Elektriciteit - Module 2
Ronny Dehoucke – Vinçotte Inspecteur elektriciteit
AREI Artikel 266 en zijn interpretaties
Prenne #42 15/06/2017 Flanders Expo
VEILIG WERKEN AAN ELEKTRISCHE
INSTALLATIES
1. Algemene voorschriften 2. Praktische voorbeelden 3. Gevaren naar uitvoering 4. Besluit
Inhoudsopgave
Werkzaamheden aan elektrische installaties
Zones
Werkzone
:Ruimte waarbinnen de werkzaamheden uitgevoerd worden
Zone onder spanning
:Ruimte rondom de blanke actieve delen onder spanning Nabijheidszone : Ruimte rondom de zone onder spanning
AREI Art. 266.02
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
D L
D V Blank actief deel
onder spanning
AREI Art. 266.02
Werkzaamheden aan elektrische installaties
Bepaling van de werken
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
Werkzaamheden aan elektrische installaties
Afstanden DL en DV
AREI Art. 266.02
Nominale
netspanning Afstand die de buitengrens van de zone onder spanning
aangeeft
Afstand die de buitengrens van de nabijheidszone aangeeft
UN[kV]
(effectieve waarde)
DL[mm] DV[mm]
< 1 geen contact 500
3 120 1120
6 120 1120
10 150 1150
15 160 1160
20 220 1220
30 320 1320
36 380 1380
45 480 1480
60 630 1630
70 750 1750
DL DV
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
AREIArt. 266.03.1W x E
Risico‐
beoordeling
Geschreven procedures
Aangepaste signalering Geschikte en onderhouden:
‐ arbeidsmiddelen
‐ CBM’s
‐ PBM’s
Gebreken met een onmiddellijk gevaar verhelpen
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
AREIArt. 266.03.1Voor exploitatiewerkzaamheden of regelmatig weerkerende
werkzaamheden die onder dezelfde omstandighedenverlopen volstaat een algemeen geschreven procedure gesteund op een risicobeoordeling.
Onder exploitatiewerkzaamheden wordt verstaan:
• Bedienings‐ en besturingswerkzaamheden
• controlewerkzaamheden
Exploitatiewerkzaamheden
Werkzaamheden aan elektrische installaties
AREI Art. 266.02
Werkverantwoordelijke
Persoon die werd aangewezen om de leiding van de werkzaamheden op zich te nemen
Installatieverantwoordelijke
Persoon die werd aangewezen om de
verantwoordelijkheid voor de exploitatie van de elektrische installatie op zich te nemen
Twee belangrijke personen om de veiligheid te waarborgen
Eén en dezelfde persoon kan de twee functies vervullen
Om de veiligheid te waarborgen, worden in gemeenschappelijk akkoord maatregelen getroffen
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
1.Algemene voorschriften: organisatie
AREI Art. 266.03.3
INSTALLATIE verantwoordelijke
Veilige uitvoering elektrische werkzaamheden
WERK verantwoordelijke
‐ aangepaste (afgebakende) werkruimte
‐ nodige toegangsmiddelen
‐ (schriftelijke) voorbereiding
Informatie overdracht op een betrouwbare en ondubbelzinnige wijze:
schriftelijk – mondeling ‐ visueel
Terug in dienst stellen mag NIET AUTOMATISCH Installatie
Werkzaamheden
Risicoanalyse
Werkzaamheden aan elektrische installaties
Werkprocedures
AREI Art. 266.05.1.
In principe moeten de werkzaamheden buiten spanning worden uitgevoerd
Drie voorwaarden om werkzaamheden onder spanning te mogen uitvoeren :
1. de kenmerken van de installatie laten het toe 2. een aangepaste werkmethode wordt toegepast 3. de dienstnoodwendigheden vereisen het
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
Werkzaamheden onder spanning
Maatregelen treffen om
• brandwonden, brand en ontploffing te voorkomen
• elektrische schokken en kortsluitingen te vermijden
De arbeidsmiddelen (werkkledij, meetapparaten, …), de CBM’s en de PBM’s moeten geschikt zijn
Algemeenheden
AREI Art. 266.05.3.1.
Werkzaamheden aan elektrische installaties 1.Algemene voorschriften: basisprincipe
Bekwaamheid van personen
Code Omschrijving Voorwaarden Voorbeelden
BA4 GewaarschuwdenPersonen die:
• ofwel voldoende onderricht werden aangaande de elektrische risico's verbonden aan de hen toevertrouwde werkzaamheden
• ofwel permanent worden bewaakt door een vakbekwaam persoon tijdens de hen toevertrouwde werkzaamheden teneinde de aan elektriciteit verbonden risico's tot een minimum te herleiden
Uitbatings- of onderhoudspersoneel van
elektrische installaties, ...
BA5 Vakbekwamen Personen die via kennis, verkregen door opleiding of ervaring, de gevaren verbonden aan de uit te voeren werkzaamheden zelf kunnen inschatten en de maatregelen kunnen bepalen om de daaruit voortvloeiende specifieke risico's te elimineren of tot een minimum te beperken
Ingenieurs en technici belast
met de uitbating van elektrische installaties, ...
Werkzaamheden aan elektrische installaties
AREI Art. 47
1.Algemene voorschriften
Voorwaarden voor toekenning van de codificatie BA4/BA5
AREI : Art. 47.01.a.2
Toegekend door de werkgever
De werkgever houdt rekening met:
de kennis(opgedaan door opleiding of door ervaring binnen of buiten de inrichting van de werkgever) van de werknemer met betrekking tot de risico’s die door de elektrische installaties geboden worden
de aard en de verscheidenheidvan de elektrische installaties (HS, LS, Netstelsels, Ex-materiaal, …)
de verscheidenheid aan activiteiten(onder spanning of buiten spanning, schakelwerkzaamheden, controles, inspecties, onderhoud, …)
Deze beoordeling van de bekwaamheid, met inbegrip van de omschrijving van de installaties en van de werkzaamhedenwaarvoor de beoordeling geldt, istraceerbaaren wordt door de werkgever vastgelegd in een document, …
AREI Art. 47
1.Algemene voorschriften
Werkzaamheden onder spanning:
AREI Art. 266.05.3.2
1) Specifieke opleiding
2) Gunstige beoordeling van bekwaamheid
3) Extra of permanente opleiding:
theorie + praktijk
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
Specifieke opleiding, vorming en kwalificatie
Werkzaamheden onder spanning:
AREI Art. 266.05.3.7
1.Algemene voorschriften: basisprincipe
Bijkomende eisen voor laagspanningsinstallaties
2.Praktische voorbeelden
Vervangen van een lamp.
‐Wat zijn de risico’s?
‐Kan dit op een veilige manier onder spannning gebeuren?
‐Noodzaak van een goeie procedure.
Schakelwerkzaamheden houden steeds risico’s in.
Kortsluiting tijdens de test op een differentieelautomaat in een verdeelbord.
2.Praktische voorbeelden
2.Praktische voorbeelden
Kan bord spanningsloos gezet worden om HOV zekeringen te verwijderen ?
(last)Scheider met open vonkkamer
Arc‐flash studie dringt zich op
Ontladingen en lichtbogen 2.Praktische voorbeelden
2.Praktische voorbeelden
Wat zijn de risico’s bij werken aan deze elektrische installatie.
Kan op deze installatie veilig geschakeld worden?
Wat indien er metingen dienen te gebeuren op deze installatie?
Wat is een vlamboog of arcflash?
• Definitie:
Een vlamboog is een ontlading tussen 2 geleiders veroorzaakt door een elektrische stroom die de lucht ioniseert waardoor deze geleidend wordt.
• Veroorzaakt door:
– Vallende gereedschappen – Vocht, vuil, corrosie – Ongedierte
– Beschadigde of verweerde isolatie – Contact met het menselijk lichaam
– Falend of slecht gebruik van meetgereedschap – …
3.Gevaren naar uitvoering
Wat zijn de gevolgen van een vlamboog?
Geluid
Schokgolf
Gesmolten metaal Giftige gassen
Lichtboog Verblinding
Hitte Brok-
stukken
3.Gevaren naar uitvoering
Wat zijn de gevolgen van een vlamboog?
• Kwetsuren:
– Zware brandwonden veroorzaakt door hittestraling en directe blootstelling aan de vlamboog
– Huidbeschadiging door gesmolten metaaldruppels
– Oogbeschadiging en tijdelijke blindheid – Gehoorschade
– Hersenschudding
– Longschade en ademhalingsproblemen door inademing van de giftige gassen en gesmolten metaal
– …
• Economisch:
– Materiële schade en verlies van productie – Brand / explosierisico
3.Gevaren naar uitvoering
PBM’s om zich te beschermen tegen spatten van gesmolten koper en elektrocutie/elektrisering in een elektrische installatie
AREI Art. 266.05.3.4.
Werken onder spanning, vereist aangepaste PBM’S naar elektrocutie en vlambogen
3.Gevaren naar uitvoering
AREI Art. 266.05.3.4
4.Besluit
• Organisatie:
Installatieveranwoordelijke/ werkverantwoordelijke/ werktoelating
• Procedures:
Aangepaste procedures gesteund op een risicobeoordeling
• PBM’s
– Bescherming tegen elektrisering /elektrocutie – Bescherming tegen vlambogen
• Bekwame personen die de nodige kwalificatie bezitten om deze werken uit te voeren.
Onder spanning werken aan een elektrische installatie vereist:
