Opzet sessies vmbo-verkenning
Doel: verzamelen van input en open brainstorm over het vmbo Tijd: 16.30h-18.30h
Aantal deelnemers: 10 tot 15 personen
0. Huiswerk:
Factsheet zie bijlage 1 (gedeeld vertrekpunt)
Met de vraag: In hoeverre ben je het eens met het OR advies en het MBO Raad advies op een schaal van 1 t/m 10 en waarom?
1. Welkomstwoord (5 min)
Doel en opzet van het overleg. Kort voorstelrondje.
2. Uitdagingen voor een toekomstbestendig vmbo (30 minuten) Doel: De uitdagingen voor het vmbo inventariseren.
Vraag: Welke uitdagingen zien jullie voor een toekomstbestendig vmbo?
Vorm: Denken-delen-uitwisselen voor een snelle inventarisatie. Pitch per flap met
prikkelende stelling, verhelderend uitgangspunt en vraag. Eigen ideeën op post-its na elke pitch (= denken), vervolgens in drietallen opbrengst delen en verhelderen/uitbreiden (=
delen), deze op de flap plakken en gespreksleider geeft opbrengst terug aan de groep (=
uitwisselen).
A. Herkenbaarheid (schoolkeuze, niveaukeuze, richting/sectorkeuze)
Stelling: “Het vmbo is een onoverzichtelijk bos aan richtingen/ leerwegen/ sectoren wat de schoolkeuze, en vervolgens sectorkeuze moeilijk maakt”.
Uitgangspunt: Leerlingen kunnen bewust en onderbouwd kiezen voor de richting die bij hen past.
Vraag: Hoe werkt de schoolkeuze en sectorkeuze in de praktijk?
B. Organiseerbaarheid (maatwerk)
Stelling: Het is niet goed mogelijk het juiste aanbod in de lucht te houden” (inleveren op
dekkingsgraad en/of kwaliteit; problematiek in krimp en bekostiging). Of: ‘het is niet goed mogelijk leerlingen maatwerk te bieden’ (problematiek inflexibiliteit)
Uitgangspunt: We bieden leerlingen een gevarieerd en passend aanbod met maatwerk.
Vraag: Krijgen leerlingen met de huidige inrichting het onderwijs dat het beste bij hen past en hen uitdaagt? Is het onderwijs dat nodig is (dekking profielen, kwaliteit, flexibiliteit) goed te organiseren;
wat is daarvoor nodig?
C. Toegankelijkheid (doorstroom en opstroom)
Stelling: “Als je het vmbo/stelsel anders gaat inrichten staan de opstroom en
doorstroommogelijkheden van leerlingen óók onder druk” Of iets als: “Waar je de strepen in het stelsel ook zet, elke overgang zet toegankelijkheid onder druk.”.
Uitgangspunt: Een efficiënt en passend aanbod in het vmbo zorgt voor goede doorstroom naar mbo
en havo.
Vraag: Wat is er belangrijk voor een goede doorstroom naar mbo en havo?
D. Imago
Stelling: Het vmbo is voor wie is ‘afgekeurd’ voor havo/vwo, en daarmee meestal een negatieve keuze.
Uitganspunt: Waardering voor praktische vaardigheden en vakmanschap. Niet meer lager/minder, maar ánder talent.
Vraag: Welke mening en beelden hoor je over het vmbo en welke heb je zelf? Kloppen deze beelden?
E. Andere uitdagingen
Vraag: Welke uitdagingen zie je nog meer?
Vanuit eerdere gesprekken: duur VO, 4-5-6jr: is dat houdbaar?
3. Uitgangspunten voor het inrichten van het onderwijs (15 minuten)
Doel: Samen komen tot een kader van gedeelde uitgangspunten (om niet meteen in de stelselvraag uit te komen, maar breed naar het onderwijs te kunnen blijven kijken).
Vraag: Welke uitgangspunten hebben we voor een optimale ontwikkeling van de vmbo-leerling?
Vorm: Samenvattend gesprek: vanuit de opbrengt op de flip-overs komen tot een gemeenschappelijk rijtje aan uitgangspunten.
Voorzet:
- Bewuste en onderbouwde studiekeuze - Gevarieerd en passend aanbod, maatwerk.
- Goede doorstroom en arbeidsmarktperspectief
- Waardering voor praktische vaardigheden en vakmanschap - …..
4. Korte Pauze (10 min)
5. Oplossingsrichtingen (25 minuten)
Doel: Open brainstorm over mogelijke oplossingsrichtingen. Breder dan de stelselvraag.
Vraag: Wat werkt op dit moment goed in de praktijk?
Vorm: Open brainstorm: Ronde 1)
Individueel op post-its alle ideeën opschrijven die in je opkomen. Ronde 2) Welke 10 beren zien we op de weg waardoor de ideeën niet gaan lukken in de praktijk? Draai deze om naar mogelijkheden: welke ideeën komen nu in je op?
6. Twee voorstellen tot stelselwijziging (15 minuten)
Doel: Het voorstel van de Onderwijsraad en MBO Raad bespreken om te kijken wat de deelnemers hiervan vinden (tips en tops).
Vraag: Wat vinden jullie van de voorgestelde stelselwijzigingen van de MBO-Raad en de
Onderwijsraad?
Vorm: Presentatie en lijnenspel: De twee voorgestelde stelselwijzigingen worden kort
gepresenteerd, waarna de deelnemers zich opstellen op een lijn van 1 tot 10. Gespreksleider haalt meningen van extremen en middenmoot naar voren.
7. Vervolgstappen (20 minuten)
Doel: Inzichtelijk wat de deelnemers nu en in de nabije toekomst nodig hebben om het vmbo toekomstbestendig te maken.
Vraag: Wat heb je nodig (nu en in de nabije toekomst) voor een toekomstbestendig vmbo en van wie?
Vorm: Actieplan: In drietallen kaarten met de verschillende stakeholders/beelden een plek geven op de flip-over. Wat heb je nu nodig van wie? Wat heb je in de nabij toekomst nodig van wie? Aanvullen met kernwoorden/beelden.
Ter afsluiting ons traject toelichten en vertellen hoe we de deelnemers bij het vervolg betrekken.
8. Afsluitend drankje met broodjes
Bijlage 1: Factsheet
Aanleiding
In april en juni 2015 zijn twee adviezen uitgebracht met betrekking tot het vmbo en het mbo. Het eerste advies is het MBO Raad manifest ‘Op weg naar een toekomstbestendig en responsief mbo’, http://www.mboraad.nl/?product/171182/Het+mbo+in+2025+manifest+voor+de+toekomst+van +het+mbo.aspx. Het tweede advies is het ‘Herkenbaar vmbo met sterk vakmanschap’
https://www.onderwijsraad.nl/publicaties/2015/herkenbaar-vmbo-met-sterk-
vakmanschap/item7254. Hoewel de adviezen andere sectoren betreffen, komen de knelpunten die benoemd worden in de probleemanalyses, grotendeels overeen. Zo zet het afnemende aantal leerlingen de organiseerbaarheid onder druk. Ook hebben beide stelsels te maken met een zeer complexe structuur en heeft het beroepsgericht leren doorgaans een negatief imago.
Beide adviezen benoemen eventuele stelselwijzigingen als oplossing voor de benoemde knelpunten (zie Bijlage 1), waarmee toegankelijkheid als laatste knelpunt meegenomen wordt.
Binnenkort ontvangt de Tweede Kamer een voorlopige reactie op de twee adviezen. Hierin wordt aangekondigd dat deze knelpunten, stelselwijzigingen én mogelijk andere alternatieven onderzocht gaan worden in een brede verkenning rondom het vo, mbo en in mindere mate het po.
Brede verkenning
De centrale vraag van deze verkenning:
“Is het onderwijs nu zo ingericht, dat talenten van leerlingen optimaal ontwikkeld worden en tot hun recht kunnen komen, zodat leerlingen de route kunnen volgen die het beste bij hen past.”
In het kader van de verkenning gaan we met verschillende partijen in gesprek, waaronder u.
Gespreksthema’s
Uitdagingen voor een toekomstbestendig vmbo
> Negatief imago (van beroepsgericht onderwijs)
> Herkenbaarheid (o.a. zeer complexe structuren)
> Organiseerbaarheid (o.a. krimp studentenaantallen)
> Toegankelijkheid (o.a. genoeg doorstroomkansen/opstroom/ brede brugklassen?) > Spelen nog andere uitdagingen waar rekening mee gehouden dient te worden?
Uitgangspunten voor inrichting van het onderwijs
> Kunnen we vanuit de uitdagingen tot een gedeeld kader van uitgangspunten komen?
Oplossingen en opties
> Welke opties en oplossingen kunnen bijdragen aan de uitdagingen en uitgangspunten?
> Wat vinden jullie van de aangedragen stelselwijzigingen van de Onderwijsraad en MBO Raad?
Stelselwijziging Onderwijsraad
Om de optelsom van problemen het hoofd te bieden, stelt de Raad voor de structuur van het huidige vmbo te vereenvoudigen van vier leerwegen naar twee opleidingen: vakmanschap en mavo. Alle leerlingen in de mavo volgen verplicht een beroepsgericht vak.
Stelselwijziging MBO Raad Manifest
In het MBO Raad manifest wordt voorgesteld vmbo en havo meer met elkaar te verbinden en op termijn de theoretische, de gemengde en de kaderberoepsgerichte leerwegen van het vmbo met de havo te integreren tot ‘voorbereidend beroepsonderwijs’ (vbo).
Stelselwijziging:
Onderwijsraad
Stelselwijziging MBO Raad:
