 2.410
Het aandeel in Nederland geboren verdachten is onder de minderjarigen groter dan onder de volwassenen.
% 78 4 2 2
7 100
4.2 Criminaliteitsgerelateerde kenmerken
Tabel 4.5
In tabel 4.5 wordt weergegeven hoeveel van de jongeren, die in 1996 werden doorgestuurd naar justitie, al over politie-antecedenten beschikte en hoeveel niet.
Politie-antecedenten van jongeren
minderjarigen meerderjarigen
abs. % abs. %
beginner 293 78 1.096 46
recidivist 83 22 1.314 55
totaal 376 100 2.410 100
Van de minderjarige verdachten is bijna een kwart al eerder met de politie in aanraking gekomen. Dit percentage ligt veel lager dan bij de
meerderjarige verdachten waar meer dan de helft al eerder bij het parket is geweest.
4.3 Opgehelderde delicten
Tabel 4.6 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar minder- en meerderjarigen
minderjarigen (n = 376) meerderjarigen (n = 2.41 0) totaal ( n=2.786)
gemiddeld aantal 2,1 1,9 1,9
totaal aantal 781 4.625 5 . 406
totaal % 14 86 100
Minderjarige verdachten wordt gemiddeld meer delicten aangerekend dan meerderjarigen. In tabel 4.7 wordt de categorie minderjarigen uitgesplitst naar leeftijd.
Tabel 4.7 Gemiddeld en totaal aantal opgehelderde delicten in 1996, uitgesplitst naar leeftijd
leeftijd gemiddeld totaal
12 jaar 2,1 25
13 jaar 1,5 47
14 jaar 2,0 152
15 jaar 1,9 144
16 jaar 2,3 217
17 jaar 2,3 196
totaal 2,1 78 1
Uit na dere ana lyse blijkt dat jongens en meisjes verschillen in het
gemiddelde a a ntal feiten dat hen wordt aa ngerekend: jongens werden in 1 9 9 6 gemiddeld van 2, 2 feiten per persoon verdacht, meisjes van gemi d deld 1 , 3.
In de volgende tabel wordt het type delict waarvoor jongeren in 1 9 9 6 werden geverbaliseerd vergeleken met de geregistreerde feiten onder volwassenen.
Tabel 4.8 Type opgehelderde delicten in 1 99 6, uitgesplitst naar min der- en meerderjarigen
delictgroep
misdrijven tegen leven en persoon misdrijven tegen openbare orde en gezag ruwheidsmisdrijven
vermogensmisdrijven zedendelicten verkeersdelicten drugsdelicten vuurwapendelicten overige
minderjarigen abs.
43 91 142 442 12 10 4 2 35
% 6 12 18 57 2
o 4
meerderjarigen abs.
42 1 268 262 2.165 50 775 181 129 374
% 9 6 6 47
17 4 3 8
totaal 781 100 4.625 100
Min derjarigen worden aanzien lijk vaker d a n meerderjarigen voor misdrijven tegen openbare orde, gezag en ruw heidsmisdrijven en vermogen s misdrijven geverbaliseerd en met name minder vaak voor verkeersdelicten.
5 Allochtonen
5.1
Tabel 5. 1
Volgens de h u i d i ge, landelij k vastgelegde, definitie i s een persoon
a l l ochtoon indien hij of zij zelf of ten mi nste één van zijn o f haar ouders niet in Nederland is geboren. Bin nen HKS worden a l leen gegevens over de verdac hten zelf en niet o ver hun ouders geregistreerd. Allochtonen ' van de tweede generatie' kunnen dus binnen dit registratiesysteem niet worden ondersc heiden van (andere) Nederlandse verdachten.
Om allochtonen toch enigszins te kunnen herkennen worden in dit hoofdst u k zowel het geboorteland als de nationaliteit van verdac hten in a a n merking genomen. Indien een persoon een niet-Nederl andse nationaliteit heeft of niet in Nederla n d is geboren, dan wordt deze persoon a l s
allochtoon aa ngemerkt. Hiermee wordt d u s afgeweken van de landelijke definitie, w a a rdoor de uitspraken in dit hoofdst u k een beperkte reikwijdte hebben. Het aantal al lochtone verdac hten is met de hier geha nteerde defi nitie in ieder geval een onderschatting van het werkelijke aantal.
Persoonskenmerken
Etnic iteit verdachten
Nederlands Surinaams Antilliaans Duits Marokkaans Turks
voormalig Joegoslavisch onbekend
overig totaal
abs.
2.203 104 68 63 42 41 30 9 226 2.786
% 79 4 2 2 2
o 8 100
Volgens de geha nteerde definitie heeft bijna viervijfde v a n de verdachten een Nederl andse etniciteit. Surinamers, Antil lianen en D u itsers zijn de g rootste a l l ochtone groepen.
Voor de meeste etnische g roepen (m.n. Antil lia nen, Duitsers, M a rokkanen, Turken en voormalig Joegoslaven) is het aanta l verd ac hten relatief klein;
hierdoor kan voor deze g roepen bij nadere omschrijvingen of uitsplitsingen soms een verte kend beeld o ntstaan. Uitspraken over deze g roepen in de rest van dit hoofdstuk moeten daarom met enige reserves worden bekeken.
Tabel 5. 2
Tabel 5. 3
Pagina 21
Geslacht per groep etniciteit (in %)
man vrouw
abs. % abs.
Nederlands 1.900 86 303
Surinaams 85 82 19
Antilliaans 55 81 13
Duits 56 89 7
Marokkaans 40 95 2
Turks 38 93 3
voormalig Joegoslavisch 25 83 5
onbekend 6 67 3
overig 198 88 28
totaal 2.403 86 383
Met name onder personen van Marokkaanse en Turkse afkomst is het percentage vrouwelijke verdachten lager dan onder de andere etnische groepen.
Leeftijd per etniciteit (in %) *
% 14 18 19 11 5 7 17 33 1 2 14
12- 17 18-24 25-39 40-64 65 + totaal
Nederlands 15 21 38 23 3 100
Surinaams 8 19 52 2 1 100
Antilliaans 13 19 51 16 100
Duits 3 44 30 17 5 100
Marokkaans 12 52 31 5 100
Turks 2 22 63 12 100
voormalig Joegoslavisch 10 23 60 7 100
onbekend 11 67 22 100
overig 8 29 42 19 100
totaal 13 23 40 22 2 100
Dezelfde tabel met absolute aantallen is opgenomen in bijlage 4.
Opvallend is dat onder Marokkaanse verdachten bijna tweederde jonger is dan 25 jaar. Onder Surinamers, Antillianen, Turken en voormalig
Joegoslaven zijn opvallend veel verdachten tussen de 25 en 39 jaar oud.
In onderstaande tabel worden de districten vermeld waarin verdachten in 1996 wonen. In deze tabel zijn, naast Nederlanders, alleen de allochtone groepen opgenomen die het grootste deel van het verdachtenbestand uitmaken, namelijk Surinamers, Antillianen Marokkanen en Turken.
Tabel 5. 4
5.2
Tabel 5. 6
District van woonadres per etniciteit 1996 (in % per woondistrict)
district Nederlands Surinaams Antilliaans Turks Marokkaans
Groningen/Haren 74 6 6
West 92 2
Noord 81 3 6
Midden 86 2 2 3
Oost 89 3 0
onbekend 27 2 2
buiten regio 70 6 2 3
Onder de verdachten die in het district Groningen/Haren zijn naar
verhouding veel Surinamers en Antillianen. Naar verhouding wonen in de districten West, Noord, Midden en Oost veel verdachten met een
Nederlandse etniciteit.
Criminaliteitsgerelateerde kenmerken
Recidivisten naar etniciteit
herkomst abs.
Nederlands 1.134
Surinaams 70
Antilliaans 43
Duits 10
Marokkaans 21
Turks 22
voormalig Joegoslavisch 14
onbekend 0
overig 82
totaal 1.397
3
4
% 51 67 63 16 50 54 50
36 50
Het percentage verdachten dat in 1996 reeds bekend was bij de politie is onder verdachten van Surinaamse afkomst het hoogst.
5.3 Opgehelderde delicten
Tabel 5.7
Tabel 5.8
Gemiddeld en totaal aantal opgehelderd e delicten in 1 9 9 6, uitges plitst naar etniciteit
etniciteit (aantal daders) gemiddeld totaal
Nederlands (2.203) 1,9 4.094
Surinaams (104) 2,1 221
Antilliaans (68) 2,3 154
Duits (63) 1,8 112
Marokkaans (42) 2,8 118
Turks (41) 2,2 90
voormalig Joegoslavisch (30) 5,1 153
onbekend (9) 2,0 18
overig (226) 2,0 446
totaal (2.786) 1,9 5.406
Verdachten met een (voormalig) Joegoslavische achterg rond werden in 1 99 6 per persoon van gemiddeld meer delicten verdacht dan d e andere etnische groepen, het echter o m slechts 30 verdachten.
In de volgende tabel wordt voor de diverse etnische g ro e pen de verhoudingen tus s e n de verschil lende typen g e registreerde delicten weergegeven.
Type opgehelderde d elicten in 1996, uitgesplitst naar etniciteit (in %) *
% 76 4 2 2 2 2 3 0 8 100
delictgroep Nederlanders Surinaams Antilliaans Marokkaans Turks
misdrijven tegen leven 8 9 6 8 12
en persoon
misdrijven tegen 7 4 10 3 6
openbare orde en gezag
ruwheidsmisdrijven 9 5 4 2
vermogensmisdrijven 45 66 68 56 28
zedendelicten
verkeersdelicten 16 9 5 10 19
drugsdelicten 3 3 3 13 13
vuurwapendelicten 2 4
overig/onbekend 8 3 3 10 16
totaal 100 100 100 100 100
Dezelfde tabel met absolute aantallen is opgenomen in bijlage 4.
Suri namers en Anti l l i anen zijn relatief vaak aangehoud en i n verband met vermogensdeli cten. Duitsers worden naar verhouding vaker dan de andere etnische groepen verda c ht van drugsdelicten en vuurw a pendeli cten.
Anti l l i anen worden in verhouding tot d e andere etnische g roepen vaker verantwoordelijk g e h ouden voor misd rijven tegen de openbare o rde en gezag. Ned erlanders va llen op door het rel atief hoge aantal
verkeersdelicten.
6 Geweldsdelicten
6.1
Tabel 6.1
Tabel 6 . 2
I n dit hoofdstuk wordt een beschrijving gegeven van d e kenmerken van verdachten van geweldsdelicten en de hen aangerekende feiten. In dit onderzoek worden de volgende delicten tot de geweldsdelicten gerekend:
alle misdrijven tegen leven en persoon, alsmede diefstal met geweld, openlijke geweldpleging en wederspannigheid. Gegeven deze definitie worden in 1996 in het totaal 489 personen (21 %) verdacht van het plegen van één of meer geweldsdelicten.
Persoonskenmerken
Geslacht van de verdachten van geweldsdelicten in 1996
geweldplegers overige verdachten
abs. % abs. %
man 443 91 1.960 85
vrouw 46 9 337 15
totaal 489 100 2.297 100
Het percentage mannen is onder verdachten van geweldsdelicten hoger dan onder verdachten van niet-geweldsdelicten.
Leeftijd van de verdachten van geweldsdelicten in 1996
geweldplegers overige verdachten
abs. % abs. %
12-17 jaar 86 18 2 90 13
18-24 jaar 153 31 478 21
25-39 jaar 180 37 929 40
40-64 jaar 66 14 540 24
65 jaar en ouder 4 60 3
totaal 489 100 2.297 100
Onder de verdachten van geweldsdelicten bevinden zich naar verhouding meer personen die vallen in de leeftijdsgroep 12 tot en met 24 jaar dan onder de overige verdachten. Voor de leeftijdsgroep 25 tot en met 64 jaar geldt juist het omgekeerde.
In de volgende tabel wordt de etniciteit van de verdachten5 van geweIds
delicten gepresenteerd.
Noot 5 Gedefinieerd als beschreven in de inleiding van hoofdstuk 5.
i
I
Tabel 6.3 Etniciteit van verdachten van geweldsdelicten in 1996
geweldplegers overige verdachten
abs. % abs.
Nederlands 395 81 1.808
Surinaams 19 4 85
Antilliaans 8 2 60
Duits 3 60
Marokkaans 8 2 34
Turks 8 2 33
voormalig Joegoslavisch 2 0 28
onbekend 3 6
overig 43 9 183
Totaal 489 100 2.297
Geweldplegers en overige verdachten verschillen weinig wat betreft de verhouding van de etniciteit van verdachten.
% 79 4 3 3
0 8 100
6.2 Criminaliteitsgerelateerde kenmerken
Tabel 6.4 Eerdere politie-antecedenten, uitgesplitst naar verdachten van geweIds
delicten en overige verdachten
6.3
Tabel 6.5
geen tenminste 1 totaal
geweldplegers abs.
196 293 489
% 40 60 100
overige verdachten abs.
1.193 1.104 2.297
% 52 48 100
Van de geweldplegers is bijna twee derde al eerder door de politie geverbaliseerd. Het percentage recidivisten is lager onder verdachten die niet voor een geweldsdelict naar justitie werden doorgestuurd.
Opgehelderde delicten
Gemiddeld en totaal aantal delicten in 1996, uitgesplitst naar verdachten van geweldsdelicten en overige verdachten
verdachten geweldsdelicten (n = 489) overige verdachten (n = 2.297) totaal (n = 2.786)
gemiddeld 3, 1 1,7 2,1
totaal 1.524 3.882 5.406
% 28 72 100
Uit de tabel blijkt dat voor verdachten van geweldsdelicten gemiddeld per
l
,persoon bijna twee feiten meer zijn geregi streerd d a n voor de overige verdachten.
In de volgende tabel staat een specificatie van d e geweldsdelicten waa rvan de geweld plegers worden verdacht uitgesplitst naar begi n ners en
recidivisten.
Tabel 6.6 Type opgehelderde geweldsdelicten in 1 99 6, uitgesplitst naar begi n ners en rec i d i visten (in OIo)
recidivisten beginners totaal
doodslag en moord 6 7 6
gekwalificeerde mishandeling 10 13 12
eenvoudige mishandeling 26 25 26
eenvoudige belediging 2 2 2
dood/letsel door schuld 0 0
bedreiging 19 10 16
openlijke geweldpleging 22 36 28
wederspannigheid 0
diefstal met geweld 14 7 1 1
totaal 100 100 100
Het g rootste deel van de opgeloste geweldsdelicten betreft openlijke geweldpleging e n ee nvoudige mis handeling. Beginners w o rden vaker d a n d e recidivisten doorgestuurd n a a r het parket vanwege openlijke
geweldpleging; recid ivisten worden vaker schuldig g eacht aan bedreiging en diefstal met g e weld.
In de onderstaa n d e tabel w o rdt aangegeven in welke mate geweld plegers ook van het plegen van and ere type misdrij ven verdacht worden. Ter verge lijking is in de tabel eveneens opgenomen het percentage overige verdac hten dat voor de betreffende delicten is gereg istreerd. In deze tabel zijn al leen de meest gepleegde d e licten opgenomen.
Tabel 6.7 Aantal/percentag e geweldp legers dat in 1 9 9 6 ook van niet
geweldsmisdrijven wordt verdacht
geweldplegers
abs. %
vernieling 91 19
eenvoudige diefstal 90 18
gekwalificeerde diefstal 177 36
rijden onder invloed 16 3
overige verdachten abs.
208 817 740 578
% 9 36 32 25
Meer d a n een d e rde van de verdachten van geweldsdelicten is in 1996 ook geverbali seerd voor het plegen van gekwa lificeerde diefstal.
i
I
Bijlage 1 Verantwoording
Voor een goed begrip van de gepresenteerde cijfers is het belangrijk te weten wat voor cijfers het precies betreft. Wie staat wel in het bestand en wie niet (meer)?
Het Herkenningsdienst-Systeem (HKS) van de politie is een
persoonsregistratiesysteem, bedoeld om verdachten te registreren. Als een politiefunctionaris een persoon aanhoudt, kan hij of zij snel opvragen of die persoon van andere delicten wordt verdacht en of een persoon bijvoorbeeld bekend staat als vuurwapengevaarlijk, suïcidaal of vluchtgevaarlijk.
Het systeem is dus in eerste instantie niet bedoeld om statistische gegevens te verzamelen. Door de opbouw van het systeem zijn deze gegevens er ook alleen met de nodige bewerkingen uit te halen. HKS is feitelijk een verzameling van afzonderlijke bestanden die onderling zijn gekoppeld. Voordat met bewerking en analyse van de gegevens wordt aangevangen, vindt uitgebreide ' opschoning' plaats, dit om diverse redenen:
• invoer van de gegevens is niet altijd eenduidig;
• de te koppelen deelbestanden hebben betrekking op verschillende eenheden;
• één feit wordt vaak met meerdere wetsartikelnummers geregistreerd;
• de gegevens dienen te worden geanonimiseerd.
In principe wordt de informatie van een proces-verbaal éénmaal in het systeem ingevoerd. Later kan door middel van een aan-vullend proces
verbaai nieuwe informatie worden toegevoegd onder hetzelfde proces
verbaainummer. Achterhaalde informatie wordt echter niet verwijderd.
Een proces-verbaal kan meerdere strafbare feiten betreffen als één verdachte meerdere misdrijven bekent. Hierdoor verschilt het aantal
opgeloste delicten en het aantal processen-verbaal in een jaar. Bij aantallen delicten en misdrijven gaat het in deze rapportage altijd over delicten.
Antecedenten (voorafgaande aan het onderzoeksjaar) betreffen het aantal processen-verbaal.
Delicten zijn te onderscheiden in misdrijven en overtredingen. Misdrijven zijn de zwaardere strafbare feiten, waarvoor een gevangenisstraf kan worden geëist. Overtredingen zijn strafbare feiten waarvoor dit niet het geval is.
De i nformatie k a n op drie niveaus worden g e a n alyseerd:
• processen-verbaal van oplossi ng;
• delicten;
• verdachten.
In deze rapportage wordt vooral gefocust op verdachten e n de d e licten waarvoor zij verantwoordel ijk worden geacht. Persoons- en delictkenmer
ken worden afzonderlij k en in combinatie gepresenteerd.
In de rest van deze bijlage z a l worden ingegaan op welke informatie in de HKS-bestanden wordt geregistreerd en op welke wijze dat gebeurt. Ook zullen enige ka nttekeningen bij het gebruik van dit materiaal worden g e maa kt.
De verdachten
De personen die in het HKS als verdachte sta a n vermeld, zijn officieel vol
gens de daarvoor gel dende richtlij nen door de po litie als verd a c hte aan
g e merkt van een misd rijf. In vrijwel a lle gevallen is een p roces-verbaal opgemaakt tegen deze persoon. In slechts enkele geva llen, met name bij langer lopende zaken is dit n iet het geval. D a n wordt a a n g egeven dat het een voorl opige HKS-registratie betreft en zijn er buiten d e naam geen gege
vens van de verdachte gere g istreerd. Als uiteindelij k toch geen proces
verbaal tegen een d e rgelijke verdachte wordt o pgemaa kt, wordt deze reg i s tratie weer verwijderd.
Als een verdac hte later in het onderzoek onschuldig blijkt te zijn, blijft d e HKS-registratie bestaan. W e l wordt d a n in h e t HKS-systeem vermeld d a t d e za a k tegen d e verd achte is geseponeerd. In h et Nederl a n d se rechtssysteem wordt een onschuldig geble ken verda chte niet 'onsc huldig' verkl a a rd, m a a r al leen ontslagen van rec htsvervolging of vrijgesproken. A l l een als de rechter uitspreekt dat een persoon ten onrechte als verdac hte is
a a n gemerkt, wordt hij/zij uit het systeem verwijderd. De andere reg elmatig toegepaste verwijd eri ngsgrond uit het HKS is het overlijde n van de
verdac hte. Het systeem is immers bedoeld o m verdachten te herkennen.
Voor deze a n a l yse zij n de d elicten die zijn gese poneerd uit het bestand verwijderd. Van de geseponeerde delicten i s niet meer te ac hterhalen we l k delict het betrof.
Als een verd ac hte onschul d i g is geble ken kan hij/zij wel zelf het initiatief nemen o m bij de rechter het vernietigen van d e HKS-registratie te eisen. Dit
is met name nodig voor onschuldig gebleken verdachten die een verk l a ring van goed g edrag bij d e gemeente willen hebben. De verkl a ring van goed gedrag van de gemeente wordt namelij k opgesteld na raadp leg i n g door de politie van o.a. het HKS.
In d e HKS-bestanden zijn al leen gegevens over verdachten van twaalf j a a r en ouder t e vinden, tegen jo ngere kin deren mag g e e n proces-verbaal worden opgesteld. Cijfers over deze g roep in deze ra pportage zijn daaro m uit e e n a n d e r reg istratiesysteem v a n de polit ie afkomstig.
In p laats van een p roces-verbaal kan d e politi e kan ook een zog e n a a md ' summier rapport' opmaken. Vaak gaat het d a n om jonge daders e n om l i c hte m i s d rijven of overtredingen. Ook de jongeren met een HAL Tafdoe
ning komen niet in het HKS-systeem terecht.
Voor dit on derzoek is uit het HKS een selectie gemaakt van dade rs en d e del icten die zij gep leegd hebben. De gebrui kte cijfers hebben betre kking op:
Alle verdachten vanaf 12 jaar die in de regio Groningen wonen:
• waartegen in 1996;
• voor misdrijven opgelost door de politie De regio Groningen;
• een proces-verbaal is opgemaakt dat al dan niet is doorgestuurd naar justitie.
De feiten
Voor elke verdachte is informatie gegenereerd over:
• de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 binnen De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt;
• de feiten waarvoor in 1996 respectievelijk 1997 buiten De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt;
• de feiten waarvoor in eerdere jaren binnen De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt;
• de feiten waarvoor in eerdere jaren buiten De regio Groningen een oplossingsverbaal werd opgemaakt.
Voor zover het feiten betreft waarvoor buiten de regio Groningen
oplossingsverbaal werd opgemaakt, blijft de beschikbare informatie beperkt tot de datum van het antecedent (ofwel oplossingsverbaal) , het type delict en het aantal opgeloste delicten. Het proces-verbaal van aangifte is in deze gevallen eveneens opgemaakt buiten de politie-regio. Hierdoor ontbreekt de meer specifieke informatie omtrent het geregistreerde delict.
Bij de interpretatie van de cijfers over de delicten is het van belang te weten dat de aantallen delicten die genoemd worden weinig zeggen over de aantallen gepleegde delicten of de aantallen aangiftes in De regio Groningen. Het zijn de delicten waarvan de aangehouden verdachten beschuldigd zijn. Voor cijfers over aangiften moet een andere extractie uit het H KS worden uitgevoerd.
Informatie
Bepaalde informatie wordt wel geregistreerd in HKS, maar niet meege
nomen in de onderhavige rapportage. Het gaat dan bijvoorbeeld om de modus operandi en om informatie op basis waarvan kan worden
vastgesteld of een misdrijf al dan niet is gepleegd door meerdere personen.
Het is de bedoeling om in de toekomst deze aanvullende informatie eveneens te beschrijven. Daarvoor dient een aanvullende procedure te worden ontwikkeld en moet worden nagegaan wat de kwaliteit is van de invoer van gegevens binnen de diverse regio'ss.
Noot 6 Er is overigens nog veel meer informatie in HKS aanwezig, met name gerelateerd aan het type delict: naast pleeg plaats en modus operandi, zijn dat gegevens als delictdatum, gebruikte gereedschappen, buit. slachtoffer en object waarop de handeling is gericht. Verder is er veel informatie beschikbaar over uiterlijke kenmerken van daders.
