DE BIBLIOTHEEK OP SCHOOL
Whitepaper
‘Wie vaak leest, wordt leesvaardiger en
gaat daardoor weer vaker lezen.’
Lees in dit interview met directeur Frank Roël van de Brede School Omnibus hoe hij samen met de Bibliotheek Amstelland op school het lezen van zijn leerlingen naar een hoger niveau tilt.
‘DE BIBLIOTHEEK OP SCHOOL’
Lezen helpt kinderen de wereld om hen heen te begrijpen. Kennis verzamelen en beoordelen gaat sneller wanneer kinderen teksten goed begrijpen en dit is voor alle vakken op school van groot belang. Goed kunnen lezen helpt ook bij het op waarde schatten van de grote hoeveelheid aan informatie die kinderen dagelijks op zich af krijgen. Daarnaast, en dat is zeker niet onbelangrijk, biedt lezen een flinke dosis creatieve inspiratie en vergroting van het inlevingsvermogen. Het allerbelangrijkste bij het lezen is dat de kinderen er plezier in hebben en met het programma de Bibliotheek op school zet de Bibliotheek Amstelland zich samen met het onderwijs in om het plezier in lezen te vergroten.
De lees- en mediaconsulenten van de Bibliotheek zijn experts in leesplezier en weten precies hoe ze kinderen enthousiast kunnen maken voor mooie verhalen. Door goed te luisteren naar de behoeftes van de school en de kinderen bieden zij op maat gemaakte lessen aan die aansluiten op de reguliere lesprogramma’s. Ondersteund door een uitgebreide collectie aan boeken kunnen de leerkrachten daarna elke dag, samen met de kinderen, met lezen aan de slag.
Op de Brede School Omnibus werken ze al jaren samen met de Bibliotheek aan de Bibliotheek op school. We gingen met directeur Frank Roël in gesprek
MEER LEESPLEZIER
DOOR SAMENWER-
KING OP MAAT
DE SAMENWERKING
Wat betekent de samenwerking met de Bibliotheek op school voor jullie?
Frank: ‘We zijn heel blij met het maatwerk dat de Bibliotheek op school levert. Ze voelen goed aan wat we nodig hebben en stemmen het aanbod van lessen en collectie daarop af. Het diverse aanbod en de manier waarop het overgebracht wordt door de lees- en mediaconsulent van de bieb is voor ons heel waardevol.’
En hoelang werken jullie al samen met de Bibliotheek op school?
Frank: ‘We werken sinds 2014 samen en hebben de samenwerking sindsdien steeds verder uitgebreid. We begonnen met een collectie in een gangkast en inmiddels staat er een aantal grote kasten in de hal waar de boeken mooi in worden gepresenteerd aan de kinderen.’
LEESPLEZIER
Wat is volgens u het belang van de Bibliotheek op school?
Frank: ‘Het begint allemaal met leesplezier en een goede leesbeleving en de Bibliotheek op school weet hier op een creatieve manier aan bij te dragen.
We hebben kinderen met allerlei verschillende achtergronden bij ons op school en ieder kind heeft op zijn of haar eigen manier aandacht nodig als het om lezen gaat. De Bibliotheek op school biedt maatwerk aan waardoor alle kinderen zich op hun eigen tempo kunnen ontwikkelen op het gebied van lezen en hier ook allemaal plezier in krijgen. Zonder dit leesplezier wordt het ook veel moeilijker om goed mee te komen met andere vakken. Denk bijvoorbeeld aan verhaalsommetjes bij rekenen. Leesplezier, leesbeleving, technisch lezen en begrijpend lezen hangen allemaal met elkaar samen en moeten elkaar versterken.
Wat houdt de Bibliotheek op school voor jullie in de praktijk in?
Frank: ‘De leesconsulent geeft advies en ondersteuning bij de samenstelling van de collectie van boeken in de grote kasten die we in de hal hebben staan.
Daarnaast bieden ze verschillende werkvormen aan om de kinderen kennis te laten maken met de boeken en om de leerkrachten te ondersteunen bij het vergroten van het leesplezier. Zo zijn er themalessen waarbij er een aantal boeken gelezen kunnen worden over bijvoorbeeld het thema insecten.
Door de kinderen enthousiast te maken voor een bepaald thema worden ze nieuwsgierig naar de boeken hierover. De lees- en mediaconsulent geeft voorbeeldlessen en instrueert onze leerkrachten hoe zij de volgende lessen kunnen geven.
‘Leesplezier, leesbeleving, technisch lezen en begrijpend lezen hangen allemaal met elkaar samen en moeten elkaar versterken.’
‘Praten over een boek is net zo belangrijk als het lezen zelf.’
‘Als de kinderen maar bezig zijn met boeken, en boeken leuk gaan vinden.’
En hoe verwerken jullie dit aanbod in het reguliere lesprogramma?
Frank: ‘Voorafgaand aan het schooljaar kijken we samen met de Bibliotheek Amstelland wat de behoeften van de kinderen zijn op leesgebied en
vervolgens maken we een heel programma met thema’s en lessen die aansluiten op ons eigen lesprogramma. Naast de lessen van de Bibliotheek staat voorlezen vast op het rooster. Sommige leraren doen dit bijvoorbeeld tijdens het fruithapje in de ochtend. Dit is ook officiële onderwijstijd en daar maken ze op deze manier mooi gebruik van. Verder is er de ‘boekrotonde’.
Dit houdt in dat de leerlingen elke dag een kwartier mogen lezen in een zelfgekozen boek en daarnaast ook iets mogen vertellen over wat ze gelezen hebben. Praten over een boek is net zo belangrijk als het lezen zelf. Naast het reguliere lezen en voorlezen combineren we het voorlezen en het brengen van verhalen ook af en toe met muziek.’
DE COLLECTIE
En uit wat voor soort boeken kunnen de kinderen allemaal kiezen?
Frank: ‘De collectie bestaat uit allerlei type boeken. Bijvoorbeeld leesboeken en informatieboeken over verschillende onderwerpen. Naast deze boeken zijn er ook prentenboeken, stripboeken en toneelleesboeken. Met die laatste kunnen kinderen in een rol kruipen en elkaar voorlezen. Het maakt eigenlijk niet zoveel uit welke vorm een boek heeft. Als de kinderen maar bezig zijn met boeken, en boeken leuk gaan vinden. Er is ook nog een ‘Makkelijk Lezen’-kast voor kinderen die moeite hebben met lezen, maar wel geïnteresseerd zijn in leuke onderwerpen. Hier staan boeken met minder tekst en minder lange woorden, zodat kinderen zich toch met behulp van een boek in een onderwerp kunnen verdiepen.
Hoe zorgen jullie voor een optimale presentatie van de collectie?
Frank: ‘De boeken zijn voor een deel ingedeeld op leesniveau en voor het grootste gedeelte op leeftijd. Op de boeken staan mooie grote pictogrammen, zodat de kinderen makkelijk kunnen herkennen over welke onderwerpen de boeken gaan. En dan is er de boekenboom, waarin een bepaald thema centraal staat en de boeken mooi met de cover naar voren gepresenteerd worden. Laatst was er bijvoorbeeld het thema voorjaar en stond de
boekenboom vol met leuke titels over bloemen, vlinders en de natuur. Verder kunnen de kinderen ook in ons bibliotheeksysteem zien welke boeken we in de collectie hebben. Handig als ze een werkstuk maken over bijvoorbeeld konijnen. Ze kunnen dan direct zien wat het aanbod over dit onderwerp is. In het systeem wordt ook bijgehouden wat er allemaal gelezen wordt.
DIGITALE GELETTERDHEID
De kinderen zullen wel vaker bezig zijn met informatie online zoeken.
Krijgen ze daar ook hulp bij?
Frank: ‘Ja, de lees- en mediaconsulenten van de Bibliotheek bieden ook lessen aan in digitale geletterdheid. Online zijn er natuurlijk allerlei verschillende soorten informatiebronnen en het is belangrijk dat kinderen leren om goed af te wegen welke bronnen meer of minder waardevol zijn. Ze leren niet alleen om informatie bewust te consumeren, maar ook zelf te produceren.
En waarom is het zo belangrijk om hier al op de basisschool mee bezig te zijn?
Frank: ‘Dit soort 21e-eeuwse vaardigheden zijn heel belangrijk om al op jonge leeftijd aan te leren. Wij kijken als school graag naar waar de leerlingen behoefte aan hebben. In deze snel veranderende wereld leiden we kinderen op voor beroepen die nog niet bestaan. En met vaardigheden als onderzoekend leren, creatief denken, samenwerken en digitale geletterdheid kunnen kinderen zich makkelijker blijven ontwikkelen in de toekomst.’
DE REACTIES
Wat zijn de reacties van de kinderen op het aanbod van de Bibliotheek op school?
Frank: ‘De kinderen reageren enthousiast. Ze lopen vaak op ‘juf Connie’ van de bieb af om te vragen welke boeken ze bij zich heeft en ze zijn nieuwsgierig naar de lessen. Verder gaan we ook met de kinderen naar de Bibliotheek in de stad toe en de kinderen zien het soms echt als een excursie. Ze gaan daar niet alleen bezig met boeken, maar bijvoorbeeld ook met vlogs maken en andere leuke dingen die de Bibliotheek bedenkt. Uiteindelijk wordt het voor de kinderen normaal om naar de bieb te gaan en dat is ook wat we willen bereiken met z’n allen.
En wat krijgen de ouders mee van de samenwerking met de Bibliotheek?
Frank: ‘We informeren de ouders uitgebreid over de activiteiten en over de effecten van de lesprogramma’s. Verder worden er ook dagen georganiseerd waarop er wordt voorgelezen in het bijzijn van de ouders. Die zien op deze manier hoe je maximaal plezier uit het voorlezen kunt halen en dit stimuleert om het zelf thuis ook vaker te doen. We geven ze ook mee hoe belangrijk voorlezen is voor de woordenschat en het leesplezier van kinderen op latere leeftijd en dat de rol van ouders hierin ook heel belangrijk is.’
En hoe is het voor de leerkrachten?
Frank: ‘De leerkrachten zijn gespecialiseerd in het lesgeven en het is voor hen fijn om van experts op het gebied van lezen en media wat ondersteuning te krijgen in hoe ze deze onderwerpen zo goed mogelijk kunnen behandelen.
Voor leerkrachten die zichzelf op dit gebeid uitgebreider willen ontwikkelen biedt de Bibliotheek Amstelland de cursus Open boek aan. Hiermee worden de leerkrachten in vijf bijeenkomsten opgeleid tot leescoördinatoren. Met de kennis die zij hier opdoen weten ze extra goed hoe ze kinderen moeten helpen bij hun leesontwikkeling.
‘In deze snel veranderende wereld leiden we kinderen op voor beroepen die nog niet bestaan.’
‘Het mooie is dat we zien dat hier op school, tegen de landelijke trend in, het leesplezier stijgt.’
DE EFFECTEN
Welke effecten ziet u van de samenwerking?
Frank: ‘We houden elk jaar een monitor waarin we vragen naar de interesses van leerlingen. Op basis van deze monitor stellen we aan het begin van elk jaar samen met de Bibliotheek Amstelland meetbare doelen op. En het mooie is dat we zien dat hier op school, tegen de landelijke trend in, het leesplezier stijgt. Dit toenemende plezier in lezen heeft hoogstwaarschijnlijk ook een positief effect op hoe de kinderen bij andere vakken op school presteren. De Bibliotheek op school speelt hier zeker een belangrijke rol in.’
Kan de Bibliotheek ergens anders nog mee helpen wat u betreft?
Frank: ‘We zijn altijd in voor nieuwe werkvormen en we juichen het toe dat de Bibliotheek Amstelland deze met hun externe deskundigheid en creativiteit blijft ontwikkelen voor ons.’
En wat vindt u van de rol van de gemeente hierin?
Frank: ‘Ik geef een compliment naar de gemeente Amstelveen dat ze het inzicht hebben dat het van belang is om het leesplezier van kinderen te vergroten. Dat ze dat via de Bibliotheek Amstelland faciliteren vind ik heel positief.’
DE SLEUTEL NAAR MEER LEESPLEZIER
Omdat we het veel over leesplezier hebben gehad, als laatste nog even de vraag aan u: Wat is volgens u de sleutel bij het motiveren van kinderen om meer te gaan lezen?
Frank: ‘Een aangepast lesaanbod, ontwikkeld op basis van talenten en
interesses van ieder individueel kind. En gemotiveerde leerkrachten die weten hoe ze inzichten op het gebied van leesplezier goed overbrengen. Om beiden voor elkaar te krijgen is een samenwerking tussen ouders, leerkrachten en de
Onderzoek: ‘Hoe vind je het om een boek te lezen?’ (uit de monitor van de Bibliotheek op school)
INTERESSE?
Ben je benieuwd naar wat de Bibliotheek voor jouw onderwijs- instelling kan betekenen? Kijk op onze website en neem contact met ons op.
educatie@debibliotheekamstelland.nl
Stadsplein 102 1181ZM Amstelveen
