LIBERALE VISIE OP DE VOETBALTOTO

Zaterdag 12 dec. 1959- No. 565

Bruizende Partij- activiteit

(Zie pag. 5)

LIBERALE VISIE OP DE VOETBALTOTO

Consolidatie gewenst van toe ir1 het belang van

hetgeen de sport

de K.N. V.B. tot heeft gedaan

nu

E

igenlijk wordt ten gevolge van een bepaal- de opvatting bij een politiek-confessio- nele minderheid van ons volk aan deze zaak veel meer aandacht gewijd dan zij o.i. in wezen waard is. Het gevolg hiervan is dat bepaalde aspecten als bijzonder gevaarlijk voor de gees- telijke volksgezondheid worden voorgesteld;

gesteld wordt dat schadelijke gevolgen voor de arbeidslust te duchten zijn, de sport gedenatu- reerd wordt en zo voort.

Op zichzelf zijn de waarden, die hier aan de orde gesteld worden, voor de samenleving van het grootste belang. Alleen geloven wij niet, dat aantasting ervan te duchten is als gevolg van het legaliseren van een nationale voetbal- toto. Laat ons wat dit betreft realistisch blijven en ons volk niet al te zeer tot het kwade geneigd achten!

Al geruime tijd draait nu de K.N.V.B.-toto.

Ons is niets gebleken van het feitelijk intreden van gevaren als hiervóór weergegeven. Geble- ken is, dat de winnaars van grote prijzen hun verstand niet hebben verloren en hun zelfde levensgang behouden hebben.

Eveneens is vastgesteld, dat de opbrengsten van inzamelingen voor charitatieve doeleinden niet geleden hebben onder de gemiddelde voet- baltoto-inzet, die beneden f 1,50 is gebleven.

Wij kennen persoonlijk arbeiders in bedrijven, die wekelijks f 0,50 inzetten. Daarvoor wordt een pakje shag minder geconsumeerd en het bedrag van f 0,50 zou anders niet uitgelegd worden voor een charitatief doel.

... *

Men kan de zaak ook - en wij geloven beter·- van een andere kant benade- ren. De toto is een groot collectief spel rond de voetbalwedstrijden.

Het ludieke element van de mens komt steeds in groter verband te liggen. Men denke aan het massale spelgenot buiten de plaats, waar het spel gespeeld wordt, door middel van de televi- sie. Natuurlijk maakt de, naar iedere deelne- mer heus zelf wel weet uiterst geringe, kans om een groot geldbedrag te winnen het voetbal- totospel uiterst aantrekkelijk.

Daarnaast staat de ontspanning van het kansbepalen door het invullen der formulieren enz. Dit is het eigen spelmoment van de toto- speler.

Is dit alles nu zo afkeurenswaardig dat deze zaak gesteld zou moeten blijven onder het ver- bod van de loterijwet, behoudens ontheffing zij- dens het Ministerie van Justitie? Wij geloven van niet.

In het rechtsbewustzijn van de grote meer- derheid van ons volk wordt deze zaak niet als

een zo laakbare gevoeld dat zij in beginsel onder de norm van de Strafwet zou moeten blijven vallen, gelijk een minderheid dat zou willen.

Dan wordt deze aangelegenheid o.i. een zaak van verdraagzaamheid.

Wij respecteren degenen die dit spelgokje af- keurenswaardig achten. Wij menen echter, dat de verdraagzaamheid vordert dat men dit ge- bod voor zichzelf niet aan anderen oplegt als een verbod om hetzelfde te doen.

MrDrC.BERKHOUWER Lid van de Tweede Kamer Schrijver van dit artikel

Ervan uttgaande, dat de toto losgemaakt dient te worden van de Strafwet, dienen de grenzen, waarbinnen de toelaatbaarheid wordt vastgesteld, veel ruimer gesteld te wor- den. Dan is het ingediende wetsontwerp veel te bevoogdend en bedillerig.

Moet de Nederlander, die gaarne dit kleine spelgokje bedrijven wil, nu waarlijk dermate in bescherming worden genomen tegen zijn eigen speeldriften? De jongste ervaringen heb- ben hier geen aanleiding toe gegeven.

Wij zijn van oordeel, dat indien de leeftijd- grens van 18 jaar wordt gesteld en de maximum inzet bepaald blijft op f 2,-, zoals thans het geval is, voldoende waarborgen tegen ontspo- ringen gegeven zijn.

Principieel is het moeilijk te begrijpen, dat degenen die eigenlijk tegen de toto in zijn ge- heel zouden zijn, een toto met een maximum- prijs van f 25.000,- wèl aanvaardbaar zouden achten. Ethisch is dit moeilijk houdbaar.

Men kan tegen een toto zijn voor zichzelf en hierin gerespecteerd worden, maar dan ver•

dwijnt het gestelde ethische afkeurenswaardi- ge niet door begrenzing van de prijs. Het blijft dan even slecht, gelijk diefstal van één gulden op zichzelf een even groot kwaad is als diefstal van duizend gulden.

Ook op een ander punt wordt het ethische standpunt niet altoos sterk gehandhaafd. Er zijn leidende figuren in charitatieve organisa- ties, die de toto als zodanig afkeuren. Sommi- gen daarvan staan evenwel in het eerste gelid als het aankomt op het formuleren van een claim op een deel van de opbrengst.

Wij geloven overigens niet, dat een recht op die opbrengst of een deel daarvan gesteld kan worden. Dit lijkt ons in strijd met de charitas.

Dat de ruimte in het budget voor de charitas kleiner zou zijn geworden, is niet aangetoond.

Hoofdzaak van charitas blijft voor ons trou- wens het element der vrijwilligheid en vrijge- vigheid. Deze verdragen zich niet met een recht of claim.

De mogelijkheden der vrijgevigheid zijn al in het gedrang gekomen veel eerder dan de toto ten tonele verscheen en door andere welbeken- de omstandigheden.

* *

W

ij willen het in dit korte bestek hierbij laten, al zou nog veel meer te zeggen zijn. Wij menen de volgende conclusies te mogen neerleggen:

a. Bij een beperking van de inzet tot f 2,- komt men tot een totale jaarlijkse inzet, die gelijk is aan het bedrag dat sommige Nederlanders zich meermalen per jaar kunnen veroorloven in te zetten in de staatsloterij. Verdere beperking is niet noodzakelijk;

b. ontsporingen op het gebied der zedelijk- heid en geestelijke volksgezondheid duch- ten wij als gevolg van een gelegaliseerde nationale voetbaltoto niet;

c. laat zoveel mogelijk geconsolideerd wor- den hetgeen de K.N.V.B. tot dusverre in het belang van de sport gedaan heeft;

d. uitgaande van de afdoendheid der sub a.

g,estelde beperkingen, zijn verdere beper- kingen met name ten aanzien van d"

hoogte van de hoofdprijs, niet noodzake- lijk en schadelijk voor het in het belang van de sport gestelde doel.

e. de opbrengst van de toto dient primair ten goede te komen aan de dringend beno•

digde voorziening in de noden van sport en lichamelijke oefening.

C. BERKHOUWER

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I)

Mevrouw G. V. van Someren-Downer streed voor nationale omroep • Verzuiling in radio en televisie een griezelig verschiinsel

• Particuliere machtsposities met overheidsgeld • Algemeen be- lang niet voorop • Politieke propaganda alleen voor bevoorrechte

zuilen • Onze geestverwante tegen achterstelling van bepaalde groepen • In ideale omroep komen alle facetten tot gelding.

V

innig, maar onder een regen van interrupties toch beheerst, heeft cmze geestverwante, mevrouw Haya van Someren-Downer, vorige week bij de be- handeling van de begroting van OKW, gestreden voor een nationale omroep en een aanval gedaan op het huidige on- democratische zuilensysteem in radio en televisie.

Zij zei dat men heel dikwijls de indruk heeft dat niet het algemeen belang in Hilversum prevaleert, maar het belang van de omroeporganisaties. Daarom wordt de kijkers een gratis aangeboden, unieke Duitse produktie, Die Fledermaus, ont- houden omdat op 27 december toevallig de NCRV toneelfragmenten uitzendt.

Dit is des te vreemder als wij weten dat het oorspronkelijke televisiespel, dat de NCRV wilde uitzenden, niet kon door- gaan wegens moeilijkheden met de rol- bezetting.

wat was er logischer geweest dan dat men greep naar deze unieke kans: Die Fledermaus? Maar neen, men gaat toch weer op de eigen zuil toneelfragmenten uitvoeren. Wat prevaleert er nu: het be- lang van de kijker of het b:lan_g en vooral het prestige van de orgamsabe?

Hetzelfde maken we mee met de Kuhlenkampf-quiz. Op 14 november is hij ons onthouden omdat de VARA toevallig in de lucht was. Toen heeft de Duitse organisatie ervoor gezorgd dat het Ne- derlandse team in die Duitse quiz op 5 december op de Nederlandse beeld- schermen zou komen. Maar op 5 decem- ber was de VPRO in de lucht.

. . .

O

^P een kortgeleden gehouden con- ferentie heeft de burgemeester van Rotterdam, mr. G. E. van Walsum, gezegd dat hij de verzuiling een griezelig ver- schijnsel vindt. Hij betoogde dat deze verzuiling het allereerst doorbroken moest worden bij de omroepverenigingen omd~t bij radio en televisie de bestaande verhoudingen de toets der kritiek niet kunnen doorstaan omdat hier particuliere organisaties hun machtsposities handha- ven met overheidsgeld.

Sinds de verplichte luisterbijdrage uit oe Duitse tijd, gecontinueerd is, aldus mevrouw Van Someren, is de bestaans- noodzaak van de omroepverenigingen als verenigingen verdwenen.

Heel lang geleden is het begonnen met idealen. Toen hebben wij gekregen de lepeltjes, de vlaggetjes, de zakdoeken, de tafellakens, de stropdassen, de bromfiet- sen en de televisietoestellen. Het is een keiharde business, die commercieel ver- kocht wordt in de zendtijd; niet meer idealen, niet meer ideeën, maar omroep- bladen, waarin ook andere ondernemin- gen grote belangen hebben.

Men ontziet zich zelfs niet een loopje te nemen met de loterijwet. Het toevallig zoveelste lid-abonnee krijgt een schitte- rend cadeau.

Men is oprecht verontwaardigd over de gedachte van reclame in de radio en di- rect maakt men zelf zeker geen reclame, maar indirect wel. Reclame-technisch is dat bijzonder knap. Karel I adverteert in het omroepblad; op de dag van een be- paalde uitzending wordt er reclame ge- maakt in de ochtendbladen; bepaalde slagzinnen vinden wij terug in het radio- programma en in de advertenties wordt verwezen naar de uitzending.

Het is grandioos gevonden. Maar wat is nu het principiële verschil tussen de directe en de indirecte reclame? Moreel is hier geen verschil tussen.

•••

I

s het niet in strijd met de democratie dat een zo belangrijk communica- tiemiddel slechts voor een deel der poli- tieke partijen wordt gebruikt? De par- tijen, de politieke groeperingen, die toe- vallig op een zuil zitten of er tegenaan leunen, kunnen wel de volle aandacht aan hun ideeën geven en de andere kun- nen dat niet.

Wij hebben kortgeleden meegemaakt dat de VARA veel aandacht besteedde aan het partijcongres van de PvdA. Daar- na moesten wij beleven dat het in het NTS-journaal nog eens dunnetjes werd overgedaan, waarbij mr. Burger zich richtte tegen de VVD, juist een van de groeperingen, die zich niet via de tele- visie kunnen verdedigen.

Ook freule Wttewaal van Stoetwegen (CH) vond dit ondemocratisch omdat KVP en PvdA altijd terecht kunnen bij de KRO en de VARA, terwijl AVRO en NCRV veel minder toegankelijk zijn.

Staatssecretaris Scholten antwoordde in overeenstemming met het advies van de Radioraad er in beginsel persoonlijk geen bezwaar tegen te hebben, dat de politieke partijen, evenals bij de radio, onder be- paalde voorwaarden voor de televisie zendtijd krijgen, maar hij wil nader on- derzoeken of het in verband met de nog steeds beperkte zendtijd, binnenkort mo- gelijk zal zijn.

• • •

B

ij de replieken verklaarde de heer Kieft (AR), dat hetgeen mevrouw Van Someren over de verzuiling had ge- zegd, hem pijnlijk had getroffen. Aller- eerst omdat uit haar betoog duidelijk was gebleken, dat zij helaas geen besef heeft van de oorsprong van en de levende kracht, die uitgaat van het positieve Christendom en het geloof in Jezu~

Christus.

Zij heeft geen enkel argument gebruikt om aan te tonen, aldus de heer Kieft, dat in één radio-Nederland een waarborg aanwezig zou kunnen zijn voor een er-

Mevr VAN SOMEREN-DOWNER . . . loopje met de loterijwet • • • kenning, dat daarin de christelijke ge- loofsgehoorzaamheid erkend zou kunnen worden.

In feite blijft het ideaal van mevrouw Van Someren, zei de heer Kieft, een kleurloos ideaal, dat te vergelijken is met een éénpansmaaltijd, waaraan alle geur en kleur is ontnomen, een maaltijd, niet afgestemd op de liefde, behoefte en smaak van de genieter.

Ook de KVP'er, de heer J. M. Peters,

H. G-ERRITZEN

HERENMODE

Laan van Meerdervoort 280a ·Gevers Deynootpl. 9 Den Haag

~

Arrow Shirts in 3 mouwlengtes v.a. f 21.50 No Iron f ^26.50

Deze Burger

heeft wel pijnlijk-verbaasd gestaan door het "beleid" in de affaire Delgado, de Portugese Antisalazarist.

Een van de weinige gebieden waarop een kl!!in land grÓot kan zijn is dat van de geest. De geest, die niet te maken heeft met het aantal guldens, kanonnen, tanks en vliegtuigen die het ter beschikking kan stellen; de geest die ver uitrijst boven welke materiële overweging ook.

Zó sterk is de geest, dat wij nu nog ons prestige kunnen en mogen ontlenen aan Rembrandt of Van Gogh, méér dan aan De Ruyter en Tromp. Onze schilders zijn in de wereld nóg bekend, onze krijgslieden niet. Er is niemand buiten ons eigen grondgebied die ons eerbied betuigt omdat wij de tachtigjarige oorlog hebben gewonnen, wél om de vrijheid die wij eruit hebben overgehouden en die wU sindsdien, aan zovele anderen hebben geschonken.

Het zou van onschatbare waarde zijn, indien wij nóg uit deze geest leefden, doch telkens bewijzen wij weer, voor het forum der wereld, dat dit niet het geval is.

Waarom moest Nederland tot de zeer weinige l.anden behoren die, ondanks een gelukzalig eromheenpraatje zich in de United Nations niet vierkant in de oppositie stelden tegenover de rassenpolitiel' van Zuid-Afrika?

Waarom moest Nederland zo ongelukkig schipperen in de affaire Delgado?

Het bedroevende is, dat zaken als deze, het hart van het Nederlandse volk niet meer raken.

Onze kwasi-slimmigheid inzake Zuid-Afrika's apartheidspolitiek heeft niet de geringste reactie in de pers of bij individuele Nederlanders verwekt. De ironie dat het juist een P.v.d.A.-er was die, als woord- voerder van de Nederlandse afvaardiging in New York ons "stand- punt" uiteen zette, heeft blijkbaar niemand getroffen.

En de Delgado-kwestie moge door deze zelfde P.v.d.A. (overi.gens met goed gevolg) als doelwit voor haar oppositionele pijlen zijn gebruikt, dat zij ook maar een ogenblik het volk heeft bezig gehouden zal moeilijk kunnen worden beweerd.

Wij zijn in de behaaglijkheid van onze rustige welvaart vadsig geworden.

Niet tot ere van ons zelf of tot voldoening van

1% DECEMBER 1959- PAG. %

hoofdbestuurslid van de KRO, kerrde zich tegen het betoog van mevrouw Vnn Some- ren, die zich echter niet onbetuigd liet.

Zij interrumpeerde, ving in haar repliek interrupties op nadat zij ze eerst had uit-

gelokt- en liet zich niet op zijpaden dwingen .

Het volgende geeft een indruk van de levendigheid van het debat.

• • •

D

e heer Peters (K.V.P.) vro .. g: wat bedoelt gij met een zuil; waar be- gint uw strijd en waar -·eindigt deze?

Lotsverbondenheid en gelijkge"i ndheià, waaruit een gezamenlijke strevlng ont- staat, zijn de beginselen die aan de :Ilo- genaamde verzuiling ten grondF!ag lig- gen, Tegen die groepen uit ons volk ri.cht zich mevrouw Van Someren. En als ik dan noem sc!lool, krant en radio. zijn wij meteen in het klokhuis van d" verzui- ling terechtgekomen. Desondanl<~ is het niet de school.. ....

Mevrouw v. Someren: Maar n is n'>g een openbare school.

De heer Peters: Juist. Desondanks is het niet de school, die de toorn van me- vrouw Van Someren-Downer h('eft opge- wekt. Haar argum~nt zal waarschijnlijk ook zijn dat de school een verlengstuk is van de opvoeding in het gezin en :lus feitelijk van particuliere aard i:<, met voldoende keuze-mogelijkheid.

Mevrouw Van Someren: Hel laatste inderdaad.

De heer Peters: Juist. Vermoedelijk zal de laatste factor van keuzcnwgeliJlr.

heid haar ook verzoenen met ons ver- zuilde krantenwezen.

Mevrouw Van Someren: Het l;r:mtcn- wezen is niet aan de orde in verband met de verzuiling. Iedereen kan een krant uitgeven. maar niet iederc<'n kan uitzenden.

De heer Peters: Is dat niet VC'rzuild?

Mevrouw Van Someren: Dat is een :.:ij- pad en evenals het onderwijs !'en on- dellgdelijk argument.

De heer Peters: In ieder gevai kan cle radio bij u geen genade vinden.

Mevrouw Van Someren: De vr'rzuiling in de radio.

De heer Peters: Natuurlijk ligt het an • ders bij de school dan bij de krant, dan b~i de radio en de televisie. HEt laat:<te medium wordt gekenmerkt door de be- perktheid zijner mogelijkheden.

Mevrouw Van Someren: Dat i~< nu juist het verschil.

De heer Peters maakte er op atten~

dat in het nieuwe ontwerp-omroC'pwet de toegang naar de microfoon voor bona- fide groepen wordt opengebroken. Een nation.ale omroep zou leiden tot vcrder- gaande overheidsbemoeiïng en hij k'm zich niet voorstellen dat de V.V.D. dat wil.

Staatssecretaris SCHOLTEN . . . nader onderzoek .

W

^ij wiilen een algemene omroep, waarin alle facetten van onze maatschappij tot gelding komen, ant- woordde mevrouw Van Someren. Dat is dan geen kleurloze éénpansmaaltijd. Ik kan mii niet voorstellen dat in een prachtige hotelkeuken, waar de beste koks van alle gevariëerde opleidingen werken. wli niet een voortreffelijk menu à Ia carte zouden kunnen krijgen.

DP. heer Kieft: Dit kan niet und<.lt de basis daarvoor ontbreekt.

Mevrouw Van Someren: De b:;sis? Als wij alle facetten tot gelding laten komen, waarom zou dan de basis ontbreken? Ik zie dat niet en daarom moet ik ook vol- strekt de beschuldiging afwijze•1 als zou ik het positieve christendom niet begrij- pen. Het is wat hoogmoedig dat l<' z"g.

gen.

Voor Jezus Christus waren de nwnsen gelijk en hadden gelijke rechten en in mijn ideale omroep is er plaats voor al- len. Mijn strijd tegen de zuilen b<'gint bij de achteruitstelJingo van bepaalde groe-

<Zie vervolg pag. '>

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Lichtvaardige, onware l~ritiek

In •

(Van onze sociale medewerker)

"De Gids", het orgaan van het (pro- testants) Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland bevatte in zijn nummer van 28 november 1959 het vol- gende redactionele commentaar.

.,Voorzitter van de commissie voor werknemersbelangen van de VVD, die zal onderzoeken of de oprichting van een verbond van werknemers op basis van de positie van de werknemer in het staatkundig bestel op liberale grondslag gewenst is en of die oprichting verwezen- - lijkt zal kunnen worden, is het Tweede

Kamerlid mr. J. C. Korver.

"Bij het debat over de interpellatie- Suurhoff inzake de loonpolitiek heeft deze heer Corver een merkwaardige uit-

lating gedaan.

"Naar aanleiding van het wat wonder- lijke konijnenhok-voorbeeld van de heer Suurhoff, dat de regering twee konijnen:

dat van de huurcompensatie en van de loonsverhoging in een hok wil stoppen en dat er daarom voor het laatste vrijwel geen plaats was, zei de heer Cot·ver, dat dit d:>~J ook maar klein moet blijven.

"Dat belooft iets voor de behartiging van de werknemersbelangen".

Dit is dan het redactionele commentaar dat we aantroffen in "De Gids" op de in- stelling van de commissie van de VVD.

Het klinkt allerminst vriendelijk. Laten we het eens op zijn juistheid onderzoe- ken. Toen de heer D. W. Dettmeijer, al·

gemeen secretaris van de VVD de com- missie installeerde heeft hij inderdaad iets gezegd over de vraag of een liberaal vakverbond mogelijk was. Dat is geen onbekende vraag. In België b.v. bestaat een liberaal vakverbond.

De vakbeweging is in Nederland sterk verzuild naar levens- en wereldbeschou- wing. Te meer omdat de VVD de derde partij in grootte in ons land is geworden en aangenomen mag worden, dat ook vele arbeiders op haar hebben gestemd, is het op zichzelf toch wel begrijpelijk, dat een VVD-commissie werknemersbe- langen aan de kwestie van een liberaal vakverbond niet zo maar voorbij gaat.

Maar het is niet meer dan een van de onderwerpen die zij in haar blikveld zal betrekken. Het is waarschijnlijk, de heer Dettmeijer liet dat toch wel blijken, niet het belangrijkste. Verzuiling is immers een zaak waarvoor de liberalen - we zouden zeggen van nature - niet veel voelen.

Het gaat dan ook veel te ver de in- druk te vestigen, dat de commissie werk- nemersbelangen is ingesteld om te onder- zoeken of een liberaal vakverbond wen- selijk is. Wat dit betreft ziet dus de pen- voerder van het CNV de zaak beslist ver- keerd.

Nu moet men wel bedenken, dat het CNV een werknemersvakorganisatie is en dus denkt in bepaalde categorieën.

\Vanneer we letten op de toon van het commentaar die nogal onvriendelijk is, komt gemakkelijk de gedachte op, dat het CNV misschien een beetje bezorgd is vanwege de mogelijkheid, dat de instel- ling van een liberaal vakverbond haar wel eens leden zou kunnen kosten. Ten slotte hebben heel wat voormalige AR- en CR-stemmers de weg naar de VVD- lijsten gevonden, dus waarom zou het CNV ...

Maar zoals gezegd, het CNV ziet voor- alsnog spoken, hersenschimmen. Van 'n koersen naar een liberaal vakverbond is nog geen sprake.

De konijntjes

Punt twee van het commentaar is van heel wat ernstiger aard. Het is het ge- deelte van de directe aanval op ons Ka- merlid, de heer Corver, wie woorden in

C. N. V. -orgaan

de mond gelegd worden, waar geen werknemer enig vertrouwen in zou kun- nen stellen.

Vooral die slotzin, ,dat belooft iets voor de behartiging van de werknemersbelan- gen" doet 't goed in dit verband. Slechts het bekende uitroepteken ontbreekt er aan.

We hebben - heeft om~e schrijvende collega van ,.De Gids" dat ook gedaan?

- er maar eens de Handeiingen op nage- slagen otn te zien, wat de heer Corver nu eigenlijk precies heeft gezegd. Welnu de uitdrukking aan de heer Corver toe- geschreven, dat er voor het konijn van de loonsverhoging vrijwel geen plaats was en dat het dan ook maar klein moest blijven, hebben we niet kunnen vinden.

De heer Corver, in het debat rondom de interpellatie Suurhoff toch min of meer de woordvoerder van zijn fractie, heeft uiteengezet, dat de VVD de vrijere loonvorming toejuicht. De werknemers zouden naar evenredigheid in de verwor- ven welvaart meedelen, daar, waar pro- duktiviteitsverhoging en rentabiliteit dat zouden veroorloven.

Verder zag de heer Corver de moge- lijkheid van een ruimere interne deni- vellering van de lonen, tot een betere beloning van bijzondere prestaties. Wel constateerde de heer Corver, dat het ex- periment wat het moment betreft niet gelukkig valt. Maar vrijwel iedereen heeft daar ook op gewezen.. De heer Corver wees op de schaarste op de ar- beidsmarkt, op de zoals de staatssecreta- ris heeft toegegeven, overcompensaties.

De heer Corver zeide dan ook niet geheel gerust te zijn op de ontwikkeling.

Het beeld van de konijntjes overnemend zeide hij toen: De dikte en de omvang

van het ene konijn zijn al bekend. Is het nu niet verstandig van de regering, dat .zij nauwlettend toeziet op de omvang van het tweede konijn, opdat de beide dieren rustig samen bij elkaar kunnen worden ondergebracht?

Dit is dus heel wat anders dan de uit- lating die het CNV weergeeft, dat er voor het tweede konijn volgens de heer Corver vrijwel geen plaats was en dat dit dan ook maar klein moet blijven.

In het verdere betoog van de heer Cor- ver lezen we dan nog de bezorgdheid over de inflatiespiraal die ook ten nadele van de werknemers zou strekken e.d. Het zijn in de grond der zaak allemaal be- kende geluiden die ook herhaaldelijk in de kring van het CNV hebben geklonken.

Vraagteken

Het moet ons van het hart, dat we eigenlijk -niet goed begrijpen, wat de CNV-man kan hebben bewoger_l met zul- ke kwaadaardige praatjes aan te komen over de voorzitter van een liberale com- missie. Hebben de liberalen niet duide- lijk latf)n blijken, dat zij het experiment van de vrijere loonvorming willen steu- nen? Voor het CNV dan ook geen enkele reden een vijandige houding aan te ne- men.

Gelet op de socialistische oppositie, me- nen we, dat het CNV toch eerder gesteld zal zijn op wat steun en sympathie van liberalen die deelnemen aan een regering, waarvan het CNV ook wel het een en ander verwacht.

Is hier sprake van een wat ondoor- dacht, haastig geschreven commentaar?

Mogelijk horen we daar dan nog iets van Maar wat we nu hebben gelezen, viel ons wel erg tegen.

Bedenkingen tegen het ontwerp Prijzenwet

Interessante "overdruk'' van de Prof. Teldersstichting

De Professor Teldersstichting heeft onlangs in haar serie "overd•·ukken" een arti- kel, voorkomend in het Nederlands Juristenblad van 10 oktober j.I. over bovenge- noemd onderwerp en van de hand van mr. Somer opgenomen.

Het ontwerp-wet, van de vorige regering overgenomen, komt in het kort erop neer, dat de minister feitelijk alle macht heeft. Wanneer hij dat in het algemeen belang (toch wel een zeer rekbaar en subjectief begrip) nodig acht, kan hij o.m. het aan- bieden, verkopen en verhuren tegen hogere prijs dan door hem aangegeven, verbie- len. Hij kan voorschriften geven betreffende het voeren van administ-ratie, etc.

Voorschriften kunnen worden geg·even betreffende het bekendmaken van prijzen.

()ntheffingen kunnen onder beperkingen worden verleend en aan die ontheffingen kunnen voorschriften worden verbonden.

Het is hier niet de plaats om uitvoerig op het gestelde (men leze de acht bladzij- den zelf) in te gaan, doch wel dient ge- zegd te worden, dat bij lezing een goed vaderlander de haren te berge rijzen.

Het ontwerp-wet is één grote ontken- ning van een waarlijk democratisch be- stel. Aanbevelingen van de SER in die democratische richting gedaan, worden genegeerd. De opstellers van het ontwerp verwachten klaarblijkelijk veel oppositie, welke in de Memorie van Toelichting dan ook alle mogelijke bezwaren in een "cou- leur de rose" zien voorgesteld. Men stelt daarin hoe men in dit of dat geval de wet zal uitleggen (wees maar niet bang).

Mr. Somer acht het gevaar niet denk- beeldig, dat de minister van Economische Zaken de zware procedures van de wet Economische Mededinging (waarin wel waarborgen zijn opgenomen) zal ontgaan

door in plaats van die wet de Prijzenwet te hanteren.

Alleen al het feit, dat het ontwerp Prij- zenwet aanleiding geeft tot dergelijke vermoedens, is een veroordeling van het ontwerp zelf en doet vrezen, dat ten departemente een onjuiste geest heerst, n.l. één, welke zich niet neerlegt bij het democratisch bestel, doch op welke ma- nier ook, hun haan koning willen doen kraaien.

Mr. Somer kan niet aan de indruk ont- komen, dat met opzet de inhoud van het ontwerp beneden de maat is gehou- den, om later, door een beetje toegeven de tegenstand te verminderen en toch in hoofdzaak .,gelijk" te krijgen, Een weinig prijzenswaardige taktiek!

De Teldersstichting heeft met het meer bekend maken van het artikel van mr.

Somer een goed werk gedaan.

OPMERKER

12 DECEMBER 1959- PAG. 3

Copie voor dese rubriek te senden naar:

Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- ltraat 16, Haarlem.

Verkeer in bestuur en stad

I

^{n de} vrouwengroep Gouda heeft een bestuurswijziging plaatsgehad.

Roulering in een bestuur is een le- venswoorwaarde voor een vereniging, zei de aftredende presidente, mevr.

F. T. van der Torren-Veendorp, die overigens niet alleen daarom aftrad, maar vooral om haar drukke werk- zaamheden voor Prov. Staten en Ge- meenteraad. Zij werd nu tot ere-pre- sidente benoemd; presidente werd mevr. L. Schilt-Jonker; le secreta- resse mevr. G. Schouten-Westerhout (in de plaats van mevr. Van der Want, die zich niet herkiesbaar had gesteld) en 2e secretaresse mevr. N. de Gruyl- Rietkerk; de dames Rodenburg en Houwing werden herkozen.

De voorzitter van de JOVD kwam dank betuigen voor de stimulerende belangstelling, die steeds ondervonden was.

Verder werd verteld van de Pieters- bergconferentie en de nieuwe presi- dente deed een dringend beroep op medewerking voor het Vluchtelingen- jaar.

Het gemeenteraadslid mevr. J. P. v.

Maeren-Kort besprak het basisplan voor de binnenstad, hetgeen uiteraard niet-Gouwenaren niet veel zegt, maar wat bij de Goudse dames een leven- dige gedachtewisseling veroorzaakte.

Het was een bijzondere bijeenkomst, die langer dan gewöonlijk duurde.

Belangstelling op en voor een eiland

O

ok in Oostvoorne werd de Pieters- bergconferentie besproken. Die conferenties geven altijd stof voor vrouwengroepen, dat hebben wij al meer gemerkt. Vandaar dat wij er dit keer eens een uitvoerig verslag van zullen geven. Dat is echter nog niet klaar, want het is een heel werk.

Om van Oostcrbeek naar Oostvoor- ne terug te keren, mevr. Moll-Lips uit Schiedam gaf een bijzonder goede kijk op het leven in het algemeen op een heel ander eiland, nl. Nieuw-Gui- nea, een onderwerp, dat ons voor vrouwengroepen nieuw lijkt.

Op een andere keer hield mevr.

Bier-Reitsma, gemeenteraadslid uit Nieuwerkerk a/d IJsel, een lezing over de vrouw in de raad van een kleine gemeente.

Beide middagen waren zeer inte- ressant en bijzonder gezellig, zo schrijft de secretaresse, mevr. A. C.

Quartel-De Snoo, die er bij vertelt, nu het 60e lid• te hebben ingeschreven, dat is een verdubbeling sinds de op- richting nog geen jaar geleden. Gefe- liciteerd!

Berlijn ~n het vluchtelingenvraagstuk

D

aarover sprak in een drukbezochte bijeenkomst van de. Haagse vrouwengroep mevr. Smits-Witvliet uit Oegstgeest. Zoals reeds in het weekblad van 14 nov. jl. is vermeld, heeft mevr. Smits deelgenomen aan een reis naar Berlijn in het kader van de Verenigde Naties door bemidde- ling van de Europese Beweging in Nederland.

Er werd een congres gehouden ter bestudering van het vluchtelingen- vraagstuk; het vraagstuk van de mil- joenen vluchtelingen uit de Oostzone en Oost-Berlijn. Voor al deze mensen zorgt de Westduitse Bondsrepubliek zelf.

Spreekster gaf haar indrukken weer over de verschillen tussen West- en Oost-Berlijn aan de hand van dia's en foto's, die de Duitse ambassade voor deze Haagse bijeenkomst welwillend te beschikking had gesteld.

J. H.S.

VB.IJllEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (IJ)

De zaak-Meuienbelt • Oordeel van overgrote meerderheid der Tweede Kamer: regering treft geen verwiit • Prof. Oud: politiek lichaam als de Kamer, moet geen rechter spelen • Nog steeds klacht mogeliik bii de gewone, onafhankeliike rechter • Yeelzii·

dige activiteit van mei. mr. J. J. Th. ten Broecke Hoekstra.

D

e overgrote meerderheid van de

Tweed~ Kamer heeft zich vorige week verenigd met het oordeel van de vaste commissie voor Justitie en voor Volksgezondheid, die na door de regering verstrekte inlichtingen en raadpleging van de overgelegde stukken, tot de con- elusie zijn gekomen dat in ·de zaak-Meu- Ienbelt niet van enige tekortkoming aan lle zijde der regering is gebleken en dat voor enige ongerustheid geen aanleiding bestaat.

Het debat is geëindigd met de dank van de Kamer aan de reg~ering voor :i~

verstrekte inlichtingen.

Als woordvoerder van de meerde1·heid der commissie maakte prof. Oud er met nadruk op attent dat er geen sprake is dat de Kamer optreedt als rechter in een procedure tussen de Meulenbelts en de re- gering. Dat is een zaak van de gewone, onafhankelijke rechter.

Het echtpaar Meulenbelt heeft nog steeds de gelegenheid zich te wenden tot de gewone rechter, maar die rechtsple·

ging weigert het echtpaar in gang te stel- len.

Het had prof. Oud in de hoogste mate verbaasd dat de Meulenbelts zich niet al lang met een strafklacht tot het Ge- rechtshof in Arnhem hebben gewend. Het echtpaar heeft daar geen vertrouwen in, maar als men meent niet in vertrouwen naar het gerechtshof te kunnen gaan, dan kan men wel een streep halen door de Nederlandse rechtstaat.

* * *

A

^{lleen de} heer Van Rijckevorsel (KVP) en de heer Van Dis (SGP) gaven blijk van een afwijkende mening.

Een strafklacht van de Meulenbelts heeft volgens de heer Van Rijckevorsel geen zin omdat nooit is aan te tonen dat zij Wederrechtelijk van hun vrijheid zijn be- roofd. De heer Van Dis drong er op aan de Meulenbelts te horen.

Prof. Oud zette uiteen dat de Kamer alleen heeft te beoordelen of de overheids- organen in hun optreden tel{ort zijn ge- schoten en of de regering had moeten in- grijpen. Volgens de gebruikelijke proce- dure worden dan inlichtingen gevraagd aan de regering. Deze waren voldoende om tot een oordeel te komen.

Een nieuw feit na publikatie van het verslag van de commissies zou men kun- nen noemen het verzoek van de Meulen- belts om gehoord te worden.

Daartoe vonden de commissies ge.en aanleiding omdat dan ook andere getuigen . gehoord zoud.en .moeten worden. Zij kun-

nen echter niet onder ede worden ge- hoord en de verklaringen zouden dan toch weer in twijfel zijn getrokken. Er zou dus een speciale enquête moeten wor- den ingesteld om verhoren onder ede mo-

~lijk te maken.

Voor dit alles is echter volgens de gro-

ONDERBERG

Mej. mr. TEN BROECKE HOEKSTRA . . . publiek misleid . . . te meerderheid van de commissies geen aanleiding omdat de zaak volkomen dui- delijk uit de stukken naar voren is geko- men.

* *

H

et feit waar het om gaat is zeer ern- stig. Het echtpaar Meulenbelt zou op grond van artikel 14 van de krankzin- nigenwet onrechtmatig van zijn vrijheid zijn beroofd door samenspanning van me- dici, politie, ambtenaren, juistitie en mi- nisters.

Als men van oordeel is dat er sprake is van onrechtmatige vrijheidsberoving, dan dient men degenen, die daaraan schuldig zijn, voor de rechter te brengen. Een po- litiek lichaam als de Tweede Kamer moet zich niet bemoeien met rechtspraak.

Het geschrijf over de gespannen ver- houding tussen de heer Meulenbelt en dr.

Arendsen Hein gaat buiten de zaak om.

De vraag is alleen of het gedrag van het echtpaar Meulenbelt op 23 februari 1955 in het politiebureau te Arnhem zo was, dat inbewaringstelling nodig was. Voor wie de stukken leest, is het volkomen dui- delijk dat maatregelen moesten worden genomen waardoor het echtpaar het poli- tiebureau zou verlaten.

Zij zijn vervoerd naar een inrichting in Warnsveld. Het is onaannemelijk dat de psychiaters daar ook zouden hebben sa- mengespannen in een complot. De toe- stand van overspanning blijkt trouwens uit de eigen verklaringen van de heer Meulenbelt. Voor de leek is het duidelijk dat het echtpaar leed aan vervolgings- waan.

Grog 1 gfas heet water t schep suiker 1 schijf citroen • 1 flesJe Underbers · Importeur: Tony van Heeswijk • Roermond

(Vervolg van pag. 2)

pen en eindigt bij het einde van deze on- gelijkheid. Ik richt mij helemaal niet te.

gen de groepen, maar ik richt mij tegen de ongelijkheid en het gemis aan kan- sen voor bepaalde groepen om hun woord te laten klinken.

Wil de heer Van Thiel interrumperen?

• • •

D

e heer Van Thiel (K.V.P.): Ik wil- de opmerken dat het gee·.n aanval op de verzuiling is als u zegt, dat u zich richt tegen de ongelijkheid.

Mevrouw Van Someren: Ja zeker, ik richt mij wel degelijk tegen de verzui- ling ...

De heer Van Thiel: Dan is uw argu- ment verkeerd.

Mevrouw Van Someren: ... in die zin.

dat bij de verzuiling. zoals wij deze thans kennen, bepaalde groepen aan het woord komen.

De heer Van Thiel: Dit kan in het systeem van de verzuiling en in het r.y- steem van de niet-verzuiling.

Mevrouw Van Someren: Dat kan bij de huidige verzuiling niet.

De heer Van Thiel: U hebt tegen dE' verzuiling gesproken.

:Mevrouw Van Someren: Ik wil een

algemene omroep, waarbij iedere<''l aan het woord kan komen.

De heer Van Thiel: Tegen dè verzui- ling als beginsel.

Mevrouw Van Someren: Natuurlijk.

De heer Van Thiel: Dat is wat andfrs.

Mevrouw Van Someren: Dat is nk·t wat anders.

De heer Van Thiel: Natuurlijk.

Mevrouw Van Someren: Natuurlijk niet.

Onze woordvoerster eindigde met nog- eens te onderstrepen: wij zijn tegen óit systeem van verzuiling en wij zijn vóór een algemene omroep. waarin allo facet- ten tot gelding komen.

Uit de interrupties van de heer Van Thiel bleek dat hi.i er geen bezwaar te- gen zou hebben als er nog wat zuilen in radio en televisie bijkomen. Want dan behouden de grote omroepverenigingen toch de . mogelijkheid van propaganda om aanhang te winnen. Een nationale omroep zou wel de verschillende facet- ten van ons volksleven tot gelding laten komen. maar zonder het karakter van propaganda. Maar juist die propaganda om aanhang te winnen willen de macht- hebbenden zich niet laten ontnemen.

V. v.D.

I

n het stuk aan de Kamer van de raadsman van de Meulenbelts noemde prof. Oud het beledig.end dat de Kamer zich zou laten leiden door partij- politieke overwegingen. Het is een dwaze veronderstelling, want "alle" grote frac- ties, op een heel enkele uitzondering in hun midden na, zijn van oordeel dat de regering geen verwijt treft.

De heer Van Doorn (KVP) betreurde het dat het echtpaar geluisterd heeft naar het advies van hun raadsman dat zij geen gunstig resultaat zouden bereiken via een normale procedure, maar alleen met handhaving van een sfeer van verdacht- making en wantrouwen.

Namens de grootst mogelijke meerder- heid van de KVP-fractie verklaarde ·hij geen reden te hebben de regering verwij- ten te maken. De heer Lamberts legde een dergelijke verklaring af namens de gehele PvdA-fractie .en freule Wttewaal van Stoetwegen deed hetzelfde namens de CR-fractie. Ook de heer Versteeg (AR) onderstreepte dat de Kamer ge.en rechter- tje moet spelen als het echtpaar Meulen- belt zich niet tot de gewone rechter wenst te wenden.

* * •

I

n het debat over de begroting van OKW heeft mevrouw Haya van So- Ineren-Downer nog gesproken over de plannen die er bestaan bij de Haagse Co- medie en de Nederlandse Comedie om minder te reizen en af te stappen van het doublure-systeem.

De ongerustheid hierover in Nederland buiten het Westen kon zij zich zeer goed voorstellen, maar zij maakte er op attent dat er alleen sprake is van ,.minder" rei- zen.

Het lijkt zo rechtvaardig, aldus me- vrouw Van Someren, te zeggen: u krijgt subsidie en dus moet u zoveel mensen bedienen. Dat klinkt theoretisch heel aar- dig, maar wat is de praktijk? De acteurs en actrices, die lange afstanden moeten afleggen, raken dodelijk vermoeid. Be- paalde stukken kunnen niet op de juiste wijze worden bezet omdat bepaalde ac- teurs net aan het doubleren zijn.

De basisfout van ons toneelbestel is dat wordt uitgegaan van het reizen, van een doubluresysteem. Zou het niet juister zijn de toneelspreiding meer van de andere kant te benaderen, meer goede spreidings- gezelschappen te bevorderen? Het werk dat Ensemble en Theater doen, is voor- treffelijk.

Staatssecretaris Scholten antwoordde dat de plannen nog zeer prematuur zijn.

Het is op het ogenblik zo dat bepaalde plannen zijn ingediend, die ter bespreking zijn voorgelegd aan de Raad voor de Kunst. Er moet verder overleg worden gepleegd met de mede-subsidiënten, met de Televisiestichting en de Kamercom- missie. De zaak is nog in een zeer prema- tuur stadium.

* • *

V

oorts heeft mevrouw Van Someren gevraagd of de staatssecretaris de ongeveer 15 proc. salarisachterstand van het Residentie Orkest ten opzichte van het Concertgebouworkest niet heel erg groot vindt.

Het is niet alleen het Residentie Orke~t

dat zich niet helemaal in de liefde van de overheid mag troosten. Dit geldt voor de musici in het algemeen. Het gaat hier net als bij de intellectuelen: er is weinig besef van de enorme studie die aan het werk voorafgaat, van de enorme kosten die verbonden zijn aan het aanschaffen van een goed muziekinstrument en van de intensiteit waarmee deze mensen moe- ten werken.

Staatssecretaris Scholten verklaarde zich bereid na te gaan of het mogelijk is de verhouding tussen de orkesten in Den Haag en Amsterdam opnieuw te laten bekijken.

12 DECEMBER liiGt - PAG. ~

O

nze geestverwante, mej. mr. J. J.

Th. ten Broecke HoekHlra heeft attent gemaakt op de onbevredigende in- spectie van het schriftelijk onderwijs.

Het Nederlandse publiek wordt de laatste jaren schromelijk misleid.

Bepaalde, door de inspectil' schrifte- lijk onderwijs erkende instituten, werven cursisten aan door middel van cadeaus, waaronder bijvoorbeeld een lot voor een droomreis in een witte Cadillac met een chauffeur in livrei enz.

Er worden in de advertenties verwach- tingen gewekt die onmogelijk te verwe- zenlijken zijn. Dit alles met dl' nadruk- kelijke vermelding: erkend door de In- spectie Schriftelijk Onderwijs met mede- werking van het Ministerie van Onder- wijs.

Volkomen terecht overigens, daar het ministerie niet alleen de Inspectie Schrif- telijk Onderwijs jaarlijks met t 29.000.- subsidieert, maar ook reeds jaren geleden heeft toegestaan dat een erkende instel- ling deze aanduiding gebruikt.

Een stapel bewijsmateriaal had onze geestverwante meegebracht ter overtui- ging dat zo spoedig mogelijk moet wor- den ingegrepen in het belang van de 200.000 Nederlanders die jaarlijks van schriftelijke cursussen gebruik maken.

Staatssecretaris Scholten antwoordde, dat de !.S.O. stappen overweegt tegen de bedoelde onderwijsinstellingen. F:r is ju- ridisch advies ingewonnen. Het bewijs- materiaal zou hij nader bestudNen.

*

M

ej. Ten Broecke Hoekstra had ook gepleit voor de Academie voor Expressie door Woord en Gebaar. Ik hoop haar een kerstcadeau te kunnen geven in dit opzicht, antwoordde de

sto.atssecreta~is. Ik zou haar wiJI(>n vra,- gen, gezien de banden die er tus~cn haar en genoemde academie enigermate schij- nen te zijn, te willen bevorderen dat de nieuwe begroting die terzake is opge- vraagd, zeer snel aan het departement wordt opgestuurd.

Onze woordvoerster had zich voor deze begrotingsbehandeling op een breed ter- rein georiënteerd. Zij heeft aandacht ge- schonken aan het Nationaal Reizend Mu- seum voor Ouders en Opvoeders, aan monumentenzorg en natuurbescherming, aan het volksontwikkelingswerk in inter- naatsverband, aan het vormingswerk voor de leerplichtvrije jeugd enz. en bo- vendien aan het nijverheidsonderwijs in al zijn facetten.

Zij maakte o.a. attent op het blijven voortbestaan van onbevredigende toe- standen, waardoor dank zij misleidende advertenties meisjes op een v.g.l.o.-school komen zonder aansluiting op verder vak- onderwijs. in plaats van op huishoud- scholen die deze aansluiting juist wel gf' . ven.

Bovendien moeten we niet vergeten dat het v.g.l.o. zekere voordelen biedt, die het n.o. mist. Bij het n.o. moet nog altijd betaald worden voor de materialen bij koken en bakken, terwijl het v.g.l.o. alles gratis verstrekt.

Aan de leerplicht wordt op de v.g.I.o.- scholen veel minder streng de hand ge- houden dan op de n.o.-scholen. Het is dan geen wonder dat menige moeder, die graag haar dochtertje bijvoorbeeld op maandag en vrijdag thuishoudt om te helpen, het v.g.l.o. verkiest boven de nij- verheidsschool.

Op grond van de klachten moet wor- den betwijfeld of alle inspecteurs van het l.o. wel voldoende op de hoogte zijn van de mogelijkheden die het n.o. biedt. Ook hier ligt een taak voor het ministerie.

V. v.D.

l

GEEF DIT BLAD NA LEZING AAN UW VRIENDEN

WERFr LEDEN VOOR DE •