en
Donderdag 8 februari 1962 - No. 669
EMDCBATIE
Brief uit Nieuw Guinea
(zié pag. 3)
HET ALG ENE ASPECT DE STA ENVERKIEZINGEN
I n het licht van de komende verkiezingen voor Provinciale Staten en Gemeenteraden is de Stu- dieconferentie, welke de Vereniging van ·staten- en Raadsleden van de VVD op 17 en 18 februari in Woud- schoten belegt, wel van bijzonder actuele betekenis.
Men kent het program: Op de eerste dag zal het lid van de Leidse gemeenteraad mr. F. Portheïne het onderwerp "de politiek in de ge- meenteraad" inleiden en zal een an- dere geestverwant, burgemeester drs J. A. F. Roeien van Zwolle, het onderwerp "Gemeenten en in- dustrialisatie" voor zijn rekening ne- men.
De tweede dag zal prof. mr. D.
Simons "de plaats van de provin- cie in ons huidige staatsbestel" be- lichten, waarna tenslotte burgemees- ter mr. W. J. Geertsema, van Was- senaar, tevens lid van de Tweede Kamer, "de plaats van de gemeen- te in ons staatsbestel" zal behande- len.
Actuele en belangwekkende onder- werpen, vooral voor het kader van de partij, welker gezamenlijke be- spreking mede de bouwstoffen zal kunnen leveren voor onze komende verkigzingsacties.
* * *
0 p woensdag 28 maart zullen de verkiezingen voor de Pro- vinciale Staten worden gehouden.
Bij het noemen van de Statenver- kiezingen gaan onze gedachten on- willekeurig terug naar die van het jaar 1958, die het begin vormden van de reeks succesvolle verkiezin- gen, welke de jaren 1958 en 1959 ons opleverden.
Het was reeds bij de Statenver- kiezingen, dat de VVD de derde partij in sterkte was geworden.
Ons stemmenpercentage was ge- stegen van 3,8 pct in 1954 tot 11,40 pct in 1958, ons totale zeteltal in de verschillende provinciën kwam van 50 op 63.
De anti-revolutionairen, wier per- centage in 1954 10,8 pct bedroeg, waren gedaald tot 9.42 pct, waar- mee zij de derde plaats aan de VVD moesten afstaan.
Het is wellicht nuttig, de zetel-
tallen voor de VVD in de onder- scheidene provinciën hier nog eens te geven, zoals deze in 1954 bedroe- gen en zoals zij thans, sedert de
verkiezingen van 1958, bedragen.
Zetels voor de VVD in de Staten van:
1954 1958
Groningen 5 7
Friesland 4 5
Drenthe 6 7
Overijssel 4 4
Gelderland 5 6
Utrecht ... 4 5
Noord-Holland 9 12
Zuid-Holland ... 9 12
Zeeland ... 3 4
Noord-Brabant 1 1
Limburg
50 63
* * *
U et succes van de VVD bij de Statenverkiezingen van 26 maart 1958 zette zich voort bij de Gemeenteraadsverkiezingen van 28 mei, welke in de gemeenten boven de 20.000 inwoners reeds een winst van meer dan 100 zetels opleverden en in alle gemeenten tezamen in to- taal volgens de in de dagbladen ge- maakte berekeningen de VVD een totale winst verschaften van 235 ze- tels
De uitslag van de Kamerverkie- zing van 1959 tenslotte zal onze lezers ongetwijfeld nog iets verser in het geheugen liggen.
Ons stemmencijfer steeg van 502.530 in 1956 tot 732.658 in 1959, ons percentage van 8.77 tot 12.22 en het aantal Kamerzetels kwam van
13 op 19.
De VVD was nu officieel ook in de Kamer de derde partij in de
"sterkte-ranglijst" geworden.
* * *
D ie derde plaats heeft onze par- tij in allerlei opzichten niet alleen meer invloed, maar ook meer aanzien verschaft.
Het is van grote betekenis, die plaats ook naar de totaal-uitslag van de komende Statenverkiezingen ge- rekend, te behouden.
Alleen reeds daarom zullen alle krachten moeten worden ingespan- ... ~~~~,...,...~~~""'""'" ... ""~~~~ ...
l
ATTENTIE! Luistert op vrijdag, 16 februari a.s., over de :z:ender Hilversum I ATTENTIE! 'l~ (402 m.), van 19.30-19.40 uur, naar ~
l
.,DE STEM VAN DE V.V.D." ~~Vraaggesprek met Mevrouw Mr. J. M. Stoffels-van Haaften, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
... ...,...~~""' ... ~~ ... ~ ... ~
nen. De berichten uit alle delen van het land tonen, ·dat de plaat- selijke besturen tot deze krachtsin- spanning bereid zijn.
Dat is een verheugend teken. Van de besturen alléén zal het echter niet kunnen komen .De medewer- king van alle leden is noodzakelijk, zowel financieel als door hulp bij verspreiding van ons propaganda- materiaal en door individuele op- wekking in de eigen omgeving.
Aangezien de Statenverkiezingen
Stafens en
twee maanden later door de Raads- verkiezingen worden gevolgd, zal de leuze voor de Statenverkiezingen moeten zijn, dat de eerste klap een daalder waard is.
Een goede uitslag bij deze ver- kiezingen zal ook van grote in- vloed op de stembus-uitspraak voor de gemeenteraden zijn.
Daarom zal er alles op moeten worden gezet, deze eerste verkie- zing tot een succes te maken.
A.W.A.
Raadsleden
en gij, die kandidaat gesteld zijt!
Hebt U zich al opgegeven voor de Studie-conferentie van de Ver- eniging van Staten- en R(lladsleden op :z:aterdag 17 en ozondag 18 februari a.s. in het Conferentie-oord "Woudschoten" te Zeist?
Zo niet, meldt U dan alsnog aan bij het Secretariaat der Vereni- ging, Koninginnegracht 61, Den Haag, telefoon ( 070) 60 48 03.
Er is nog plaats !
Bent U óók zo ·waaks voor onze ;~e plaats ?
Verstarring llt
•Een bevestigend antuJoord
In "Bouw'' van 6 januari j.l. wijdde het lid van onze Tweede-Kamerfractie mr.
D. Schuitemaker een artikel aan het wo- ningbouwbeleid. dat wij hier gaarne laten volgen.
Op 17 juli jl. is door de minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid de zeer belangrijke maatregel genomen, dat voor de bouw van woningen zonder financiële steun van rijkswege de ont- heffing van de vereiste van rijksgoed- keuring werd ingetrokken. In verband hiermede zijn door mij aan de minister op 27 juli jl. schriftelijke vragen gesteld, waarop het antwoord op 28 augustus d.a.v. is ontvangen.
Een dergelijke ingrijpende maatregel op het terrein van de woningbouw roept ve- le vragen op en geeft aanleiding tot be- zinning of het beleid ten aanzien van de- ze seétor van de bouwmarkt niet ver- stard dreigt te geraken.
Doel van het
woningbouwprogramma
Het doel van het woningbouwprogram- ma moet zijn zo spoedig mogelijk de wo- ningnood tot het verleden te brengen en de normale omstandigheden te herstellen.
Daarnaast dient de klemtoon te worden gelegd op het feit, dat die woningen in het bijzonder daar worgen gebouwd, waar de nood nog heerst. Dat dit voor- al het geval is ten aanzien van woningen bestemd voor de minder- en minstdraag- krachtigen onder onze bevolking is evi- dent, aangezien de evenwichtshuur en prijs nog niet bereikt zijn.
Subsidiëring van een aantal woningen blijkt derhalve vooralsnog geboden Of volgens de woningwet àf volgens het pre- mie- en bijdragebesluit woningbouw 1960
(categorie A).
Omdat deze subsidiëring een belang- rijk offer uit de staatskas betekent, zal dit aantal totaal gesubsidieerde woningen in het bouwprogramma gefixeerd dienen te worden, waarbij opgemerkt moet wor- den, dat naar gelang het woningtekort vermindert uiteraard het aantal gesubsidi- eerde woningen ook verminderd kan wor- den.
Nu is het na de bevrijding gewoonte geworden dat binnen de totale bouw- markt het aantal te bouwen woningen vastgesteld wordt op een bepaald aan- tal per jaar, zoals ook in de andere sectoren van de bouwmarkt bepaalde li- mieten in geld uitgedrukt worden vast- gelegd. De achtergrond van deze gedachte was ongetwijfeld juist.
Indien meer toegelaten zou worden dan de bouwmarkt kon verwerken, waar- bij het beschikbare arbeidspotentieel een belangrijke factor is, dan zou dit tot spanningen kunnen leiden met ernstige · gevolgen.
Omvang van de bouwcapaciteit
Hierbij doet zich echter de vraag voor:
.,Wat kan de bouwmarkt nu eigenlijk ver\verken ?"
Naar mijn mening bestaan er geen be- trouwbare maatstaven waar dit uit moet blijken. Hoewel allerlei berekeningen hierover uitsluitsel moeten geven, zijn de- ze in de praktijk steeds onjuist geble- ken zowel plaatselijk als landelijk. Juist de laatste jaren geven hiervan een dui- delijk beeld in de sector woningbouw.
Tengevolge van de laatste huurverho- ging en de daarop aansluitende nieuwe en verminderde subsidieregeling werd de woningbouw in de vrije sector in de hand gewerkt, waartoe ook bepaalde hogere verwachtingen in het bouwprogramma waren opgenomen.
Doordat het aantal aanvragen in de gesubsidieerde categorie zeer groot was en daardoor lange wachttijden ontston- den, heeft het particuliere bedrijf ter wil- le van het bereiken van de zo nodige continuïteit de vrije sector gevonden.
Daarbij bleek dat inderdaad veel bouw- capaciteit effectief werd, die daarvóór · niet tot zijn recht kwam. Bovendien blijkt dat maar weinig zogenaamde dure wo- ningen worden gebouwd'. De statistieken wijzen dit uit. Ook na de maatregel van de minister van 21 april 1961 waarbij de bouwkosten van de woningen in de vrije sector reeds bepaald werden op ma- ximaal f 19.000, f 21.000 en J 23.000 (a:t- loankelijk van de gemeenteklasse) zijn
een bijzonder groot aantal van deze wo- ningen in uitvoering genomen.
Het gevolg is dan ook, dat op dit moment een groter aantal woningen in uitvoering is dan ooit tevoren. Een aantal dat ge- zien de prognose betreffende het bouw- programma voor onmogelijk werd ge- houden.
Dat hierdoor een belangrijke stap ge- zet werd in de richtipg van de ophef- fing der woningnood behoeft geen be- toog.
Anderzijds wordt nergens gesteld dat op dit moment een verstoring van de bouwmarkt is ontstaan. Dit klemt nog meer, omdat ook in de andere sectoren de overschrijding van het bouwprogramma plaatsvindt behalve bij de scholenbouw.
Alles duidt er op dat thans veel slui- merende bouwcapaciteit tot leven is ge- komen, waarin de vrije sector een be- langrijk aandeel heeft gehad.
Positie van de vrije sector
Hieruit volgt dat ik deze vrije SC{!tor bepaald niet zie. als een sluitpost van het woningbouwprogramma, maar als een na- tuurlijke uitloop van bouwcapaciteit, die op andere wijze niet tot zijn recht kan komen.
Bovendien benadert de geringe admini- stratieve rompslomp het herstel van na- tuurlijke verhoudingen, waarbij het di- rechte contact tussen gemeentebestuur en bouwer tot onmiddelijk resultaat kan lei- den zonder inmenging van derden.
Wanneer zich in de afgelopen tijd teke- nen van verstoring hebben voorgedaan, komt dit naar mijn mening eerder door andere genomen maatregelen, zoals de invoering van de vijfdaagse werkweek, de zuigkracht op het arbeidspotentieel, die van onze oosterburen uitgaat of de haperende materiaalvoorziening (bak- steen), dan door een uitloop van de vrije sector.
Een verstoring van de bouwmarkt zou ook kunnen plaatsvinden wanneer de ontwikkeling in de vrije sector zodanig zou zijn, dat invloed uitgeoefend werd op de effectuering van de woningen in de gesusidieerde sector en hierdoor moei- lijkheden zouden ontstaan in deze sector.
Dit wordt door sommigen wel gepo- neerd en ook de minister heeft zich in deze zin uitgelaten.
Uiteraard zal de bouw van de gesub- sidieerde woni.l1gen moeten plaatsvinden
overeenkomstig het bouwprogramma daar is geen twijfel aan.
Mochten moeilijkheden dreigen o.f aan- wezig zijn, dan dient ook nauwkeurig na- gegaan te worden waar de oorzaak ligt.
In de beschikbare gegevens kan geen aanwijzing gevonden worden, dat de uit- loop van de vrije sector de oorzaak zou zijn van eventuele verstoringen. Uit de gegevens van het ministerie van volks- huisvesting en bouwnijverheid over het eerste halfjaar 1961 in het algemeen kan men niet constateren dat zich in de ge- subsidieerde sector verstoringen hebben voorgedaan.
Prijsverstoringen
Men krijgt wel eens de indruk, dat de angst voor moeilijkheden alleen al vol- doende is ingrijpende maatregelen te ne- men.
In hP.t totale prijsbeleid van de rege- ring dat ten zeerste toejuiching verdient, past prijsstijging in het bouwbedrijf niet.
Evenmin kan dit geduld worden bin- nen het kader van het huur- en subsi- diebeleid. Ik behoef slechts te herinnè- ren aan vroegere huurverhogingen, waar- van de uitwerking weer teniet werd ge- daan door nadien plaatsgevonden stijgin- gen in de bouwkosten, waardoor het be- reiken van het evenwicht tussen prijs en huur weer verder verwijderd kwam te liggen.
Wanneer de angst voor prijsverstorin- gen een maatregel rechtvaardigt, moet de- ze wel gegrond zijn op aan zekerheid grenzende verwachtingen, anders loopt men het risico dat juist datgene geschiedt wat men niet wil dat geschiedt.
De maatregel van 17 juli jl. van de minister is hier naar mijn mening een typisch voorbeeld van.
De maatregel werd genomen om prijs- stijgingen te voorkomen.
De2e zijn er niet, maar zouden kunnen komen, Het is echter duidelijk dat het binden van de vrije secfor aan het rijks- goookeuringsbeleid, waardoor deze vol'Dl
"
van woningbouw geen vrije sector meer is en beter in het vervolg ongesubsidi- eerde woningbouw genoemd kan worden, prijsstijgingen tengevolge zal hebben ..
Wanneer het particuliere bouwbedrijf niet meer zelf kan beoordelen, hoe uit een oogpunt van continuHeit en efficiën- tie het beste gehandeld kan worden, maar hierin nu ook weer afhankelijk wordt van derden in casu de rijksoverheid, zal dit prijsverhogend werken. Bovendien is de mogelijkheid om de sluimerende bouw- capaciteit tot daden te brengen. weer sterk verminderd.
Versnelling
woningbouwprogramma
In de Tweede Kamer der Staten-Ge- neraal hebben de deskundigen van ver- schillende groeperingen bij herhaling ge- tuigd, dat de bouwcapaciteit in bepaalde gebieden van ons land bepaald niet zo ongunstig was als door het ministerie was aangenomen en dat dientengevolge de toewijzing van gesubsidieerde wonin- gen en van andere objecten voor deze gebieden gerust wat ruimer kon zijn.
Het bouwbedrijf heeft in deze gebieden vrijwel zeker een gedeelte van zijn ca- paciteit in de vrije sector te werk ge- steld. De cijfers wijze~ dit n'L
Mr. D. SCHUlTEMAKER Nu ook deze uitweg aan het rijksgoed- keuringsbeleid is onderworpen, kan het niet anders of door de beperking zal ar- beidskracht verloren gaan en zullen prijs- stijgingen het gevolg zijn.
Maar gesteld nu eens, dat in ons land de omvang van de totale bouwcapaciteit wel nauwkeurig kon worden vastgesteld en dat op basis daarvan de tegenwoor- dige verdeling in bouwsectoren wel als een volstrekt gegeven beschouwd moet worden, is dan de verdeling van thans wel juist? Vooral wanneer blijkt dat in de woningbouwsector veel meer wonin- gen gebouwd kunnen worden dan in de prognose was voorzien.
Moet dan niet een grotere prioriteit word€n verleend aan de woningbouw?
In de tegenwoordige omstandigheden van gunstige conjunctuur en welvaart lijkt het mij het gunstigste moment te zijn om haast te zetten achter de ophef- fing van de woningnood en zo spoedig mogelijk de nog steeds drukkende sub- sidielast te verminderen, uiteraard zon- der tot sociaal niet verantwoorde situa- ties te geraken.
Indien dit zo is, kan het totale wo- ningbouwprogramma vergroot worden en uitgaande van een nauwkeurig vast te stellen totale bouwcapaciteit kunnen an- dere sectoren tijdelijk ingekrompen wor- den als dit nodig zou zijn. Hierbij dient aangetekend te worden dat woningbouw en scholenbouw op hetzelfde vlak liggen.
Indien sommigen menen dat bijvoor- beeld de totale investeringen, vooral van de zijde van het bedrijfsleven, te groot zijn, anderen menen dat de conjunctu- rele oververhitting, afgeremd moet wor- den, door diverse financiële, fiscale en economische maatregelen, dan komt de maatregel van de minister van volkshuis- vesting en bouwnijverheid van april :jl.
waarbij de bouwsector van de nijverheids- gebouwen werd verhoogd met 30 mil- joen gulden wel in een vreemd daglicht te ~i-taan. Dan was het rationeler geweest
I :FEBRUARI 1962- I'AGINA J
een beperking in de sector van de n~j
verheidsgebouwen of handel en verkeer te zoeken en de sector woningbouw uit te breiden.
Het is een vaststaand feit, dat voor de industrie juist de huisvesting van het person€el een zwaar drukkend probleem i.s.
Vele wegen worden door het bedrijfs- leven bewandeld om hierin althans enigs- zins 'n oplossing te vinden. Ook de vrije sector speelde hierin sinds kort een be- langrijke rol. In het algemeen echter be- tekent dit voor het bedrijfsleven, welke weg men ook bewandelt, ,eet\ min of meer kostenverzwarende omstandigheid. dus met prijsverhogende tendens.
Als men echter uitgaat van een nauw- keurig vastgestelde totale bouwcapaci- teit kan niet zowel worden voldaan aan de oplossing van de huisvestingsproble- men van het personeel, als wel aan alle andere bouwaanvragen van de industrie.
Er zal een keus moeten worden ge- daan.
Het komt mij voor dat, gezien de to- taliteit van het vraagstuk, op heden de klemtoon op de huisvesting, derhalve op de woningbouw, moet komen te liggen.
Evenwicht
in de woningvoorziening
Wanneer schrijver dezes meent dat <je woningbouw versneld dient te worden betekent dit tevens dat de prognose van het evenwicht in de woningvoorziening gesteld op 1965 of 1966 - de minister gaat hiervan uit - herzien moet wor- den.
Dit is urgent, omdat na 1965 of 1966 ongetwijfeld het echo-effect van de grote uitbreiding van onze bevolking in de eer- ste naoorlogse jaren zich zal doen ge- voelen en de natuurlijke toeneming zich op een hoger niveau zal handhaven dan voorzien was.
Nu reeds blijken de prognoses omtrent de toeneming van de bevolking te laag te zijn.
Hier komt nog bij dat landelijk wel een evenwicht zal zijn bereikt, maar dat het zeer de vraag zal zijn of dit in onze grote stedelijke agglomeraties wel het ge- val zal zijn. Dan ligt nog het probleem van de krotopruiming. vooral ook op het platteland.
Liberalisatie
De oplossing van deze en nog andere vraagstukken kan niet behoorlijk ter hand worden genomen indien niet eerst de wo- ningnood achter de rug is. Dan zal nog wel het behoefte-element zijn werking doen gevoelen, zeker als de conjunctuur en de welvaart zich gunstig blijven ont- wikkelen, maár de druk waaraan thans deze gehele materie bloot staat zal dan aanmerkelijk minder worden.
Een grotere versnelling van de wonig- bouw is derhalve dringend geboden.
Vanzelf komt dan de vraag op: Hoe zal bepaald worden dat de evenwiehts- toestand in de woningvoorziening bereikt is?
Dit is een uitermate belangrijke zaak, zowel wat betreft de gesubsidieerde als de ongesubsidieerde bouw. Een teveel aan woningen kan vooral in de gèsubsi- dieerde sector tot ernstige financiële con- sequenties leiden.
Het is gebleken dat de beschikbare ge- gevens niet geschikt zijn om hieraan ge- volgtrekkingen te verbinden die houvast bieden ten aanzien van dit evenwiehts- punt
Tot nu toe hebben noch de minister nog vele gemeentebesturen zich over dit probleem ernstig behoeven te beraden.
Het tekort was nog zo groot, dat elk contingent gaarne opgenomen werd.
Toch gaat ntt het moment komen en voor S'Ommige gemeenten zal dit moment reeds of bijna gekomen zijn, dat men zich moet afvragen of de evenwichtstoe- stand bereikt is.
In deze beschouwing k.an het huurbe- leid dat hierop ook een grote invloed uit- oefent buiten beschouwing worden ge- laten.
Waneer met het bereiken van de even- wiehts-toestand het bereiken van norma- le omstandigheden bedoeld wordt, dan zal het noodzakelijk zijn om zo spoedig mogelijk daar waar deze normale om- standigheden bereikt zijn, deze ook moge- lijk te maken. Dit betekent dat, ondanks dikwijls hiertegen ingebrachte bezwaren, een begin met de zogenaamde "liberalisa- tie" moet worden gemaakt.
{Vel·volg cp p6.gint. ll)
VRIJHEID EN DE~lOC:RATIE
Een· brief uit Nieuw-Guinea
De houding van het thuisfront
Een actief en trouw voormalig lid van onze A'damse afdeling, mej. Ne 1 v a n S c h i e v e e n, schreef ons een brief uit Biak, gericht aan alle "vrien- den in het moederland".
Wij laten deze brief, waarvan de inhoud ons veel genoegen heeft gedaan hier gaarne volgen.
Ook U zult Uw gedachten over het probleem Nieuw-Guinea hebben la- ten gaan. Stilletjes of zelfs hardop hebt U misschien zich afgevraagd of het wel de moeite' loont zoveel drukte over dit stukje wereld te maken.
Het is heel. goed mogelijk dat U er zeer weinig vanaf weet. Toen ik zelf nog in Nederland was, liet ik ook dikwijls berichten over Nieuw-Guinea wat langs me heen gaan. Nu ik er echter twee en een half jaar aan een gouvernementsschool heb gewerkt, lig- gen de zaken iets anders.
Een Nieuw-Guinea-expert zou ik me beslist niet willen noemen, want wanneer U van mij b.v. zou willen weten wat er zo al onder de Papoea- bevolking leeft, moet ik het antwoord daarop schuldig blijven.
Ik heb te weinig contact met de autochtoon om een gefundeerd stand- punt te kunnen geven.
Waar ik het echter met U over zou willen hebben is over de hou- ding van het thuisfront. Zoals U thuis denkt en spreekt óver de dingen hier, is voor ons van groot belang.
Wij voelen ons de laatste tijd door verschillende uitlatingen van politie- ke leiders, theologen, groepen jonge- ren enz. niet bepaald prettig.
Wanneer je over de R.O.N.G. hoort dat een aantal theologen, Buskes c.s., zich met een open brief tot de rege- ring wenden, krijgen we een opstan- ding gevoel. Wanneer je wat gekal- meerd bent, denk j,; aan het gezegde:
"Schoenmaker blijf bij je leest'', maar de bitterheid blijft toch.
En hoe worden deze berichten hier uitgezonden? Als een mededeling, zon- der enig commentaar. Ja, wat U in Nederland soms vervelend vindt- commentaar op het nieuws - zouden wij hier zo graag wensen. Want ook de Papoea komt een dergelijk bericht ter ore en hij begrijpt er niets meer van.
Wat weet hij ervan, dat het van meer belang is wat de opinie van de regering is dan wat een handjevol theologen de wereld insturen? Mis- schien is hij op een zendingsschool ge- weest en zegt hem het zinnetje "In de naam van Christus" wel iets. Voor ons doet een zin in een dergelijk do- cument godlasterlijk aan.
En wat doet Indonesië met dlt soort berichten! Wel, we zetten radio Ma- kassar maar aan en we kunnen het ook daar beluisteren. En heus, vrien-
(vervolg van pag. 2)
Het is namelijk van veel belang te kun- nen beoordelen hoe de ontwikkeling in deze geliberaliseerde plaatsen of gebie- den zal zijn en bieruis lering te trekken
• voor het nemen van maatregelen elders tot herstel van normale omstandigheden.
Een dergelijke gang van zaken zal de ver- antwoordelijkheid voor de woningvoor- ziening brengen bij de gemeentebesturen en de particuliere bouw, die het beste de vraag kunnen peilen, beter dan de rijksoverheid. Dan komt ook de functione- le werking van de vrije sector duidelijk naar voren die als graadmeter van grote betekenis i~.
Conclusie
Het zal duidelijk zijn dat schrijver de- 7.es een bevestigend antwoord zal geven op de vraag in het begin van deze be- sehouwing gesteld ten aanzien van een
den, dan wel voorzien van commen- taar!
We weten allen dat Soekarno op het ogenblik een koude oorlog tegen ons voert. Daar kunnen we niets aan doen. Alleen rustig doorgaan met ons werk en het maar over je heen laten gaan. Maar denkt U dat we altijd helemaal rustig zijn? Nee, want al die onzekerheid en allerlei rare berich- ten werken toch onbewust op ons.
Dit kennen we hier allemaal. Wan- neer nu echter het moederland óók - aan die koude oorlog mee gaat doen, is onze weerstand eerder . gebroken.
Wij, die hier zo trots op onze ma- rine zijn dat zij zulk voortreffelijk werk in de Etnabaai heeft verricht, kunnen het moeilijk verwerken dat er in ons lieve vaderland smalend over een Jan Pietersz. Coen mentali- teit wordt gesproken. En dan die ver- gelijking van een troepenmacht van Nazi-Duitsland op Rotturn (door PvdA) -jongeren gaat toch wel wat al te ver. Zijn dit je mede-landgenoten, die zoiets durven te beweren? Je zou je schamen om Nederlander te zijn.
Mogen dit de consequenties zijn van het leven in een democratie?
Ik begrijp natuurlijk wel, dat al de- ze onzin uit een bepaalde hoek komt, maar daar denk je niet in de aller- eerste plaats aan. Vóór alles ben je toch Nederlander.
Op een bijeenkomst van socialisti- sche jongeren werd onze Schout-bij- nacht - spottend bedoeld - een Mi- chiel de Ruyter genoemd. Je zou haast denken dat we ons moeten schamen voor onze grote mannen. Nu, ik schaam me niet voor mannen die ons iand hebben groot gemaakt, maar wel voor jonge Nederlanders die een Jan Salie-geest vertegenwoordigen.
Vrienden, wij zitten met het pro- bleem Nieuw-Guinea. Het ligt ons dikwijls zwaar op de maag, maar we hebben nu eenmaal deze taak op ons genomen en moeten dit dan· ook tot een zo goed mogelijk einde zien te, brengen.
De zelfbeschikking moet niet een holle phrase zijn.
De VVD en met name mevrouw Stoffels hebben me in hun houding niet teleurgesteld.
Velen van U zullen mij dan ook kunnen begrijpen. Ik moest mij echter even uiten, want anders denkt U mis- schien dat wij alles hier maar voor ' zoete koek aannemen. Het zou wel-
licht beter zijn indien er wat meer commentaar van hier naar de over-
kant ging. De tropen maken ons mis- schien wat traag in onze reacties. Het gebral uit het moederland heeft voor mij nog zijn goede zijde. Mijn oude strijdvuur is weer opgelaaid.
Nel van Schleveen.
eventuele verstarring in het woningbouw- beleid. Van dit standpunt bezien is de maatregel van 17 juli j.L van de minister een stap terug. Vooral nu door de grote woningproduktie en de toch groter ge- bleken bouwcapaciteit er in de woning- noodellende eindelijk wat licht gaat schij- nen, vereist dit noodzakelijk de nodige bezinning en vernieuwing. Het zal nu blij- ken dat het doorborduren op het geijkte stramien, dat ongetwijfeld in de afgelo- pen tijd zijn verdiensten heeft gehad, een belangrijke remmende werking op het bereiken van het einddoel heeft. Ieder stel van maatregelen, terecht genomen en·
uit noodzaak geboren, kan niet gehand- haafd blijven, waneer deze noodzaak min- der wordt of geheel verdwenen is. Dan zal tijdig het systeem van maatregelen gewijzigd moeten worden.
In welke richting mijn gedachtea gaan heb ik getracht in deze beschouwing, voor zover de ruimte dit toelaat, aan ie wij- zen.
8 FEBRUARI 1962 - PAGINA I
,,SCHUIF EEN ZETEL BIJl''
PROF. Mr. P. J. OUD NAAR PREMIERE POLITIEK CABARET Op donderdag, 15 februari a.s., des avonds om 8 uur, zal in "De Vonken- berg" te Zwijndrecht de première van ons politiek cabaret 11Schuif een zetel bij!" worden gegeven.
De medewerkenden aan dit cabaret zijn:
RIJK DE GOOYER, KATJA BERNDSEN, PHYLLIS LANE, WIM BOSCH.
Presentatie en regie Frans Muriloff.
Vóór de pauze zol door het lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de heer J. C. Corver, een kort propagandistisch woord worden gesproken.
Het slotwoord von deze ovond wordt gesproken door onze Partij-Voorzit- ter, Prof. Mr. P.J. Oud.
ONS VERKIEZINGSFONDS
Van Mr. B. C. L. W. te 's-Gravenhage ontvingen wij f l 0.- voor ons Verkiezingsfonds, waarvoor onze hartelijke dank !
LOGIES ALGEMENE VERGADERING
Afgevaardigden van afdelingen kunnen zich voor logies in de nacht van 9 op l 0 maart a.s. te Leeuwarden wenden tot mevrouw S. Algra-Hoekstra, Nachtegaalstraat 5, Leeuwarden, tel. 05100-24393.
UIT DE
forumavond te Arnhem
Op woensdag 24 jan. jl. heeft voor de afdeling Arnhem een forum, onder voor- zitterschap van de Commissaris der Ko- ningin in de provincie Gelderland, mr.
H. W. Bloemers, vele politieke vragen beantwoord.
De forumleden waren de heren J.
Smallenbroek (AR), dr. I. N. Th. Diepen- horst (CH), dr. L. A. H. A. Albering
(KVP) C. Kleijwegt (PvdA), mr. W. J.
Geertsema (VVD).
Mr. C. Berkhouwer sprak in Dordrecht
Op vrijdag 26 januari 1.1. heeft het Tweede-Kamerlid mr. C. Berkhouwer een spreekbeurt vervuld voor de afde- ling Dordrecht.
Na de welkomstwoorden van de voor- zitter, de heer Jac. A. Hazelaar, besprak de heer Berkhouwer politieke actuali- teiten.
Voor een zeer aandachtig gehoor be- handelde hij o.m. de -representatie van ons volk op plaatselijk, provinciaal en lan- delijk niveau, de Europese integratie, de hulp aan minder ontwikkelde gebieden, de kwestie Nieuw-Guinea en ons huidige radio- en televisiebeleid.
Op boeiende wijze ontwikkelde de heer Berkhouwer zijn gedachten, daar- bij voortdurend rijk voorbeelden materi- aal aanvoerend uit het bonte nationale en internationale leven.
Na de lezing kondigde de voorzitter een aantal plannen voor de verkiezings- campagne aan en dankte spreker en toe- hoorders.
Nijme9en hield haar Jaarvergaderin9
Op 30 januari hield de afd. Nijmegen haar jaarlijkse algemene ledenvergade- ring in Hotel-Restaurant "De Roemer".
De voorzitter, ir. W. v. d. Ham, en het lid van het bestuur, de heer J. M. C.
Hbrdijk, aan de beurt van aftreden, wer- den bij acclamatie herkozen.
Het belangrijkste punt van de agenda was wel de samenstelling van de candi-
PARTIJ
datcolijst voor de verkiezing van de Ge- meenteraad. Deze taak was, gezien het feit, dat de heren mr. H. P. Beets en C.
Kamp niet meer in de nieuwe raad zul- len terugkeren, uiterst moeilijk. TiJch is de afdeling Nijmegen er in geslaagd een zeer goede lijst samen te stellen. De ko- mende verkiezingen kunnen met een ge- past optimisme tegemoet worden gezien.
De heer Beets dankte de voorzitter voor de hartelijke woorden tot hem ge- sproken. Gedurende een 25-tal jaren heeft hij deel uitgemaakt van de Nijmeegse Ge- meenteraad, waarvan 21 jaren als een- mansfractie. Het gemeenteraadswerk heeft hij steeds met het grootste genoe- gen gedaan ondanks het feit dat het werk veelomvattend en niet altijd even prettig was i.v.m. de grote tegenstand die hij had van KVP- en PvdA-zijde. De heer Beets memoreerde zijn woorden gespro- ken in de onlangs gehouden Begrotings- debatten "Het liberalisme is zo oud als de mensheid en de VVD zal niet ten on- der gaan".
Op 19 februari a.s. zal voor onze afde- ling in een openbare vergadering spre- ken mevrouw mr. Stoffels-van Haaften.
Ook die bijeenkomst zal worden gehou- den in de bovenzaal van Hotel-Restau- rant "De Roemer" aan het Kalfkens- bosch in Nijmegen.
Vergaderin9 Dageliikse Besturen
Kamer-Centrales
Op Zaterdag , 3 februari jl, des mor- gens om 11 uur, kwamen in Hotel Pays Bas te Utrecht de dagelijkse besturen van onze Kamer-Centrales in vergade- ring bijeen.
Deze vergadering werd gepresideerd door de Voorzitter der Partij, Prof.Mr.
P.J. Oud.
Voorts waren namens het Dagelijks Bestuur der Partij aanwezig de onder- Voorzitter, Mr. H. van Riel, de , Alge- meen Secretaris, de heer D. W. Dett- meijer en de Penningmeester, de heer Sidney J. van den Bergh.
In een aangename sfeer werden ver- schillende organisatorische en propagan-
distische problemen besproken.
(Advertentie)
Leven en laten leven
In een hüofdartikel in VRIJHEID EN DEMOCRATIE ge- kenmerkt als "een kostelijk liberaal getuigenis~ is thans voor slechts 25 cts. per stuk verkrijgbaar.
Zendt ieder van Uw bekenden een exemplaar van dit boekje.
Zij zullen er U erkentelijk voor zijn.
Exemplaren van dit handige pocket-boekje zowel per stuk als in grote hoeveelheden te bestellen bij
De Stichting "VAN MAAS TOT SCHELDE"
POSTBUS 120 EINDHOVEN.
Bankrekening Ned. Handel Mij. _ Eindhoven.
Postgiro-nummer van de bank: 14560.
'VRIJHEID EN DEMOCRATm
DE VERENIGDE NATIES EN NIEUW-GUINEA
(Ingezonden)
Mr. W. S. A. N. Gorter, te 's-Graven- hage, verzoekt ons het volgende te willen opnemen:
Men moet de Verenigde Naties in haar huidige staat zien als een organisme, dat vele werkzaamheden kan verrichten en diensten bewijzen, maar dat nu juist niet bij machte is een enigszins omvangrijk bestuur over onontwikkelde gebieden uit te oefenen, zelfs niet tijdelijk. De moord
·op de 19 missionarissen in Congo toont dit aan.
Wij mogen ons daarom gelukkig prij- zen, dat de Verenigde Naties, haar eigen beperktheden ervaren hebbende, het Ne- derlandse voorstel om het beheer over Westelijk Nieuw-Guinea aan haar over te dragen, van de hand hebben gewezen.
Het zou echter bijzonder nuttig zijn, in- dien de Verenigde Naties er toe zouden kunnen worden gebracht zich uit te laten over de beginselen krachtens welke het driehoeksprobleem Nederland-Indonesië -Nieuw-Guinea volgens haar behoort te worden opgelost. Het is daarom noodza- kelijk de Verenigde Naties te confronte- ren met een beginselplan.
Met verwijzing naar hetgeen de onder- getekende hierover in vroegere afleverin- gen van dit blad heeft naar voren ge- bracht, zou hij als punten voor een zo- danig plan in overweging willen geven:
1. De Verenigde Naties bevelen aan drie- hoeksonderhandelingen tussen Neder- land, Indonesië en vertegenwoordigers van de Nieuw-Guinea Raad.
2. De souvereiniteit over Westelijk Nieuw-Guinea wordt onmiddellijk aan Indonesië overgedragen.
3. Nederland oefent in naam van Indo- nesië gedurende vijf jaar, of zoveel
korter als de Nieuw-Guinea Raad zal bepalen, het bestuur uit over Weste- lijk Nieuw-Guinea en verbindt zich daarvoor de nodige kosten te betalen.
~- Gedurende het tijdvak, bedoeld onder punt 3, wordt een beperkt aantal In"
doneslsche ambtenaren in Westelijk Nieuw-Guinea toegelaten om zich van het gegroeide bestuur op de hoogte te stellen en daaraan mede te werken.
Het schijnt moeilijk voGr de Verenigde Naties om zich aan de bespreking van een dergelijk loyaal plan te onttrekken en moeilijk voor Indonesië om door de V.N. aanvaarde J·ichtlijnen van de hand te wijzen.
Redactionele aantekening:
W!i hebben er geen bezwaar tegen, mr.
Gorter dit "laatste woorif' te verlenen.
Uit hetgeen wij voor en na in ons blad o11er de kwestie Nieuw-Guinea hebben ge- schreven, zal het de lezers duidelijk ziin, dat dit een zeer persoonl!ilce suggestie is van onze Haagse geestverwant, die geheel voor diens eigen rekening bliift.
Wii willen op dit ogenblik nog slechts op- merken, dat o.i. aan de wriivingen tussen Nederland en Indonesië door deze oplossing zeker geen einde zou komen.
Integendeel, die vijfjarige periode, well'e de geachte inzender op het oog heeft, zou er naar onze overtuiging een worden van voort~
durende wnj'vingen, confb:cten en besch u/di- gingen van Indonesische zijde.
Ons voornaamste en ernstigste bezwaar is echter, dat in diens plan in het geheel niet wordt releerzing gehouden met de verlangens ran de bevolking. De sozwereiniteit zon im- mers in zl)'n gedachte onvoorwaardell)'k worden overgedragen en zelfs na die vl)'fjarige periode zon generlei uitspraak van de bevolking wor- den gevraagd.
SIMONS KATENDRECHT
I.JZER& STAAL
NON-FERRO METALEN SCHROOT
SLOOPOBJECTEN SCHEPEN
MACHINES
N. V. Simons' Metaalhandel
KAlENDRECHTSELAAN 49 TELEFOON 17 6640 (I 0 lijnen I
ROTTERDAM
Vermist op de landdag
Wie nam bij vergissing een verkeerde donkerrode parapluie mee? Eigenares is mevrouw Eversdijk Smul- ders-v. d. Slooten, W. Ba- rentzstraat 83, Zwolle.
Nieuwe vragenliist
en laten van velen, een on- zichtbare invloed, mét on- berekende gevolgen, en met bedenkelijke kanten.
Mr. D. U. STIKKER 65 JAAR
Maandag j.l. is de oud-Voorzitter on- zer Partij, Zijne Excellentie Mr. D. U.
Stikker, te Parijs 65 jaar geworden.
Het Hoofdbestuur heeft aan de heer Stikker het volgende telegram gezonden:
,;Hoofdbestuur VVD zendt U ter gele- genheid van Uw 65ste verjaardag harte- lijke gelukwensen en spreekt de hoop uit, dat U Uw belangrijke werkzaamhe- den op internationaal gebied nog lang zult kunnen voortzetten.
OUD, Voorzitter.
DETTMEIJER, Algem. Secretaris."
8 FEBRUARI 1962 - PAGINA 4
N.B. De in ons blad van 1 februari i.l. aangekondig- de excursie naar de vlieg- basis Leeuwarden gaat NIET door._
BRANDBLUSAPPARATEN
Officiëel goedgekeurd Talrijke attesten.
SIMPLUS N.V. DORDRECHT
VIS~TRAAT 6-8 • TEL. 3344• 1018501
E X C U R S I E S voorafgaande Algemene Vergadering op 9
aan de Jaarlijkse en I 0 maart a.s.
Initiatief van de afdeling Leeuwarden
Teneinde voor de bezo-ekers van de algemene vergadering van de VVD, die dit jaar in Leeuwarden zal plaats vin- den, de reis naar het hoge noorden ook
buiten het eigenlijke deel rendabel te ma- ken en (waarom het te ontkennen) te- vens een Fries belang te dienen, heeft het bestuur van de afd-eling Leeuwarden het initiatief genomen tot het organise- tren van een drietal excursies, waaraan ongetwijfeld vele bezoekers zullen deel- nemen, omdat dit een unieke gelegen- heid is om enkele aspecten van het Frie- se economische en culturele leven te Ie- ren kennen, waartoe men anders wel- licht nooit zou komen.
Daartoe is het nodig, dat eventuele deelnemers met de trein van 15.13 in Leeuwarden aankomen, waar zij door iemand van het bestuur worden opge- vangen (voor iedere .excursie een apart contactpersoon).
Herkenningsteken: een roset geel/blauw De excursies waaruit een keuze kan worden gedaan zijn de navolgende:
1. Bezcek aan het Provinciehuis te Leeu- warden, waar U in een korte inleiding informeel op de hoogte zult worden gesteld van tal van problemen, als wa- terschappen, ruilverkaveling, ontwikke- lingsgebieden en kerngemeenten, recre- atie, Lauwerszee, etc. en waar men U gaarne alle gewenste inlichtingen op Uw vragen zal verstrekken.
2. Bezoek aan de Kamer van Koophan- del en Fabirieken voor Friesland, alwaar de secretaris zich bereid heeft verklaard U ·een korte uiteenzetting te geven over o.à. industrialisatie, agrarische proble- men, vestigingsmogelijkheden en wat dies meer zij in Friesland. Uitgebreide infor- maties staan op Uw vragen ten dienste.
3. Bezoek aan de "Fryske akademie"
en de "Fryske Kultuerrie", waar de di- recteur dr. W. Kok en professor dr. Jelle Brouwer U over alle vraagstukken be- treffende taal, ateneum, onderwijs etc.
zullen kunnen informeren. Verder zal te Uwer informatie aanwezig zijn me- vrouw G. Faber-Hornstra van het "Frys- ke Kultuersintrum".
Zoals uit het bovenstaande blijkt is ge- tracht U over alle aspecten van het Friese leven gelegenheid tot informatie te geven.
Een gelegenheid als deze wordt U niet dikwijls geboden, waarom wij U drin- gend in overweging geven, Uw voorkeur tot deelname aan een der excursies schrif- telijk op te geven (alleen in noodzakelij- ke gevallen per telefoon 0510/24764) aan de heer L. Steenaart, mr. P. J. Troel- straweg 41B, Leeuwarden. Gelieve tevens op te geven op welke excursie U wilt overstappen, indien voor Uw voorkeurs- keuze te veel meldingen mochten zijn bin- nengekomen.
Degenen, die per auto of met een vroe- gere trein arriveren dienen zich ook bij de uitgang van het station te melden, ter vergemakkelijking van het verzamelen der deelnemers.
De excursies zijn zodanig gepland, dat U direct van het station per bus naar de te bezoeken instelling gaat en dat het bezoek op een zodanig uur zal zijn afge- lopen, dat U voldoende tijd rest teneinde U te verfrissen en een maaltijd te ge~
bruiken om daarna tijdig ter vergade- ring in de Harmonie te kunnen verschij- nen.
Indien U in groepjes denkt te komen, kan Uw opgave ook via Uw plaat3elijk secretariaat plaats vinden. Opgave vóór 3 maart a.s. wordt ten zeerste op prijs ge- steld.
Uit de vrouwengroepen Mandersloot het rapport
"Het dreigend vrouwente- kort" onlangs uitgebracht door de Ver. van Vrouwen met Academische Opleiding (tussen haakjes: dit rapport is bij mij ter inzage te krij- gen. J.S.).
Vragenlijst V over de winkelsluitingsproblemen is nu overal, nemen wij aan, afgehandeld. ,Uit allerlei hoeken van het land, van Middelburg tot Aduard, kwamen (en komen nog!) antwoorden binnen.
Het is de Nederlandse Huishoudraad, die deze kwestie aan de leden van de aangesloten organisaties voorlegt en daartoe twee vragenlijsten heeft ontwor-_
pen. Als vragenlijsten VIA en VIB sturen wij ze rond.
Vragenlijst VIA is be- stemd behandeld te worden in bijeenkomsten. Er. is bij- gevoegd een overzicht over de kwestie, wat als inlei- ding op de vergadering kan dienen. De vrouwengroepen worden dus wel aan het werk gezet, maar het wordt hun ook gemakkelijk ge- maakt; ze hoeven de stof niet zelf te verzamelen.
Copie voor dexe rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
De landdag heeft onze aandacht en onze ruimte zo in beslag genomen, dat al- lerlei plaatselijke berichten zijn blijven liggen. Die kwa- men uit Gouda (zelfs twee- maal), Delfzijl, Bilthoven, Heiloo, Schiedam, Rotter- dam , Zeist, den Haag, V oor schoten, Leidschendam en Kennemerland-Zuid.
De vergadering, die ge- houden werd ten huize van mevrouw de Jager, hád een bijzonder geanimeerd ver- loop. Besloten werd eens per maand bijeen te komen.
Tegen de volgende keer zal men de brochure van dr. E.
Nordlohne "Liberalisme in deze tijd" lezen, om die op de bijeenkomst op 16 febru- ari geheel of gedeeltelijk te bespreken. Als gast woon- de mevrouw Holzmueller Teengs uit Alkmaar de sa- menkomst bij, aldus schrijft de afdelingssecretaresse me- vrouw A. M. E. van der Zee Mandersloot, Bestevaers- laan 4, Heiloo.
Nu is er een nieuwe vra- genlijst verschenen, over het cadeaustelsel. Dat is niet iets, waar iedereen zo voortdurend mee te maken heeft als met de winkel- sluiting. Maar in zijn toe- passing kan het grote invloed hebben op het doen
Vragenlijst VIB gaat over dezelfde zaak, maar is wat eenvoudiger en bestemd
· voor individuele beantwoor-
ding. Die kan b.v. gebruikt worden, als iemand ver- hinderd is naar de bijeen- komst te gaan of als iemand een afwijkende mening heeft van de rest van het gezelschap.
De vragenlijsten worden weer verspreid via de cen- trale-vertegenwoordigsters.
Antwoorden vóór mei a.s.
bij ondergetekende.
J.H.S.
We beginnen met Heiloo, want daar is alweer een nieuwe vrouwengroep.
De stap werd gewaagd door de vrouwelijke be- stuursleden van de afdeling, op initiatief van mevrouw C. de Jager~Grinwis. Er waren de eerste avond 16 dames bijeen, terwijl nog twee dames zich opgegeven hadden, maar ditmaal toe- vallig verstek moesten laten gaan. Vervolgens behandel- de mevrouw van der Zee-
