Gedachten" begaf zich op glibberig pad

Zaterdag 19 juli 1958 • No. 501

en

DEMOCIATIE

Men schreef ons

weer veel

<Zie pag. 4)

~~Nederlandse

Gedachten" begaf zich op glibberig pad

Het gebeurt niet dikwijls, dat

"Nederlandse Gedachten", officieel weekblad van de Anti-re~

volutionaire Partij, ons een glim~

lach ontlokt.

Het is een hoogst serieus week- blad, dat bovendien in deze na- oorlogse jaren heeft op te tornen tegen de voortdurende achteruit- gang van de partij.

Toen de A.R. partij in de oppo- sitie was, ging zij achteruit en nu zij reeds jarenlang regeringspartij is, gaat zij eveneens achteruit.

Zelfs het "modern christelijk staatsmanschap" van minister Zijlstra heeft deze achteruitgang niet tot staan weten te brengen.

De groei van de V.V.D.-aan- hang wordt nu gaarne uitsluitend toegeschreven aan haar oppositie- positie, maar dan is het toch wel goed eens vast te stellen, dat bij háár de zaken precies andersom liggen dan bij de anti-revolutio- nairen.

Toen de V.V.D. aan de Regering deelnam, ging zij vooruit en nu zij in de oppositie is, gaat zij óók vooruit, zij het dan bij de jongste verkiezingen in een versneld tempo.

Er is dus toch kennelijk nog wel iets anders dan uitsluitend de fac~

tor: Regeringspartij of oppositie, dat de groei van de V.V.D.-aan·

hang beïnvloedt.

* *

Wij hebben reeds herhaalde- lijk, o.a. na de verkie- zingsuitslag van 1956 en óók voor en na de verkiezingen van dit jaar, onze visie gegeven op de moeilijke situatie voor onze protestants ..

christelijke partijen, en in het bi}

zonder voor die van de Anti-revo·

lutionaire partij.

Daar komen wij nu voor het ogenblik niet meer op terug, doch willen slechts in herinnering bren- gen, dat wij de s t r u c t u r e l e achteruitgang van deze partij vooral hebben toegeschreven aan de onvoldoende aanwas uit de jon- ge kiezers, van wie velen zich, ook voor zover zij van orthodox-pro·

testantsen huize zijn, zich niet meer tot de Anti-rev. partij en in

AnENTIE ATTENTIE

Luistert op vrijdag 25 juli van 19.25 tot 19.35 uur over de zender Hilversum 11

( 298 m.) naar

.,DE STEM VAN DE V.V.D."

. het algemeen niet meer tot con- fessionele partijvorming aange- trokken voelen.

Hoezeer onze eigen constante vooruitgang ons verheugt, wij hebben nochtans geen enkele be- hoefte aan leedvermaak over de achteruitgang van anderen.

Onze glimlach betrof dan ook

In ~t land van

iets anders, n.l. het. redactionele artikel in het jongste nummer van

"Nederlandse Gedachten".

* *

Juist twee weken achtereen hebben wiJ aan het onder- werp, waaraan dat artikel is ge- wijd, aandacht gegeven.

de hoortorens

Een hoormeester die de westerse democratie doorhoot·t

In ons nummer van 21 juni ba.

steedden wij te dezer plaatse aan- dacht aan het feit, dat, nu de voor- uitgang van de V.V.D. niet (meer) viel te ontkennen, men zijn aan- dacht naar het buitenland had verplaatst en daarbij van verschil- lende zijden zegevierend meende te mogen concluderen: "Geen libe- raal reveil" (o.a. "Het Parool") of:

"Geen liberale renaissance" (o.a.

"Het Binnenhof").

Op 28 juni schreven wij vervol- gens in het bijzonder over de poli- tieke ontwikkeling in België en de positie van de Liberale Partij al- daar.

Alsof deze hele discussie aan haar is voorbij gegaan (natuur- lijk is dat niet het geval, want de redactie ontvangt ons blad gere- geld), komt "Nederlandse Ge- dachten" nu in haar nummer van 12 juli met een artikel, waar de redactie de nu niet meer bepaald originele en verrassende kop bo- ven plaatste: ... "Geen liberaal reveil".

Het artikel bevat echter óók een stukje specifiek anti-revolu- tionaire dogmatiek en historiebe- schouwing.

En dàt willen wij onze lezers be- slist niet onthouden. Het luidt:

"Historisch gezien is het libera- lisme een kind van de negentien- de eeuw.

"Dat kind is geteeld door de Franse revolutie. Het is opge- groeid in een sfeer van "verstan- dige gematigdheid". Het theologi·

sche modernisme was zijn twee- lingbroer. In sommige landen had het speciaal in de loge der vrij.

metselaars intieme vriendjes. Het conservatisme was zijn zusje, dat het beter meende te weten, en dat nóg ge ma tigder was.

"En bijna de gehele gezeten bur- gerij, met name de kooplieden, de advocaten en de notarissen, ver- troetelden het. Het kind was een~

kennig, en ging tekeer tegen de

"clericalen". Om de. macht der

"kerkelijke" partijen te breken, sloot het desnoods vriendschap met de meest linkse radicalen.

Wanneer het bij een herstemming in Nederland zelf was uitgescha-

(Zie vcrvolg op pag. 6)

In verband met de vakanties zal ons weekblad op 26 juli a.s.

NIET verschijnen.

Het eerstvolgende nummer komt weer uit op 2 augustus a.s.

VRIJHEID EN DEMOCBAT:U:

Flitsen van Het Binnenhof (I) rentie moet baseren op lage lonen. Dit is weinig verheugend en op den duur ook niet vol te houden bij Europese in- tegratie.

Zesde industrialisatienota • Minister Hofstro kondigt verlaging investeringsaftrek aan • K.V.P. trok motie tot verhoging gewillig in. Fiscale beschouwingen van mr. H. F. van Leeuwen· Investeren of verkwiinen • Fusie van ondernemingen • Waarom eenvoudig als het nog viiftien iaar ingewikkeld kan?· Nadelen van zelffinancie- ring • Ontwikkelingsplan gevraagd voor de noordeliike provincies.

Wij staan du.s voor de taak van het scheppen van een goed investeringskli- maat. d.w.z. voor de bevordering van de kapitaalvorming.

Het moge wel scherp worden gesteld:

een laag investeringsniveau in de beo- drijven betekent een relatief lage loon- standaard; hoge investeringen scheppen de mogelijkheid van een hoge loonstan- daard.

In de zesde industrialisatienota is ge- raamd, dat voor de noodzakelijke uitbreiding en modernisering van de in- dustrie in de periode 1957-1962 ongeveer elf miljard gulden nodig zal zijn.

Bij de behandeling van deze nota, in

!het begin van deze maand in de Tweede Kamer, gelijktijdig met de nota over het beperkte herstel van de investerings- aftrek tot in totaal 16 procent (in plaats van volledig herstel tot 20 procent), diende de K.V.P.-er, mr. Vaa Thiel, een motie in met het doel de investerings- aftrek weer te brengen op 20 procent.

,.Het staat VOO!" mij vast", zei hij, ,.dat

;het beperkte herstel van de investe- ringsaftrek en zelfs een volledig herstel alleen te enenmale onvoldoende zal blijke~ om uitzicht te bieden op realisa-.

tie van het totaalcijfer" (elf miljard aan dnvesteringen).

Het stond voor hem dus vast., dat het bedrijfsleven meer zou moeten kunnen sparen om in de periode van vijf jaar te kunnen investeren volgens de taak- stelling, Met een gedecideerde motie ging de K.V.P.-er minister Hofstra dus te lijf, maar .... :. hij trok de motie braaf in toen de minister van Financiën ver- klaarde, dat met ingang van 1 jan. 1959 de investeringsaftrek definitief wordt vastgesteld op 16 procent, te verdelen over twee jaar (tweemaal acht procent in plaats van vijfmaal vier procent).

Voorts overweegt de regering gelijk- tijdig de getemporiseerde vervroegde af- schrijving te verruimen.

De heer Van Thiel trok zijn motie in, omdat er wat het percentage betreft fis-

·caal geen onderscheid zal worden ge- maakt voor investeringen nii en na 1 januari 1959. Bijna iedereen vond het onlogisch en onbegrijpelijk waarom de K.V.P.-er zo gauw terugkrabhelde.

Onze geestverwant mr. H. F. van Leeuwen vond het niet zo erg, dat er iets van de investeringsaftrek was afgeknabbeld, omdat hij op zichzelf de investeringsaftrek een onding vindt en al jarenlang in de Kamer pleit voor een beter s:vsteem, waardoor de- belas- ting-verlichting meer gelijkelijk zou

werken.

Zo langzamerhand krijgt hij wel me- destanders. die het ook niet begrijpen, dat e~m investeringsaftrek wordt ver- leend voor een dure nieuwe auto of een , luxueu.s kantoorgebouw, terwijl de won-

derlijke situatie zich ook voordoet, dat de scheepvaart in de goede jaren nau- welijks belasting heeft betaald.

Verreweg te verkiezen zou zijn een wat ruimere reserveringsmogelijkheid, eventueel gebonden aan toekomstige af- schrijving of investering. De dwang, door belastingfaciliteiten te binden aan ihet feit, dat men investeert, is fout.

* ..

Van de vervroegde afschrijving is onze geestverwant ook niet zo'n erge voorstander. Maar hij is wel een groot voorstandE'l' van een zekere vrij- heid voor de ondernemer om zelf zijn afschrijving te bepalen. Een goede af- schrijvingspolitiek brengt in he-t alge- meen mee, dat men in de eerste jaren na de aanschaffing sterk afschrijft.

Nu zit men aan een bepaald systeem vast en al.s men dat systeem tien of vijf- tien jaar geleden heeft gekozen, mag met het niet wijzigen. De wereld, de ma- ehines en de omstandigheden wijzigen echter wel, maar men heeft zichzelf op- gesloten in dat systeem. Dat is fout.

Er moet een r.edelijke vrijheid zijn voor de ondernemer zelf zijn afschrij- vingssysteem te kiezen en te herzien als de omstandigheden daartoe leiden. Men

zit nu vastgenageld in een keurslijf.

Het systeem van de vervroegde af- schrijving is op zichzelf niet zo goed.

omdat men daarbij genoopt wordt te in- vesteren teneinde belastingbesnaring te

krijgen. ·

* *

Dij de zware dobber, die het bedrijfs-

p le-ven zal hebben om zich drijven- de te houden onder de moeilijke om- standigheden, die voor de boeg liggen

(Euromarkt). is een werkelijk goed fis- caal klimaat onmisbaar.

Het is bekend, dat de metaalindustrie he-t grootste deel van de groeiende be- volking zal moeten opnemen. Uit een

Mr. VAN LEEUWEN ... liquidatie van onze textiel-

industrie dreigt . ..

staatje van investeringen in gereed- schapswerktuigen, uitgedrukt per· arbei- der in de metaalnijverheid in 1956 blijkt, dat Nederland ver achterstaat bij Zwit- serland, Zweden, Engeland, West-Duits- land, België en Italië.

Het is dus niet toevallig, dat Neder- land zich in de internationale concur-

Een misschien nog ernstiger probleem dan de Euromarkt wordt geschapen door de invoeren uit Japan. Die treffen in de eerste plaats onze textielindustrie.

Prima Japans doek wordt ï.n Italië ge- kleurd en bedrukt en dan in Nederland ingevoerd. Dit betekent, dat bij de tex- tielindustrie een proces van liquidatie dreigt,

Is daar iets tPgen te doen?

"Nee", zei minister Zijlstra, .,het be- doelde ruwdoek kan in de praktijk on- gestoord op de Nederlandse markt ko- men".

Dan heeft u het doodvonnis over de Nederlandse textielindustrie uitgespro- ken, antwoordde de heer Van Leeuwen.

* *

In het kader van de Euromarkt is het, om te kunnen concurreren, noodzakeli]"k eventueel tot goedkopere ma.ssaproduktie over te gaan. Daarvoor is nauwere samenwerking nodig. Van alle kanten werd er daarom op aange- drongen fiscale belemmeringen tegen fu- sies van bedrijven op te ruimen.

Het fiscale klimaat in Nederland is zo, dat het bij het beramen van fusies zeer veel hoofdbrekens kost aan fatale gre- pen van de fiscus te ontkomen. vertelde onze geestverwant. De fiscale conse- quenties zijn veelal zo fnuikend, dat men ondanks al het hoofdbreken er niet in kan slagen op bevredigende wijze een samengaan tot stand te brengen.

CE.L, l.QT .. H· ···ENE ^Voor vacuumver~akking

• gas- en vochtd1cht ¹

Láminerin~an Cel\~phane ^met

SIDAC ^NV POLYETHYLEEN

UTRE~HT ook in meer kleurendruk FILMS - ROLLEN - ZAKKEN ~ PLASTICS - FLESSEN

Deze Bu,rger

- daar behoeft ge geen seconde aan te twijfelen - gunt de heer Kolff van Geldermalsen, de Eerste Kamer en de C.H.U. alle goeds. Alleen reeds hierom, omdat hem van de heer Kolff niets kwaads bekend is. Ik gun hem dit beetje menselijke geluk waarmede de mens heeft geleerd tevreden te zijn: goede gezondheid; een dierbare familie-en vrienden- kring, een ne~t-ei of appeltje voor de betamelijke dorst, plez~er in het werk, een ZUtver geweten ...

En als ik de heer Kolff iets gun, dan is het wat ik iedereen gun: er- kenning van zijn ve1·diensten den lande en aan mensen bewezen. Zo gaarne als ik de wetenschappelijke kolossus Tilanus de doctorstitel-met- ere gun, zo gaarne en gul gun ik de Reus van Geldermalsen, de hoge ridderorde hem ter gelegenheid van het kroonjaar zijner dierbare Unie verleend.

Daar niet van;

Tegen dit eerbewijs de man en mens Kolff verleend heb ik geen bezwaar, wanneer ik niettemin zeg, dat de officiële beweegreden voor de verlening ervan mij niet zint. Ik heb in mijn eigen trouwe dagblad gelezen, dat de zo hoog begiftigde, zijn emaille en gouden kruis naar krachten heeft gekregen omdat zijn jubilerende partij zo regeringsge- trouw is geweest en nog is.

Gij weet, brave lezer, zoete lezerinne, dat deze uw burger een kind in de politiek is. En het is uit dezen hoofde dat ik bescheidenlijk rekening houd met de mogelijkheid, dat betere kenners van «U politieke moraaZ- co~e dan ik, mij zullen zeggen: "Uw verbazing om dit Kolffse lintje is mu;plaatst; het is «U gewoonste zaak van de wereld, als de regering een memorabele gebeurte'lt.is aangrijpt om een harer eminente supporters met een mooie medalje te bedanken voor de steun en het vertrouwen van u edele in zo ruime mate ondervonden! I

Is het gek, dat ik daar iets geks in zie'! Dat ik het een beetje snoep- winkel-achtig van mentaliteit vind?

. Dat ik het_. om ronduit te zeggen wat ik vind, een regering onwaardg vmd, zo nadrukkelijk politieke hand- en spandiensten haar bewezen, te belonen?

Ligt het aan mijn politieke onrijpheid als ik zeg dat ik het verlenen van deze onderscheiding met deze argumentatie als een staal van poli- tiek bederf beschouw?

Zie ik het verkeerd?

Dàn is de verbazing om dit lintje een bewijs te meer voor de politieke onmondigheid van

'·

D .JULI ltó8- PAG. S

Maar de heer Van Leeuwen bad een uitweg ontdekt. In artikel 12 van de eerste titel van boek 2 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek is bepaald, dat fu- sies kunnen geschieden zonder liquidatie doch door samenvoeging.

Het B.W. is aangepast aan de econo- mische begrippen. Indien de fiscus zich evene,ens aan deze vereenvoudigde ge- dachtengang zou aanpassen, ware veel gewonnen.

Men moet echter niet vijftien jaar wachten tot het nieuwe B.W. in wer- king treedt, Kan het nie-t worden inge-- voerd als aparte wet?

Dan zal het eerst, antwoordde minis- ter Hofstra, als afzonderlijke wet op het gebied van het civielrecht moeten wor-

den ingevoerd. Eerst dan zal de fiscale wetgeving kunnen volgen.

Of de minister van Justitie er erg op gebrand zal zijn incidenteel stukjes van het nieuwe B.W. te gaan invoeren, al- leen op grond van het feit, dat het op het gebied van de fiscale wetgeving prettig kan zijn, is iets dat ik voorals- nog betwijfel,

En dus zal men zich bij fusies in het.

belang van Nederlands economische concurrentiepositie in rare kronkels moeten bli.iven draaien. Waarom zou men het eenvoudig doen als het nog vijf-

tien jaar heel ingewikkeld kan?

* "' *

Een bedenkelijk punt vond mr. Van Leeuwen het feit, dat 80 procent van de industriële investeringen in ons land uit zelffinanciering stamt. Het ho- ge percentage wijst er op, dat andere financieringsbronnen gering zijn.

Trouwens: van het primaire inkomen wordt eerst de helft door de vennoot- schapsbelasting wegbelast en van de overblijvende helft weer het grootste deel door de inkomstenbelasting. Voor vermogensvorming door particulieren is dus nauwelijks ruimte.

Verwonderlijk is het hoge percentage van zelffinanciering niet, maar wel be- denkelijk, Want het uiteindelijk effect van extreme zelffinancieringsmode is, dat de kapitalen zich niet meer daar- heen bewègen, waar zij het meeste nut afwerpen, maar gebonden blijven aan de ondernemingen waar zij zijn ge- vormd.

Vandaar dan ook. dat in de nieuwe Duitse belastingconceptie de uitgekeer- de winsten, in tegenstelling tot de inge- houden winsten, licht belast worden.

De afhankelijkheid van de zelffinan- ciering geeft ook te denken met betrek- king tot de toekomstige investeringen.

Bij teruglopende winsten zullen daar- door automatisch de investeringen ver- minderen. En dat de winsten terug- lopen, weten wij allen.

Minister Hofstra zal nogeens over het probleem nadenken.

* * •

Prof. ZIJLSTRA ... niets aan te doen ...

Bij de bespreking van he-t industria..

Usatiebeleid heeft onze geestver- want de heer R. Zegering Hadders spe- ciaal aandacht gewijd aan de positie van de noordelijke provincies, waar de werk·

loosheid voortdurend groter is dan elders door gebrek aan werkgelegenheid in nieuwe industrie. Daardoor is de bevol- king vaak gedwongen weg te trekken, vooral naar het toch reeds dicht bevolkte westen van het land.

Met de heren A. R. Vermeer (PvdA), Kikkert (CHU) en Hazenbosch (AR) on- dertekende hij een motie, waarin van de regering een ontwikkelingsplan wordt ge- Yraa.gd voor de gebieden, speciaal de noordelijke provincies, die in economische ontwikkeling zijn achtergebleven. ,

Vorige week is deze motie m'" alge- mene stemmen aangenomen.

V.v.D.

VRUHEID EN DEMOCRATIE 19 JULI 1958 - PAG. I

T'weede discussie-bijeenkomst over de P.B.O. (V)

Prof. Oud: Ook ^terzal~e van het P.B.O.-

vraagstuk staan WIJ ^•• dicht hij ell~aar

• •

Hoofdbestu••r sal waarschijnlijk kleine contm1ss1e instellen

Hieronder geven ·wij het vervolg van de discussie, welke volgde op de inleidingen, di.- prof. Witteveen en pref. Rooij hielden op de tweede discussie-bijcct,komst van onze Partijraad, gewijd aan het rap110rt van de Prof. Mr. B. l\1. Teldersstichting over:

.,De publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie in Nederland".

discussie van heden blijkt, dat het Cura- torium vfln de Teldersstichting te kennen geeft, dat de formulering van de conclu- sies de inhoud van het rapport niet dekt, doch slechts een poging is tot een be- knopte samenvatting.

Aan het einde van deze gedachtenwisseling gaf prof. Oud een korte samenvatting, waarbij hij tot zijn genoegen kon vaststellen, dat vooral bij de duplieken wel duidelijk was gebleken, dat men ook ten aanzien van dit probleem toch niet zo ver van elkander staat.

In ieder geval hoopt hij, dat het mis- verstand zal worden rechtgezet, dat on- der alle omstandigheden aan een privaat- rechtelijke regeling de voorkeur moet worden gegeven boven een publiekrech·

telijke.

De taak van het hoofdbestuur van de V.V.D. zal nu zijn, zich te beraden op de eventuele instelling van een kleine commissie, welker conclusies dan eerst weer in de Partijraad zullen worden besproken, alvorens zij in de Algemene Vergadering van de Partij worden gebracht.

Na de uitvoerige dupliek van ir. S. H.

Visser (men zie ons vorige nummer) na- men ook enkele leden van de Partijraad wederom aan het debat deel.

Ir. A. J. Engel, uit Velp, zegt waar- schijnlijk de enige hier aanwezige voor- zitter va::1 een bedrijfschap te zijn, n.l. het bedrijfschap voor de rayon-industrie. Het is een bescheiden bedrijfschap, maar toch zijn de gedachten, die aan de oprichting ten grondslag hebben gelegen, wellicht van belang voor deze bijeenkomst.

Dit bedrijfschap heeft, •.a. wegens de structuur van de bedrijfstak, geen eco- nomische, maar wel sociale bevoegdhe- den, doch ook op dit terrein zijn toch nog geen verordeningen in de maak.

Het bijeenzijn in een dergelijk orgaan betekent inderdaad, dat men meer tot elkander komt. Men staat ook minder in ,,strijdpositie" tegenover elkaar dan bij het aangaan van een collectieve arbeids- overeenkomst.

Belangrijk is, dat een bedrijfschap zich ook tot de minister kan wenden voor bepaalde adviezen. Het kan ook worden uitgenodigd om advies te geven, hetgeen o.a. met betrekking tot de kwestie van de vrijhandelszone is geschied. Bij der·

gelijke adviezen is het dan zeker van belang. dat zij worden vastgesteld door werkgevers en werknemers gezamenlijk.

Concluderend, wil spreiter daarom ver·

klaren, dat hij het eens kan zijn met het·

geen pmf. Rooij heeft gezegd.

De heer F. L. van d e r L e e uw, uit Den Haag, vraagt, of het niet nuttig zou zijn, het vraagstuk nog eens in een kleinet· comité te bespreken, opdat wij tot een oplossing kunnen kon<en ten aanzien van bepaalde ontwikkelingen in de P.B.O.

Spreker is het niet in alles met ir. Vis•

Rer eens, maar wel, dat wij eenmaal, bij·

voorbeeld bij een volgende Kabinetsfor·

matie, met het probleem zullen worden geconfronteerd.

Drs. H. A. K o r t h a 1 s, lid van het Curatorium, zegt, dat men in de afge·

lopen jaren in liberale kring ten aanzien van de P.B.O. nog niet tot een algemeen aanvaarde visie is gekomen.

Hij acht het echter zaak, dat op dit punt klaarheid wordt geschapen en hij vindt het dan ook van groot belang, dat de Teldersstichting een basis heeft ge- legd voor de discussie over dit vraag·

stuk.

Spr. is van oordeel, dat de discussie bepaald niet uit de weg moet worden ge- gaan, maar dat n1en moet komen tot een concretisering.

Het is daarom, dat ook de heer Kort- hals van oordeel is, dat een kleine com·

missie moet worden benoemd, welke op basis van de nu gehouden gedachten·

wisseling een mening moet formuleren, waarmee dan de partij, na aanvaarding, naar buiten haar oordeel kenbaar maakt.

Prof. dr. H. :r. Wittevee n, nog- maals het woord verkrijgend, meent, dat ir. Visser zijn kritiek voor een groot deel heeft gericht tegen anderen, met name tegen uitingen in bepaalde persorganen, welke de heer Visser te "dogmatisch libe·

raai" acht.

Wanneer ir. Visser het rapport van de Teldersstichting te ongenuanceerd vindt, is hij naar sprekers mening te veel uit- gegaan van de conclusies, zonder de toe•

lichting in de tekst van het rapport zelf te bezien. Prof. Witteveen ontkent, dat het rapport zelf zo ongenuanceerd zou zijn.

Het Curatorium hoopt, dat de thans ge·

houden discussie de basis kan vormen om straks ook in de praktijk richtlijnen te kunnen vaststellen.

Spr. is niet zo scherp tegen de Ameri·

kaanse anti-monopoliepolitiek als ir. Vis·

ser.

Prof. Witteveen bestrijdt, dat er een discrepantie zou bestaan tussen collega.

Rooij en hem. Ook prof. Rooij is van me-- ning, dat er weinig plaats is voor ver- ordenende bevoegdheid op economisch terrein en dat, waar kartels te ,.water•

dicht" zijn, ernstig overwogen moet wor-

den, of niet de generieke onverbindend- beid moet worden toegepast.

Wanneer ook ir. Visser is voor orga- nen met geen of zeer weinig verordenen·

de bevoegdheden, is deze discussie toch eigenlijk maar een ,.schaduwdebat". Dat wij de economische vrijheid maar op de rommelzolder zouden moeten opbergen, wil spr. krachtig bestrijden. Wij zullen die z.i. juist zoveel mogelijk moeten be- waren.

Ir. S. H. V is s e r merkt nog op, dat·

prof. Witteveen - evenals overigens de eerste conclusie en de betreffende pas- sages van het Teldersrapport - stelt, dat bij de verbindendverklaring van onder- nemersovereenkomsten het "algemeen belang" dit moet vorderen. De Wet op de economische mededinging gaat er echter van uit, dat verbindendverklaring kan plaats vinden indien het b e drijf s- b e 1 a n g dat vordert en dit in overeen- stemming met het algemeen belang.

Dit is geheel iets a~ders dan dat het algemeen belang, zoals de Teldersstich- ting meent, de verbindendverklaring z"'lt moeten eisen.

Spreker merkt verder op, dat zijn in- druk is versterkt, dat wij minder ver van làtere publicatie!'! van de Teldersstichting, temeer omdat, naar hij meent, uit de

Prof. dr. H. J. W i t te v e e n wijst er nog eem; op, dat conclusie I een korte samenvatting is van hetgeen op de blad- zijden 118 en 119 van het rapport is ge- schreven. Het rapport is daarbij dan juist uitgegaan van een nauwkeurige analyse van de tot nu toe aan de bedrijfschappen

·gegeven bevoegdheden.

Prof. dr. M. R o o ij merkt tenslotte nog op, dat hij het eens is met de mening van prof. Witteveen ten aanzien van gene- rieke onverbindendverklaringen, omdat deze heeft gezegd, dat dit punt ernstig moet worden onderzocht voor die spe- c i f i e k e exclusief-verkeersovereenkom- sten en niet voor: a 11 e exclusieve ver- keersovereenkomsten.

Spr. is bovendien van oordeel, dat in het rapport goed materiaal en een goede documentatie voor nader overleg is ge- leverd. Als later toegetreden curator van de Teldersstichting kan spreker erkente- lijk zijn voor dit rapport.

Slotwoord van prof. Oud

De voor·zitter van de Partijraad, prof.

mr. P. J. 0 u d, zou thans deze vergade- ring willen sluiten. De heer Oud herhaalt hetgeen hij ook verleden jaar al heeft gezegd, n.l. dat hij het gevoel heeft, dat, elkaar staan dan aanvankelijk leek. Spr.

•••••••••••••••••••••••••••

• •

I 1-Iouthandel G. D. BORRIE Jr. I

• Stadionweg 25 - ROTTERDAM-ZUID •

• Telefoon 74710-79150 B

•

•

• SCHEEPSBOUW-HOUT •

• ^•

•••••••••••••••••••••••••••

HBu,

I I I I I

Onze bankservlee staat ter beschik-~

klng van de nederlandse zakenman, die prijs stelt op een. vlotte en juiste behandeling van zijn belangen, waar ook ter wereld. I

I I

I I ^{Ooll lfOO,. U: de HBU J} I

HOLLANDSCHE BANK-UNIE N.v.

L

_____

^....

hoopt, dat daarvan iets zal blijken in als deze zaak dieper is doorgepraat, wij dicht bij elkaar zullen blijken te staan.

Dit is thans bij de duplieken wel duidelijk gebleken.

Wij zullen ons, wat de P.B.O. betreft, vooral niet op de verordenende bevoegd- heden moeten blind staren. Zoals ook de heer Hazenbosch onlangs in de Karnet•

heeft doen uitkomen, kan de P.B.O. ook zonder die bevoegdheden zeer nuttig werken.

Privaatrecht en publiekrecht lopen soms zeer door elkander heen. In privaat- rechtelijke regelingen kan men dikwijlil publiekrechtelijke elementen aantreffen.

Als er vrijwillig .een zekere bedrijfs- ordening is ontstaan, k a n het nodig zijn, dat een minderheid de goede verhouding niet verstoort, zodat publiekrechtelijke regeling gewenst is.

Wij hebben daarbij niet alleen te ma- ken met de bedrijfsorganisatie, maar ook met de economische mededinging.

Liberalisme wil niet zeggen: helemaal geen ordening. In de huidige omstandig- heden is zekere ordening onvermijdelijk, maar wel moet er voortdurend voor ge- werkt worden, dat de vrijheid niet n o d e 1 o o s aan banden wordt gelegd.

Het dirigisme gaat uit van het cen•

traal leiden van een zekere ordening.

Anders is het evenwel, als de zaak wordt overgelaten aan de bedrijfstakken zelf;

dat ligt in de liberale lijn der decentrali·

satie. Wij zullen daarbij echter moeten oppassen: le. dat de minderheden niet in verdrukking komen; 2e. dat het alge·

meen belang niet wordt geschaad.

Prof. Oud geeft toe, dat het probleem daarmede niet af is. Wij staan nog aan het begin van een geheel nieuwe ont·

wikkeling. Wij zullen in geen geval mo·

gen forceren en hier gaat spr.'s bezwaar vooral tegen de katholieken. Bij hen lijkt het wel eens, of de verordenende be·

voegdheid de alleenzaligmakende is. Ook ir. Visser is het met die opvatting niet eens.

De taak van het hoofdbestuur zal nu zijn, zich te beraden op de eventuele in·

stelling van een kleine commissie. Prof.

Oud stelt zich voor om, als deze tot zeke- re conclusies komt, die eerst weer in de Partijraad te bespreken, alvorens zij in de Algemene Vergadering worden ge·

bracht.

Prof. Oud zegt tenslotte, dat wij te•

vreden kunnen zijn over de discussies over dit probleem en dankt ir. Visser en de woordvoerders van het Curatorium van de Telders Stichting, prof. Witteveen en prof. Rooij, voor hun inleidingen.

V.V.D.-Kamerfractie bezocht Oost-Groningen

De verhoudingen in het noorden des lands, die bij het laatste Ka·

merdebat over de industrialisatie·

nota in het bijzonder in de aan·

dacht hebben gestaan, zijn voor een aantal leden van de V.V.D.·

Kamerfractie aanleiding geweest voor een tweedaags werkbezoek aan Oost-Groningen.

Tijdens het verblijf te Winscho·

ten werden voordrachten gehouden door prof. S. K o r tew e g, hoog- leraar te Groningen en voorzitter van het Industrieschap Oost-Gro·

ningen; de heer N. L. Jan s o- n i u s, directeur van het Gewes·

telijk Arbeidsbureau te Winscho- ten en de heer A. R o ze n, inspec- teur van de Nederlandse Heide·

Maatschappij.

Besproken werden de mogelijk- heden tot industrievestiging in dit gebied, de ontwikkeling op de ar- beidsmarkt aldaar en de cultuur- technische verhoudingen in de landbouw.

Tenslote werd een rondrit ge.

maakt door de gemeenten, beho- rende tot het Industrieschap Oost- Groningen, waarbij verschillende werken werden bezichtigd en on- der meer ook een bezoek werd ge- bracht aan de sluizen bij Staten·

zijl.

In een beschouwing over dit be- zoek, dat gebracht werd op uit- nodiging van de ondercentrale Old·

ambt van de V.V.D., komen wij in ons volgende nummer hierop terug • ..)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

EEN EUROPEES LEGER BINNEN HET KADER VAN HET VREEMDELINGENLEGIOEN

In ons blad van 7 juni publiceerden wij in deze rubriek een beschouwing van de heer E. Sm ede s, cultuur-socioloog te Haarlem, onder de kop: "De Fransen vechten in Algiers voor geheel Europa".

Mede naar aanleiding van ons onder-

~chrift bij deze beschouwing schrijft de peer Smedes nader:

Wanneer men essentiële voorstellen zo kort mogelijk wil formuleren, kan men zich alleen aan hoofdzaken houden en moet noodgedwongen details verwaarlo- zen. En dat geeft dan aanleiding tot ver- keerd begrijpen.

Daarom is het toe te juichen, dat de ' redactie in haar naschrift van mijn arti-

kel: "De Fransen vechten in Algerije voor geheel Europa" uiting gaf aan een misver- stand, dat wel bij vele lezers gerezen is, als zou ik individuele vrijwilligers naar het vreemdelingenlegioen willen sturen.

Dat is begrijpelijk, maar in de context had ik het over een Europees leger en het le- gioen is een Franse formatie. Deze dub- belzinnigheid is juridisch noodzakelijk, zoals ik hieronder zal aantonen.

Ik bedoel dit: Scandinavische, Britse, Nederlandse, Belgische, Duitse, Italiaanse, Griekse, Turkse en eventueel ook Spaanse en Joegoslavische regimenten, elk natuur- lijk onder eigen officieren en betaald door de eigen regering, glijden binnen het raam van het Legioen.

Er wordt zoveel geleuterd en er is zo- veel onnodige en remmende paperassen- boel, dat het hoog tijd wordt kortaange- bonden en rechtlijnig te denken en te doen. Activité, activité, vitesse! was de spreuk van Napoleon. Dit is de snelste weg om effectief de aanvoerwegen van de hoognodige grondstoffen te beschermen en de strik, die de Russen bezig zijn··ons om de hals te werpen door te snijden.

De hoofdzaak is deze: het Suezkanaal is Europees, evenals het Panamakanaal Amerikaans is en niet Panamees, de toe-

~oerwegen van de Afrikaanse grondstof- fen moeten in Europese handen zijn even- als de olieleidingen in het Nabije Oosten.

Wij Europeanen hebben namelijk óók het recht te leven al klinkt dat vreselijk in de oren van de Derdeweg-mensen en de an- dere pacifisten, die öf doortrapt öf onno- zel in de kaart van de Russen spelen. Hoe is het mogelijk, niet waar, dat wij óók bet recht hebben om te leven?

Daarom wordt het de allerhoogste tijd, dat de Europese reus de apathie van zich 11fschudt, zijn mouwen opstroopt en zegt:

Ik heb er nu genoeg van, aangeblaft en befluimd te worden door allerlei Lilli- putters-met-een-grote-bek. Het is duide- lijk genoeg, dat wanneer de Russen er in zouden slagen - en ze zijn al aardig op weg! -om onze toevoe,wegen af te snij- den, zij op een gegeven moment kunnen zingen: "heel hun raderwerk staat stil, als mijn machtige arm dat wil" en dan 'täán onze fabrieken stil en moeten wij capituleren. Dan is het gedaan zowel met de vrijheid als met de democratie.

Dit Europese leger aan de zuidkust van de Middellandse Zee zal dan onder Frans opperbevel en in Franse uniform ageren.

Dit is absoluut noodzakelijk, omdat hier een dikke juridische adder in het gras ligt.

In het vorig artikel heb ik hem maar laten liggen. De zaak is, dat wanneer een Europees leger in Noord-Afrika zou lan- den, wij een totaal open flank zouden aan- bieden aan alle vijanden in de U.N.O. en bet geschreeuw: "bedreiging van de we- reldvrede" enz. enz. zou niet van de lucht zijn. Wij zouden een knuppel in dat hoen- derhok werpen, maar dan een, omwonden met gillende keukenmeiden en zeven- klappers.

Wanneer echter het Vreemdelingenle- gioen zijn aantal regimenten vermeerdert, is deze flank te glad: men kan er geen houvast aan krijgen. De vergelijking van deze twee methodes is overigens een aar- dig kluifje voor juristen.

Een ander voordeel is, dat De Gaulle, die niet zo bar geestdriftig is voor inter- nationale bindingen, dit voorstel waar- schijnlijk met beide handen zal aangrij- pen. Bovendien vindt Marianne het heer- lijk om eens vriendelijk onder de kin ge- streken te worden en als ze dat nu pret- tig vindt, waarom zouden we dat dan niet doen? Het is een aardige meid! De dienst

gaat echter vóór het meisje en de hoofd- zaak blijft, dat onze fabrieken kunnen blijven draaien.

Rusland is ongetwijfeld bereid te vech- ten tot de laatste Algerijn, Tunesiër, Egyptenaar en Arabier, maar op de duur zullen die lieden het spe!leje dóór hebben en merken, dat het ons allemaal niet te doen is om hen te onderwerpen en te "ko- loniseren", maar alleen om de veiligheid der grondstoffen-wegen.

Maar de atoom-oorlog? Dat zijn spook- verhalen voor kinderen, die dan ook blè- ren: liever slaaf dan dood. Hitier vergaste zonder enige scrupules miljoenen joden, omdat ze niet terug konden gassen en Italië trakteerde de Abessiniërs op mos- terdgas om dezelfde reden. Maar geen van beiden hebben het gewaagd Engeland met gifgas te bestoken, omdat dit land wèl kon terugslaan.

Ook de Russen hebben geen last van morele bezwaren. Maar ze zijn niet gek en weten, dat de Amerikanen klaar staan.

Ze willen wel de Russische wereldheer- schappij, maar denken er niet aan zelf- vernietigingsrisico's te nemen. Vandaar, dat ze uit het Zuiden komen :lansluipen om ons economisch de strik om de hals te werpèn en dus politiek op de knieën te krijgen.

Daarom nog eens: debout les Libéraux!

•••

Naschrift op:

Het Europese leger

De heer Smedes schreef op het boven- staande, dat reeds enkele weken geleden werd ingezonden, thans nog een naschrift, luidende:

Sinds mijn artikel "De Fransen vechten in Algiers voor gehéél Europa" in het nummer van 7 juni l.I. is er nogal wat gebeurd in deze richting.

De 12e juni riep Spaak uit op een pers- diner: kijk naar de kaart ! De Russen zijn bezig Europa in Azië en Afrika te omsin- gelen ! En de 4e juli sprak dezelfde in het parlement van de Westeuropese Unie vol- gens het verslag in de N.R.C. van 4 juli:

"Rusland, dat in het midden is tegenge- houden, is thans bezig Europa aan zijn flanken te overvleugelen. Welk antwoord wij hierop moeten geverr kon hij nog ni0t zeggen, maar de weg is duidelijk: efn voortdurend nauwere samenwerking en integratie van de Europese landen".

En de klap op de vuurpijl gaf onze on- dervoorzitter mr. Van Riel toen hij, ook in het parlement van de W.E.U. zeide (N.H.C.

5 juli): "Het eigenlijke spanningscentrmn ligt in Noord-Afrika en 't gebied der Mid- dellandse zee. Europa zou mobiele stri.id··

krachten moeten vrijmaken om daar te kunnen optreden. Want het zou zeer ge- vaarlijk zijn de vesting Noord-Afrika te ontruimen".

De kwestie is nu alleen maar: hoe? Ik geef hier een oplossing van het problet'm, maar wie een betere weet moet het manr zeggen.

Iedere socioloog weet, dat elke mense- lijke groep opgebouwd is volgens het- zelfde patroon: een kegel of een pyra- mide. Dat wil zeggen een brede basis en een smalle top. Of het nu om een voet- balvereniging gaat of een politieke partij of een volk of de mensheid: we ontmoeten dit patroon steevast.

Nu is Europa nog altijd de top van de pyramide der mensheid, maar Russen, Aziaten en Afrikaners ontkennen dat en willen deze top wegkappen. En daartegen komen nu de "angry young men" in het geweer.

Deze "boze jonge mannen" verschenen in Engeland, hier en in Duitsland in de letterkunde, maar nu in Frankrijk komen ze opduiken in de politiek. Want in deze Franse valschermjagers kunnen we deze woedende jonge mannen herkennen. En daarom is het van belang, dat de V.V.D.

een beroep doet op deze groep en ze aan- spoort zich bij ons aan te sluiten.

Op Europa en de V.V.D. in het bijzonder is nu van toepassing wat Milton schreef in zijn "Areopagitica": "Methinks I see in my mind a noble and puissant nation rousing herself like a strong man after sleep and shaking her invincible locks.

Methinks I see her as an eagle, mewing her mighty youth and kindling her un- dazzled eyes at the full middaybeam, purging and unscaling her long-abused sight at the fountains itse!f of heavenly radiance. while the whole noise of tirna- rous and flocking birds, with those also that love the twilight, flutter about, ama- zed at what she means and in their en- vious gable would prognosticate a year of se cts and schisms".

Om dergelijke problemen te bestuderen lijkt het mij zeer gewenst, dat de Telders- stichting een cultuur-sociologische sec- tie organiseert.

• • •

Reacties van lezers

Op het artikel van de heer Smedes van 7 juni ontvbgen wij enige reacties van lezers.

De eerste kwGm van de heer J. van den Thoorn, te 's-G;avcnhage. die aldus rea- geert:

Aangezien ik tijdens mijn vakantie op Corsica de coup van de parachutisten van Calvi heb meegemaakt, las ik met meer dan gewone belangstelling wat de heer Smedes in Uw blad van 7 juni schreef.

De uitermate correcte en vriendelijke, maár toch besliste wijze, waarop de para- chutisten op Corsica de macht overnamen en het enthousiasme, waarmee de plaatse- , lijke bevolking dit succes in de strijd te- gen de chaos en het communisme in Frankrijk, als een bevrijding begroette, heeft ons, Nederlanders aldaar, zeer ge- troffen.

Wij kunnen in het belang van Frankrijk en Europa De Gaulle niet anders dan suc- ces toewensen, al zal hij het - ook met de rechtse elementen als de Poujadisten en de kolonisten in Algerije - nog moei- lijk genoeg krijgen.

Uiteraard moeten wij echter, zoals door de redactie reeds opgemerkt niet propa- geren, dat Nederlanders terecht komen in 'n Vreemdelingenlegioen. In tegenstelling tot de parachutisten, die een elitecorps vormen van de beste Fransen, is het Vreemdelingenlegioen weliswaar een groep goede soldaten, doch onder leiding van vele onderofficieren, die in de laat- ste oorlog een, laat ons zeggen: vreemde rol hebben gespeeld.

Met meer soldaten is trouwens de Al- gerijnse kwestie niet op te lossen. Moge De Gaulle de wijsheid en de kunde ge- geven zijn, wél een uitweg te vinden.

De tweede reactie kwam van de heer J. A. van Overklift, te Munnekezijl (Gr.), die, in tegenstelling tot de eerste inzen- der, in ons onderschrift een blijk meent te zien van een "niet geheel onderkennen van de situatie en een preferentie voor:

zoetjes aan, dan breekt het lijntje niet".

Hij schrijft dan verder:

Volkomen akkoord gaande met het ge- schrevene door de heer E. Smedes te Haarlem, in ons weekblad van 7 juni j.l., moge ik opmerken, dat het Westen zijn posities niet verloren heeft wegens de krachtige acties van de gekoloniseerde gebieden, maar doordat dit Westen het ge- loof verloren heeft in zijn eigen missie in de wereld.

Door verslapping van het Westen en verweking der ·geesten gingen zonr',êr veel strijd b.v. Birma en Ned. Indië voor het Westen verloren. In Indo China heeft Frankrijk na zware strijd zijn posities moeten prijs geven na flinke steun aan de rebellen door Rusland en Rood-China en door meer last dan profijt van de eigen bondgenoten.

Dat thans Frankrijk ons enig overgeble- ven bastion bewijst te zijn in zijn ver- beten strijd om het behoud van de Wes- telijke posities in N. Afrika, ontgaat de gemiddelde verweekte Europeaan volko- men. De suggestie tot steun aan het Vreemdelingenlegioen is _iets nieuws en origineel, maar volkomen aanvaardbaar

19 JULI 1958- l'AG. 4

ter overweging, omdat het Westen in ge- vaar verkeert.

Dit overwegen moet dan niet te lang duren.

De Afrikaanse kwestie is belangrijker dan de overwegingen of De Gaulle al of niet de parlementaire democratie uitholt.

En of Frankrijk ten gevolge van zijn hard- nekkige strijd om zijn en onze posities in de wereld wel in staat zal zijn precies de EEG-verdragen na te leven.

Aux grands maux les grands rem<';des.

* * *

EéN-MEIDIENSTEN VAN DE HERVORMDE KERK

In ons weekblad van 17 mei bekritiseer- de ds. Van Mullem, te Rotterdam, de Her- vormde kerkdiensten op 1 mei.

De heer F. 'Wa~enmaker, te Delft, zond ons op 26 mei een voor deze rubriek be- stemde reactie zijnerzijds, welke door een misverstand nog niet werd geplaatst.

De heer Wagenmaker schrijft, bezwaar te hebben tegen de "kwasi-grappige af- wijzing van de 1-mei-diensten", welke de Hervormde kerk in verschillende steden houdt.

De bedoeling, zo meent hij, was kenne- lijk, de lezers weer eens een meewarige glimlach om de lippen te leggen over de rode Hervormde kerk. Onze briefschrijver acht dit "een onzindelijke benadering van het vraagstuk".

Hij vervolgt dan:

Hoe ook over dit speciale feit te denken valt, ik acht het, in te::;enstelling blijkbaar tot ds. Van Y·.Iullem, een vooruitgang, dat mijn kerk nu gaat inzien, dat zij er niet is voor een bepaalde groep, maar voor heel het volk, dus ook voor de arbeiders, en dat het Evangelie in elke situatie ver- kondigd moet worden.

Op :::ndere gebieden gebeurt dit trou- wens al lang: een biddag voor de oogst, een vissersdienst op vlaggetjesdag, specia- le diensten voor de jeugd, studenten, mi- litairen, schippers, enz. enz.

Ik zie niet in,. waarom de Ned. Herv.

kerk, uit angst voor rood te worden ver- sleten, zich niet moet bezighouden met de dag van de arbeid (die trouwens ook door de R.K. kerk wordt herdacht).

Aldus de heer Wagenmaker.

Over de opmerking, dat de kerkerelden nu ook maar diensten op 31 oktober voor sparen moeten houden voor liberalen zou onze briefschrijver met een glimlach' ;l.in heengestapt, ware het niet, dat hem ge- bleken is, dat de achtergrond hiervan ernstig gemeend wordt.

Hij meent dat te mogen opmaken uit een lezing, welke ds. Van Mullem onlangs voor de Liberale Studenten Vereniging Delft hield over: "Christendom en Libe- ralisme", waarbij deze o.a. uitgebreid over de gddkwestie uitweidde. -

In zijn artikel in ons weekblad, vroeg els. Van Mullem zich af, wanneer de kerk de liberalen ernstig gaat nemen. Onze briefschrijver vraagt zich op zijn beurt"

af, of wij het artikel van ds. Van Mullem wel ernstig moeten nemen.

Redactionele aantekening:

Wanneer de heer Wagenmake1· ver- wijst naar de R.K. kerk, die immers óók de 1 mei-dag vie1·t, versterkt hij eer ds.

Van M1lllems betoog dan dat hij het verzwakt. Van socialistische züde immers wordt de R.K. kerk - niet ge- heel ten onrechte! - beschouwd als een óók-politiek machtsinstituut. Haar 1 mei-viering is dan veelee1· te zien als een middel om de arbeiders af te honden van het socialisme.

Als nn ook de Hervormde kerk I- mei-diensten belegt, bedoelt zij zeker dit laatste niet. Maar als dan haar PersbU?·eau deze diensten aanp1·ijst, omdat de kerk daarmee toont de aan- wezigen èn al.s social.ist èn als chris- ten ernstig te nemen, roept dit kerke- lijke orgaan zelf vragen op als door ds.

Van Mu!lem in zijn artikel gesteld:

waarom zou de kerk aanhangers van andere politieke opvattingen niet ge-

l~jke eer bewijzen?

Deze eenzijdige belangstelling komt niet ten goede aan de Hervormde kerk, die immers "heel {tet volk" voor "heel de kerk" wil winnen. Met ds. Van Mullern zijn wij van mening, dat de Hervormde kerk zich met haar I-mei- diensten op een verkeerde weg be- weegt.

De andere gevallen, waarop de heer Wagenmaker wUst, liggen niet op po- litiek terrein!