IN DIE OPVOEDING ­
10
0
0
Hele tekst
(2) YOORWOORD.. Die vraagstulc van vryheld en gesag vorm ongetwyfeld dle kernvraag van dle opvoedlng.. Onder dle lnvloed van. sekere radlkale moderne opvoedlngsrlgtlnge heers daar egter vandag groot verwarrlng.. Dulsende onlngellgte ouers meen. dat hulle modern ls as hulle dle klnd In nlks teegaan nle. Gesag word beskou as lets ult dle bose, des te moer sedert dle lat, watvlr bale ,die slmbool van dle gesag van dle on derwyser was, so goed as In dle ban gedoen ls. Selfs opvoedkundlges slen dle vraagstuk nle altyd ln sy volle omvang nle.. Vryheld en gosag word meestal hoogstens. as tn saak van die tug, dle metode en dle rol van dle ondcr wyser geslen.. Na my. beskoul~g. ls vryheld en gesag dle kern. vraag van dle hele opvoeding; ons beskoulng oor vryheld on gesag bepaal ook dle doel, dle lnhoud en dle organlsasl0 Van dle opvoedlng, en dlt word self bep$al deur ons beskoulng oor dle klnd en dle mensllke natuur, omdp.t dlt ten nouste saamhang. met ons antwoord op dle vraag: Is dle mens van. nature goed?_. Daarom het ek get rag om dle rol van vryheld. en gesag 1n,al dle belangrlkste aspekte van dle opvoedlng na te gaan - ultgesonderd slegs dle organlsasle, wat fn aparte ondersoek regverdlg. Opvoedkundlge gesklodskrywers ls verder genelg om dle gcskledenls van d+e opvoedlng as dle geokledenls van dle vryheld te besl-r.ou; daarom neem flgure imt dle teosontriese opvoedlng verteonwoordlg In dle mecste boeke In ondergesklkte plekkle In.. Selfs McCalllster, wat In hooga gebalanseerde. ultkyk openbaar, en 1n sy slotsom ann dle gesag In ereplek. -11.
(3) toeken, bepaal hom in.sydeeglike studie;. \I. The Growth of. Freedom 1n Education U ; hoofsaaklik by die ondersoek na My doel was. die ontw1kkeling van die vryheidsgedagte.. O!J1 deurgaan, die beskouinge oor beide vryheid en gesag,. ua. te spoor;. daa:rom het ek ook groter plEk 'vir die QP-,. voeding van Jesus; Paulus; die Ke.rltvaders en die Hervor mers 1ngeru1m, as wat gew.oonlik aan hulle tpegeken word. Diest1,ld.1e streIt vanaf die opvoedlng van Jesus tot Rousseau verteem""oordig myns insieps. di.e. by. Rousseau.. laagtcpunt. ~n. die ontwikkeling weS van die gcsag af;. w~t. met die Renaissance begin het, en vorrn feitllk die teo ppolvan die opvoeding yan Chr1stus. natuurlike afsluiting van In. t~dvak.. Hy vorrn dus <1.1e Die periode m!. Rousseau tot by die twintigsto-eeuse opvoeding nog. braa~. vir voortgesette ondersoek van. As ek maar enigsins bygodra het tot. ~c. dus. ~ns. vraagstu~.. I~boter. begnlp van. die aard van di9 gesag en die vryheid; en die verhouding tussen die twee; ag ek my rYklik beloon vir dte arbeid. Di t sy my vergun om hier my innigo danle to botulg aan die. N~sionale. Raa~vir. Sosialo Navorslng vir die toc. ~enning van 'n peurs vap £100 ter bestrydlng v~n .~n deel. van die koste wat. dicnavor~ing. meegebring. het;. aan my. vrou vir dle geweldige opofferlng wat sy haa.r gedurono.e dle jare van studle getroos het en vlr dle. da~o.wer·ltlilte. steun en beslellng we.t van hafl,r u+tgcgaan het; moedor vlr. ha~r. stllle lnsplrasie;. dl e oorne_e!!! van my verlof;. un~ v0rs," tore. n... aan my vr10..d ;. I~r.. W.~.. aan. m2~. aan my kollcgas vir. pligt0 tydens my studl e l-ialan, wat aJ- c.le sorge. i;n verband meji dle tik-; afrol- en blndwcrl;: van !ny skouers w~ggeneem. het;. en aan. ~l ~10. van die procwe behulpsaam was.. -lil. vrlende wat met dle lees.
(4) Ten slotte. l n woord J. waardering teenoor. Prof~Dr,. Coetzee; wat as my geagte promotor opgetree het.. ~ C~.. "'"). ,. Hy was In ~at. v~n. k08te~ike. met gesag kan. vooroee1d. epree~;. vp1ende1ik te wees, en aan laat as. waarvoo~. v~n. die idea1e opvoeder. maar verkies om gedu1dig en ~y. dissipe1. sov~e1. vryhe1d te. hy ryp is. - s9ms nog meerl. In a1le geva110 waar aanha11nge uit ander tale; h~tsy. oorspronkl1ke;. he~sy. vertaa1de bronne; tusson. aa~. :i¥l.11ngstekeps in Afrikaans woergegce word l is die Afri kaanse verta11ng dour my.. J.J. du Toit.. Un1vors1te1t. v~n. die Oranje-Vrystaat,. BLOEMFONTEIN. 15 Februar1e. 1952~. -1v.
(5) INHOUT'. HOOFSTUK I : DIE. VROE~. CHRISTENDOM. • ••. · ... · ... bls.1. 1. Botsing tussen die Christendom en die. Grieks-Romeinse Heidendom ••• • ••. 1. a. Ourwinning van die Christendom. •••. 1. b. Redes vir die spoedige oorwinning. •••. 3. 2. Grondgedagtes van die Christendom. · .. . 5. a. Met betrekking tot die Doel van die. Opvoeding ••• '0'. · ... b. Met betrekking tot die Opvoedeling. ·... c. Implikasies vir Vryheid en Gesag. 7. 9 )(. 3. Vryheid en Gesag in die optrede van Jesus Christus •.•. ·.. a. Die Persoonlikheid van Jesus ·. . ·.. b. Sy Metode' ·.. ·.. ·.. c. Sy Tug · .. · .. ·.. d. Samevatting ·.. •• ·.. 4. Gesag en Vryheid by Paulus as tipe van die Apostoliese optrede ••• ·.. a. In sy leer · .. · ... • •• b. In sy praktyk. ·.. ·.. · .. •. 5. Gesag en Vryheid by die Kerkvaders. 5. 10 10. 11. 13. 16. 17 17 20. • ••. 23. · .. ·... ·... 23. b. Origenes. •••. • ••. 24. c. Aurelius Augustinus. ·.. · ... 26. • ••. 26. a. Clemens van. Alexandri~. i. Die Doel. ,4 '". i1. Die Opvoedeling. •••. o. •. •. ·.. · .. ·... iii. Die Opvoeder en sy Metode iv. Die Tug v. Die Leerstof d. Samevatting. •••. ·.. ·.. ·.. ·.. · . . • • • ·. . ·.. •. 6. Vryheid en Gesag in die Praktyk van die vroe~ Christelike Onderwys •.•. · ... -v. •. 0. ·... 26. 27. 30 32. 35. 36.
(6) ·... HOOFSTUK II : DIE MIDDELEEUE. 39. 1. Gesag en Vryheid in die Middeleeue. ·... a. Inleiding. · ... b. Gesag. · ... ·... · ... ·... 2. Die Middeleeue se Bydrae tot die Beskawing. ·... a. Algemeen. 39 39. c. Vryheid. d. Samevatting. 39. 42. 47. 48. 48. b. Die Kerk as Opvoeder. 49. c. Die Kloosterwese. 52. d. Die Skolastiek. ·. .. ·... 56. 3. Gesag en Vryheid in die SkoolopvoGding. · ... a. Die Doel. ·.. ·. .. b. Die Tug. c. Die Metode. e. Die Opvoedeling. HOOFSTUK III:. ·.. ·... ·... DIE RENAISSANCE-HUMA 1"ISME. 1. 00 rsprong. •••. 2. Grondgedagtes. ·... ·... 58. · ... 59. 65. · ... d. Die Leerstof. 4. Samevatting. · ... ·... ·. .. · ... ·.. ·... a. Die Doel. •••. ·. .. ·.. · ... b. Die Metode. ·... d. Die Tug. ·... •. •. 0. e. Samevatting. B. In die Noorde. ·. .. a. Erasmus: i. ii. iii. iv. v. b. Vives. 72. 74 77. · .. ·.. ·... ·. .. · .. ·... 84. 84. 87 89. 90. 94 95. Prosce c.-_~ Doe1 95. Metode 96. Leerstof 98. Tug ••• 99. Samevatting en Kritiek 102. · .. -vi. · ... 69. 84. ·... c. Die Leerstof. 68. 74. 3. Vryheid en Gesag in die Opvoeding A. In die Suide. 57. ·... 103.
(7) (Vives vervolg). · ... ·.. ·..... Doel • •• Natuur van die Opvoedeling Metode • •• . Leerstof · Tug. Vives en die humanistiese. opvoeding van die meisie. vii. Samevatting. ••• i. ii. iii. iv. v. vi.. ·... c. Elyot en Ascham 4. Samevatting en Kritiek. a. Die Doel. ··.... •••. 117. • ••. •••. • ••. 120. ·... ·.. ·.. ·... d. Die Opvoedeling. f. Slot. 115 117. •••. b. Die Leerstof. e. Die Tug. ·· .... ·.. ·.. · .. . 104 105 107 110 111. · ... · ... c. Die Metode. · ... ••• • ••. ·.. ·.. · . . · ... ·. . • ••. ·.. ·.. · ... 125. •••. 127. ·. .. 128. ·.. · ... 120 123. 131. HOOFSTUK IV : DIE HERVORMING EN DIE KONTRA-HERVORMING 132. 1 • Grondgedagtes van die Hervorming. · .. . 2. Vryheid en Gesag in die Opvoeding . A. By die Leiers van die Hervorming 1 • Martin Luther. • ••. 2. Johannes Calvyn . • ••. ·... • ••. 132. • ••. 142. ·... 142. •••. 142. •••. 150. B. By die Onderwysmanne van die- Hervorming. 155. 1 • Philip Melanchthon. ·... • •• . 155. 2. Maturin Cordier. • ••. •••. 156. •••. •••. 163. a. Die Doel. ·. .. 163. b.. ·.. ·.. Die Opvoedeling. ·.. ·.. Teorie en Praktyk. ·.. •• •• • i. Skoolstigting · ... •••. 164. • ••. ··.. .. • •••. 165 165 168 170. 171. •••. 174. •••. 174. 3. Samevatting en Kritiek. c.. ii. Die Leerstof. iii. Die Metode. iv. Die Tug. (2). ,,",. •. ·... • ••. • ••. • ••. ·.. Grondgedagtes. · .. ·.. Die Jesu:i!tiese Opvocding ·. . a. Die Doel · .. • •. 4. Die Kontra-Hervorming (1 ). ·.. b. Die Inhoud. ·... ·. . .. .. ·... •. c. Die Metode • • • • •• d. Die Tug ••• e • Samevatting en Kritiek -vii. ••. ·• .••. ::.. . ••• ••• •••. ·. .. 176. 176 178 180. 183. 188.
(8) ( Kontra-Hervorming vervolg) (3) Francois Fenelon (4) Slot HOOFSTUK V:. REALISME EN. ·. . ·... PI~TISME. .... 1. Inleiding. ·... 2. Francois Rabelais 3. Michel de Montaigne. ·... a. Grondbeginsels. ·. .. b. Die doel c. Die inhoud. · ... 189. • ••. 191. ·... 194. • ••. 194. ·... · ... 197. •••. 197 202. ·. .. d. Die Metode en die Opvoedingsproses. .... e. Die Tug. 5. Francis Bacon 6. Johan Amos Comenius. ·.. ·. .. a. Die doel b. Die metode. c. Die tug. · .. ·. .. 213. •• •. 214. ·. . ·... 218 222 222 224. eo- •. 232 236. ·... 237. 8, Samevatting van die Realisme. 9. Pi~tisme : August Herman Francke. ·. .. a. Die doel. 204. · ... d. Samevatting. 7. John Milton. 203. 209. f. Samevatting 4. Richard Mulcaster. 195. 243. · .. ·. .. b. Die tug: Vorming van die wil. tot godsaligheid ••• •••. 245. 245. 246. c. Die metode : Vorming van die verstand. tot Christelike wysheid ••• 250. d. Samevatting. HOOFSTUK VI : DIE RASIONALISME. ·. .. ·.. ·... 1. Grondgedagtes van die Rasionalisme. -viii. 254. 254. ·... a. Inleiding. 252. 254.
(9) (Rasionalisme vervolg) b. Wese van die Rasionalisme. ·. . ·... c. Kritiese Samevatting. · ... 2. John Locke. · ... a. Vryheid en Gesag in sy Filosofie b. Vryheid en Gesag in die Doel. ·... c. Die Metode. ·.. ·... d. Die Inhoud. ·.. .. e. Die Tug. f. Kritiese Samevatting HOOFSTUK VII: DIE NATURALISME .•••. ... ... ·.. ·. .. 256. ·.. ·.. ·. . ·.. •••. ·.. ·... a. Inleiding. ••.. ••.. . •.. •••. •••. •••. 264 264 271 276 289 291 302. •••. 1. Vryheid en Gesag in die Naturalistiese. Filosofie. 262. 307 307. • ••. 307. ·.. ·• . . ·• .• .. 313 314 316 317. . •• ••• ••• . •• i. Valse antropologiese beginsel ii. Valse sosiologiese beginsel iii. Valse staatkundige beginsel. . 31 9 319 320 321. b. Oorsprong van die Naturalisme c. Filosofie van die Naturalisme i. Maatskappyleer '" ii. Staatsleer •.. • •. iii. Mensbeskouing ••• . ••. •. d • Krit i e k. e. Slot. . ... 308. 324. • ••. •••. · ... ·. . ·... 325. b. Vryheid en Gesag in sy Beskouing oor die Kind en die Onderwysproses •.•. 326. • ••. 2. Jean Jacques Rousseau. ·... a. Inleiding. c.\In die Doel '0' i. Algemeen •.• ii. Kleinkinderjare iii. Kinderjare ••• iv. Leerjare •.• v. Adolessensie vi. Die jongman die Tug ••• i. Algemeen ••• ii. Kleinkinderjare iii. Kinderjare ••• iv. Leerjare ••. v. Adolessensie vi. Die jongman . d.~In. -ix. • ••. · .. (0-5' j~arl ( 5-1 2 " (12-15 " (15-20" ). ·... ··.... ·... ···....... ··..... ···...... ·• .••.. ·. . • •• • •• •••. 325. 328 328 332 333 334 335 337 340 340 341 343 346 348 354.
(10) (Rousseau vervolg) e • In die Metode • • • i. Algemeen ii. Kleinkinderjare iii. Kinderjare iVa Leerjare v. Adolessensie. ·.... · ·· .... ·• ..•• · .. · .. f. Kritiese Samevatting · .. ·.. HOOFSTUK VIII .• GEVOLGTREKKINGE ••• ·. . a. Gesag en Vryheid in die Geskiedenis van die. Onderwys ••• •••. ·.. b. Gesag en Vryheid in die Beskouing oor. die Mens ·.. ·.. ·.. c. Gesag en Vryheid in die Doel van die Opvoeding · .. ·.. ·.. ·.. d. Gesag'en Vryheid in die Inhoud van die. Opvoeding ••• • •• ·.. ·.. e. Gesag en Vryheid in die Metode van die. Opvoeding • •• · .. ·.. • •• f. Gesag en Vryheid in die Tug · . . ·. . g. Gesag en Vryheid in die Rol van die. Onderwyser ·.. ••• • •• • •• h. Slot ·. . ·.. ·.. ·... 366. 374. 374 376. ". 377. 379. .. 381. 384. 390. 394. 397 A.. AAN1E.KE. N IN GE.. BIB'LIOGRAFIE. 355. 355 355 356. 360. 364. •••. ·... -x. ·... 398.
(11)
GERELATEERDE DOCUMENTEN
Notule van die Floo mhofqe SkoolrnRd,Bo~k 12 Ghr1qtianaAe LaerRkooljo n rncel, 2R Okt... Boeke en
a) Drangbevrediging. Uit die feit dat die mens geskape is met primere geestesbehoeftes waaraan voldoen moet word indien hy tot gesonde ontwikkeling gebring wil
Jl(,; 1;tl~emeen-kulturele doel as lli1.i versele uitein alike doelfrtelling.. Indien die alment in. Indien die alment in.. Dekker vocr dle Vryste.a.tse Kommlssie
While there was no support for other technology acceptance factors or the moderating role of integration preference, performance expectancy of the DLE and integration
Hierdie buitetaalse gegewens word eksplisiet in die konteks van die gedig weergegee.. Die konteks van die beeldspraak verlaag die waarde vah dle
Wanneer die koste van produkte wat vir Angola bestem is, bepaal word, sal Ingersoll Rand seker maak dat die bestelling vir die goedere op dieselfde tydstip waarop die
met. die vier hoofbewerkinge met onbenoemde geto.lle bekend gemaak. Brueckner to on self da t hy sy diagnos tie se tbetsreeks vir dle vier hoofbewerkinge met
onderwys en opvoeding deeglik rekening moet hou met die nuwe sosiale orde waarin ons lewe. Die menslike samelewing is voortdurend onderhewig aan sosiale
