Kennisvraag registratie en rapportage: slaapkamer experiment hittegolf 2015

(1)

Amsterdam University of Applied Sciences

Kennisvraag registratie en rapportage

slaapkamer experiment hittegolf 2015 Klok, E.J.; Piersma, N.; Gozems, N.

Publication date 2016

Document Version Final published version License

Unspecified Link to publication

Citation for published version (APA):

Klok, E. J., Piersma, N., & Gozems, N. (2016). Kennisvraag registratie en rapportage:

slaapkamer experiment hittegolf 2015. HVA Publicaties.

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please contact the library:

https://www.amsterdamuas.com/library/contact/questions, or send a letter to: University Library (Library of the University of Amsterdam and Amsterdam University of Applied Sciences), Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible.

Download date:27 Nov 2021

(2)

Kennisvraag registratie en rapportage

17 Februari 2016

Slaapkamer experiment Hittegolf 2015

kennisvraag

Aanvrager: Lisette Klok, Klimaatbestendige Stad Betrokken onderzoekers: Nanda Piersma

Betrokken studenten: Nathalie Gozems Projectleider HvA: Nanda Piersma

Versie 1.0

(3)

1

Inhoudsopgave

1. Registratie ... 2

2. Slaapkamermeetexperiment hittegolf 2015. ... 4

3. Omgeving van de temperatuurmetingen. ... 5

4. Kenmerken van de huisadressen ... 7

5. Beschrijving onderzoek ... 9

6. Temperatuurverloop slaapkamers. ... 10

7. Analyse na schaling met buitensensor ... 12

7.1 Overzicht per daksoort ... 13

7.2 Temperatuurverloop op basis van de oriëntatie. ... 18

7.3 Temperatuurverloop op basis van verdieping ... 20

8. Conclusies ... 22

(4)

2

1. Registratie

Aanvraag

Gemeente: Amsterdam

Afdeling / Programma:

Klimaatbestendige Stad

Naam Aanvrager(s) Functie E-mail Telefoon

Lisette Klok onderzoeker

Datum aanvraag: September 2015 Gewenste einddatum: Geen deadline Onderzoeksvraag: Wat kunnen we vertellen over de invloed van dakbedekking, orientatie van

huizen of verdieping van de slaapkamer op het verloop van de temperatuur in de slaapkamer tijdens een hittegolf.

Achtergrond / Context:

Tijdens de hete dagen 30 juni t/m 5 juli zijn er temperatuursensors geplaatst op slaapkamers in de Fahrenheitstraat en de Weesperzijde in Amsterdam.

Deze sensors hebben elke 10 minuten de temperatuur in de slaapkamer geregistreerd. Ook is een sensor in de buitenomgeving geplaatst in de directe omgeving van de woningen als referentiepunt. De vraagstelling is om te zien of het soort dakbedekking, de orientatie van de woning, of de positie van de slaapkamer in de woning invloed heeft op het temperatuurverloop gedurende de warme dagen.

Onderzoek

Startdatum 01-09-2015 Verwachte

einddatum

01-12-2015

HvA medewerkers** E-mail Telefoon Gesch.

uren

Best.

uren Projectleider

o Nanda Piersma n.piersma@hva.nl 06-22449921 4 6

Onderzoeker(s)

o Nanda Piersma n.piersma@hva.nl 06-22449921 20 40

Junior onderzoeker(s)

o Nathalie Gozems Nathalie.gozems@hva.nl 06-57881297 16 24

(5)

3 Resultaten

Resultaten Uit de data analyse blijkt dat de temperatuur in de slaapkamers snel oploopt tijdens de eerste warme dagen en nachten en langzaam weer daalt wanneer de buitentemperatuur weer afneemt. Een aantal dagen is het warmer in de slaapkamers dan in de buitenlucht. Een invloed van dakbedekking op

temperatuurverloop is moeilijk te zien, het groene dak lijkt iets warmer en de dakpannen iets koeler. Er is veel correlatie tussen dakbedekking en orientatie, waardoor geen significante uitspraken zijn te doen over orientatie. De

slaapkamers op de bovenste etages neigen koeler te zijn dan de slaapkamers op de tussenverdiepingen. Tot slot zijn de woningen in de Fahrenheitstraat 6 en 8 op bepaalde dagen significant koeler, zonder dat daarvoor een verklaring is gevonden in de daksoorten, orientatie of verdieping.

Aanbeveling is om het experiment een volgende keer te verlengen om te zien wanneer de slaapkamertemperatuur weer overeenkomt met de

buitentemperatuur.

Resultaten

Resultaten akkoord

Projectleider HvA: Inh. Verantw. HvA: Aanvrager:

Naam: Nanda Piersma Nanda Piersma Lisette Klok

Datum: 17-2-2016 17-02-2016

handtekening

Spin-offs / vervolgonderzoek Experiment wordt herhaald in 2016

Dataset 2015 wordt bewaard volgens RDM protocol Dataset 2015 beschikbaar voor onderwijs?

(6)

4

2. Slaapkamermeetexperiment hittegolf 2015.

Achtergrond

Tijdens hete dagen warmen huizen op, en kan het in de slaapkamers zo warm worden dat het de slaapkwaliteit nadelig beinvloedt.

Onderzoeksvragen:

 Hoe heet werd het op deze slaapkamers tijdens de hittegolf in 2015, overdag en ’s nachts?

 Is er een duidelijke relatie tussen binnen- en buitentemperatuur?

 Is er een verband met verdieping, orientatie en dakbedekking en de temperatuur op de slaapkamer ’s nachts en overdag?

 Is het waar dat het op de slaapkamers gedurende de hittegolfperiode steeds minder goed afkoelt ‘s nachts, omdat de stenen de warmte hebben opgenomen (en de warmte in huis is gaan zitten)?

De metingen

Er zijn 35 IButtons op slaapkamers gelegd, meestal twee per slaapkamer. De IButtons hebben eerste dagen bij elkaar gelegen, in de diepvries. Op 28 juni zijn IButtons uitgedeeld aan bewoners.

IButtons zijn opgehaald op 9 juli. Hittegolfperiode was van 30 juni t/m 5 juli 2015.

Sensoren in slaapkamers hebben allemaal op nachtkastjes gelegen.

Vaak hebben er twee sensoren op dezelfde plek gemeten voor extra nauwkeurigheid.

Metingen zijn uitgevoerd met een tijdsinterval van 10 minuten. Nauwkeurigheid is 0.5 °C.

Ibutton:

(7)

5 Fahrenheitstraat 17

Farhenheitstraat nummer 2 en 4. Fahrenheitstraat nummer 16, 14, 10, 8 en 6

3. Omgeving van de temperatuurmetingen.

(8)

6 Achterzijde van Weesperzijde 288 en 289

Weesperzijde 288 en 289

Plattegrond van de wijk

(9)

7

4. Kenmerken van de huisadressen

De huizen onderscheiden zich in dakbedekking, orientatie en aantal verdiepingen.

De daken van de huisadressen:

Dakpannen, plat bitumen, plat groen, plat witte keitjes. Voor een aantal adressen is op basis van googlemaps een inschatting gemaakt van de daksoort (deze staan schuingedrukt in Tabel 2).

Orientatie van de huisadressen:

Zuidoost, Zuidwest, Noordoost, Noordwest.

Kruistabel aantallen:

dakpannen Plat bitumen Plat groen Plat witte keitjes

totaal

Zuidoost 10 2 3 15

Zuidwest 4 4

Noordoost 4 4

Noordwest 4 6 2 12

totaal 4 16 4 11

Tabel 1: Kruistabel van aantal sensoren per daksoort en oriëntatie.

(10)

8 Verdeling van de Ibuttons

sensor straat nr etage # etages Zijde orientatie daksoort Opmerkingen IB14 Fahrenheitstraat 2 1 BG, 1 achter zuidoost Plat_witte keitjes

IB32 Fahrenheitstraat 2 1 BG, 1 achter zuidoost Plat_witte keitjes sensor niet actief

IB21 Fahrenheitstraat 4 1 BG, 1 achter zuidoost plat_bitumen

IB40 Fahrenheitstraat 6 1 BG, 1 voor noordwest plat_bitumen

IB04 Fahrenheitstraat 6 achtertuin

IB11 Fahrenheitstraat 8 1 BG, 1 voor noordwest plat_bitumen sensor niet actief

IB45 Fahrenheitstraat 10 1 BG, 1 voor noordwest plat_groen IB23 Fahrenheitstraat 10 1 BG, 1 voor noordwest plat_groen IB15 Fahrenheitstraat 10 1 BG, 1 achter zuidoost plat_groen IB05 Fahrenheitstraat 10 1 BG, 1 achter zuidoost plat_groen IB39 Fahrenheitstraat 14 1 BG, 1 achter zuidoost plat_bitumen IB25 Fahrenheitstraat 14 1 BG, 1 achter zuidoost plat_bitumen

IB49 Fahrenheitstraat 16 1 BG, 1, 2 voor noordwest dakpannen niet aan raamzijde

IB24 Fahrenheitstraat 16 1 BG, 1, 2 voor noordwest dakpannen aan raamzijde

IB46 Fahrenheitstraat 17 1 BG, 1, 2 achter noordwest dakpannen IBzwart Fahrenheitstraat 17 1 BG, 1, 2 achter noordwest dakpannen

IB50 Fahrenheitstraat 20 1 BG, 1 voor noordwest plat_bitumen

IB03 Fahrenheitstraat 20 1 BG, 1 voor noordwest plat_bitumen

IB34 Fahrenheitstraat 20 1 BG, 1 achter zuidoost plat_bitumen IB17 Fahrenheitstraat 20 1 BG, 1 achter zuidoost plat_bitumen IB47 Fahrenheitstraat 22 1 BG, 1 achter zuidoost plat_witte keitjes IB48 Fahrenheitstraat 22 1 BG, 1 achter zuidoost plat_witte keitjes IB29 Weesperzijde 288 1 BG, 1, 2 achter noordoost plat_witte keitjes IB12 Weesperzijde 288 1 BG, 1, 2 achter noordoost plat_witte keitjes IB30 Weesperzijde 288 2 BG, 1, 2 voor zuidwest plat_witte keitjes IB43 Weesperzijde 288 2 BG, 1, 2 voor zuidwest plat_witte keitjes IB01 Weesperzijde 289 1 BG, 1, 2 achter noordoost plat_witte keitjes IB28 Weesperzijde 289 1 BG, 1, 2 achter noordoost plat_witte keitjes IB42 Weesperzijde 289 2 BG, 1, 2 voor zuidwest plat_witte keitjes IB41 Weesperzijde 289 2 BG, 1, 2 voor zuidwest plat_witte keitjes

Tabel 2: Verdeling van de sensoren

(11)

9

5. Beschrijving onderzoek

De onderzoeksvragen kunnen beantwoord worden met een grafische weergave van de temperaturen op een tijdsas gedurence de hittegolf. Daaruit willen we observeren of temperaturen afwijken onder omstandigheden zoals daksoort, orientatie en verdieping. Met behulp van statistische software is bekeken of de verschillen significant zijn (dus niet het gevolg van verschillen in de waarnemingen of door afwijkingen in de metingen).

Daarna wordt dezelfde analyse herhaald, maar nu wordt het verschil tussen de binnentemperatuur en de buitentemperatuur (IB04) beschouwd. Door naar het afwijking te kijken tov de buitentemperatuur constateren we de daadwerkelijk verschillen per woning en niet het natuurlijke temperatuurverloop tijdens de hittegolf, of het verschil tussen dag en nacht.

De analyse is alsvolgt uitgevoerd:

Deel A Analyse temperatuurverloop 1. Temperatuurverloop alle sensors

2. Temperatuurverloop alle sensors, verschil tussen dag en nacht Deel B Analyse temperatuurverschil binnen- en buitensensors

1. Temperatuurverloop alle sensors verschil met buitentemperatuur 2. A t/m d Temperatuurverloop per daksoort

3. A+b Temperatuurverloop voor daksoort bitumen Fahrenheitstraat nr 6 en 8 4. A+b Temperatuurverloop per daksoort voor dag en nacht

5. Temperatuurverloop per orientatie: Noordoost, Noordwest, Zuidoost, Zuidwest

(12)

10

6. Temperatuurverloop slaapkamers.

Eerst is naar de totale temperatuurverloop gekeken van de sensoren. Hieronder staan de tijdslijnen weergeven van elke sensor.

Deze grafiek laat de temperatuur van elke sensor over de dagen zien, in een dag en nacht patroon.

In deze grafiek is te zien dat de buitensensor (IB04) ‘s nachts koelere waarden meet dan de sensoren in de slaapkamers. Daarnaast koelt de buitensensor na 5 juli sneller af in de tijdlijn in vergelijking met de sensoren op de slaapkamers.

10 15 20 25 30 35

29-jun 30-jun 1-jul 2-jul 3-jul 4-jul 5-jul 6-jul 7-jul 8-jul 9-jul 10-jul 11-jul

Temperatuur

Tijd

Temperatuurverloop

IB01 IB03 IB04 IB05 IB12 IB13 IB14

Figuur 1: Temperatuurverloop van alle sensoren(rood is buitensensor).

(13)

11 Figuur 2 Gemiddelde Dag en Nacht temperatuur sensors

De sensoren op de slaapkamers die overdag de temperatuur hebben gemeten hebben op 29 juni een gemiddelde van 24 graden. De temperatuur blijft stijgen tot en met 2 juli, dan ligt de gemiddelde temperatuur op 29 graden. De gemiddelde temperatuur op de slaapkamers is dan hoger dan de buitentemperatuur. Dit blijft vervolgens zo tot aan het einde van de meetperiode. De gemiddelde dag temperatuur van de sensoren op de slaapkamers is op 9 juli gemiddeld 22 graden, terwijl het buiten gemiddeld 16 graden is.

De sensoren op de slaapkamers’s nachts meten een gemiddelde temperatuur van 22 graden op 29 juni.

De metingen laten zien dat temperatuur binnen ’s nachts stijgen tot en met 2 juli. Het gemiddelde ligt dan iets onder de 28 graden. Vanaf 4 juli is het ’s nachts op de slaapkamers gemiddeld zelfs warmer dan de gemiddelde buitentemperatuur overdag. We kunnen concluderen dat er inderdaad sprake is van warmte die blijft hangen in de slaapkamers.

Voor een vernieuwd experiment is het aan te bevelen om de sensors langer te laten meten om te zien hoe lang het duurt voordat de binnen- en buitentemperatuur dichter bij elkaar komen.

10,00 12,00 14,00 16,00 18,00 20,00 22,00 24,00 26,00 28,00 30,00 32,00

29-jun 30-jun 1-jul 2-jul 3-jul 4-jul 5-jul 6-jul 7-jul 8-jul 9-jul

Temperatuur

gemiddelde temperatuur van alle sensors per dag(deel)

nacht sensors nacht buiten dag sensors dag buiten

(14)

12

7. Analyse na schaling met buitensensor

In de dataset is een schaling gemaakt tov de buitentemperatuur, gemeten met de buitensensor, nummer IB04. In de verdere analyse is de buitentemperatuur AFGETROKKEN van de geobserveerde temperatuur in de andere sensors. Waarden boven 0 geven aan dat een sensor hogere temperaturen meet dan de buitentemperatuur, waarden onder de 0 geven sensorwaarden in de slaapkamers onder de buitentemperatuur.

Figuur 3: Temperatuurverloop van alle sensoren minus de buitentemperatuur.

Ook in Figuur 3 is te zien dat de binnentemperatuur aan het begin van de hittegolf lager is dan de buitentemperatuur (waarden onder nul). Aan het einde van de hittegolf (vanaf 5 juli) is het in vrijwel alle slaapkamers dag en nacht warmer dan buiten. Opvallend is de lagere temperatuur op de bovenste verdieping van de Weesperzijde (IB43). Het vermoeden is dat in deze woning meer is geventileerd.

-15 -10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:10 6/28/14:20 6/28/21:30 6/29/04:40 6/29/11:50 6/29/19:00 6/30/02:10 6/30/09:20 6/30/16:30 6/30/23:40 7/1/06:50 7/1/14:00 7/1/21:10 7/2/04:20 7/2/11:30 7/2/18:40 7/3/01:50 7/3/09:00 7/3/16:10 7/3/23:20 7/4/06:30 7/4/13:40 7/4/20:50 7/5/04:00 7/5/11:10 7/5/18:20 7/6/01:30 7/6/08:40 7/6/15:50 7/6/23:00 7/7/06:10 7/7/13:20 7/7/20:30 7/8/03:40 7/8/10:50 7/8/18:00 7/9/01:10 7/9/08:20 7/9/15:30 7/9/22:40 7/10/05:50 7/10/13:00 7/10/20:10

Temperatuurverloop alle sensoren

IB46 IB47 IB48 IB49 IB50 IBzwart

(15)

13

7.1 Overzicht per daksoort

Per daksoort zijn er tijdlijnen gemaakt van de temperatuurverloop.

Dakpannen

Figuur 4: Temperatuurverloop van huizen met als daksoort dakpannen(minus buitentemperatuur).

Plat groen

Figuur 5: Temperatuurverloop van de huizen met als daksoort Plat Groen(minus buitentemperatuur).

-15 -10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop dakpannen

IB44 IB46 IB49 IBzwart

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Plat Groen

IB05 IB15 IB23 IB45

(16)

14 Plat Wit

Figuur 6: Temperatuurverloop van de huizen met als daksoort Plat Wit(minus buitentemperatuur).

-15 -10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Plat Wit

IB01 IB12 IB14 IB28 IB29 IB30

IB41 IB42 IB43 IB47 IB48

(17)

15 Plat Bitumen

Figuur 7: Temperatuurverloop van huizen met als daksoort Plat Bitumen(minus buitentemperatuur).

IB13, IB22 en IB35 (Fahrenheitstraat 8), IB36, IB38, IB40 en IB44 (Fahrenheitstraat 6) lijken lagere temperatuur te hebben dan de andere sensors.

Temperatuurverloop vak daksoort Plat Bitumen zonder Fahrenheitstraat 6 en 8.

Om een duidelijker beeld te krijgen van de temperatuurverloop van de huizen met het daksoort Plat Bitumen zijn in deze grafiek de temperaturen van Fahrenheitstraat 6 en 8 niet meegenomen.

Figuur 8: Temperatuurverkloop van huizen met als daksoort Plat Bitumen(zonder Fahrenheitstraat 6 en 8).

-10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Plat Bitumen

-10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Plat Bitumen

(18)

16 Gemiddelde temperatuur van de Fahrenheitstraat 6 en 8 tov de sensoren bitumen huizen.

Figuur 9: Temperatuurverloop van Fahrenheitstraat nummer 6 en 8 tov de rest.

Na overleg met Lisette Klok is er een hypothese dat de woningen Fahrenheitstraat 6 en 8

schaduwvoordeel hebben van een boom in de straat. Dat zou het meest zichtbaar moeten zijn tussen 16.00 en 18.00 uur. Er is inderdaad een klein verschil te zien op dit tijdstip, maar opvallend genoeg op 1 juli is gedurende dit tijdsinterval de temperatuur hoger en op 5 en 6 juli is de gemiddelde temperatuur lager op huisnr 6 en 8. Een verklaring is hiervoor niet uit de data analyse te halen.

Vergelijking tussen daksoorten

Figuur 10: De gemiddelde temperatuur per dag van verschillende daksoorten.

15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35

28-jun 29-jun 30-jun 1-jul 2-jul 3-jul 4-jul 5-jul 6-jul 7-jul 8-jul 9-jul 10-jul

Temperatuur

Temperatuurverloop 16:00 - 20:00 Fahrenheitstraat 6 en 8 versus de rest

Fahrenheitstraat 6 en 8 Andere huizen

Buiten

-8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8

28-jun 29-jun 30-jun 1-jul 2-jul 3-jul 4-jul 5-jul 6-jul 7-jul 8-jul 9-jul 10-jul

Verschillen in daksoort overdag

Plat Witte keitjes Plat_bitumen Dakpannen Plat_groen

(19)

17

Figuur 11: Gemiddelde temperatuur per nacht van de verschillende daksoorten.

Uit de gemiddele temperatuurwaarden dag en nacht lijken slaapkamers in huizen met dakpannen iets koeler en huizen met een groen dak iets warmer. Een statistische onderbouwing is niet mogelijk omdat de steekproef niet representatief is: er zijn te weinig woningen met groene daken (2 woningen) of dakpannen (2 woningen) in vergelijking met bitumen daken (8 woningen) en daken met keitjes (6 woningen).

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Verschillen in daksoort 's nachts

Plat witte keitjes Plat bitumen Dakpannen Plat_groen

(20)

18

7.2 Temperatuurverloop op basis van de oriëntatie.

De orientatie van de de huizen is gecorrelleerd met de dakbedekking van de huizen. In de kruistabel (Tabel 2 ) is te zien dat Zuidwest en Noordoost alleen witte keitjes als dakbedekking hebben, 10 van de 15 woningen op Zuidoost een plat Bitumen dakbedekking hebben en verder een groen of wit dak in kleinere aantallen.

Het temperatuurverloop per orientatie is hieronder weergegeven om te zien of er onderling verschil is, dus tussen huizen met eenzelfde orientatie

Noordoost

Figuur 12: Temperatuurverloop van de huizen met oriëntatie Noordoost.

-15 -10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Noordoost

IB01 IB12 IB28 IB29

(21)

19 Zuidoost

Figuur 13: Temperatuurverloop van de huizen met oriëntatie Zuidoost.

Noordwest

Figuur 14:Temperatuurverloop van de huizen met oriëntatie Noordwest

Voor de Noordwest orientatie huizen komt opnieuw de adressen nr 6 en 8 en ook nr 17 naar voren als koelere huizen dan nr 10, 16 en 20.

-10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Zuidoost

IB05 IB13 IB14 IB15 IB17 IB21 IB25 IB34

-15 -10 -5 0 5 10 15

6/28/00:00 6/28/07:50 6/28/15:40 6/28/23:30 6/29/07:20 6/29/15:10 6/29/23:00 6/30/06:50 6/30/14:40 6/30/22:30 7/1/06:20 7/1/14:10 7/1/22:00 7/2/05:50 7/2/13:40 7/2/21:30 7/3/05:20 7/3/13:10 7/3/21:00 7/4/04:50 7/4/12:40 7/4/20:30 7/5/04:20 7/5/12:10 7/5/20:00 7/6/03:50 7/6/11:40 7/6/19:30 7/7/03:20 7/7/11:10 7/7/19:00 7/8/02:50 7/8/10:40 7/8/18:30 7/9/02:20 7/9/10:10 7/9/18:00 7/10/01:50 7/10/09:40 7/10/17:30

Temperatuurverloop Noordwest

IB03 IB22 IB23 IB24 IB40 IB44

IB45 IB46 IB49 IB50 IBzwart

(22)

20 Zuidwest

Figuur 15: Temperatuurverloop van de huizen met oriëntatie Zuidwest.

IB43 en IB30 samen en IB41 en IB42, beide Weesperzijde, buren, nacht van 2 op 3 juli en 7 op 8 juli aanzienlijk koeler zonder afwijking in orientatie of daksoort. Het vermoeden is dat de verdieping een rol speelt.

7.3 Temperatuurverloop op basis van verdieping

Er zijn een aantal woningen met twee verdiepingen waarbij de slaapkamer op de eerste verdieping is gelegen en een aantal woningen met twee verdiepingen waarbij de slaapkamer op de tweede

verdieping is gelegen. De andere woningen hebben één verdieping en een slaapkamer op deze eerste verdieping. We hebben gekeken of er verschil is in het temperatuurverloop van de woningen met de slaapkamer op de tussenverdiepingen ten opzichte van de slaapkamers op de bovenverdiepingen ’s nachts en overdag.

-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12

6/28/00:00 6/28/07:40 6/28/15:20 6/28/23:00 6/29/06:40 6/29/14:20 6/29/22:00 6/30/05:40 6/30/13:20 6/30/21:00 7/1/04:40 7/1/12:20 7/1/20:00 7/2/03:40 7/2/11:20 7/2/19:00 7/3/02:40 7/3/10:20 7/3/18:00 7/4/01:40 7/4/09:20 7/4/17:00 7/5/00:40 7/5/08:20 7/5/16:00 7/5/23:40 7/6/07:20 7/6/15:00 7/6/22:40 7/7/06:20 7/7/14:00 7/7/21:40 7/8/05:20 7/8/13:00 7/8/20:40 7/9/04:20 7/9/12:00 7/9/19:40 7/10/03:20 7/10/11:00 7/10/18:40

Temperatuurverloop Zuidwest

IB30 IB41 IB42 IB43

(23)

21

Figuur 16: Temperatuurverloop van de sensoren ’s nachts tussenverdiepingen versie bovenverdiepingen.

Figuur 17: Temperatuurverloop van de sensoren overdag tussenverdiepingen versie bovenverdiepingen.

Duidelijk is te zien dat de tussenverdiepingen op alle dagen zowel ’s nachts als overdag koeler zijn.

Daarmee is de verklaring van de lagere temperatuur op de bovenste verdieping van de Weesperzijde (IB43 en IB30 samen en IB41 en IB42) op 2-3 juli en 7-8 juli niet verklaard door de verdieping. Kennelijk zijn er andere, incidentele, oorzaken van de lagere temperatuur zoals een raam dat is opengezet.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gemiddelde nachttemperatuur

tussenverdiepingen bovenverdiepingen

-6 -4 -2 0 2 4 6 8

Gemiddelde dagtemperatuur

tussenverdiepingen bovenverdiepingen

(24)

22

8. Conclusies

Verschil in tijd, in de loop van de hittegolf:

Het is aantoonbaar dat de temperatuur in de slaapkamers oploopt in de loop van de hittegolf en dat de temperatuur langzamer daalt in de slaapkamers dan in de buitenlucht. Na vijf dagen is het overdag en ’s nacht buiten koeler dan in de slaapkamers (zie figuur 4). De temperatuur in de slaapkamers loopt snel op aan de begin van de hittegolf en loopt langzaam naar beneden.

Verschil in dakbedekking:

Dakpannen (twee huizen) lijken over de hele periode in de dag koeler te zijn. Groene daken (één woning) lijkt warmte langer vast te houden. De bitumen daken laten een opmerkelijk verschil zien op Fahrenheitstraat 6 en 8. Het is significant koeler in de slaapkamer in de woningen Fahrenheitstraat 6 en 8 en ten opzichte van de andere woningen met een Noord West orientatie ook op nummer 17.

Het vermoeden is dat exogene variabelen een rol spelen (mogelijk een boom die schaduw heeft, of...), maar dat is niet aangetroffen in het tijdsvak 16.00-18.00 uur, wanneer de schaduw werking van bomen het meeste effect zou moeten hebben.

Verschil in orientatie van de huizen:

Er zijn twee redenen waarom er geen goede uitspraak kan worden gedaan over de invloed van orientatie op temperatuur in slaapkamers.

Ten eerste volgt uit de kruistabel dat er te weinig diversiteit is voor de meeste orientaties om uitspraken te doen. Ten tweede is er sprake van correlatie tussen orientatie en dakbedekking.

De woningen aan de Weesperzijde zijn wat dakbedekking en orientatie hetzelfde, maar er is significant verschil in de temperatuur tussen deze woningen op 2 en op 8 juli. Daar moeten andere oorzaken voor zijn, bijvoorbeeld meer ventilatie op de bovenste etages.

Verschil in etage:

Er is weinig diversiteit in etagelokatie. Er is wel gekeken naar slaapkamers die direct onder het dak gepositioneerd zijn ten opzichte van daken die nog een verdieping boven de slaapkamer hebben, de tussenverdiepingen. De slaapkamers op de tussenverdiepingen zijn gemiddeld koeler dan de slaapkamers in huizen direct onder het dak. Echter, van de huizen met slaapkamers op een

tussenverdieping is het significant warmer op 5 juli in de huizen met dakpannen, zie ook de analyse per daksoort.

Voor een vernieuwd experiment is het aan te bevelen om de sensors langer te laten meten om te zien hoe lang het duurt voordat de binnen- en buitentemperatuur dichter bij elkaar komen.