Duidelijk enders

P > ■ . ■■■■ . DOCUMENTATIECENTRUM

Duidelijk enders

neder

^

n

£®^

utieke

Voor ieder die de politiek zelfs maar een beetje volgt, is 1991 een fieeTsparmend jaar geweest. De PvdA moest eindelijk toegeven dat hervorming van de sociale zekerheid onontkoombaar was. Prompt verloor zij de helft van haar kiezers aan D66, die probeert de leidende sociaal­ democratische partij te worden. De VVD zit in de lift. De kiezersmarkt is enorm in beweging. Voor het eerst in het CDA bang voor een coalitie waaraan zij niet mag meedoen. Het Nederland­ se politieke landschap is minder voorspelbaar dan ooit.

In het buitenland ging het er nog onstuimiger aan toe. Waar het communisme zijn ijzeren greep heeft verloren, heerst nu chaos. Serven en Kroaten hebben hun bloedige vete weer opgevat. Het Sovjet-rijk is als een doorgeroeste Lada uit elkaar gevallen. Stalingrad en de Sovjet-Unie zijn van de kaart verdwenen. Wij hebben Petersburg en Rusland teruggekregen. De commu­ nistische staatsterreur is haast overal verdwenen. Maar de straatterreur steekt zijn kaalgescho­ ren kop op. Racisme en vreemdelingenhaat blijken hardnekkiger dan de totalitaire staat. Terwijl in het Oosten de ene na de andere staatsvorm verbrokkelt, wordt in West-Europa de poli­ tieke en economische eenwording juist versneld. Zelf ben ik niet bang dat economische eenwor­ ding zal leiden tot verlies van onze identiteit. Het wegvallen van economische drempels zal juist leiden tot meer verschillen. Het wordt voor Duitsland goedkoper braadworst te exporteren, ter­ wijl de Italianen makkelijker hun salami kwijt kunnen. De politieke eenwording van Europa is minder eenvoudig. Europa is geen verbond van lidstaten die cultureel en historisch sterk op el­ kaar lijken, zoals de Verenigde Staten van Amerika. De Duitse regering zegt voor een "Verenig­ de Staten van Europa” te zijn. Ik geloof daar niet in. Nederland kan in Europa nooit een positie innemen, zoals de deelstaat Beieren in de Bondsrepubliek.

Tot slot wil u vertellen over mijn goede voornemens voor het nieuwe jaar. Ik heb mij voorgeno­ men dat ook 1992 geen saai jaar zal worden in de politiek. Dat heb ik mezelf beloofd en dat beloof ik nu ook aan u. Want u hebt er recht op dat de oppositie een duidelijk alternatief biedt voor het regeringsbeleid. Als het kabinet niet meer in zichzelf gelooft, moet er een oppositiepar­ tij zijn die wèl in zichzelf gelooft. Die partij is mijn partij, de Volkspartij voor Vrijheid en Democra­ tie. Ik beloof u dus duidelijkheid. En aan mijn belofte kunt u mij houden. Frits Bolkestein

Expresse in het reces

Vanaf 21 december tot 20 januari gaat de Tweede Kamer op kerstreces. Dat betekent dat de WD-Expresse in deze periode ook niet verschijnt. Het eerstvolgende nummer in het nieuwe jaar ontvangt u op 25 januari. De redactie van de WD-Expresse wenst u tenslotte alvast prettige kerstdagen en een

heel gelukkig 1992.

De najaarsnota

"Onder dit kabinet gaat het niet goed met onze economische groei, inflatiebestrijding en werk­ gelegenheid” . Dit was de stelling waarmee Ru- dolf de Korte donderdag het debat over de na­ jaarsnota inging. In de tweede helft van de ja- ren '80 had Nederland nog een economische groei die op het EG-gemiddelde lag. Tussen '88 en '90 behoorden wij zelfs bij de kopgroep. In 1992 is Nederland samen met Griekenland hekkesluiter van Europa. Onze groei zakt terug tot 1 °/o onder het EG-gemiddelde. De regering zegt dat de oorzaak van onze kwakkel- economie in het buitenland ligt. Maar we zak­ ken nu terug tot de helft van de groei in het bui­ tenland. Dat moet dus door het eigen verkeer­ de beleid komen. Ook had Nederland in het vo­

rige decennium de laagste inflatie van de EG. Nu kruipt onze inflatie snel omhoog naar het EG-gemiddelde in 1992. De helft van deze ge­ raamde inflatie van 3,5 % wordt veroorzaakt door het kabinetsbeleid: accijnsverhoging, ver­ hoging van het huurwaardeforfait, het niet door laten gaan van de BTW-verlaging, bevriezing van de inflatiecorrectie en last but not least het plan van Simons voor de volksgezondheid. De cijfers voor de prijsindex zijn weinig florissant (novembercijfer 4,8 %).

Tenslotte was Nederland tussen 1985 en 1990 een banenmachine met 600.000 nieuwe banen in vijfjaar tijd. In 1992 zakt dit allemaal in tot een teruggang met bijna 10.000 arbeidsjaren. Voor het eerst in jaren loopt in 1992 de werkloosheid op. Over deze slappe ontwikkelingen zwijgt het kabinet echter in alle talen. Ook de PvdA- fractie, die in de tachtiger jaren al bij een min­ der dan geraamde daling van de werkloosheid als een bok op de haverkist sprong, is nu - eenmaal in het kabinet- zo mak als een schaap. En de CDA-fractie, die buiten de Kamer altijd goed is voor een pleidooi tot verlaging van de BTW, is binnen de Kamermuren slechts willig "stemvee" en stemt tegen zo’n verlaging. Het kabinet moet volgens de VVD met aanvullend beleid komen door lastenverlichting, BTW- verlaging en individualisering van het mini­ mumloon.

Inlichtingen: Rudolf de Korte, 070-3182890.

VER D ER IN D IT N U M M E R

- Begroting van Welzijn en Cultuur en de begroting Volksgezondheid - Een jaar lang constructieve oppositie

- De uitwijzing van asielzoekers

- Rectificatie van Elsevier-interview met Frits Bolkestein

WEEKBERICHT

2

Begroting Volksgezondheid

Halverwege de rit van dit kabinet constateert de VVD dat van de aangekondigde vernieuwingen in de zorg­ sector nog niet veel is terechtgekomen. In plaats van te komen met concrete wetgeving, presenteert staats­ secretaris Simons nota na nota. Verloren tijd en energie van ambtenaren! Tevens is het ministerie van WVC de grootste achterblijver wat betreft de implementatie van Europese richtlijnen in onze nationale wetgeving.. Mar- greet Kamp wees staatssecretaris Simons op de gevol­ gen die deze traagheid kan hebben. Recentelijk heeft immers de Europese rechter beslist dat lidstaten de schade dienen te vergoeden die particulieren onder­ vinden vanwege niet tijdige uitvoering van EG- richtlijnen. Zij vroeg de bewindsman prioriteit te geven aan die richtlijnen die aansprakelijkheidsgevolgen kun­ nen hebben.

S telselw ijziging

De woordvoerster sprak uiteraard ook over de "conti- nuing story” van de stelselwijziging. De regering heeft een bescheiden stapje binnengehaald (overheveling geneesmiddelen naar Algemene Wet Bijzondere Ziek­ tekosten, AWBZ), maar moet voor elk verder stapje eerst de zegen van de Staten-Generaal hebben. En of er dan nog meer zaken worden overgeheveld valt nog te bezien. CDA-senator en woordvoerder Boorsma heeft in een artikel al gesteld dat het plan Simons op gespannen voet staat met de maatschappelijke ontwik­ keling en keuzevrijheid. Eigenlijk past de stelselherzie­ ning niet meer in deze tijdgeest, liet hij zich ontvallen. En valt van zo’n man te verwachten dat hij zal instem­ men met een verdere uitvoering van het plan-Simons?

Voorlichtingscam pagne

Ook blijkt de uitgeklede overheveling van de ge­ neesmiddelen nu al zo ingewikkeld dat de overheid twee volle krantepagina's nodig heeft om het publiek te informeren. De woordvoerster vroeg zich af hoeveel pagina’s er bij de eventuele volgende stappen dan wel nodig zijn. Bovendien wordt nu pas per 2e suppletoire wet geld voor de voorlichtingscampagne uitgetrokken. Was deze 3 miljoen dit keer ook bedoeld voor perso­ neel, zo informeerde zij. Dit personeel was namelijk niet voorhanden om een 06-nummer in het kader van de advertentie te bemannen.

Verm ogenstoets verpleeghuizen

Een ander hekel punt dat tijdens de begrotingsbehan­ deling aan de orde kwam was de vermogensafhanke- lijke eigen bijdrage voor verpleeghuizen in het kader van de AWBZ. Het kabinet presenteerde deze plannen al bij de Tussenbalans teneinde (behalve het terugdrin­ gen van het financieringstekort) een harmonisatie van de bijdragen voor verpleegtehuizen met de vermo- gensafhankelijke eigen bijdrage voor verpleegtehuizen te bewerkstelligen. De VVD heeft een krachtig protest tegen deze plannen ingezet en kreeg de coalitiepartij­ en uiteindelijk schoorvoetend achter zich. Het kan vol­ gens de W D niet zo zijn dat men naast het betalen van een inkomensafhankelijke premie nu ook nog zijn ver­ mogen op moet gaan eten bij opname in een verpleeg­ tehuis.

Inlichtingen: Margreet Kamp, 070-3182893.

Begroting W elzijn en Cultuur

De filosofie van minister d ’Ancona voor het welzijnsbe­ leid in de jaren ’90 wijkt volstrekt af van wat socialisten in de laatste drie decennia hebben bepleit. Zij kiest voor een onderscheid in verantwoordelijkheden die li­ beralen uit het hart gegrepen is, zo constateerde Dick Dees deze week. De verantwoordelijkheid van de bur­ ger staat voorop en de noodzakelijke dienstverlening wordt primair geboden door het particulier initiatief. In­ dien overheidsinterventie niet achterwege kan blijven, wordt gekozen voor de lagere overheden die het dichtst bij de burger staan. De minister kiest voor de­ centralisatie van welzijnsvoorzieningen en voor deze benadering verdient ze de Liberale Vonk!

In de praktijk is er echter een groot verschil tussen woord en daad. De decentralisatie van taken verloopt traag en er is op de verkeerde onderdelen in de begro­ ting bezuinigd. Daarom diende Dick Dees enkele amendementen in.

A m endem enten

Alleereerst dient de bezuiniging van 22 miljoen op de

bejaardenoorden ongedaan worden gemaakt. Dek­

king wordt gevonden door de ruimte die ontstaan is doordat de maatregelen van het plan-Simons met be­ trekking tot verpleging en verzorging niet doorgaan. Een tweede VVD-amendement ging over het terug­ draaien van de bezuinigingen op de ouderenbonden. Deze bonden dragen bij aan een betere participatie van ouderen in de samenleving en verdienen daartoe financiële ondersteuning. De minister zei echter dat het wegvallen van 1,3 miljoen gulden voor de gezamenlij­ ke ouderenorganisaties niet catastrofaal kon zijn. Des­ ondanks moest de minister onder druk van de kamer de bezuiniging terugdraaien.

Voorts diende de woordvoerder amendementen in om de bezuinigingen op subsidies voor enkele maat­

schappelijke organisaties ongedaan te maken. De

Landelijke Vereniging voor Kleine Kernen moet een structurele subsidie behouden ten behoeve van de ontwikkeling van plattelandskernen; het Centraal Bu­ reau Fondsenwerving moet haar onafhankelijke toe­ zicht op geldwervende instellingen kunnen blijven uit­ oefenen, en ook de subsidies van opvanghuizen mo­ gen niet worden aangetast.

Voor Scouting Nederland is een eenmalig bedrag no­ dig om de Wereldjamboree te organiseren. De minister heeft inmiddels een bedrag van 1 miljoen toegezegd.

V rijw illig ersw erk

Het vrijwilligerswerk verdient volgens de W D meer aandacht. De subsidie voor het Nederlands Centrum Vrijwilligerswerk moet dan ook gehandhaafd blijven. Daarnaast stelde de woordvoerder voor de fiscale vrijstellingsgrens voor vrijwilligers op te trekken naar 2000 gulden (i.p.v. fl 1000).

Inlichtingen: Dick Dees, 070-3182917.

WEEKBERICHT

Uitwijzing asielzoekers

Begin deze week werden hongerstakende Vietnamese en uit Rusland afkomstige Joodse asielzoekers ons land uitgewezen. Op verzoek van Groen Links werd staatssecretaris Kosto woensdag hierover geïnterpel­ leerd. De VVD vroeg ook minister d'Ancona aanwezig te zijn, gezien de onzekerheid over de verantwoorde­ lijkheid voor de dwangvoeding. De VVD stelt ten eerste dat, hoe hartverscheurend het afwijzen van asielver­ zoeken ook is, het asielbeleid in ons land democratisch wordt gecontroleerd door het parlement. Omdat Ne­ derland een terughoudend toelatingsbeleid voert, ne­ men wij echte vluchtelingen gastvrij op, maar moeten wij nee zeggen tegen economische migranten. De uit­ zetting van de Russische joden naar Israël is vrijwel on­ omstreden, omdat ze in Israël geen vervolging te duch­ ten hebben. De uitwijzing van de Vietnamezen naar Tsjechoslowakije is eveneens gerechtvaardigd, aange­ zien deze asielzoekers zijn uitgeprocedeerd. Boven­ dien is Tsjechoslowakije een democratisch land gewor­ den, geleid door een president die zelf politieke gevan­ gene is geweest. Het is dus onwaarschijnlijk dat hen bij terugkomst een inhumane behandeling wacht. Overi­ gens heeft de VVD waardering voor de consequente wijze waarop staatssecretaris Kosto het asielbeleid blijft uitvoeren.

H o n g e rs ta k in g

Het gaat in een democratisch land als het onze niet aan om door hongerstakingen een beleidswijziging af te dwingen. Als daaraan zou worden toegegeven, zal dat verdere hongerstakingen uitlokken. De verantwoorde­ lijkheid voor de gevolgen van de actie ligt overigens bij de Vietnamese hongerstakers zelf. Ze moeten tot het besef komen dat in een democratie het beleid niet ge­ wijzigd kan worden op grond van chantagemiddelen, en dat ze op deze manier bezig zijn met zelfvernieti­ ging. De woordvoerder riep de betrokkenen daarom op hun acties te beëindigen. Deze bezorgdheid laat echter onverlet dat mensen die bij vol bewustzijn kie­ zen voor het afzien van eten en/of drinken het recht hebben om dit te doen. Wanneer zij medische hulp of dwangvoeding weigeren, mag hen dat niet worden toegediend. Zijn zij echter buiten bewustzijn, en dus niet meer in staat hun wil te uiten, is geneeskundige hulp wel aangewezen. Tenzij zij, toen zij nog bij vol be­ wustzijn waren, een schriftelijke weigeringsverklaring hebben getekend.

Inlichtingen: Jan Kees Wiebenga, 070-3182904.

Natuurbeleidsplan

Behalve de sociale vernieuwing werden bij het aantre­ den van dit kabinet het milieu- en natuurbeleid als pij­ lers van het beleid aangewezen. Het elan over de so­ ciale vernieuwing is al verdwenen en voor het nieuwe milieubeleid zijn extra heffingen nodig. En op de be­ groting van de derde pijler, het natuurbeleid, worden ombuigingen voorgesteld. Margreet Kamp stelde bij de behandeling van het natuurbeleidsplan (NBP) maandag jl. bovendien dat staatssecretaris Gabor de noodzaak van deze ombuigingen niet duidelijk heeft kunnen maken aan de milieu- en natuurorganisaties die zelfs een actie zijn begonnen onder het motto: ” Het NBP, een valse start. Ook de W D hecht grote waarde aan het herstel van verloren gegane of bedreigde na­ tuurgebieden.

Meer dan een jaar geleden drong Joris Voorhoeve er al bij de kersverse staatssecretaris op aan de uitvoe­ ring van het NBP niet in 30 maar in 20 jaar te realise­ ren. Deze wens werd kamerbreed gesteund en de be­ windsman beloofde hier zijn best voor te doen. Maar door de bezuinigingen komt de versnelde uitvoering in gevaar. De woordvoerster bracht daarom wederom het VVD-pleidooi onder de aandacht om het natuurbe­ heer door particulieren beter in te schakelen. ” Met 1 gulden subsidie voor particulier natuurbeheer wordt evenveel bereikt als met 3 gulden voor het overheids- beheer” , stelde ze. Vorig jaar achtte Gabor meer steun voor particuliere beheerders niet mogelijk. Aangezien dit jaar ook andere fracties een herziening van deze beslissing bepleitten zei hij toe private natuurbezitters te betrekken bij de nieuwe Natuurbijdrageregeling en particuliere eigenaren van bossen in de begroting te sparen.

Inl.: Margreet Kamp,070-3182893.

--- 3

Jeugdwelzijn

Afgelopen maandag sprak de Kamer zich uit tegen de beoogde bezuinigingen van 41 miljoen gulden op het jeugdwelzijn in 1992. Ook Hans Dijkstal wees de bezui­

niging af en refereerde naar het alternatief beleidsplan van de VVD, waarin hiervoor dekking is gevonden. Bo­ vendien werd in het alternatief 100 miljoen gulden ex­ tra uitgetrokken voor onder meer jeugdhulpverlening, De VVD acht deze verhoging nodig, omdat er steeds meer probleemjongeren komen en de overheid maar blijft herstructureren en reorganiseren. Ook CDA en PvdA verzetten zich tegen de voorgenomen bezuini­ gingen. Minister d ’Ancona beloofde daarop minister Kok te vragen van de maatregel af te zien. Eén dag la­ ter bleek het CDA echter terug te krabbelen: de CDA- woordvoerster werd niet gesteund door haar fractie, die van mening bleef dat de bezuinigingen moeten doorgaan. Het totaal van richting veranderen van het CDA begint zo langzamerhand een gewoonte te wor­ den. Nu is het de vraag of de PvdA bij haar standpunt blijft, zodat er nog een meerderheid rest die zich tegen bezuinigingen uitspreekt. Uiteindelijk zegde de minis­ ter toe de bezuinigingen te halveren.

InL: Hans Dijkstal, 070-3182884.

R e c tific a tie E ls e v ie r

Deze week bevat de Elsevier een interview met Frits Bolkestein. Dit interview heeft als ondertitel: Frits Bol- kestein: ” Hans Wiegel geeft me een déja-vu gevoel” . In een brief aan de hoofdredacteur wees de fractie­ voorzitter er op dat ” ik deze zin tijdens het vraag­ gesprek niet heb uitgesproken. Noch heb ik enigerlei uitspraken van gelijksoortige inhoud gedaan” . Tenslot­ te eiste hij een rectificatie in Elsevier.

P a rtij-u itz e n d in g e n

Op de woensdagen 27 december en 22 januari heeft de W D de zendtijd voor politieke partijen. Aanvang 19.54 uur, Nederland 3.

S ta te n - en ra a d s le d e n

Op 24 en 25 januari houdt de Vereniging Staten- en Raadsleden van de W D een conferentie over grote stadsregio’s en landsdelen in congrescentrum De Blije Werelt in Lunteren. Opgave en informatie (behalve tus­ sen Kerst en Nieuwjaar) bij Andreas Dijk, 070-3613050

OPINIE

4

ER GAAN STEEDS MEER STEMMEN

OP VOOR HET LIBERALISME.

Constructieve oppositie: een jaaroverzicht

Dat oppositie niet alleen betekent dat je overal tegen bent, heeft de W D afgelopen jaar laten zien. Niet dat we nergens tegen waren; denk bv. aan de verhoging van het huurwaardeforfait, de verlaging van het reiskosten­ forfait, het kwartje van Kok, de Basisvorming en het plan van staatssecretaris Simons. Toch heeft de WD-fractie constructief oppositie gevoerd door initiatieven te nemen, alternatieven te presenteren en het voortouw te nemen in discussies over belangrijke onderwerpen. Hieronder vindt u per maand de belangrijkste gerangschikt met de nummers van de VVD-Expresse waarin aandacht aan die onderwerpen is besteed.

JANUARI

Golfoorlog. De VVD roept de Kamer terug van re­

ces en stelt dat Nederland óók militair verantwoorde­ lijkheid moet nemen als lid van de internationale coa­ litie in de Golf. De regering neemt dit standpunt over (4,6,11).

. De VVD pleit voor brede samenwerking met Surina­

me op het gebied van bestuur, rechtelijke macht en

economie in een Gemenebest-constructie. Het pro­ tocol van de conferentie op Bonaire in november komt hier in grote lijnen mee overeen (6,21,28).

FEBRUARI

VVD-correctiescenario bij de Tussenbalans (11).

Doelstellingen: het vervangen van lastenverzwaringen door ombuigingen, het verhogen van de arbeidspar­ ticipatie en een eigen Ziektewet/ WAO-plan.

MAART

Het tienpuntenplan-identificatieplicht voor o.a.

een wet op een beperkte identificatieplicht (1,13,40).

APRIL

Tijdens de ALV in Amersfoort presenteert Frits Bol- kestein drie liberale them a’s.

1. Individualisering rechten en plichten: bv. twee­ verdieners betalen onafhankelijk van elkaar be­ lasting; koppeling van geïndividualiseerde studie­ beurs aan prestaties.

2. Flexibilisering pensioenen: financiële zelfstan­ digheid van ouderen niet aantasten;

3. Flexibilisering van de economie: overmatige re­ gelgeving verstart economie en arbeidsmarkt (9,15,42)

MEI

Frits Bolkestein pleit voor een SER met alleen kroon- leden. In november verschijnt zijn uitgewerkte visie in het Financieel Dagblad. Hij stelt hierin voor de advies-, uitvoerings- en overlegfuncties van de sociale partners te scheiden, de SER en WRR samen te voe­ gen en de adviesverplichting uit de wet te schrappen (21,36,41). Tevens pleit hij deze maand voor een as­

sociatie van Oosteuropese landen m et de NAVO.

In november adviseert de Adviesraad voor Vrede en Veiligheid positief. Minister van den Broek zal het ad­ vies in zijn beleid verwerken (22,39).

V V D , DE ENIGE

JUNI

Alternatief voor Stelselherziening. Als enige fractie

verzet de VVD zich tegen de invoering van het plan- Simons, omdat het zal leiden tot premiestijgingen, en onvoldoende kostenbeheersing en keuzevrijheid. De W D stelt voor per 1 januari de zorgfuncties van de bejaardenoorden als proef naar de AWBZ over te he­ velen in plaats van de huisartsen en geneesmidde­ len. De kritiek wordt in oktober overgenomen door de CDA-fractie in de Eerste Kamer, die echter voor het machtswoord van Lubbers bakzeil haalt. Ook de D66-senatoren zijn dan tegen. Per 1 januari a.s. wor­ den de geneesmiddelen overgeheveld en tevens moet Simons elke verdere stap eerst aan de Kamer voorleggen (22,23,27,31,33,35,39,41).

JULI/AUGUSTUS

Het W D WAO/ziektewet plan wordt besproken: her­ keuring van alle gevallen, een verruiming van het be­ grip passende arbeid, duur- verkorting voor de nieu­ we gevallen en het ontzien van bestaande gevallen zonder een leeftijdsgrens. Bij de Algemene beschou­ wingen in oktober pleiten ook CDA en PvdA voor het onaangetast laten van de zg. onomkeerbare geval­ len (27,31,33,35,41)

SEPTEMBER

Frits Bolkestein roept op tot een nationaal debat over de integratie van m inderheden. Minister Dales neemt dit over. In november wordt de eerste confe­ rentie over migranten in de politiek gehouden. Ko­ mend voorjaar is door de minister een "verheviging van het debat” beloofd. (29,31,32,33,38,40,41,42). Ook pleit de fractievoorzitter voor Europa als con­

federatie m et federale kenmerken, met democra­

tische controle als voorwaarde. In Maastricht verdwijnt het woord federatie uit het slotverdrag (31,39,41,42).

OKTOBER

De W D presenteert bij de Algemene Beschouwin­ gen een A lternatief Beleidspakket, waarin de lastenverzwaringen en nivellerende maatregelen van het kabinet ongedaan worden gemaakt (33).

NOVEMBER

Frits Bolkestein bepleit de mogelijkheid tot humani­

taire interventie binnen staatsgrenzen indien er

sprake is van een uitzonderlijke noodtoestand, en in­ dien gewapende interventie de enige remedie is met kans van slagen en plaatsvindt in VN-verband. Bij de begroting van Buitenlandse Zaken zegt minister van den Broek toe dit in VN-verband te bespreken (37,40).

DECEMBER

Bij de begrotingsbehandeling van WVC verzet de W D zich d.m.v. amendementen tegen de bezuinigingen op subsidies. Zie elders in deze VVD-Expresse.

K »