li li

~.,. ...

' . - l

175.

.. ' ) . ,

. ·-· ! •

tree ~et t.o.v. tis ~~s~c~sio

.ulle C:.i·~; i::e·nc::tour~3

t C~l.l~ S, C:i I V: c~' s~-er.1c_: T..,. _~ .l.. s~Jrs :->+ ... \,~· u ' ,

.

C.ll3 (' L' on-... 3lis-i 3008

;cv~.l t () :. ·:eno o-;.:c. i.:~; 18, ::aai' c5 i e on t ·,'ri l:1.:e l ir..c~ ·.-·c s i l i !: ~-n

c'.c\B.r diG r i

li

zeeturenoe ulle ja.c~r1i1::se ins

ir.~.

t ei:e:nin e::s.

~ie

179.

toetae, var~l die ours

In 6i~ bczin is die tootse

op t1ei~ s~~al ~itgcvocr, ~aar rec~s ~n 1S2A en 1523 is t?oe

uit2ebrside stukkc ilavorsin;swort i~ tie Tr~~svaal gedoe~

d .,,,,.. _"'·'- -·~o _{P.L -•.} .. ' J _• C _• Co1"'tze" _{. ::. "} ~rnn _{' u} ;:;. _" otc:···"·:"sti'r:r·:·.-_{~·'-'·- .. ,} .J •. l 1 ) -,:-, ~ .... nr·o·.~--. - R. F. A.

so~rc:;l as s~:ool\r8}: v£~l"}:I·-.~-, en A;~ri}r:ao:ns~:~cc~~i~1·:1s~:~~ole ~~i.~~=Jt irJ_ 3,£1 ..

n-•

I~ die begin is daar no~ stcoes nR die

in-nie.

Die vir di8 leor1inge

wa.t verdcr 8.& st. VI wo:J. Jeer ::1.a.2.r to,:_c nie c'is vo11t~c~ige :~d-de1bal'C •:ti.rsus ><rou d.eur1oop r.:ie, r.;.<,;.; 'r~ voorwc.:J.:::ts;J st«p. Tog is dit ~.eftis gekritiseer deur so~2i~e, en t3reg oo~, 09

se~e-1 _{n Inspektcmr· 'i7D.t :~.0:11 ir:. b:::sondc:r oo1': ::1et c1ic}

op-aan;;e~'te1 1::1 c~ie ]:8 rso:.:-" vcm C. J. B1o~n, 1!''2t terse1fdertyd

i)lSnekteur v::l.n 1andbou-onclo;,.iYS Wc!.S. 4) S·odoende i 8

1

,~.icrclie

gebTing, en die sta;~_;

Dio ;~iiddelbcxe s':oolstelsel is op ongeewenaarde 'ViJ'Sl1

uitgebrei sod9t die aantal leerlinge in vyi jaar ~et meer

Ooetzee, J.O.: E'::spo:r:;·!~~ntele OnvoecT!:undigd Studies.

Boern1'e, R .F . A.: ~i'it"t"ratcrsr"'.n.G Uilive:rsiteit Group '!:'est of Hen tal ~rJ i 1i ty.

Jaarvers1ag T.O.D. 1922, bl. 14.

Oo~ ~ot tic Pro~insie daarin geslh~g clie lingo '~ras, 1.--.:..!. i~1 :-:ullc

lcax-tc~ear da~r die stoolr ord 'n annsinnliko rol by dio

bevor-doring guspesl ~0~.

Die oplcidi ~:ads~iese grondsl

vrc.~.c::rvolgens di u:·d versi t,n·c, A

'.'iYS ors t:m (i 18 ondun'Tyspci 1 i-a c1i o Provins ie i 8 gt1durenc~c'l

l~.ier-YOl'de;ring t • 0. V • ~1iddolbare onder:-;ys v7ai\I'Op reeds c;etrr:rs i:s,

VT::ts c~ir::: vordcl'i~1Z t.o.v. nD.turelle-onderwys die grootste wao.r

tot L1.~2 in 1927.

2. L.AER _ON'D~R'iVYS.

(i) Insp·3~:teurs_. Il: 837 _{j-<:>.[1,rv.;l'8Jr.g:} oo:r 1919 ~:-.ot cUe o.ir'J~·:teur

geJ:.:la2) ogt dio ea1arie_s-o v.:.'.!'.

h:.sp8!~teus ontocrei':cnc~

'ilas en · ....

s Cl.lr:.r is s::o,e.1 t ,_; vindn "'as ni o, t ::.Jrwyl eli 3 Prov. ins i e r e cc1s die

~----~---~

1} Kyk bl. 2lo infra

181 ..

•

:~r~'ging vnn dit=\tl'i1_{.csiilspo::tours. In 1920 is l::ic:-in}

vorbete-rin"" ::1[1YI.-·e'"'ri",::·1 ) deu:r 0 C...,( .. J..I.,::..) U 1 ... ,_::; .. di ~~..:

·~

.... a::.n'cevo1in2,' "' ._ Vc\11 die Pub1ie!c.:;

Dians-:;m::.l £1000 p_. j.). Die cUrc.::~tcur hct dan oo~: die v8r~:·ragt i>1~

inspck~.:;ur aGnso0t sou doen.

Die inspo:::t;:m:rc l1et o..amr:::mlr.1ik 'l::l~i,~ !:1n.r,;tcs geui t i. v. r:..

:~.u1lc

yert: Tia.t te vc;.:;1eisenf 'iras2). Eier dien ontt.ou tc word

ci.Ht eE:o laer1int; in cP:e ::ring no;:-,· indi-:.·;ic1ue.:;1 deur tio

in-spc~~t~urs ondersoc:: is a1vor(:n8 >y n'.\

'n

l-..ocr sta .. nci.ord

oorge-p1aas is. Daarbene~ans ~ocs diu insp0ktou?s die ~onde1ingc

nashm.

'Tl' ... L1 1Q' '""7~ ~ -~ ,~1·, ,._.,3) .:t •,-,. - ~"?•~z

\ ( ) , ~:. l C .lc~ -,, ..L 1 ... 1,:::~ 1....- _{1 ,} LL • · • t"i • 0 :...J ~~ per

deal ~isrnan verbondc was ~at die insnekteurs 6it nootsa[~1ik z,evinC: ~::et m:1 cUe ::-.oevcelJ::.eid indi·:;ic~uc1e inspe}:sic tc

ver-::.'.inder.

e~:.

rJeer J::la.s-insnel:sie in te voer3). Di t vras 'n ui t-st ekendc.~ c.~ing en die di::ce!!:t eu:c ::..et c~i t oo'-: in crdie 1ig beslcou,

Verligting is aG.Il0eiJxin=; toe c~ie inspel:E'io van

nature11e-s~,:ole

i.n 1920 aan spesiD,le inapal:taurs opgedra

is~]:).

Tog het

-eli.::; c:irektour nog in 1923. bescr5) de,t c:aa.r te min inslJ•Jkt2urs was o::c1 di3 ''rerk deeglil'~ to c,oen, Dac-J.r was in 1923 s1:;L;s 19

Cistriksinspe~teurs ~e~a1~e twee insbekteura vir midde1bare onderwys, c1.ric ins:o:-~l:::t et'.rs vir natu.r.c;1les!':o1e, 1 _{n inspe,::t eur}

en orgc.nisecrder va.;1 voortsettinc;s::1asse en 1_:n

ll

Jaarvorslag

T.O.D,

1930,

4

~ Ibid,, b1. -1S en 143. ;} Ibicl,, bl lB. Ioie .• , b1. 15.

5

Ibid. 1923, bl. 27. bl.

17.

or<2'aniseercle~ - J

182.

In 1926 was daar 20 inspe~tcurs in die

di.:.mel) t,·,rv!yl c:ie aP.ntal lacrs!:.:oollecrlingc toe

re:Jc~s

tot

rai~ on ~oes aftrac .

...

a.s inspe~:tcurs :10:.-:.l' l•): ~:iJ_ls, Hof~.wyr, Corbett, T::.o:~lpson, ;:{Grricl\,

"~.rfsscJ.:.cr,

Lig.3l'twooc1, Klooste::r,

::onrdy'~

en

Ac~:·eson

.. 2)

...

!-:i.:;rJe >;t c:i<.~ laa.st~ van die ou :5aJ:·c:c ca.a tuiz neer~,:~lc, en

inspo::sie ·wa.a.rop later

bcnoe~ings near opgavul. In 1925 is C.J.

Blo~

benoen3) in die

l• s o··· • _ .. l. c'1' ., l G c'·'-·)"='I't"' .. l.,.,t .V :. c"' t.j ,,.\.•.<.- ~"o'•,·ln."'"'l )..,.. '·•·"\.···-~" ,~: ('!,(. . .:... .. l t·"· \.• w·"'"'<=' \_I\_.· C1 in sy po~ings o~ vorder

• t:1.) • ,-, .,.

18 ' 1 ' - : l ; . t J . ::~or:~::;, "7T0·3

..

2:!. .. ese

oop o::1 Forno !::JO enc:r:;ic ,:m cntoasia.s::1e vir C:.in

r::)

. t 1'' -~.:: ~'

8.8.11 8 "• e.;.u •

6aparte~ent, die ins~e~teurs en di3 ondarwysers oor fie al~e2aen

onder~ysers ~oes berus en dat die tyd vir ~oofdolike inspaksie

1 Jaarvor8li''··g T.O.D.

19'26,

bl. 2~'1.-26.----

..

-~·---·-2 Ja.scrVt::l'slac T.O.D. 1920-1926.

5

~/ll Oi'i.1S0TlC1_~Jricf

no. Cl v;:::.n 31 r:ac:ut 1)25, 'ol. 24.

~ Jaarversl T.O.D. 1925, bl.

5

en

9.

Da.ar cU. em o~'J gelct te vro:rd dat, vrc.e.1· :'ie oorpLJ.sing :l.n die beg::n aan die '.:oofcie oorgelaat 5.s~ eli t nie sose<::r ui t vi'ye

vril aan c:ie ';:ant van cHe inf3jJ8ltteurs ':':a,s nic, 1.:mC!.:r wel onder

dru~~ van o;:-.1stancHgl:~Jde. So ::.et D . Linney (Noorde1ike kring)

nwo'gedeecdl) clat oor,Jlcwing op b;rn.s . .ctllc

s~{ole

in sy kring in 191f5 c.eur die :~.ho :;fc~e V'J'aarge:J.ee:n is an G8YOlg V~Ul. die

griep-ODide~.1ie. In:·. 1919 :;.et

'h:r

nee!: soH', ,~·a.ar enigsins t(}Q.Ontlilc,

in vorige jaarve~::·slagcn vc:r:Y,:ondigd ~.;eb, ~::oop ill: voortaai~i mecr

V:Jan :·.et gevone·werl;: ····vc:m de sc1_{::olen te sullen zien en ·.:neer en}

:;1eer van d:::t werJ: aa'1 c1e onder·:y:;ers over te latan11 •

Ac::-:esm: ~WTl, in weervi 1 'l.tcm die fei t dnt r~y v::.n scs tot

sewe U'J.r in die :,;:lc,s;:~a;:ic:ra vn.n die Oos-Rand deurgebri:ng l:.et,

in 1919, nie elke leerling inc1i vri c~ue.fil!t: e:.csa;:.linccr ni G, sodat

te

v.;:;rp1ig was

laet. 2 )

o-,:1

o~ die oorplasing in

tn be~oor1i~G peil tc

v-vor::.1igz toetsc in so:.m~:ige va~:::e opgastcl vir sto.ndcrd.s III tot

V wat op een dag in al dio stole gcskryf ~oes word, Eier was

daar dus, on de :r d:-·cc1: va.:::1 omstrndig:1ec~e, die eerste proefne-oings ~et ge1y~tydige oornlasing}

A .. J. de Vos3) :-iot 91 besoe1_{.ce afgc1e vir. die bevordoring van}

. • 'I

leerlinge gedurende 1:'19 en

95

gedurende 19204'i en oo::·: I:y moes

..

in di€ s~ole wat oorgestaa:n ~Jet, c1ie l\oc,fde versoel;: o:~ self oor

te p1aas. J ... D . Kerricr:. ::et in 1919 geskryf5):

nDit is ~et eerste jaar d~t i~ zulke grote scholen a1s op de

West-Rand~. ae..ngetrof:f''::n'l 1~rordcn, :·:toest ins-pcl~teren, in iJ.:: b.eb t:tese1f afgevraagd of ons ste1sc1 van inspektie c12.t opgegroeid

1~, nt~t ov2reenkomstig bepaalde re~x1at1e doc~maar ~efi zetere traditie, en byna ge~eel een stclss1 van etse~ineren

is, we1-~et necst gesc~ikt is oo dte inspektaur eea inztcht

te geven in de \'HJr::ing van do scl:.oo1. }l:lt: t is natuur1ik

1~ JaaTI"<~rs1ag T.O.D. 1919, bl, 143. g !bid.~ 1919~ bl. lOQ.

3

Ibid. 1919, b1.: 115. ~

5

~ Ibid~ 1520, ~1. ld3. Ibid. 1919, b1. 12S.

con vraaq; die nEu=~.r nyn bostc £Ieton scc1uronde de le.Rtsto zosti;;::n of zeventien jaar il1 dit lend b8spro!-;:en is, on hoowol ~:"'Te ons over l:et r<;ohe el aa."1. het el\:SE~ . .rJenstelsel ge:!:lou-dcn hebbe~, ben ik genei~d te denken dat de grota scholen

ov

cl.e Westxand een vruchtba.:.~r veld zouden opleveren voox proefne:ningen :.10t een nieuwere nethoc1e, en ik hoop het volgend jaar zo iets te beproeven."

Die Transvaalse OnderTiyslcom::::is sie,) g,engestel op 21

Dese~;.;ber 1917, het in 1919 1_{n tusse:atydse en in 1920} 1_n vol-lec1ige versle.t; oor onderwysaangeleenthede in die Transvaal ui t gebring. In cUe lg.. is i. v. ;:n. laer onderTiys gese1)

c~.at

inspekteurs in die verlede in die meeste skole die leerlinge indiwidueel geeksamineer · het en c1at di t 1 _{n verlceerc1e beleid}

was. Die verantuoordelik1:e id vir oorplas ing 111oes by die ondexwyse:rs berus. As 1_{n onderwyser hierdie}

verantv-J"oordelil~-heid nie waardig was nie, moes hy nie in die diens gehou word nie, of altans geen verhosings ontvang nie. As die

verant~oordelik~eid aan onderwysers opgedra is, sou dit hulle status verhoog in hulle eie sowel as in die ouers se oe. Die reeling, reeds in· 1903 neergele, dat OOI'plasing in die :-:.ande van hoofde moes berus, is nog nooit toegepas nie.

In 1_{n ander paragraaf is gese 2 ) .dat inspe!rsie}

noodsaak-lik was om toe te sien dat voordeel verl::ry word van die

publieke geld wat aangewenc1 is. Onverwagte inspeksiebesoeke was goed sodat die inspekteu:r die skool in sy geuone gang kon sien en nie na voorbereiding vir inspeksie nie. Die vernaan1ste funksie van cUe inspelcteur ::1oes die van raadge':'l'er

•

wees. Hy moes een van c1ie kanale wees waardeur die onder-wyser in aanraking met nuwe metodes en idees bly en

terself-dertyd mees 1J.y student bly en ondersoek na opvoedl~uncUge probleme instel.

Inspekteurs ~oes gereserveer word vir hoer inspektorale diens en nie vir roetineyrerk soos die inspeksie van geboue~ ens. nie.

In 1920 het Kerrich gese:3)

~

ll Verslag vc:m die Transvaalse Onderwyskor.:~~nissie, bl.

25-27.

Ibid., bl.

6S-70.

·

11 In s&::1e·,:·'t"Jr1.r:iw:_; :J·~t vole van ::1:~ :::oll8t:;as :·.et el.t verlede

.i a.ar besl·J.i t o:·.1 clie stelsel va.n indi':ric~ucle elcsar.1inering •i,at tot hiertoe :;root li~::s in cUe Tra,nsvaa.l in• gebruik: was, t:J wysig, en om op die Wes-Ran0. c>.arvoor in die plek te

stcl 'n stolsel V8n klasinspeksie, gcsterk dear tn sekere

·.l<:tte van eksc:.111inering. In tGoric l:et di t ons allyd vry-:.~~csta:~:l on. ~~.ierdie ·,net ode in te vocr. tn S'irkulere, soveel

j c\ar 1;-;;de :;eda.te::;r da.t di t nou al in die ve:rgetell:.eid verlore is, het ons die reg go a on cnige ~id(el na GOCd-c".u;.J.~::e te aanvaar, :1otsy cleu:r inspeksic o:f •• eksr.t:'-'linering,

o~ vas to stel, en sovcr dit in ons vcr~oe is, die waarde

van die werJ;: in ons sl;:ol,e te vcrbeter, en vir aover di t ;:,1y

be\'!ll.S is, is die sirkulcre :aooit in2~.::.~tre1c n.ie. So'':iat

vyf-ti'-'~1 o:!':' sesti.:.m j ac>i @;•3lccte t etlD::1'l van ons wel 1_{n poging}

ge;:1arlk o;:~ klasinspeicsie in to voer in plaas van 'hoo::'c1oli::e

ekse.:1:ineri~1z, ::-:1ar,r dit is ve.nuit vele kante glad nie goed ontvang nie, en el: ont:tou c1at dit ster1c gekritiseer is op 1:;:: v~lr~;adcring VcJ.n 'n Sl'OOt aantal ·:H:mse wat in onderwys belanz,::6estel i::et, en wat ui t cUe l:.o1d Tro.nsvaal aflto;:istig wa.s. !;.1 i·:~:der :;eva.l, sprekfrnc1e vir :;t:;-sclf alleen, l:et ek

;sevine c"..a.t c'cio tyd vir dia vorander nog nL; daar was

nie, en vir jare t '::et my werk grotcndeels bestaen uit

e::~s a":.tiner int}': e;J. cH e goec1~;:eur ing of alvr;'s ing V?..n incli wi duele

'.-;:ind(~rs ,,'Tat bes1_{cou. ,Has a.s kanClidate 7ir} 1_{n l;.oer klas,}

ter-·wyl c1.i8 inspeJ~si·J Ycm die .. we::-1:: van di(~ t:las as 1n gel:.eel,

en kri tiel\: oor ':.1etode, weens f2.:ebre1{ .<:~a.n tyd 1_{n ::1.ind,3re ple~.:}

:10es innec.:;:t. u

Eaar Ci.i t was ,J-eral A. 8tep':;.rm (Cost::; lik-S·entrale ing)

wat die

nw~e e~~

in werking stGl hct. Reeds in 1919 1)

l:et :-:y t n proefnsning

?\

loads mbt in 192C uitgebrei an verbeter

is~1 _{en in 19Sl ree}

van ondcrwysers is· stel en die inspektour was ex o~ficio

voor"!.itter V<:J.n die Xo:::~tit•:0e. Die Z:o:-.titew ''rc.:1.s -vera:ltwool'C:eli~:

bee .. :atv'oorcl trJ 1•ro:L:C. Die ar:.t~·:oordc van sts. IV on Vis, :J.a.clat tulle in die skole

op is die leorlinz: oorgoplaaa. As 6ie

t;rdons sy·

cUu kindcrs ~:ereksa~:-rincer ~m teen

eia ondorwyser optrec.

'n

Eloort

onso proefne~ing i .,.., _{_ .... !.:..}

cur

186.

b:riewe wat daarna in die onderwysorsblad verskyn het.

Die stelsel, of icts soort lyks, is in 1920 deur Linney

ingevoer 1 ) en in 1920 is dit oak in die S.W. kring ingevoer2). In die 1aasgenoo Hoogen::out gevind cl.at dic:"l :se1yktydige

inspeksio uitst on~ be woord ~et. Hoe diepgeworteld die

verwarring tussen e ter~:.1c; e:cs~,n1en en~. inspe}:sie reec1s ,Has,

s:~ryf het V!8A:tr dit tog Cluidcli eksa,;;1ir:cr Inspeksie

ling ~et dit so z~noe~ toe in ~1y sy

eerste ondJrvinding ~et e elsel opgedoen het.

So i:u2t die nuvre oorplas ings::1et ode on:".:u aar

gegaaJl totda.t t in a11e kringe ingevoer ~as. Nie a1leen het

dit die inspetteur in staat st el om sy tyd en aandag daaracw.l. te wy Oil1 die onderwysers ::act raad en leicl.iD:_; by te staan en tritie~<: op l:u11e v1erk uit t(:: oe:fen nie, -~.lc.\ar t }:et ot

i. v. ::.i. cl.ie oorplasing va,n 1eer1in£;e van e een

skoal. n2~ 1n opgelos. Voorheen is kinders in ese1~de

distr E~ op ver i1leTJ.de tye van cUe j ac:1,r -~)cvor r, vrat

:10od-~endig so~s ~oci1 ede ~o s oplo~Ar. 1y~:::tydi

be·;ore.er sa:~.tens ~~- :~t nou deurg:;~ans

geplaa,s.

Die is 1_n

Die nadee1 was egtor dat terne

aan:::1e~;f, oo!c 1_{-i-:::r onc1erv cl is> n1. c~at die}

Gksa.L1Gl:.s

o:1 onderv;ys

c

1s in c1':sanenor i 1

nou bot or in st aa,t ----···----~---·

1l Jaarvors T. 0. D. 1920, 'o 1. 161.

~ Ibid. 1921, bl.l12.

11Di~; groat vrcnl: van 1_{n inspel::tmu is opvocdingsdia,-p1ose em}

~)c>al1C<::ling. Ey r.1o8t nD.tuurli1_~

in staa.t ·~roc)s om diG

ra<:\-·1-'!rcr:.: var: or:;e.nisasie to toets, ~::.1a;.-'-r s:.' v.:~rnaru:1ste sorg

be-~oort to ~ees oD tc sian dat daar 'n intellektuole on oorele lewensase~ en groei is."

Di t ~-.et die inspcY.:t0urs oo1_{::: in sta.at ~:;estcl o:"J die}

ond8r-wysers op wio so aan~aveling dio leerlingg oorgoplaas 30es

word, botcr te loer ~~n, en hiardour kon die oorplasing nog beter gere21 word. Die pail van dis skoal kon die deurslag

(b) EJ.f. s a:~·1.8ns.

parc;,grat'l.f oo:r c>:s?::-.1ens in die vor:i.sc :-::oo:fstu.': is 1_{n sk.e:.10 .}

..

vcrQ:ac~ering vec~.n ins·_pe~~teurs en l:oofd8 vr:m ~~.oer- en laGrs:cole

Dtc o:;:sa::1cm sou t2l'sclfc~ertJd ook c.i.:: toela-t . . _l11c:,S ~ Cl ,,.. ~ ... " . t t , . C> •-. -~ "',~ l

c:;: ... S c.:,:r)n 0 O.l ~ .u.O ur o.~OO ·;·:e :o s. Volg0ns hierdia ske~a

sou puntatookenning afgesks.f ~ord, en die ~lndidate deur

dh: l:oof in Yol&;orde van verciionzt;.:: c;eran~~GkiJ::: 1nord. Dat

::d ercH e sJ.:e;'1a inr;;::voc::r is '.M,<U' ni e als;e;;w::1.e t evrec:lenl:.e id gogee ~et nie, ~ly~ uit ~at inspekteurs en onderwysors in daaropvolgende jare ~es~r~f ~et.

Inspe:;:t eur Bot::.a >.et cl.i 8 st els el veral veroordeel o~.1d2.t cUe skoolverslas vs.n cUe J,:aYlc".iclatc nie in a.:.:n;:wrl-:inr; genee·:,l is nie3). By >st v::.)rcl.er· aani".Jevcol GC!.t

c~i:"J

e!·:sa.:.1ii.1atorc ui t

Ook

Klooster-voortduur4).

Adar.:1son ::.ot daar die vr·aas ;~;eoppar o:f C:.io tyd nic aange'orec;:: ~~.et om

die oksaraen ::t.f to s<::af nio. Dio vraar; sou op die volgondc inspc~:tours::::onforonsio broodvocri~~ bcsproolc r;ord.

Die toonoargcstoldo sions~yso is dcur Corbett boklcmtcon

too hy 0.io hoop ui tz;or->prook hot 1 ) dat dio e>gi tasic ·;rat c1':Jars-dour clio TranGVCl.::tl op tou gn;:;i t is om die st, \ri-ol.u:;arJcn af to

s·oos in die VOl'igD hoofstuk <1'1ng.)toon,. hot CoriJCJtt die ou sl:ool v:~rtoon-;;oordi rro,'lr ₁₁routi::1eJ t!:w narroF imponi tion

of 'l.Uthority [l.nd co10rcion:112 ) Cl.ic botoon gcvoar hc1t. In 19.25 l:ct di8 rod.-:C.~tour V<\~l '.I"h0 Nmr Er,':'. l:.iordie sicnsHys~ as volg gos1c,3t s3) :

;T~,-:.~ 1_old1 _{typ<.:; o: scl~.ool ho>s thr,~ ... :; dor.iin:~.nt aims, firstly,. ·}

'rcsults1 _{, o,ctunl t·mF;ibl,:; rosu1tc:, gn:t.l.c;c.:l by the nu~nbor oi}

exar:tin:::->tion successes; seccmcny, ~.J.S tb.c; consequence 'Jf n..

f<1.lso idea o:f educ':l.tion, aoctF.:ul:,_tion of tt.o largest pos~;iblc nu~bcr of facts; thirdly, t~e nrousing of interest in school

1;rorlt:: by o.rtificioJ. stLmli, suc1.1. as ;:n<',r:':s, prizes, •:~osition in tr.o cln..ss."

Dit si~ots Corbett sc si.ms'·yso uitsto1':erd.

op dio st. VI-o~~B!'.r.10n in tc gaan em to oor".:e;.;g oi dit bohou,

6 inspcktcurs en 9 ondor,'.'VSC11

s, dric:: vcrtccnvl0ordigcr3 ol:: -:on

die V.V.O.O., die T.T.A. em di•) pcrsoneul van ho~rcl::olc. :Oie ){o:::r:.lissic hct scs ~;:eor vc1·g·~,dor ondor die vocrsi ttors::?!1..p v::-n

..

( n) S:olanl:: !:\S c1ic: scrg~_.nz 211:\, 1n l':ocrs}::ool nan clia cinde VP..n

t .·;lite eksonen r!rnJS c'.us behou vrcrd.

(b) Die ckear..~zmv,ltke ::1ocs in drio grcupo vorc.ocl word, <11.

--

·-·--- .

----1

Jaarvcrslag

T.O.r. 1920

~1.

142.

'"' .,.,_'-.··" :n'c·.··.· ~r,,.,.,

r·.,.· ..

t,. 'lS?.J:. '~·1 '....> ,.~. , •·· •· ·• ·••·· ·,;:.,, • .,.i'o.I'"')

::J ~'-' .&.'1 - ~.~ v ~ .,. ... .,..~., !,_, • ;...'--7. \ ~:~-···~~ -"J..,'• ·'· .• - .:-~- \,.;' \.,;I •

3

Ibid., Jnn. 1925, bl. 1. (T:tc 01:.tloolt. To•;rer).

4

Ja.nrvorslag T.O.D. 1921, bl.

31.

Go~:: Tvl. Zducl. Nevrs, Au;-.;. 1921, bl.

4.

5)

Die K::t·istolil:o Skooll:ll::td, Jan. 1922,

cl.

1-5

v·.:1a:;:- di:.::; vollcdige vorsl~g vcrskyn.

1S9 .

..

VOTi:iOC t OCt 8, ct. vr. G. \lflt toon of c:ic ke.ndidant iets !cr:_n c1oo:r:_, t. u. Engels, Af~ib:v:ms of Nodorlands,

ro:wn~:u:nde, '~cut:C:undc on Hr-ttuurlikc P.istorio. Hierdi8 gro8p

inspcksicgrocp gcnoec coso ~ord, t.v. goskioConis, aardryks-lcundc on no.tuur~connis,

Groep

3,

die cr;cl.osso:-:.cnt-groep, t.vr. l1C\fl.lcb::erk, kook~:uns,

...

l.c ·;·ord t<.)T':7yl c~ir:; vald:o V8n 2;roop 2 ·::1.oul' c.Ua inspoi:.:teur by sy inspeksiabcsool: snc~ersooL noes vrorc~ in oorle[ :::.:<.c;t die oncler-wyscrs en r.'.et inagne:·1ing vo,n c1_{.ie skoolwerk ve.n c'.ie le<;rling.}

Anc'l.8r a:cnbc;velings ::,et inf;oslui t dat 'n lccrling L1

3

ui t c~ie

4

ve..kkc V"1,J.1 groep 1 so··el .;:JB in 2 ui t c~i8

3

vakko van groep 2 r.1oes s 1 'lf1g. Die ;:mkoL· .. ·l on r:.ini::u:.t punt e, cUe el-:sa:::cn:rnr;st cr,

Hieri~et die ondcr~ysors (ie guldc leenthcid wnt hulle

ctour c.'.ie vin6urs la:.1t ~~lip, c::.1 :,:ol't daarna vroor ::lot agi te'l.sies vir ~ia ~fskaffing te begin~

Die vcrslag is op 'n inspokteurskonfar8nsia behnndel1 ) en se~::cro wysigir:,;;r; is etanbeveel. EVIontuot;l is c~iu hole

kvreo-...

sic voor c1ie Uitvoeronde Ko:--.1itee gelc .::m tcest&::1:~.1ing ib vcrl-:r:r

on die volgende wysigincs in te voer:. G0s~ia~enis is tr~elik

Aardry!:s;.\:undc em natuurkonni s sou later hi.:.:rby 'ievoes Y:crcl as Cio proefnening ~et gcskiedenis su~sesvol geblyk het. Oc 1_n

sortifikaat tc verdien, noes 1_{n leerling slaag in dio aorste}

·v-olg:Jnde: 0.io t'."!GCde t nal op die laer trap, gi:'3s!ciecleni s, c:nrd-ryl:s~~.:·~mdc en natuurkennis.

Hierdio re~lins ~et in 1923 in werting ;etree toa ges~ie­ denis n.s eksD.t:envnk a:L;osl:c.f is2). Aardryks:,:undo is in

192~.

1 Jaarvcrslag T.O.D. 1921, bl~ 31-32.

190.

tot 'n inspe~:siova~~ vorr..nr.er, r:a ... ,r in

1933

:;8.s n1.tuurlconnis

nogr 1n ,.,• .. .,..r.~-10'''-'l:~l)

_ - t,~ ~.;., t;:;.o C.'Ll ~ ... :.1 (.. J'.-.. o

D1'0 c1l're.1_{.{tcur Y! . .,.s vrJ·n ..} ,~.nl'n"~' 2 ) C"t _{l"'l'·•rCll'·-.} v··~,

....

_:t-,r'nrro

- · (_,J. • . • v ... ··c) ··-" . - o.; • tJ !.J.L c.cul lJ l 0 .

cUe ondcrric in dio va~-::1-:e sou bovordor C:.cur clio vcrsoc}:in~-s

•;:o::; t.J n0e:.1 o::: ::cr:.nis in to 1]or:-:p. Vc·ortacll :-~on clio ondorvryscrs

em hu1lo :::cor c~'J.::;,rop t oospi t s or1 1iofdc vir cUt~ val:kc arm to 1:;;ccl;: Gn 'n l:istori8SC o:f ~.:'.rc1ryks~~undi;::;a sin b:r die

le0r-~ennis en o~:s:),r::.cnrcsul t o.t c, soos Hart oc: roods in 1911 :'1/,r.::;otoon

t::ing as conscicn.co 11 and cu1 turo :~:.r::1.y bt; l:illod, tlloucl::. 1 t

c~11.not

be caught ₁₁ by exa:·:in::J.t

io~1G.

n4) ·

DE!.t Clio snc.1..l~ nog nic bovrcc:lif~·.)rrd op~;clos v,;as nio, bly~:: ui t verclcre ar;i tasios in c'.ic or,c:;cmc on ~;oloc~cro V'J.n die onc~c:;rwysers.

Reeds in Nov:a;::bcr

1923

is ~n kr,<l.Q:ti[:;~; pleidooi vir die totalc afs!:o,:l:'fin:; ~ran c".ic ol:::sr.:·:cm in c~io "Tr'1JJ.BVC.,'\l Educ:o.tionr·~l Neyrsll OP6Cnco':15). As

vurrl.c:ta:.~sto

rc;C.oo L:'

ao,nc~~avo,;r~

(i) dat .so..r.c, tok(m on c~cr~s~likc v"'..:r.te in st. VI vcrvrn.o,rloos is tcr-:;;·illc va.l"J.

is ~at doodso~ar scu s1a~c; (iii) dat ~ic vr~e in die verstil-lcnc1e v::..".-:1{0 VD.n jnar tot j 0./'.T so ~~rootlilc:;; vorsl;:il l:ot dn.t 'n ondor-:;;yscr nooit gc·.iaet h2t uo..t o:--1 te vor-;ra.g nie; (iv) c~t'.t

srra.kkcr leorlinc;o so:::1s ccsln.D.g l:ct -:.n~ .. ,_'l' slcr:mdcrcs .~edruip hct ~

Op die kon::;roG van die T.T.A. in 1925 ia ocsl11it

6)

orJ by

d.ie depe.rter..wnt op die nfsk2-ffing v2n die st. Y!-e!~s0.:.:10n r\:-.n

rcec1s in besinsol cv:J.nVP.,.r yras. Op die ~oncres is ook bcsluit 0 ,... _{~, • .!.} ~ "''"' t ., b "'Ve "1 d·~... ..,s " l •.. , c· ,_ s ., .. ,en b G1" ou '"1C c R ,.,.o rd • "11_{.'= .,.,}

c..--<...1. ~ l._) u U -:: .... u ' ::.. ., J \...~ '-.,. n... .,:_ ,.;.. • · .J.,... 1... J ~ ~ 1 , ~,..o •. _ v inspe::sic~n·in::; vi'l' c~io :::er}c vrm sy oiu ent".70C'Jrc~c

vcr?..nt,;wore.e-l9L

li1: noes Jroes. HicrdiG voorstcl is c'cur c'.ic :1ircktcmr e.:·mva.r'.r, en c1it .is ::.1ie vrco··:d nio as di<J o:~w1mc:; 'in:tt c1ic elj:s::Lt1Cn reoc1s

sicrift c in Joh:1nnesburc; na to s i en nio. Die ondcrst ::t!""l.D(~o t (lbcl

•

Tab·Jl XIII. L:J.crslwolscrtiJ~H::rc.·~~teks-:t'·~cn (St. VI) in clio

Tr:-::ms-v~~l

1919-1926.

1 )

...

---+~1_9_13, 132~

1

1:21

1~-22,1923 r~25

• 1926

A ant e.l Koc11Ci o:O t c

1

5

5181662

b

172

5

6179/217

'·"··C1

73!,2

il16J 872 ,'

A.<;..ntnl Gos1J.~:~

336!:.j533bj5610

5~;5615,~97

5335

5191

6191

%

Gesla~~ ,

61130.A/77.3

₁

73.7!73.9 72.7,63.5 7C.5

====l ; _ _ _ ,_. - - ! .

l

I

Vir

1927

is ~een gc~o~ens in ~ie janrverslo~ vcrstre~ ni0.

inst r'l-..ks::.. c s vr;.n cU 0: Dcur clio installin~ 7~n ~io

..

Er:,.Jrs~':oolto.:;lc.ttn;:~>CTcGc:>,::1cn E•,c.n clio ci:1c1c V~'.Il. st. Y -;;-;e,::uop in die vo1zc~Ca ondGrflfdclin; ~clot worf, ~ct st, VI op o~

c: cin l-::s-:r: .. k~~- v:m die l·J,orskool was

Dia sko~~clinGs in Cie pors~ntnsi~ ~cslaa~d03 tosn d~t

1 i..!.:s in r.:1oeilik:1eid vers~c~.l :-~et cLat bulle nooi t geweet 11et v:at

oo te 7er~ag nia, s~yn

a~sondorlike v2~~e l::t word, 1 0?3 . ;; ;...,.)

,.

~et daar in Engels raspe~ticlweli~ l562,

947,

2S06 en

77J

locrli~ga gadru~n. 1 0? 11

-L...) "-' t-;-' ·1 -"-..,/~ r· -·"' ''5 , en ondarskeido1i~ 1094, 1964 en 900

1) 9yfcrs aari·(~j:c

'vc ..

rsEilTcr:c-:.e jarrvorslac van d~"c ~C.O.D. ont1o(m,

192.

ii.D ___

J i .::; _':"~ocr sl~n_9l_!: <-"'~:._a:~ __ i_l}FS cl;:s ~~'r!~f?]::;_ (H.

2..

T.) .

Op

watter sta-plaas7ind, was no~ gcsn uitgcmaakts sa~: nic. In cHo vorigc

oo:rt;~ng n~.' 6.ic v-oltoo~ i:J.g van s·te V, t.lar·r p!'C~)>::ticso mocilil>:hec:!.iJ

0J .. \UI' •

dt:,t OC'"".'p:[')3:;.n,:; ::.1G, st. V ::10cs c;cs~ticd, en d;,t sulkc lcorlingc

Al'n d4 rclr~nu? ~(~ Y1CD1'"~2) c'1~- ~tn otnp

u. ~ ..:.. ;,. ... '-' ...._ i:l .I ;,., ... J. ..L 0 l ... \,.> ...1.. "...- ,:..::.': . v L..J •:..1; '

gcv-olg v::m pr~:::ticsc 1:1ocili::ho6.c rdo uitgcvocr v:orc. nio.

uoor (our die direktour

sender ui tsondc:ring >con gu.notc V1:'J'l oorpl').sj_ng ::t'U.l die cinc1.o

vrm st.

v.

Di;J rcelin;:s "iJ::LS reeds i;.;, weri;:ing Op die Ra1"ld, in

Prot aria on in ::?at cl'wf stro";-:.1 on cH t h:.:::t, 'Iolgcns Ado,r:1son, 'n ui tste~:cndo rccl:Lq:; gcbJ.yk. Sy ~-,w t•::1;. r;unsto vn.n ui tbrciding

..

vrm hicrdi0 reeling 11u £-..llD Hy hct cgtcr dio bes~aar

locrlin,;;:o

_-

au _~ l:icrc1io Yroccr ste2dium hulself gGon _~

rug .~::on lr.,o,t v:rcclCTVt\t',r in In Off is i ole depn,rt 0::1ent ele cksamen

11Die ondcrwysc:r, lottcndo cp die oorc'.cel v;at ocr sy wcrk

gavel word dour ouers, ko~~issios eu skoolrade, 'n oordcel

vi'at g::..·ootliks gebr'.sOcl' is op ckso..::wnresult;·,te, kon in c.ie

V"'rsanlr-'ng Cl .. , c9i., 81_{'""'~1"~n d1'"}

'"'1'1rp'l'''+ •r.,,.., s~~ ,-rerv- te ,.,..~~1r

~;,.; '-'···.l" ·o .,., • ' ' ,-.~·""''~ L: •·• • • . ' · ' " •c.l-'• •" " •'- ·--'<'-'l-c·-₁

di!;:··,--..Jls, hoc'7'1 ni::.! noo:<,~;·,·m,~.:v; n.:i.<::, tot groat nae~eel v~n

sy ·::erk 2.s opvocdc::t.·. r:

1_{n jD.t!tl' lnter, h3t Adanson nic verduidcli7:-~ nic.}

1 2

3

Dio locrlingo in die bogcnoccdc scntra h~t rcad8 aan die

D;-~ _ V 0'"'-···stcl-:1,-· .;,..;.J.l ~L -.V .:::>.-··~'-1 ~-~.~-:::.oli)l""·~- J~>rl -· --·~·'•"--) ':;.~1.; •

'92"

..._ ;..)' bl.

4.

JaGXvsrsl~g T.O.D. 1931, bl.

32.

Ib ... , "'9"'7 _{, ..} 5" -5

193.

oinc:o von st. V 'r.. ho0rcJ:ooltoclr~t c1:sox.:Lm goskryfl).

Wat-.. old nic .

..

haorskolc ~on voorlopi~ ook

st.

VI

s~riocl .. Ro·~;ulasi 0D is in :1iordio VJ e.nd uit . , ., ,r " 2)

V..L.I.-';{ 0. t n_, ~ lo hct " c, .. :·1.t t c;olat tot hoor .. ole in ,~c:bi\Jc~.c rs

VI

sou

r~c:'!:r 11.~ Jol1anr1c.:

i:-..o::,,e:ctou:rs benoo::·. GGu wor:..·, en instru~::cios sou dio inspok-tour .-·egoe ·;1crd '~<ct 1_{.::;.:trol;::-inQ; tot di(J ui t line vo.:1 hicrdie}

s':rift o on die

ro..

a~

to

vcrhoad

dat

ontre2r in st.

V,

stuur '.!CJ.'C~.

In eli c j 0.ar v c l' sl oor

1926

hct dio

W95 o:~: hicrtio roelin?~ in allc c'l_istril::tc too

oni c1istr Ir.. c.1io pro.~'::ty1: b.8t c1i t o or b~.i8

(iii) s·:coololr.s0::1cns, dour ondorvrysers self a.f-:;cnoo ... :, s!-~y:!.1 'n A

rront o··m·'!'lJ: P.~nc(~~-:.c.3:··. tu '.:lc, 70r~l ~;eduronc.c: :~.iorc1ie p:::riodo.

In

1923

hot r:.1o inspoJ.:tours v.:m R·l.nd-S·entre,f:l.l dfu'l.rop g<:YIFT'JS4)

dat in baic skolo to vcel tyd aan el~sq,::wns bcstco is in e

t oct sn. Nie 8..J.locn c1.ie sc.:~:cns nio _, ::w):t:r oc.J: c.io voo o:rci-c:ing vir :::1ic c!csa;:10ns, hct baio tyc'.

1

Jan:rvorElac T.O.D.

1923;

bl.

54.

2 Or.:scnc1briof no.·

17

vc:•n Okt. 1926, bl. 16.

3)

Jaarversla~ T.O.D.

1926,

~1. 11.

194.

onnodig oo sovcal tyd to bostco on uit to vind w~t dio

onder-Hicrc1io pral:tyk nas ni c not Cic ho~cnoccde ~rin3

bo-ocr~ ~icJ ~nar ~ocs vry alsc2ecn ~encas hot; d~rxo~ d~t ~ic

dcpr-rtc:··.cnt

c~i

t

r.oc~iG.:

F;U.n?; :'::1-:;t or: ::oofdu to

vcrsoe~cl) -o~::

drie-:~:~·v]~~'ldelikso cJ:s~x:cns sovocl :·:oolltlil:: to ont-::~ooc'.ic; en e:.:sm:tens to bepcrk tot tweo per jaar.

Die vra.a.r:~ l-:01:1 by cUe onderso3~·:or op o:r dio ondcrwyscrs

dc:m nog niJ gcno..:.:g aan dcnarto•:w:nt.:;lc Gn oorplasingse~;:scnwns ,~~cha.d hot nic. :t-HcTc"lic~ sl'>:oolc){ZCJ.mcms j_3 waarskynJ.i':: cgter juis gchou o:-•. i c15.o !cindors ac.m c:::sar.1~.;:J.lc ~';cwoond to :naa.~:, m.2 .• w.

Ol'.1 hulle af to ri~; vi::: clio groot dac. · Di t W?~s dus juis '.n e;0-volg van c~ic cluparto•:.:cnt o:1 c.ie inspo\:t;;urs so eksanc:J.bCl(Jid.

Toc:n intcrn<J cl:sam•Jns as sodanig, e:::o~·:ou ~;1ct 6io dool o;·_: tc d.iagnosoor, ~~~an daar goon prinsipicilc: bosw;,_re ingeb:cirtg worcl nie J mi ts l1ulle nic in for·::1olc, tyc'lrmvcndu oksa::1ens ont-aard nio. Roods in 1917 ~:.ot die London County Cou:!'lcil 1_n par.rflot .. ·rntcrnal Exc-1..r.1in.:\tions in Public Elor.1,:mtary $'ci1ools."

... 2)

ui tgorcil-:: wanrin o. a. gese is :

11 Tl1o obj c~t ions tt~at hnvc been urc;cd against cxrtr.linc,t ions

are Vt:\lic1 against Gxtcrnal exanin·J.tions only; anc oven thor: only wt.cn the ,)X3..i.iinat io:ls are c"llo;;rcd to invert tl:o r:2·.turc:.l order of things by detc:r::J.ining the coursu of stuc~y i:i.1sten.d of being det.:.;r::.:incd by it. Ag-:::tinst int:~rn"J. cxc.:~.::i.nr,tions

the obj oct ions lose D..ll their force. Ine.ccd, t>o sJ.L::.r~test

rcfloctio:: will sb.ow t::e,t exn.nin::::.tions enter as CJ.l'l essential

factor into tr.e process of education. T:-:oy CDJ."lnot be

dis-pensed Tiith. Every question is ~ test, every task perfor~ed

by the pupil is ,'1~ test; c.nc1 211 ox'1.::1in:ttion is not::-ling but

n systcr..1.:ttiocd series of tcsts. 11iJ'it1~.out tests of so::w kind the teacher Call never cl.iscovcr t::.~o ~J'Jili tic:s "'nd C~..tt~in•~1Cnts of his pupils, -'l!ld can never r1cn.surc the progress thGy :-:s.kc

under ~is tcaching.u

:wat ointli~: ccrs vcn Cl.:i.o tyd vrm Binet af (1905) datcor, is in b']..iC l211de gouysig, hersien on a.~,_.n.gcpr:w, bv. in Anoril-::a,

Enge-lru-~d,

Dui tslond en Hollanc13); Eierdic toetsc

Hc~t

inclivridnele toot so· is, is ooic in Suic1-Afrikc.. a.e.ngopa.s en a.<1_ngovul, o. a.

dour dr. J. :f!.C !1~o :.1 , c~r

•

Egerton Brown on dr.

E.

~ybers· ~ ~) Ht1llc

- - -

---Tho ~·chool World, April 1917, bl. l}J.

l~l Ons ond'b:ricf no. 1~ van Dos.

1926,

bl.

9.

Ooet zco, J. C. : El::sp.:;r ic0r;t ole Opvocd!cunc"cigc Studies, bl. 1£1 tot

27.

195.

A

l~et hulle op c~ie indiTiiduelc to-3tse toegole Tiat wel baie r..1eer akku_ra.:\t as die groeptoetse is, ::m[l:r i'TE:.t bc,ie stadig is o::1 te gebruil: en 1 _{n !:oc r..1ate vc.tn opleiding .vereis sodat di t nooi t}

c1ioselfde opgang onc1e'r c~ie bree lae ·vc:w.J. die opvoeders ger.1aak. ~et as di~ groeptoetse nie.

Groeptoetse is in .A:-..1eri~a ontwerp o::-.: groot getalle soldat · t e toets vir deelna::1e aa.-·1

d~e

eerste Wereldoorlog1 ). Dadelij{

is die groot nut van hierc1ie soort toets ingesien, oolr vir klassifikasiedoeleindes in skole, en ~et die oog tierop is dit gcwysig er: verbete:: ;:.~et A:.:1eri1::a steec1s op c1ie voorpunt.

T _n 1 92? ~ _ '_,~_PtE - . . G "I' !~a.L: .,,_er'"'e 2 ) ..:.· .. , ..., -..le s;..a.. o...Laa ..._ ·n"' rd· lS rlng van ver-e · sta.::.1dstoetse vir Suj_d-Afr.i:{a, beplei t en op c'lie voorclele va.'1 sulke toetse gewys. V~naf 1922 ~et daar gereeld artikels oor verst a.ndsr1et ing in · ctie oncieri7ys e:rs orga...'1e versl::yn. Van bes on-dere 1Jela.'1g is tvree art i.kels in die Transvaal Educ2.tional News

ven Dese::1ber 1922 en ~~ove·,:foer 1923.

O:p :)..2 lt:pril 1922 l:et dr. E. Ey'.Jers 'n referaat oor 11

Be-gaafdl:.eid en die :~eting Daarvct...'111 _{op die !{ongres van die V. V.O.O.}

te Pretorla geleuer3). In cHe S·epte::-.1bert-._Oktober, en

l~ovenber

1922-ui tgax:es 'len cUe Christ elil::e S·li:ool;?lacl. :"let daar art ikels

oo:L' die onc1erv,reJ.'p vers'.::yn. Belengstelli:ng het dus toegeneen. Die ee~ste Rer~like proefne~ings op enigsins uitgebreide skae.l in cl.ie Trc;msvaal i8 egter eers in :.92.1 en 1925 uitgevoer,

. 4'

5)

onderskeidelik deur proff. J.C~ Coetzee 1 _en R.~.A. Hoernl~ _•

AllJei :-:.et :1ulle 'copc;,:'l.l "oy l'.le or~clersoe!c v.:u1 l~inders in stede of groot c~orpe

yn

~.cor: dus geen alget:1ee~~. gcJ.dor,fle nor::.1e vasstel

nie.

het cHA foncLa-:1ent gele Yir verdere navorsingswerJ:: op 3J.ierc1ie gebied.

Gey:{te prestc.sietoetse is vc.m b.:de ouer oorsprong in ander la:ade. J.2:. Rice word as c1ie eerste persoon beskou6) >7a.t op 1 Coetzee, J.C.: Zksptle. Opvoeclk. Studies, bl. 23 e.v.

2 Art. in

s·.

A. ~ua_xt erly, oorgenee~:1 in T. E. News, Des. 1922, bl. 8

3

Die Cl~.ristelike 3'3:oolblad, Ju.:rde 1922, bl.

5.

L1 Eksr.:•G:::.'i·:::entele OiJvoedJ·:'..mdige .Studies, Deel 1.

5

rri twat ersranc1 University Gropp Test of ~:ent a,l Abi·l i t;r.

196.

siste8atiese wyse getrag ~et o~ sulke toetse op te stel. Ge-. 1 ' Ge-. . t• . ' . . t' . , t , .

1..re c·.1ge u1 ore1Cc1ng en Ul oou1nf; "~.e _{.c.1erop gevolg in Etlle 1ande.} In 3uid-Afrika hot Coetzee oo~ op ~ierdie gebied pionierswerk

""'~oe~l ·v.e+ "''"T ··,etl'nN -,r~-, ·~e,~~-1'-un"'l'_,."' 'oe1n•• ---·~e'c"l) '"' t t

,~t,u • ..• ~ ·~;· •.• .1₆ , c.-... .... .L ... ~'"'" ,.,_ ~, _{5 o} . • .. ,ae~''""~ 1 L • bY oe se

'.~:ore~ nog as stcmdac,rc~toetse bes:~.:ou, :-:.oe-r.:el C'.ie nor::.~e nie as

ver-teenuoordi~end beskou ~en rord nieJ o~dat dit op leerlinge in

stec:e en groat c1o:;:·pe bet:·e~r.~:ing ::et en clie aantal proefpersone nie b~ie groat Tias nie. :n die volgende dekade ~et dr. E.G.

~.:c.l::.e:rbe op groot s:::ac..l pro:::;fner.1ings ·.::2t sowel verstands- as prestasietoatse uitgevoer i.v.n. die uitgebreide ondersoek na

die ar:·.fola:-::.'kedo::l. Daarop YrorC'. in c1ie vol:::;ende lloo:t'stulr.

terug-i..2.) Die Twee Tale.

( i) Afrikaa:1s. Afril-::a~::.Ds ·~a.s nog iil 'n oorgc:mgstyd.perl: so'rre1 wat skryftaa: as invoering in die skole betraf. Da~r ~as groat verskil1e tussen c~ie s1_{::ole 'ii£1-l:; 'Jetre~ cUe stE~,diu::-:1 deur Afrikaa:lS} , <'>. ,,. 2)

,J erc..1 ... , .•

lands voort ~;ega,an [. et. D it ~-: 2t: vol;;.:;l1S inspe:.:t eu:r Bot?::.s,

een sl:ool na 1_{n m1.der.}

•-- · ·'".L lLt.) ~u3) '" •. aar C.l8 1· _c;...,U.~. ,..c.!': ''t a te "'8 c., ~"'ooc:c·"' •• u'"' bevredigend ~Je-s~~ry:f is or..1dat cUe l~indel's >.u11e kon becUen van 1_{n vor:· .. :}

"Tiaar-::1e e ::.ull

vaZJ. vers}:e ie ~f.a....1te ':~es'-''lS.<.H ~.:;eopper. Yeral v. c~. 1ing:m en

Vissc~:er4) r10et i21

In cUe Ra.nc1se s2::ole V'c:ts cUe to>:Jstcmd nat1..n::.r1P.: ande:rs as

insps~teur aan die

1 '; -v'1-oe-·.rz-.P.e·,· .; .. _{., __ ~} v,..'. • •... _{- - -}:··,':'8 .. ·J·.J''J._:·".... _{. c. . - UpVOt:.~..L~.} - ""'""'" ··...;·t _b .. u.c" -::;----D··-e·e·--1·· _.lt.:,s,

~l !~~~ver~.~Bg T~C.D. 1929, bl. 11C •

.- J.,~lC •• ,__..._, 151 ..

4

Ibid.~ J~.

165

en

167.

5 T , • '"" "'~ l . ~

19/o

van die ucnde:.inge docl vsn diG laersl:oolsortifil:aatoksa:::.cn bestco. Ey hot gokla:

11D1 \; wo;r:': ~ ~ in vee~ gcvallon tydvorspi llon on nutt eloos.

Z olang .:.oo:t Gcn v.:m scl:.oJ.on nR::u too laton ·;;at or by tocval i~ .LJ. st c ~~ \' .L zit ! c..A.o.L ~~ ~o~or~n ~n l~o-11·~-·n " J..~o v 1. ... 1...- v ..J.. lJ.C) lJ ,., 1'n ct o f II t , zyn U ' Z11l do ~:o1lnndoc inspcktm .. n· nooton ·.,roo.rt::s-ann r:10t tyd vcr-rJor£Jcr_. I{indc:rcn l:onon in school on woigcren Holletnds to no!:-;i3n, of l~.cbbo:-. ·,rroogor no(>i t Eolla:1ds gcloord; in st" IV wo:rclt l .. ot hen cluic1ol:i.1.: cl: .. :..t c1e :-.1(;r~:cn, die ~y do~t o}:so..::.:.:m

vcrk:rcgcn ;~,_u:.n.J:l. '.7orcir:.:n; toch '.7131 de r.1oci t0 ".lao.rd zyn on zo b(~sluiton ~~ic:: '!Jy cle l:oll.mc1s8 ~;:lo~s u,on te oluiton.n

Die resulta\':O vnn mondelinge sm';el as skriftclU:e nollands

swak, B:. a;~ blyl:.: di t c:us ook dat Afri1-::arx~s nog nie in die l:oer st ondc;:rds as vc:t1_{.: ingllvot::.' uas ni(;;. Lub hot vorder gekla clat}

&it die 1oerling0, vc:ral die Engolssprokondos~ in die war ~c-bring l1ot.

gonoogso.mo

Gcc.urondc dio oo::'stc: j 'tro TI.8. 1919 is da~.r nog stocds dour

Afri~nnns ingcvocr :i_;cJ. De."\Tna is di t ns e.o vonsclfspr:::t.cnd

aunvr,ar, do,t d.ac:;r:- man.r scld._.; nog ·r."J.n soicts i.:10lding gom:-.~.::~l'~ is.

·~v u 1 i sTI e,c..r is ll.Ofj S"CCOO.S

.

,

In

A.J. de Vas

Ongahindo::?d dot:~r di ~; 11 ::·.ct I! on a c1o u ro3ls, vine, di c lecrlingo

l'-r1 _{- -}l3-;:3 _{._.}

c·1· ·-.

_{. ~} vorc:.-'rl·n,-· ... ,_·-... _{' " G ..} A.c_, r1·1--c· .... -:"'' _-···•.-... n~~ ~ _~ .. ·).< _-~

u~.::Ling on 'oaie r;1:i.n Engelsc lcC?J:linge hct ·,.r:rystclli:l.E;' \r~n

Afri-..

l:::tf':1B g0ois, hotJ\7C!l b2.ic ouers nog stocds nio Afri!::a~ms as ir.

skoolY"':: Vlcu bosLo't:'.. nie. Dio c:Csc.nwnkoEEJ.issie, bolas r:wt dio

<2lgo::1en·e ir:.dru:c fSi.Elst ig was en c1c.t voor-ui-tgD.;.""lg o:·c:-.1 VICJ.i'1l' to no·.;;::,:. '1:'7.')/? t.o.v. opstel. _{Oor Afrikacns}

is van bela:1g: ₁₁-·Y cUe etsc.:::ine,to:rt: is

"

:·.:.ierc~.il) \rEC: o:~ dle RB"~1c;_ ~1ie c1ie 11oG.ige cw.ndag gewy <;or d n i e. 112 )

!n c:ie 192)-venJle.g :~~::t :·.ie 0:~sc:,,:·:iE0.tore die bevL1(Hng

geboek-7'\

staa:E/; C:at 7raeT c,ie t·,--e;:;de taal oo'.: :Juite die skool ge}::.oor en 'Jeoe:::e:1 is, C.i(': ::esul-~e;r,e cU~":':~els verrassenc. ··:as. 'Naa.r die

onder-·7ys in d:i.e tweed::l te .. :·.~ tot, 1J:.nne c,.ie sJ::ool::,l..LL'e beper~c gebly ::et,

en die spelling sr'aJ:.

Go::..· .:::~.;r':'J.s as va):: ~c8 eli t nie noclig o:~ :-:.ier ui t 1:1 gevestigde s)roolve..Ic ·.;as en ·coes~.::a!1C1e rJin of :.1ee:r onveranderd gebly :-:.et. Di~n1elo :i1et inspekteurs op die platteland gerapporteer dat die

Onc

~--~~rl'g l·-_,~1 ~-,ae-s l~o- on~~·rrac'l'~a~c~ =~s4) -..&... -~ ..:...:.~J.-6 ... -J.. c .... ,.;'....J. -- ... 1.. 6'._,.J._ " \10.. • In ander gevalle

In die Afr:..~:aans::::ed.iur.ls~cole op die Rancl is daa"r goeie wer}-: in cHe 0:16.errig -;;-an Engels gecloen. In 1927 qas die verslag

beson-~

-er ~-- :::0 U.u 8 t·- ·-l !::, 111 ~·e-c"'p •re-banc~6) ~ .. l ~ c l ., v -'- " .t · •

11:3aie aa.nds,g 't'o~:d gf~gee a.aE C'cie onderri13: in Engels in

Afri-kaans::.:ec1iu::l8kole. s·onder 1 _{n enkele ui t sonde ring is prins}

i-nale vasbes2ote 02 verbetering te bring in die ~etodes

waar-op

cie tweeo:e taeJ_ onderwys v:·ord. Di t is geen oor(:ryri:-.g nie or:::. te se de,t Vc.n die vers::;:illeilde vc>Jc:::e van die

slcool-}i:urril{ulu~::; Engels die ·;rernaa::Jste plek in11:ee::.:; in die oe van

~ierdif prinsipale. Dit ~il egter nie se ~at Engels in

tier:is skole nie vir ver~etering vatbaar is nie • . . .

··~·' caa:r dit ~oet bo ou ~ore aat Engels 1_n bevredigend~

~~-oe ste.nc.aa,:-d in :-.ie:rd.ie skole ~Jerei~'.: J::et, 'Jeic1e Gondeling en fl~G'i ft e lilc. :'

Engelse taalonc1eJ~rig ~Je-~Tef, c:a/3,:rin gelee vras dat daar te r.1in

~~ In,,~tie ·-:-:csa;:1~~ \-~s

c1ie :-.:1ees

alledaag~e -:~-~-:de-soos

wa,

graaf, bri 1, ens. mi sverst a~'Yl. s·inne soos die volgende :.:.et

voor-gekot:1 ~ Di 9 na."l. W:tfl nieteenst aande sy vrou; die sarJ.breel wore. gebruik om die breel te Sa.J:1.

3~Jaaryerslag

T.O.D.

1925, bl. 171~

4J

Ibid., bl. 130_,

l33

en F}.':ssr.:le:-Jrapport bl. 170. Ook 1927, bL

9?.

en 2.'1C.cr plc:dce.

'=1 ··o;.d,

::.;lS.

:Zi-:'3-::-.:::J:U'-ypcr:~, bl. 170. Ool::: 1924, bl. 114; 1925,

~j J. • j) ; ;_ ;J ::.; f' ) 0 :1

- •

9 9 .

199.

mondalinge wcrk tcr voorbereiding van die skriftclike werk

moet '.7a:Jrst.:ynlik by dL, ksnr-,cnmctode gc:?oek ':ord. CJmdat die skriftelike eksnnen in die tale 6f uitsluitlik 61 oorwegen~

toegele: sonc.er in::'-:ncr~,ing y;;r_ dir; "'88Cnde OpVOE·clr:.undige be-ginsel

~at skrifteli

1

·~e Y:erl~

OJJ rr1onC:elin2e r:1oe8 t:erus en volg. 2)

ingeburger e11 in die steoe r:se r:ngelf' in rcierc1

.. ie posisie. In

albei gevalle ·~:as

c.

'H' ~.~.:el uitsonderi.n::r,s '·~·".!E:r die ongev.ring

Hoewel dsar in vorige inspeksieversl~e oar die

Rnnd-Se~-traol reeds van Afrike•nsmediumskole roeld1ng geco2k is, is vir die eerste keer in 1925 'n syfer in hierdie verband ge-3) Van die 66 laer- en juniorskole was 13 ~frikaans­

noer.J.

1-:1. e d i Ul:I s k o 1 e • C·P verske iG plekke is dn· r vir: ,~f'riksr.nsspreken-de lee:clinge voorsiening gE:r·. ~:,k bT"'Yt:e v·m parr:·l~.elkl sse.

.,die doraheid of die on~:il van brde ouers. •4) Bo ie t1ense

geen ;·:ne::,els c~eleer is nie, en bulle het 2·ngels -: s nucds 88klik beskou. ₁₁f,flar is '·nl~er ouers ~··1t nie neur on'.·,etendheid nie,

redLs daero~ st~a~ dnt bulle kineerc in Pngels~ediumskole sol onderv:ys Ford . . . · l)ie beslissing het by die .ouers berus.5)

'n F0ging om hierin veran6ering te bring, het ~isluk toe

onderwysers en insnekteurs te l~11t, deur die Provinsisle Read

ver1·~erp

is.6)

P.f"rii',:~c~nns:-:ledi'.;.r-:skols het in 19.27 toc·:.'·eneer.; in :u:mt::l, en 1) Bv. Jaarversloe ~.G.D. 1920, bl.

133,

13?, 141, 146, ens.;

1921, bl. 101, 112, 115, ens.; lS~?, hl. lOG ens.; 1925,

bl. 9~~, €llE3.

2) ~rourn.r:\1 of Yduc-::·tion, . :ei J.g;;·l+, bl. 27e (Hed.) 3) Jar:n~verslog ':'.().';. 19~~5, bl.. 92.

L~) l b i c~. , bl . 94.

5) Ibid.; 1925, bl. 9a.

6) Ibid., bl. 18-19. ln 19~4 is sc'n ordonnansie aangeneem.

l 2 3

verskeie pa.rallellclasse vir Afrilcaans is. opgerigl). Oo!c by

drie skole was daar parallelklasse vir Engels. So is voor-siening geme_a}:: vir c1ie onC::.errig saver ::1oontlik V8..ll. alle

lcin-ders deu:L r:.1idc~ol van tulle J.~.uistaal. Di t vras, volgens s·cott se rJening in 1925~ d~e ?) regte prosedure.

11Di t is te }::ope dat daar nc·u alge:.1een erken word dat die

cpvoed~a~.ndig;e beginsel van onG.errig c1.eur die·:Tioedertaal geson( is. Die ve::tolking van wat -v,:er~::lik die 11uistaal

is, is cUe enigste p·:..mt ','Jac..r di t op a.s:.nko::.1. 11 _{(Ek onderstreep)}

_(d) Alge::1ene 'foestande,

(i) Sta:listieJ:e. Die .s.E:.ntal :aerslcole l~.et gec~urende die jare onder besprelrL;.g '~1et ongeveer 207~ toe gene em t erwyl die aa.'lt al leerlinge met ongeveer 19~ ver~esrcler het. Die volgende

tabel toon cae jaarli'cse sta..YlC'c ac:m:

Tabel JCIV. Aant al :::.aerskole, Leerlinge en Onderwysers in

~4a m-~nsv~~l

~ .. ...~... '-' .:.. ..L th .._ c-•.,C.h ) 1.. -_{919 - 1°27} - 7 4

3)

I

=1_{-91911920 1921 1922 1923} Aantal La.erskole

_.

1040 1100 1160 1137 1211 I .Laersk0ol1eerlinge

I

993~7 104S24 1101342 115146 b-15290 Gnderw. in Alle

Sl<ol~

4142 ₄₅₉₉₁ 4970 5054 5081 lPersentasie Gesert. 69 69.2 71.5 75.7 713.6 ' I

I

I _{1924 1925 1926 1927}

I

!

Lj

1232 l ?"Z r:.. _{1245 l25LL} ' ·'-~.J ~I l ' ₁₁₃₅₅₅1 115023 .116595 ? _1112974 "'•

3.

t

5li.t5

.--?3 _{5158 5~}0₄

I

:)L...: hi./ ·1 j _s2.e

ss.s

86.6

_90.1 '-r• l ! I r -- _' -·---.--~ --···---~~~·----

-·---Die ver;:1~.nc~e:;_~ir..g in c1ie clanta1 1e:.e'G'lin.ge in 1924 is g::rotendesls daa:~aa..:l. -':;e wyte oat 0aie ::iinder 1eer1inge onc~er

7

jaar in 1924 toege1ae.t is as in 1923. Verder ::cet Cl.aa:r

waarskyJ.-.:.lik :::;ee::c 1eerlinge na die v-o1 tooi ing van st. V na die 1) Jaarve::cs1ag T.O.D. 1927, b1. 98.

2

3

)

Ibid. 1925, b1. 19.

r . . )

_{, '}

'-

•"· tyct-~!C:'·: \FH,ll II'. 19 :Z:L

19

L "l,' ' ) r· -;·:~ ,_.} ·- -· .. · .. ) J'

_.,

-.-, .i.U{. lGS. (:ostD.a,nclo ::. · c:, con II • • • • • • • • • • • '! 1:", 'J ·: ~ • L• ~ • •

-...,,

.... ::~.~\ J 1 da t s o~n~ .: ~- ?~::; oncTt..: :..· .. ;·~~ .. o or s ~-,oue.t Di ·.~ o:::r-J::-;::nons (gol;r~;:tydige

"···~·---~---202.

skoo l vnJ::. 11

I · ..

~

_• 1 0 , _{_,..' .l.} C• ..J 11 .;. "t V ,T •·' 41 ,.:.... • T · " 0 ·• v

-~

.L c'' '' ,,. •-, . -' ~ · ·. . • V :"::) ...., ... 7t>l( l c.~ !:'1 2) ..:l L '. Cl.. "'t C'tl" .,, L..

~

..

~·i_C'~cPTi.'.~'

_ ~ .._, -- .. CS \ f '' ..., v

met die cisc vr1.E d.ic le·.··a. ·:'Tog :r,o·3s die sl:ool die kind

voor-G':onk is. In d!c darpa on stodc hat die ~indu s die

ge-In 1922 ~at P,R, v.C. Li~gon in 'n v~rhrn~aling g~titol{

or:s or:c:cJ:''-'YS

c"locltrc:f:fC'~l.c1?.U

3

)

di t ,-.s sy oor·:·oe

-~1c:··.:.:1g

uitgesprool;: .::~o.t c1

.i0 on(.Jl .. :>ys to V8""l 'n ':1.:frigting .. vil' ek-snr.1cns "771.8, S<Jlfs in so'n ::19.tt.: , __ l· c-.ie oncler·r:rsors nie e tyc1

gctad het o~ Cia ~i~d2rs ap {io crns v~n ~is leTic tc ~ys

nie. Ondor•;;ys ~:nJ..s oak nio pr:::Lkties n:.t.::. D ic :Iinder::3, vcr12:

op die plasc, ~o3s in staat 3ostcl word 02 sol~ die ole

van bulle ·;r::tcll.S tc; }:ort₁ l:ulle to

roparo,· .: ens. Eullc ·.·.:oos nic n.s 1.nb:1.gs:.l-:m:1e opgclei

dig roc, ~a~r Cit ~et niu vor gonoog gcgGR~ nio: materinal

1) Petersen, ?eter: Die H~eu-~uropeee Opvoedingsbeweging, bl.

77.

a

203.

by ol:l ~1iO; (it ··:cot slogs c~ic ~.'l,!l:cnopingspunt :-:-cos •jir :Jr:.

bre~r

opvocding. 1 )

J.P. Eot::.r\ hot in sy 1923- vc::sl:tg

~·

n. gosc: 2 )

11

~::

i s

nie vir

ding nic. 11 _{Sul:::e seJrc soos ~Jc1ecfdhci:~, s}-::oonhcid, nethci:~~}

spa0.rsa,J,:'"i.hoi:~ e.o .• c.ougd8 i::ocs spcsiD,lC a:'ndng in cUe s::olo

ontvru1g,

110::ts skolc bioc~ 1:1 onvcrgely:.CliJ:.:o ;:.:loenthoic1 o.::m o:-.:.

J.eer-1ing3 tear, clio govo.rc v;~.t hu11c WC'.g, en nis}rion rocc.s

c.::mnosiz is, to -:;;o:;.:rst:u en clio op-vocdinz dn:uop nD.l'l to stuur c1~".t hu11c t;o~::n.pcn "iJorc~ vir clio stryc:. vr.m cUe too~;:c·:.~s·l

~TI ·~r~nr• ~n~ c~r01 _{r(.,,~ -incl~r D~n1P~~crc ,TI ~~nr}

.;.;J v·.._.. ~.:.v • uVJ.~ 0-~i...JV..J... ~ . .i.·~...o~~ ... !._.l. .. V ..~.v -'h·-·~: .. u l.iJ.. ... ~v._..

pro

c.

us ~;:n t () 1 o·;rcr. n

Di0 invocrin::-; v~:m 1anc1bou-onc~c:}r::ys l:ot inskrtl~clin~; by

c:.ic lc·v-rc bcoog, en die 9.c...11.stcl1ing V:"'n 1n iEspel:teul~ vc:..'Yl.

1rule.bcu-ond8rv;ys ( 0. J 'l

~oc1 to vcruosenlik. In sy varsl~g oor

1925

~et Blo~ dio dool

v~.n

lnnc1bou-onc1.::-:rrrys c:w

~rol;:r,

ui

tc~-::nc;nsi

t3):

!I

11Lcmc~bou-ondcrvqs is bo.ie r:1ccr e.s 1_{n :·'.:J.tcric1c br.te, ::'.s}

'..rakopleic"'..ing. Di t is bo o..11os C1.io opvooG.inG; v:m eli c plaaskind in ~ie ossoning wn~rin hy ccbora is - die

op-vooc1ing wat hor:t gaa..J.dO"'!!eg so..1 1eei' or·: dn.n~dic o:1e;cwing in

sy vcrnn:1nsto aspc:-::to tc lw:1 on lief tc :. .. c, on c.ic vcrbant

tussen die oozcuing en die buit0nar~ld ta.~cgryp, en sy

oiL: p1o~t in dh"l •):::t:;8Yring tc vine. on o:t1 sy p1i~::;tc as intcl-lcktuco1 en ::::oreol ont~rikl::cldc "'.:ens to vorst'l.:m on tc vorvti.l teo1:.oor hor.1sc1f, sy ~.,.,,_, -' , sy vo.dcrlFnc:. on sy S:kcppc:.:-. In ay suirJCrst· ·- J..'-" .L·~·l1c:.bou.•-onc1er,·:.J,

kul-turcle, norole en vr,~-::!:unc'.igc opvoccling, on c1ie drie

stroklcint;s loop so vo..s in:··;ok[1.:'U' dat cH t :c1io :::oontli!:: is

0 .. , !1~ clui~Cl1''""" "··1 \ - • -L~ ... _ Li 1vn u' tuss,.,.,., " vl.L bull" t·" t-c'-• 4.,.; v ..1. · - n1'.., .. V 11 n

eli o Voorspooosbond on cUe :aolic:bouvredstryde. Di c

COl'st;c-c:anl::e gc~.1ad en di0 1ac,sgo:noc:-:.c.c ?~.or: c\ia e.epo.rtc::~ont vo..n

Ln.ndbou. Albei \':'J,S pogings o:-1 c'iu c".ocl, soos teur 31o·;::

nit-congcsit, tc vcrTiascnlik.

inspel:teu1·s c:ie

1 3rubacl.".er, J:"""s~·: 2:~oc~ern-'P~:Ii0-sopEio8 (J1 .t:.c,c:cEJ"tio:l, bl. 20(.

2 Jno..rverslac T.O.D. 1923, bl. 131.

204.

doe.l van op•roeding geste1 het, en hoe ve1· ons 0!16.er-:;'iyste1scl

vandag nog in r:1Cnige opsig van de;ardi& 6.oel Yar"iiydc:rd is.

Die behoofte aan boc!>:Cl7C is C.eur baie· inapelc-c.:;urs bc:J.r;lc::.1-toon, vcra,l in hullo

1927--vGr~lcw.

l)

~~cldin?;

is ook

~omaak

Carnegie - b:l.bliotec?.: tc Ge~.:miston l"1ul1c bcywcr hot on in hicrdic bchooitc to voorsic~.

(iv) Sontra1is~sic ~~t maar stoods in baicr krinqo '~ itaaal ~nR,

ho-t godul'cndo hio:rdic tydpm:-1<.:: hee1wat a;andag .c::;cnict on diD

ir..spoktours hot dikwols die ss.al: aEtng~--:roor in t..ul1o vc:rslnc, vcra1 i.v.r:.1. die baic klE1.gtcs oo:r oJ.o ;:;onm.ansl:::olu ?Jat to vocl lc1v.sao p,-ohad hot~ on aE'.T. c3.ic :1oof ".7aaxvru.l soms 'n onbu'lrcop(~.; ondor'lt:yscr gcstg"an hot ..

In 1920 hot K1oostor o:1 Ligcrt"'ood (Protoria) gol:11;"';2 ) d2.t

dc:o,ar ui t 32 afsondcr1ikc skclo slogs 79 st{. V'I-1:ctn•3.ido,to a:J.n

hu11C bOStG ){ragtc aan hiorclio loo:rling-J gO'i~.T tot nc;.(rGo!. ":.-11X'h

die la:or kla.ssc. As hiardi.J 10CJ:rlii.1g·J goscntra1isoor ·.7r: .. s.~

kon drio, of hoogstens vier ondJr~ygers hu1lo good ondcrrys hot,

·A

Sl{oolraads ir1tu1crc no. 1 ve..n 1921, dour di~ c:.Jpa.rtor.wnt·

'

hitgcrcik, bet oor scntxalisasio gohandcl. Die skc~~ hiorin

ui tccngosi t. was clat st. VI bepc:rk r.~oo8 ,j;oxd tot skole net r,10c:r

..

~

3)

.

.

.

"'S

3

ondcl'"""rscrG Gobr•k etl'l..,., -:.--.· >· · ··'t"'"~ v,~...,;n,-'or d"'+

c::;.. - ''v .. u.~ r:a ... - · · ~~- \.J-L. u.J.. ... _ ; J . '-J.. >:...:..u

h!crdie skoma in working gesto1 kon ~ord. Verskeic inspektoura

L1'

hct hu11e uitgo1c.o.t ten gunst.:: ·nm sontre.1isasio. ~"~ J.G. de -:ro,:o

hot egtcr ook die prn.kticsc :·1oOi].ikh~-c1o belclemtoon... D, Linney hct da!'!:rop gcwys5) dat, instcdo Vf.\n to

S.entra1isoor~

die

cv:mt~'J.

ecm1a.nsko1e eerdcr vcrmecrdel~ het. Hiorop hot die dirE::l;::teur gea..'1twoord6) dat dit nie die gcv~:tl vm.s nio; diG a9nta1 eenme.:r;.--s1'=ole l:ct gedurendc 1921 mot

3

geC:.~;a.1, t·or'l'?y1 diG S~.l"\Tltc:tl t7JOO··· manslw1c i::ot 27 en driomansko1o w.1ot 5 gestyg hot. In

':n

Yor·-t:JV-;J•

..

"'

r~a.n.dPli:.:::s o-:>r die ₁₁E0n:-.v.'tnG:::ool'1_{;_, :::~;·t Linne:,r ir:. 1922 c~i~ nadele}

In 6ie

A.

V':ln int eraedier<:l

CT.!. dio d.ocl .• s1~olo

on KorschonstoiTicr.

klasse

0.2.n:se~r.onc~in;.

3) Die skolo

1~.ut

ep;ter nic no.. 7rcns ont.,..,rD;:bzl

,J\

nie_ .. ; en ' .. it3l o:~: die vole;cmdo rc-Jr:~.er;:

(i) Allao~ die lecrlin~o vat op ~crk ~e~a~ bet, ~et tulle

~yge-( i i) Die 1_{::to.B::C is in c1ieselfc}1_{.J ,. bouo e.,s d:'.c laors}1_{':0lo :,;;ol:uisves.}

die skool eit nie 00k kon ~ani~~ nie.

( • • • ) _{, l l l} -:~ _{::.U . . . "'} 1 ] ·c. '-, _-~~u "'t r' • - . ' "' . .,. • _'-'1 ~· ~- ~ • r.:;)

I'.-206.

op c.ic s .. :O() l:r eko~ c~,

-"r'p ...

-'-~-~--~

Ul'-'-

··e~st',ll,.

2

) ~ ~r

---\..h.::·· c..l,..J.. ..., ...:.:• .uC.!..:.. t.r G •-:.. --. .. ~- J_ • v • . .:.l. die opr 1 :;t ing van ·.·Jeer int

~<r-gebring nord nie.

Gcduren(e 1925 :t.et 0 •. J. 3lo~:!_, cHe pas '::e::.1oe:"~.6e inspektaur )~

Vct.LJ. lc:<.J-J.c1bou-ondervorys, ~I cUe provins j_e c,eurrois o·:.:: onccersoe!~: ir~

ingevoer kon ~ore. In ~ierfie ~ntd7~e6i~re skola op die

"

plattelanO. sou ::ele··; s:ele wor( op 1 _{n. opv·oe0.in~~st-3lsel wat aan}

die opvoac.~;:u.ndi::;;e be?.:oe::tes v~~n die boeJ:estand sou :)e<:G1t'7roorc.'.,

- 4)

sander o::1. egter vir c~ia !;:inC:. die deur te slui t tot a:1aer beroepe.

s·y bevindi:J.g wcv3 dat on:::eyeer "tonde1"::5. s".J.J.!re s~:ole vir cUe ::.ele provineie nodi~ sou weeo. ~, ske~a is in besonder~ede

uitaen-[.(esi _.... t in die lq26-\rerslar;.5). ~ ...

In cUe ete(!eli:{a ~ebiec.e ~::or.. ca2.r ecrs aa:n die einde van

1927

ven 'n

~ate

vs,n sukses ::1.elC:.ing

.;e:~.1a<:tl:

wo::c .•

S)

Veral :·.et

die s2:ole op die Renc1. in 1n ~~:J:'o:Jt be:.oette voorsien waar die

verpligte et. vcn ono.erw7s ·op·~e'be:f en D.eur 1_{n ouderc-.o:ls<?;rsns}

t"P.ee, dtie op a::ool bly nada.t ··.y .:He laeral:ooD:u:rsus v-oltooi z-.et.

In verban~ :::.ier1ee ::et

o

ie insp·3'ctaur8 van Rc:.nC.-3"entraal

ge-rappo:-teGl' dat c';.ie a.2ntal leerlinge ~Fat die volledige kursus

""

st.

VIII

Intar,odiere sertifikeat deur die Staatsdiensko~~issie

-r:E.t Eeuns en r.1ei8ies :;evra, l-:et wat Ets. V!I en VIII deurloop

~2t, het beteken dat druk op die ouer uit~eoefen ie

""

kind op skool te ~ou tot ~Y die inter~ediera skool~ursus

deur-leap ~:.et.

On die platteland was die stelsel nog Daer op sewe ple\ke

l .,

:.n -~r.rc::J.::::·~~i;, -, nl. ta Grcot EB.:rico, .:.·:tosda.l, Elandsfonteir"

"'

die lee:rlin~e wat {ie ~ntermediere skool~ursus deu~loop het,

1~1 e;:.:st!'?. jae,r op ~~oers'.::ool sou ::10es bly 01.:1 die

::oers:-:ool-t~rsu3 te voltooi. slegs 1_{n klein ;roepie ooit die ::.oe:r-}

..

s1:ooJ berei~.~: het en dis ;t:root r1eerc1erl:.0id aan :Culle 'cela..."'l~e

....

Die ic>.ee '"~as dc:m ool:: so rewoluaioner da.t cUe meeste onderwysers

·--·-.: .. · .. , ..._,

:n

1927

het die Uitvoarende Korniteo bealuit o~ geen

iTiter2adi~r8 s~ole ~aer

te stig nie.3) Geen nader rede vir

J.:ierdie· stap is aangef;ee nie.

Uit die vorige hoofstu!r 'b.et dit 2;eolyk d3.t dit die

~:leleic': '>ran die departement "Ta.s o;~ll O.ie aantal :..oers;;:ole uit te

t~~ei -~·.o"t"o.at die hele Transvaal va.n fasili tei te vir ruidoelba.re ono.er'"·1_{YG~ voors ien was.} ... _.LTI 19l"' _{~o was uBa.r} ~ 2""' _{v ii.oers,.:{.O} ~ •• , 1 _{e, en aan}

d:i.e e:.r,_de ~ran 1919 reeds ...,

?7

,

nl. Hi gGl!"one,

·"

")

,~ ·~ ~ . ,, e . ..., "' "' ~r ...,

19

"'0 1!7 <> S' a· "

ar

3-: '·

0 e"".., !0' '-'" 1 "'t:.

-~8.1,1. Celt: lH'-'.v . 8..:.. '-' '""' .a. J ... J. , ••. :,.CJ \::! en in die

begin va,n 1981

.!~H

no;; 11 tot C:.io r:s.r,,_;.;

~.ran ~.oe:re·~.ole

bevorder. 3)

Die tegniese e.a.) ~as toe

33.

In ~rd verspreit''e

uitbreidi~g van diG b~~aging viz 1_{~ lan;er s~oolle~s "~at een} va.n d~.e mees bevredigende verslcynsela Yan resents op1.·cee.~.!:unO.ige ont~ikkeling is in ~ierdie provinsie.n Dit was die uitdrukking Yan 1n ::.1.eer -..rerligte publieke opinie, ':'rat m:o.to:ri tci tz en O'.lers ge0.eel het.

~~~c'o~'oar~ af~e~l·n~s oo~ to~~-·~r_,c.~c9~.1. , •. ~ '-.'. ', v .L , • '-' Ll ~ 5 , .... '·c ... • • , In 1920 ~at die dire~teur :":1elding ge:naak Yan die op:rigting van

9

:::mH:e s:Iole.

4)

Die beleid o~ sulke akole in die le?e te roep, ~et Corbett

sterk

af~;;el::eur.

5) Ey tet di t e.s een van die g:rootste

=::inder-pale Yil' cie O:::J.dervrys in die Transva.al bes\:ou, 01.:1dat c~ie hO'Ji

soveel tyd aa .. n 1_{n J.:ane.j ievol sleg onderrigte leerlinge Yan die}

Ol::J.liggende sl~ole :.1088 bestee o;n

r ...

ulla die -:::l.UVT8 ve.J:.:'·:e te leer,

dat die laer l{lasse onverm;.rdelil:: dac>.i~onder 1n.oes ly. ?y 'l::et nie

verduide:.ik wae..rom :-.7 die leel'linge Ya...>"J. die o·mliggende s~cole

as ₁₁s leg onderrig11 _{bestempel het nie, en di t 'l'iTas sel::er.} 1_n

onge-oo:rloo:fci.e veralge·::1ening. Ook N.

Eof'::~eyr

::et gemeen 6) da..t in

diidorpslcole wa;:.~r se\:ondere afd.elinc-;o ontw:fls:l-;:el l":.et, st. V

en VI ge~;roonlil:~ opgec:fer if3 in die ~•ela.ng vaJl die :-:.oih klasse.

Gedurende 1925 is cUe meeste inC.ust:rie-, a~11bag- en >1..·.is-!.::o·.1d8i~ole a,an c1ie Unie-:regering oorgedra, terwyl dle res sedurende 1926 oo:rgedra sou

~ord.7)

In 1925 was

5,524

leer-linge ::ierdeur gerac:tk p

'l'een ~:ierdie s':eeidi:ng van midc'\.elbare li::ursusse is ern&tig

stap. In die tegniese s:r::ole ;·.:.oet ekoolgelc. 'ueta.al word, sodat baie leerlinge wat geen aanleg vir die trar~isionele akaderJi -:.~. : 1 ·:.-ersi.;:oolv·a.:;:l;:e het ::.;.ie, tog soqs tie vTy p1·mrinsiale b.oerskole

l~1oet beE:oe!c, en dien-tenge\·olge op ::1aats··::apli'<:e ;.-:!islu'r!~ings

ui t loop. I:a A;nsrika is c.i e: ne igi:1g juis 1) 01.1 in e l~e l1oe:rel>::ool

1 _{n groot Yerskeic'enl:e ic1 va.:::.:~e in te voer, ins lui tend2! l-;anc-:.els,}

tegr..iese, i·iJ.cl:ust:riele e. a. vakke, o:.:: sodoenC!.e geen onderskeid

tussen leorlinge te maak nie en tog in elkeen se be~oeftei te

voors~en.

(ii) Leerlinge.net die ge·welc~:i.ge u'itt:L·eie.ing van ::aeiliteite

leerlinge dienooreankonstig vcrmaerder ~et. Die volgende

tabel toon die posisie va:n ja.a.r tot jaar.

Te}:Jel XV. Gepiddelde Ins'.cryuri:lg in Hiclc~elbc1.J..'e s~~ole j_n die

r-riranr··~~"l ~:r"'-'"'A.,

191pj tot 1°":>"7 2)

.1. a Q ., C,.O_. C.j....l.i.l.:.-- - -• _. ;./ (;,J f • ""('J""9 _{1920 1931}

1922~192311924

_{r925_}

102C: ₁₉₂₇ -~ ,.1' •••• t~. .l. ..-· J. ./ ~· - - - - · _I 3941

4

_.L."~:J d.r-1.1 _{+ 5b:JO} '"I' C.

7195

~7" 0 c.:.:

'

1007~111545111529

101l321ll425

---··

::.:..r---- -··--" ~~;._ ,_,.:...:·:::..~ .;:::= _:::,_' .-> - •

toeges:ic-ryf y:ord a.ctn die oordrag ve.n c1ie "begniese s:.:ole o..an

die Unie-onder1.'Q'ysdep%:rtemer.t. Yolgens die tEJ'.bel skyn die

ver-lies nie so groot nie, ·.-,mar d.:i t is ;re:.oorss.alc deurdat st. VI-leerlinge in ~11.iddel"oa1~e skol€1 v-ana£' 1925 by die :-:.1ie.c1e1~are

syfers ge:reken is, terwyl alle st. VI-leerli~ge tevore by die

laerr~oclsyfers

gerekan was.3)

Tuseen 1918 en 1924 (d. w. s. voor cUe oordrag van tegniese

s~r.o1~- e:r1 voo:rd.:\t st. VI--lea:rlinge by die syfe:rs vir :::1iddelbare

s1.colc getel is), in die loop van slegG

6

jaar, :-~et C.it::l a.ants.1

ri1idd.elbare s1coclleerlinge met 1'uin 200% gestyg, wat voorwaar

:n prestasie was.

( • • • ) ""'. "'T 1r

_.l:J:_!.. _ J. ·1 e "_er .. wat in die ~o~rskole gedoen is, was volgens

1) T1-:oDpson; R. r-~.i< ·in 'L.i:-ansvaa.t 'iichio~C· Ne·~,.-~Ju:J.i·.;--I9.3S, bl.

7.

2) Jaarvo:rslag T.C.D.

]Q27,

bl.

37.