OVERHEIDSDIENSTEN
De asbestreglementering, toepassing in de praktijk bij het aanvaarden van asbestcement op de gemeentelijke containerparken
Door Stef Hoskens, Toezicht Welzijn op het Werk
Het K.B.Asbest Het K.B.Asbest toepassing
toepassing in in de praktijk. de praktijk . Asbestcement
Asbestcement op op containerparken containerparken
Stef Hoskens
Toezicht op het Welzijn op het Werk stephaan.hoskens@werk.belgie.be
www.werk.belgie.be
•Metagids “Asbest”: Reglementering, Thematische toelichting, FAQ’s, voorbeelden
•Lijsten: erkende asbestruimers, erkende labo’s
•Brochure: “Asbestinventaris”
www.health.fgov.be
Brochure: “Asbest, veelzijdig maar levensgevaarlijk”
http://lucht.milieuinfo.be
Brochures “Asbest in en om het huis” “Landbouwbedrijven”
www.ovam.be
“Asbest en asbestafval”
http://ec.europa.eu/employment_social/health_safety/docs/final_guide_nl.pdf
EU gids goede praktijken
http://www.hse.gov.uk/asbestos/essentials/index.htm
Doel van het K.B. Asbest Doel van het K.B. Asbest
Doel van de Welzijnswet Doel van de Welzijnswet
• Het Welzijn van de werknemers
• Fysieke en psychische schade ten gevolge van het werk te voorkomen
• Dit gebeurt door risicobeheer:
– Identificatie van de gevaren – Bepalen van de risico’s – Evaluatie van de risico’s
– Preventiemaatregelen vastleggen en (doen) toepassen – Evaluatie van de preventiemaatregelen
Doel van het nieuwe K.B. Asbest Doel van het nieuwe K.B. Asbest
• Zoweinig mogelijkwerknemers(personen) blootstellen aan asbest.
• En voor deze die toch blootgesteld worden, de concentraties aan asbestvezels in de lucht zolaag mogelijkhouden.
(≠ tot aan de grenswaarde toegelaten)
Ter voorkoming van alle aan asbest gerelateerde ziekten.
Ook kankers ⇒ geen nul risico!
Grenswaarden Grenswaarden
K.B. 15.12.1978 B.S. 2.2.1979 (eerste grenswaarde) 2 v/cm³ (ref.per. 4 uur)
12 v/cm³(ref. per. 10 minuten) Uitzondering: crocidoliet0,2 v/cm³
K.B. 28.08.1986 B.S.19.09.1986 (ref.per.8uur) 0,15 v/cm³(crocidoliet)
1 v/cm³(andere)
K.B. 22.07.1991 B.S. 25.7.1991 0,15 v/cm³(amfibolen)
0,5 v/cm³(chrysotiel)
K.B. 16.03.2006 B.S. 23.03.2006
Asbestose
⇓
Kanker
Veranderde maatschappelijke Veranderde maatschappelijke
context context
(Gevoeligheid voor asbestrisico’s is zeer groot geworden) (Gevoeligheid voor asbestrisico’s is zeer groot geworden)
Dit doel bereiken via RA Dit doel bereiken via RA
• Algemene risicoanalyse
(art 8 van Dynamisch Risicobeheersingsysteem)
• Risico beoordeling(analyse) asbest
(art 16 en 17 KB 16.03.2006 Asbest)
(art 4 KB 02.12.1993 Kankerverwekkende en mutagene agentia)
Risicoanalyse over het geheel van het werk, omvat alle risico’s
Inhoud en structuur K.B. Asbest
Inhoud en structuur K.B. Asbest
Inhoud van K.B. Asbest 16.03.2006 Inhoud van K.B. Asbest 16.03.2006
•I. Toepassingsgebied en definities (werknemers-werkgevers)
• II. Inventaris
• III. Beheersprogramma
•IV. Verbodsbepalingen (gebruik asbest, bewerken asbest)
• V. Risicobeoordeling
• VI. Metingen
•VII. Algemene maatregelen
(melding, register, MO, info, opleiding, technische maatregelen)
• VIII. Preventiemaatregelen zeer beperkte blootstelling (sporadisch)
• IX. Preventiemaatregelen bij herstel en onderhoud
• X. Sloopwerken: Eenvoudige handelingen/couveusezak/gesloten zone
•Bijlagen: I Gezondheidstoezicht II Eenvoudige handelingen III Couveusezak
IV Hermetisch gesloten zone Risicoanalyse
Opgelegde preventie maatregelen Risico- inventarisatie
Structuur van het K.B. Asbest Structuur van het K.B. Asbest
• Toepassingsgebied en definities Risicobeoordeling/analyse
• Inventaris en beheersprogramma (maatregelen)
• Verbodsbepalingen
• Risicobeoordeling
• Metingen
Preventiemaatregelen naargelang de blootstelling (RA)
= algemene maatregelen + specifieke maatregelen
• Algemene maatregelen (alle toegelaten werken)
• Zeer beperkte blootstelling = deel van algemene maatregelen
• Herstel en onderhoudswerken + Algemene maatregelen
• Sloop- en verwijderingswerken + Algemene maatregelen – Eenvoudige handelingen
– Couveusezak
– Hermetisch gesloten zone
Wat is er belangrijk voor het Wat is er belangrijk voor het aanvaarden van asbestcement aanvaarden van asbestcement
op containerparken?
op containerparken?
I. Toepassingsgebied en definities I. Toepassingsgebied en definities
• Werkgevers – werknemers (particulieren?)
• Asbest (soorten: chrysotiel en crocidoliet)
• Hechtgebonden
• Losgebonden
• Grenswaarde O,1 v/cm³
(≠ 0,01 v/cm³ deze is een na te streven waarde = concentratie zo laag mogelijk)
II. Asbestinventaris II. Asbestinventaris
• Verplicht voor werkgevers vanaf 1995!!!!
(gebouwen, arbeidsmiddelen, PBM’s)
• Inhoud:
– Algemeen overzicht
– Overzicht van moeilijk bereikbare plaatsen – Overzicht per lokaal
• Toepassing (o.a. los- of hechtgebonden)
• beoordeling v/d toestand
• risicovolle werkzaamheden
• Erkend labo?
• Advies PA IDPB & Arbeidsgeneesheer(schriftelijk)
• Voorleggen aan CPBW
• Contractors : Niet beginnen met de werken zonder inventaris (zelfstandigen/particulier)
• Bijwerken
III. Beheersprogramma III. Beheersprogramma
• Doel: bescherming van alle werknemers, zowel eigen wn als wn contractor
• Regelmatig bijwerken
• Het programma omvat:
1. 1 X per jaar: visuele inspectie 2. De preventiemaatregelen
3. De maatregelen ingeval van asbest in slechte toestand of beschadigd
• Advies – PA – AG – CPBW
IV. Verbodsbepalingen IV. Verbodsbepalingen
Verboden:
• Gebruik van asbest en asbesthoudende materialen
• Uitzondering voor behandeling en storten van asbestafval
• Gebruik van bepaalde werktuigen
(o.a. hogedrukreiniger en sneldraaiend gereedschap) Uitzondering voor verwijdering van lijmen
• Gebruik van droge straalmiddelen
V. Risicobeoordeling V. Risicobeoordeling
• Risico beoordeling(analyse) asbest
⇒(art 16 en 17 KB 16.03.2006 Asbest)
⇒(art 4 KB 02.12.1993 Carcinogene agentia)
• Algemene risicoanalyse
⇒(art 8 van Dynamisch Risicobeheersingsysteem)
• Advies CPBW en wn (geschreven RA)
• Betwistingen ⇒ met toezicht belaste ambtenaar Risicoanalyse over het geheel van het werk,
omvat alle risico’s
VI. Metingen VI. Metingen
• Erkend labo
• Methode
– Norm NBN T96-102
– of andere methode met gelijkwaardige resultaten (vb: TEM)
• Representatief voor persoonlijke blootstelling (Stationaire monstername bij werken in zone)
(Omgeving???)
• Periodiciteit – Maandelijks
– Elke drie maanden (rotatie tss gemeenten bij zelfde methode) – Dagelijks, per werkshift
• Referentiewaarde – O,1 v/cm³ – 0,05 v/cm³ – 0,01 v/cm³
VII. Algemene Maatregelen (1) VII. Algemene Maatregelen (1)
I Melding
• Alle werken melden
• Inhoud van de melding
• Ligging
• Specificatie asbestmaterialen(asbestcement)
• Welke werkzaamheden
• Aantal werknemers
• Begin- en einddatum (verspreid over het jaar)
• De genomen maatregelen
• Ook zenden aan:
• WN , CPBW
• Betrokken wg, PA IDPB, Arbeidsgeneesheer en CPBW
VII. Algemene Maatregelen (2) VII. Algemene Maatregelen (2)
II. Register
• ≠ werfregister
• Op de arbeidsplaats
• 40 jaar bewaren bij EDPB of Departement MT
• Inzage in gegevens door – Werknemer
– CPBW
III. Gezondheidstoezicht
• Vooraf MO
• Inhoud MO zie bijlage I
• Voortgezet MO na blootstelling
• Gezondheidsdossier 40 jaar bewaren
VII. Algemene Maatregelen (3) VII. Algemene Maatregelen (3)
IV. Informatie
• Risico’s, grenswaarde, hygiënische maatregelen, PBM’s, bijzondere voorzorgsmaatregelen
V. Opleiding
• Alle werknemers blootgesteld aan asbest
(intern of extern, 8 uur of 32 uur, jaarlijks bijscholing)
• Inhoud: a) t/m i)
VII. Algemene Maatregelen (4) VII. Algemene Maatregelen (4)
VI. Algemene technische preventiemaatregelen(1)
Artikel 39 §1
• Grenswaarde respecteren
• Maatregelen – AG en PA inlichten
– Zo weinig mogelijk werknemers – Zo weinig mogelijk stof maken – Alles proper houden
– Verpakkingen etiketteren
VII. Algemene Maatregelen (5) VII. Algemene Maatregelen (5)
VI. Algemene technische preventiemaatregelen(2)
Artikel 39 §3
• Bijkomende maatregelen – Afbakening en signalering – Beperkte toegang – Sociale voorzieningen – PBM’s
– Douche
• Overschrijding van de grenswaarde mag niet
Metingen FOD WASO Metingen FOD WASO
Laboratorium Industriële Toxicologie Laboratorium Industriële Toxicologie
• Metingen bij kapelcontainer, open container en bigbags
• Inwerpen(leggen) van asbestcement afval en borstelen rond de container
• De meeste resultaten zijn kleiner dan 0,01 v/cm³
Bij borstelen zijn er verhoogde resultaten tot 0,03 v/cm³
• Besluit:
– Activiteiten met laag risico
– Borstelen/reinigen verhoogd risico
– Toch blootstelling zo laag mogelijk houden (geen nul risico op kanker)
Vrijgave
asbestruimingswerken
Grenswaarde
concentratie v/cm3 in de lucht
0,01 0,1
vezels/liter 10 100
vezels per keer ademen 15 150
vezels per minuut 240 2 400
vezels per uur 14 400 144 000
Hoe handelen in de praktijk? (1) Hoe handelen in de praktijk? (1)
1. Asbestinventaris/beheersprogramma 2. Risicoanalyse ⇒ alle risico’s
3. Metingen om de drie maanden/rotatie?
4. Melden regionale directie TWW
5. Register(blootstelling) registratie/schatten?
6. Vooraf gezondheidstoezicht risico asbest 7. Informatie(instructies) en opleiding(herkennen)
Hoe handelen in de praktijk? (2) Hoe handelen in de praktijk? (2)
8. Algemene technische maatregelen
• Voorlichting burgers (hoe verwijderen, aanleveren, overbrengen en in container of bigbag deponeren)
• Keuze van de inzamel methode( type container/bigbag, …)
• Stofvorming beperken
• Afbakening, signalering, etikettering
• Beperkte toegang
• Reinigen asbestzone (borstel/vochtig reinigen/stofzuiger HE filter)
• PBM’s (wegwerpoverall, wegwerpmasker FFP3, …)
• Douche (KGA/Asbest)
•Asbestcement is nu OK
Blijft nog:
•Andere hechtgebonden toepassingen
Vragen?
Verduidelijking van de reglementering i.v.m. de risico’s en de te nemen preventiemaatregelen voor de werknemers die blootgesteld zijn aan asbest op de gemeentelijke containerparken waar men asbestcementproducten aanvaardt.
Vaststellingen:
• In de regelgeving is in artikel 14 duidelijk vermeld dat deze handelingen nog toegelaten zijn.
• Deze handelingen kunnen niet onder afdelingVIII “Zeer beperkte blootstelling aan asbest” van de regelgeving vallen omdat deze werken regelmatig voorkomen, wel afhankelijk van gemeente tot gemeente.
• Dit betekent dat de Algemene Maatregelen van afdeling VII van het K.B. integraal moeten toegepast worden en eveneens de afdelingen II, t/m VI van het K.B. (O.a. opname in asbestinventaris, risicoanalyse en organiseren van metingen.
Wat betekent dit in de praktijk:
• Afdeling I Toepassingsgebied en definities:
De definitie van losgebonden en hechtgebonden is niet van belang. Men aanvaardt
asbestcementproducten en afhankelijk van de toestand waarin ze verkeren zullen zij onder losgebonden of hechtgebonden vallen. Dit is vooraf niet in te schatten, maar we moeten in onze preventiemaatregelen hier rekening mee houden.
• Afdeling II en III Inventaris en beheersprogramma:
De aanwezigheid van asbestcement op het containerpark wordt opgenomen in de inventaris.
• Afdeling IV Verbodsbepalingen:
Die zijn uiteraard ook van toepassing op de containerparken.
• Afdeling V Risicobeoordeling:
Uiteraard moeten we een risicoanalyse/beoordeling uitvoeren van deze werkzaamheden en daarop onze preventiemaatregelen afstemmen.
• Afdeling VI Metingen:
Het is hier een werkplaats met asbestblootstelling dus we moeten metingen organiseren. Deze metingen moeten in principe maandelijks georganiseerd worden, indien men echter onder de 0,05 v/cm³(de helft van de grenswaarde) blijft mogen deze om de drie maanden gebeuren.
Het zal moeilijk zijn om representatieve metingen te organiseren omdat de situatie op de containerparken elke dag verschillend is, maar na verloop van tijd zal men toch over een aantal metingen beschikken die een zicht geven op de activiteiten en de asbestblootstelling.
Interpretatie van deze metingen:
concentratie aan asbestvezels in de lucht zo laag mogelijk houden, bereikt wordt.
Indien deze waarde overschreden wordt is dit geen aanleiding tot paniek, maar moet men zich afvragen of de technische preventiemaatregelen toch wel goed toegepast worden en of men eventueel nog bijkomende technische maatregelen kan nemen om de blootstelling aan asbest zo laag mogelijk te houden.
Indien er twijfel is over de aard van de vezels (al dan niet asbest) dan kan met metingen met de methode van de elektronenmicroscopie organiseren.
• AfdelingVII Algemene Maatregelen o Onderafdeling I Melding:
Deze werken moeten gemeld worden aan de regionale directie waaronder het containerpark resorteert. Dit kan een eenmalige melding zijn van de activiteiten i.v.m. het aanvaarden van asbestcement afval op de stortplaats.
o Onderafdeling II Register:
Men houdt bij welke werknemers er blootgesteld zijn aan asbest en aan de hand van de metingen en de uitgevoerde activiteiten vult men dit aan per individuele werknemer. In de praktijk vraagt men best hiervoor advies aan de arbeidsgeneesheer.
o Onderafdeling III Gezondheidstoezicht:
Elke blootgestelde werknemer moet vooraf een gezondheidsbeoordeling ondergaan, en dit moet jaarlijks herhaald worden.
o Onderafdeling IV Informatie:
Elke betrokken werknemer krijgt specifieke informatie en instructies over de technische preventiemaatregelen die hij moet nemen tijdens de werken met blootstelling aan asbest.
o Onderafdeling V Opleiding:
Elke betrokken werknemer krijgt een opleiding i.v.m. de items a) t/m i). Dit moet jaarlijks herhaald worden.
o Onderafdeling VI Algemene technische preventiemaatregelen:
§1 te nemen maatregelen
• a) Arbeidsgeneesheer en preventieadviseur veiligheid inlichten
• b) Het aantal werknemers die blootgesteld worden tot een minimum beperken
• c) Vezelverspreiding in de lucht voorkomen door o.a. voorzichtig hanteren van de materialen(in container leggen, niet breken, niet aanstampen, materialen na het deponeren telkens laten fixeren/bevochtigen door de aanbrenger van het afval, enz…).
• d) Geen bewerkingen uitvoeren
• e) De container en de plaats er rond proper houden. Het reinigen met vochtige doeken of met stofzuiger met absoluut filter heeft de voorkeur op droog borstelen.
• f) De keuze van de container: Lage container die gemakkelijk kan geladen worden. Eventueel met containerbag(bigbag)zodat de materialen de container niet bevuilen en het lossen op de stortplaats minder stof veroorzaakt. De asbestmaterialen/brokstukken eventueel verpakt laten aanvoeren(instructies voor de inwoners van de gemeente).
§2 Afval
§3 Bijkomende maatregelen
• a) Signalisering en afbakening van de plaats waar de container staat
• b) Toegangsverbod/beperking in de afgebakende zone
• c) Gewone sociale voorzieningen
• d) Wegwerp beschermkledij met kap en aansluitend aan enkels en polsen ter beschikking stellen voor stoffige werkzaamheden (vb omgeving container opruimen)
• e) Douches ter beschikking stellen, dit is ook aangewezen bij het aanvaarden van klein gevaarlijk afval
• f) Een wegwerp stofmasker van het type FFP3 ter beschikking stellen om te gebruiken bij stoffige werkzaamheden
• g) Alhoewel de blootstelling aan asbest in alle omstandigheden moeilijk in te schatten is, zal bij het nemen van de bovenvermelde technische
maatregelen er waarschijnlijk nooit een overschrijding van de grenswaarde voorkomen.
De besproken maatregelen nog eens op een rijtje:
• De inwoners van de gemeente voorlichten over de manier waarop asbestcement kan aangevoerd worden op het containerpark.
• Keuze van het type afvalcontainer
• De technische preventiemaatregelen uitschrijven in instructies voor de werknemers.
o Instructies geven en toezicht houden op de handelingen van de aanbrengers van het afval.
(Niet breken, in container leggen, fixeren/bevochtigen nadien)
o Instructies voor tussenkomsten van de eigen werknemers. O.a. gebruik van
beschermingsmiddelen, signalisatie en afbakening, toegangsverbod, verwijdering van bevuilde wegwerp PBM’s, enz… .
• Activiteiten melden aan de regionale directie van het Toezicht op het Welzijn op het Werk.
• Activiteit opnemen in de asbestinventaris.
• Blootstellingsregister en gezondheidsbeoordeling organiseren.
• Informatie en opleiding van de betrokken werknemers organiseren.
Interim werknemers en jongeren (o.a. jobstudenten) mogen deze taken niet uitvoeren.
STANDAARDPROCEDURE VOOR DE INZAMELING VAN ASBESTCEMENT OP HET CONTAINERPARK
Werkversie juli 2007
1. Wettelijke voorwaarden waaraan gemeente of intercommunale moet voldoen
KB van 16 maart 2006, betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico’s van blootstel- ling aan asbest. (B.S. 23.03.2006, Codex Welzijn op het Werk Titel V, hfdst. IV)
-Inventaris van asbest die aanwezig is in werkomgeving: container met asbestcement vermelden in asbestinventaris van de gemeente
-Beheersprogramma met risico-analyse en de nodige preventiemaatregelen
-Driemaandelijkse metingen zolang werktoestand zelfde blijft en de voorbije metingen onder de helft van de grenswaarde bleven = 0,05 vezels/cm3. Deze metingen kunnen via een rotatiesysteem op interge- meentelijk niveau georganiseerd worden.
-Register van de werknemers die blootgesteld worden, ter beschikking van arbeidsgeneesheer en toe- zichthoudend ambtenaar van FOD WASO
-Eenmalige melding van de acceptatie van asbestcement op het containerpark aan de betrokken regio- nale directie van FOD WASO
-Gezondheidstoezicht op de werknemers
-Opleiding en informatie over asbest voor de werknemers die ermee in contact komen
2. Inzamelwijze in de praktijk: stofverspreiding vermijden
Metingen wezen uit dat er tussen de twee inzamelmethodes weing verschil is:
-inzameling in gesloten container -inzameling in open container
De keuze voor een bepaald recipiënt zal afhangen van lokale en praktische omstandigheden zoals ge- bruiksgemak en veiligheid voor de gebruikers.
Omdat veel stortplaatsen voor asbestcement enkel nog verpakt asbestcement aanvaarden, zal het ge- bruik van big bags voor beide types inzameling zowat overal van toepassing zijn.
Bij een normale en correcte toepassing van onderstaande maatregelen zal er waarschijnlijk nooit een overschrijding van de grenswaarde voorkomen. Stofverspreiding vermijden is het orde- woord.
1. De burgers informeren over een correcte aanpak van het asbestcement bij hen thuis, zie de brochure
“asbest in en om het huis”
2. De burgers informeren over asbesthoudende producten, zie brochure “asbest in en om het huis” , welke producten op het containerpark worden ingezameld en hoe ze deze producten moeten aanleve- ren.
3. Een goede opleiding voorzien van het personeel: asbestproducten herkennen en preventiemaatrege- len bij de inzameling toepassen
8. Op het containerpark zijn er persoonlijke beschermingsmiddelen (handschoenen, FFP3-masker) ter beschikking voor het personeel bij het uitvoeren van de taken waarbij er kans is op stofverspreiding:
vegen, het sluiten van de big bags voor afvoer naar de stortplaats, …
9.De omgeving van de container rein houden. Als er moet opgeruimd worden, gebeurt dit best niet met veegmachines en is bevochtiging van het materiaalstof aan te raden.
10.Indien mogelijk, aandacht voor de plaatsing van de container: windrichting, plaats waar niet alle ge- bruikers van het park moeten passeren
11.Het personeel moet de elementaire hygiënevoorschriften naleven: handen wassen, handschoenen gebruiken, rookverbod, …
Communicatie over deze maatregelen kan via het huishoudelijk reglement van het containerpark, in de afvalkrant of het gemeentelijk infoblad, op de afvalkalender en webstek van de gemeente of de inter- communale, op bordje aan de container, …
---
