LEERPLAN TWEEDE GRAAD

(1)

LEERPLAN TWEEDE GRAAD

DOMEIN land- en tuinbouw DOMEIN voeding en horeca Specifiek gedeelte

Studierichtingen doorstroomfinaliteit Biotechnologische wetenschappen

Leerjaar: eerste en tweede leerjaar Leerplannummer: POV-2021-019

Nummer inspectie: SO-2021-23-4-adv-V-22

(2)

Inhoud

1. Algemene inleiding 3

1.1. Indeling van het leerplan provinciaal onderwijs 3

1.2. Wettelijk kader 3

1.3. Doelgroep 3

1.4. Uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs specifiek gedeelte 3 1.4.1. Het pedagogisch project is de motor van het schooleigen curriculum 3

1.4.2. Het leerplan gebruikt de taxonomie van Bloom 3

2. Systematiek en opbouw van het leerplan 4

2.1. Leerplandoelen 4

2.1.1. Schematische voorstelling leerplandoelen specifiek gedeelte 4

2.1.2. Cesuurdoelen 4

2.2. Formulering van de leerplandoelen 5

3. Leerplandoelen 6

3.1. Biotechnologische wetenschappen 6

3.1.1. Overzicht cesuurdoelen 6

3.1.2. Cesuurdoelen Biologie – uitgebreide biologie 6

3.1.3. Cesuurdoelen Chemie – uitgebreide chemie 7

3.1.4. Cesuurdoelen Fysica – uitgebreide fysica 11

3.1.5. Cesuurdoelen STEM – Onderzoeksvaardigheden wetenschappen 15

3.1.6. Cesuurdoelen STEM – labo 16

4. Minimale materiële vereisten 17

4.1. Algemene uitrusting 17

4.2. Veiligheid 17

4.3. Algemene basisuitrusting vaklokalen 17

4.4. Basisuitrusting voor biotechnologische wetenschappen 18

(3)

Domein Land- en tuinbouw en voeding en horeca tweede graad doorstroom finaliteit

1. Algemene inleiding

1.1. Indeling van het leerplan provinciaal onderwijs

Elk leerplan is opgebouwd volgens een vaste structuur met een algemene inleiding: wettelijk kader, doelgroep en uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs.

Vervolgens wordt de opbouw van het leerplan besproken.

Aansluitend worden de bijhorende cesuurdoelen voor het specifiek gedeelte van de studierichting(en) in het domein land- en tuinbouw in de doorstroom finaliteit geformuleerd.

Ten slotte worden de materiële vereisten beschreven.

1.2. Wettelijk kader

Alle scholen die subsidiëring/financiering van de overheid willen ontvangen, zijn verplicht een goedgekeurd leerplan te gebruiken.¹

Dit leerplan is, na goedkeuring, van toepassing vanaf 1 september 2021 ingevolge de progressieve uitrol van de modernisering van het secundair onderwijs.

1.3. Doelgroep

Dit leerplan is bestemd voor de leerlingen van de tweede graad domein land- en tuinbouw in de doorstroom finaliteit studierichting biotechnologische wetenschappen.

In dit leerplan wordt verder gebouwd op de verworven kennis en vaardigheden uit de eerste graad.

In deze tweede graad wordt ingezet in het verder verwerven van basiscompetenties die in een derde graad worden verfijnd en verdiept.

1.4. Uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs specifiek gedeelte

1.4.1. Het

pedagogisch

project is de motor van het schooleigen curriculum

Het pedagogisch project van de school bepaalt welke accenten er worden gelegd en welke keuzes er worden gemaakt bij de opbouw van het schooleigen curriculum. Het is de school die bepaalt welke onderwijsdoelen, ongeacht het eindtermen of leerplandoelen voor de onderdelen van de beroepskwalificatie(s) betreft, binnen eenzelfde vak/vakkenclusters en binnen dezelfde onderwijstijd geïntegreerd worden aangeboden. Het leerplan vrijwaart deze autonomie maximaal.

Het is dan ook de school die beslist welke administratieve vakbenamingen aan de vakken van de studierichting gekoppeld worden. Hiervoor maakt de school gebruik van de administratieve vakbenamingen zoals

omschreven in omzendbrief SO69.

1.4.2. Het leerplan gebruikt de taxonomie van Bloom

Het beheersingsniveau van elk doel wordt gekoppeld aan de taxonomie van Bloom². Op die manier hanteren de leraren een gelijkaardig begrippenkader doorheen het leerplan van de basisvorming en de leerplannen van het specifieke gedeelte.

1 Artikel 15, §1, 8° Codex secundair onderwijs.

2 www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl/cms_data/bloom.pdf

(4)

2. Systematiek en opbouw van het leerplan 2.1. Leerplandoelen

2.1.1. Schematische voorstelling leerplandoelen specifiek gedeelte

Specifieke eindtermen werden vastgelegd voor de derde graad. Hieruit hebben alle onderwijsverstrekkers samen cesuurdoelen vastgelegd per studierichting voor de tweede graad.

De cesuurdoelen maken, samen met de eindtermen, deel uit van het volledige curriculum van de tweede graad zoals in bovenstaande figuur wordt voorgesteld.

POV heeft de onderdelen van het curriculum volledig overgenomen in de leerplannen 2de graad voor de doorstroomfinaliteit.

2.1.2. Cesuurdoelen

Het leerplan voor het specifiek gedeelte van de studierichtingen voor de tweede graad doorstroom finaliteit omvat de door de onderwijsverstrekkers vastgelegde cesuurdoelen (afgeleid van de specifieke eindtermen) nodig voor de doorstroming naar het hoger onderwijs.

De vastgelegde cesuurdoelen worden letterlijk overgenomen in het leerplan conform de protocolafspraken gemaakt tussen de onderwijsverstrekkers.

De onderliggende kennis maakt integraal deel uit van het cesuurdoel en ligt aan de basis van elke cognitieve dimensie van de taxonomie van Bloom.

Het aftoetsen van de beheersing van (geïsoleerde) kennis kan deel uitmaken van het formatief handelen van de leraren om het leerproces te begeleiden. De integratie van verschillende elementen uit de afbakening van de eindtermen moet evenwichtig tot uiting komen om de representativiteit/validiteit van de evaluatie te garanderen, aangepast aan het beheersingsniveau van het cesuurdoel.

Het is aangewezen dat de school hier schoolbreed duidelijke afspraken over maakt.

(5)

2.2. Formulering van de leerplandoelen

Elk cesuurdoel bestaat uit een competentiegerichte formulering van het doel waarbij het handelingswerkwoord evalueerbaar gedrag uitdrukt.

De volgende handelingswerkwoorden, onderverdeeld in zes categorieën, komen voor:

• Onthouden: De leerling onthoudt het materiaal zoals het gepresenteerd is. Het gebruikte werkwoord is herkennen.

• Begrijpen: De leerling voegt iets toe aan kennis (een eigen voorbeeld geven), voert een bewerking uit op kennis (een logische conclusie afleiden) of legt verbanden tussen voorkennis en nieuwe kennis (een oorzaak-gevolg relatie geven). Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: aanvullen, beschrijven, bespreken, illustreren, relaties leggen tussen, onderbouwen, onderscheiden, ordenen, toelichten, verklaren, vergelijken, verwoorden, ...

• Toepassen: De leerling voert oefeningen uit of lost problemen op. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: beheren, bepalen, berekenen, demonstreren, gebruiken, hanteren, handelen, herleiden, lokaliseren, oplossen, rekenen, gedrag stellen, toepassen, uitvoeren, uitwerken, voorstellen, ...

• Analyseren: De leerling kan een geheel verdelen in onderdelen en bestuderen hoe de onderdelen aan elkaar en aan het geheel gerelateerd zijn en hoe ze elkaar beïnvloeden. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: analyseren, benoemen, beschrijven, het geven van een redenering, onderscheiden, onderzoeken, ordenen, verwerken, verwoorden, ...

• Evalueren: De leerling kan een oordeel geven en dat oordeel onderbouwen aan de hand van criteria en standaarden. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn:

beargumenteren, beoordelen, bijsturen, evalueren, maken keuzes, reflecteren, …

• Creëren: De leerling bedenkt een alternatieve hypothese of een eigen aanpak om een taak uit te voeren of maakt nieuwe, originele producten. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: produceren, zich creatief uitdrukken, ideeën genereren, creëren, ontwerpen, …

(6)

3. Leerplandoelen

3.1. Biotechnologische wetenschappen

3.1.1. Overzicht cesuurdoelen

Wetenschapsdomein Onderdelen wetenschapsdomeinen SET voor afleiding cesuurdoel

Biotechnologische wetenschappen

8.2 Biologie – uitgebreide biologie 8.1.6

9.1 Chemie – uitgebreide chemie

9.1.2 9.1.7 9.1.10 9.1.12

11.1 Fysica – uitgebreide fysica

11.1.1 11.1.2 11.1.3 11.1.5 12.3 STEM – onderzoeksvaardigheden wetenschappen 12.3.1

12.4 STEM – labo 12.4.1

Vanaf hier wordt de nummering van de doelen uit bovenstaande tabel overgenomen.

3.1.2. Cesuurdoelen Biologie – uitgebreide biologie

8.1.6 De leerlingen leggen het belang van micro-organismen uit aan de hand van structuur of voortplanting.

Met inbegrip van kennis

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder bacterie, protozoa, alg, schimmel, virus.

*Conceptuele kennis

- Groepen micro-organismen: bacteriën, protozoa, eencellige algen, eencellige schimmels;

- virussen in relatie tot het driedomeinensysteem;

- structuur: genetische materiaal, celmembraan, celorganellen, celwand, eiwitmantel;

- voortplanting: celdeling, asexueel, sexueel, groeifasen bij bacteriën;

- vermenigvuldiging bij virussen: gastheerafhankelijkheid;

- belang van micro-organismen zoals in de voeding, in de geneeskunde, tijdens fysiologische processen bij de mens, in de natuur bij materiekringlopen.

Met inbegrip van dimensie cesuurdoel

*Cognitieve dimensie Begrijpen

(7)

3.1.3. Cesuurdoelen Chemie – uitgebreide chemie

9.1.2 De leerlingen hanteren de IUPAC-naamgeving voor anorganische stoffen.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder:

> Namen van elementen uit het PSE: H, He, C, N, O, P, Ne, Na, Mg, Al, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Au, Hg, Pb, F, I, U, Sn, Li, Cd, Ar, Si, Be;

> Courante triviale namen van stoffen verbonden aan de gebruikte contexten zoals zuurstofgas, zoutzuur, loogoplossing, ammoniak, salpeterzuur, zwavelzuur, fosforzuur, soda, koolzuur, stikstofgas, ozon;

- symbolen van elementen uit het PSE: H, He, C, N, O, P, Ne, Na, Mg, Al, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Au, Hg, Pb, F, I, U, Sn, Li, Cd, Ar, Si, Be.

*Conceptuele kennis

- Regels van de IUPAC-naamgeving;

- regels voor stocknotatie bij ionverbindingen;

- regels voor naamgeving met Griekse telwoorden bij moleculaire stoffen.

*Procedurele kennis

- Toepassen van de regels van de IUPAC-naamgeving bij anorganische stoffen;

- toepassen van de stocknotatie bij ionverbindingen;

- toepassen van naamgeving met Griekse telwoorden bij moleculaire stoffen.

Met inbegrip van context

* Het cesuurdoel wordt met context gerealiseerd.

*Cognitieve dimensie Toepassen

(8)

9.1.7 De leerlingen leggen het verband tussen de structuur en de eigenschappen van stoffen.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder dipoolkracht, waterstofbrug, ion- dipoolkracht, polariteit.

*Conceptuele kennis

- Intermoleculaire krachten: dipoolkrachten, waterstofbruggen, ion-dipoolkrachten;

- polariteit;

- stofeigenschappen: kookpunt, smeltpunt, oplosgedrag van stoffen, geleidbaarheid, zuur-base eigenschappen, oxidatie en reductie-eigenschappen, ionisatie en dissociatie eigenschappen;

- ionrooster, molecuulrooster, atoomrooster, metaalrooster.

* De chemische structuur wordt aangereikt Met inbegrip van dimensie cesuurdoel

*Cognitieve dimensie Begrijpen

(9)

Domein Land- en tuinbouw en voeding en horeca tweede graad doorstroom finaliteit 9.1.10 De leerlingen stellen een reactievergelijking van een eenvoudige anorganische reactie op.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder namen van elementen uit het PSE: H, He, C, N, O, P, Ne, Na, Mg, Al, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Au, Hg, Pb, F, I, U, Sn, Li, Cd, Ar, Si, Be;

- symbolen van elementen uit het PSE: H, He, C, N, O, P, Ne, Na, Mg, Al, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu, Zn, Br, Ag, Au, Hg, Pb, F, I, U, Sn, Li, Cd, Ar, Si, Be.

*Conceptuele kennis

- Naamgeving van anorganische stoffen en ionen;

- principe van een zuur-basereactie, een neerslagreactie en een redoxreactie;

- wet van behoud van massa.

*Procedurele kennis - Gebruiken van het PSE;

- opstellen van eenvoudige redoxvergelijkingen tussen enkelvoudige stoffen;

- opstellen van eenvoudige zuur-basereactie en een eenvoudige neerslagreactie: schrijven van chemische formules en balanceren van chemische reacties.

* De volgende gegevens worden aangereikt:

> de reagentia;

> de aggregatietoestanden van alle stoffen;

> in geval van een redoxreactie: de namen of chemische structuur van reagentia en reactieproducten;

> een tabel van goed en slecht oplosbare stoffen.

(10)

9.1.12 De leerlingen gebruiken het verband tussen de toestandsgrootheden druk, volume en absolute temperatuur om de toestand van een ideaal gas en de veranderingen ervan te beschrijven.

*Feitenkennis

- Toestandsgrootheden: druk, volume, temperatuur;

- absolute temperatuur en Kelvin;

- atmosferische druk;

- reëel en ideaal gas.

*Conceptuele kennis

- Druk in gassen, atmosferische druk;

- druk en (absolute) temperatuur in termen van deeltjesmodel, absoluut nulpunt, Kelvinschaal;

- onderscheid tussen ideaal en reëel gas;

- algemene gaswet inclusief formule: p·V/T= Cte;

- verbanden tussen twee grootheden terwijl de overige constant blijft: druk, volume, temperatuur;

- recht en omgekeerd evenredig verband.

*Procedurele kennis

- Omvormen van formules: één variabele uitdrukken in functie van de andere;

- interpreteren van grafieken die de toestand en de toestandsverandering van een gas beschrijven: verband tussen twee grootheden terwijl de overige constant blijft;

- omzetten tussen temperatuur in graden Celsius en in Kelvin;

- gebruiken van een formularium.

(11)

3.1.4. Cesuurdoelen Fysica – uitgebreide fysica

11.1.1 De leerlingen analyseren de verticale worp van puntmassa’s kwalitatief en kwantitatief door het verband te leggen tussen positie, tijdstip, ogenblikkelijke snelheid en ogenblikkelijke versnelling.

*Feitenkennis

- Vakterminologie, notaties, namen van grootheden en eenheden, symbolen van grootheden en eenheden inherent aan de afbakening van het cesuurdoel, waaronder verplaatsing, afgelegde weg, snelheid, versnelling.

*Conceptuele kennis - Puntmassa;

- positie, verplaatsing, snelheid en versnelling als vectoriële grootheden;

- onderscheid tussen verplaatsing en afgelegde weg;

- Ogenblikkelijke snelheid en ogenblikkelijke versnelling;

- positie-, snelheidsen versnellingsfunctie;

- verbanden tussen de beweging en grafieken: x(t), vx(t), ax(t)

*Procedurele kennis - schetsen van een grafiek;

- werken met vectoriële grootheden;

> bepalen van de richting en de zin van een vectoriële grootheid;

- omvormen van formules: één variabele uitdrukken in functie van de andere;

- gebruiken van een formularium;

- oplossen van problemen m.b.t. verticale worp Met inbegrip van context

* Het gebruik van grootheden en eenheden uit het SI krijgt de voorkeur. Het gebruik en het nut van relevante niet-SI-eenheden worden behandeld.

*Cognitieve dimensie Analyseren

(12)

11.1.2 De leerlingen analyseren de statica van systemen in het vlak kwalitatief en kwantitatief aan de hand van krachten en krachtmomenten.

*Feitenkennis

- Vakterminologie, notaties, namen van grootheden en eenheden, symbolen van grootheden en eenheden inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder kracht en krachtmoment.

*Conceptuele kennis - Krachten:

> soorten krachten;

> statische wrijvingskracht inclusief formule voor de grootte ervan Fw=μ∙Fn;

> archimedeskracht inclusief formule voor de grootte ervan F=ρ∙g∙V;

> krachtenbalans, resulterende kracht.

- Momenten:

> krachtmoment inclusief formule voor de grootte ervan M=r∙F∙sinα;

> momentenbalans, resulterend krachtmoment;

> statisch evenwicht.

*Procedurele kennis

- Werken met vectoriële grootheden:

> bepalen van de richting en de zin van een vectoriële grootheid;

> ontbinden van een vector in zijn componenten: grafisch en via berekening;

> samenstellen van vectoren: grafisch en via berekening;

- opstellen van de krachtenen momentenbalans inclusief schets;

- omvormen van formules: één variabele uitdrukken in functie van de andere;

- oplossen van problemen m.b.t. statica Met inbegrip van context

* Het gebruik van grootheden en eenheden uit het SI krijgt de voorkeur.

(13)

Domein Land- en tuinbouw en voeding en horeca tweede graad doorstroom finaliteit 11.1.3 De leerlingen gebruiken de concepten arbeid, energie, warmte en de verbanden ertussen om

energieomzettingen te kwantificeren.

*Feitenkennis

- Vakterminologie, notaties, namen van grootheden en eenheden, symbolen van grootheden en eenheden inherent aan de afbakening van het cesuurdoel, waaronder arbeid, energie, warmte.

*Conceptuele kennis

- Arbeid geleverd door een constante kracht inclusief formule W=F∙Δx∙cosα;

- arbeid-energietheorema;

- soorten energie inclusief formules: kinetische energie E=1/2∙m∙v², potentiële gravitatie-energie E=m∙g∙h, potentiële elastische energie E=1/2∙k∙(Δℓ) ² en andere zoals elektrische energie E=Q∙V, chemische energie, thermische energie, stralingsenergie E=h∙f;

- energieopslag zoals batterijen, waterreservoirs, veren;

- rendement en vermogen inclusief formules voor rendement η=Enuttig/Etotaal en gemiddeld vermogen P=ΔE/Δt;

- wet van behoud van energie;

- energiedissipatie;

- warmte;

- merkbare en latente warmte inclusief formules Q=c∙m∙ΔT en Q=ℓ∙m;

- warmtebalans bij temperatuursveranderingen en faseovergangen.

*Procedurele kennis

- oplossen van kwantitatieve problemen m.b.t. arbeid, energieomzettingen en warmtebalans.

* Het gebruik van grootheden en eenheden uit het SI krijgt de voorkeur. Het gebruik en het nut van relevante niet-SI-eenheden worden behandeld.

* De behandelde faseovergangen bij de warmtebalans zijn verdampen, condenseren, smelten en stollen.

(14)

11.1.5 De leerlingen analyseren elektrische gelijkstroomkringen kwalitatief en kwantitatief.

*Feitenkennis

- Vakterminologie, notaties, namen van grootheden en eenheden, symbolen van grootheden en eenheden inherent aan de afbakening van het cesuurdoel, waaronder lading, spanning, stroomsterkte, weerstand, geleidbaarheid, vermogen;

- symbolen en regels voor schematische voorstellingen inherent aan de afbakening van het cesuurdoel;

- formules:

> weerstand R=U/I;

> geleidbaarheid G=I/U;

- wet van Ohm.

*Conceptuele kennis - Gelijkstroomkringen;

- conventionele en werkelijke stroomzin;

- elektrische lading (Q);

- stroomsterkte inclusief formule I=Q/t;

- weerstand: concept, fysieke component en grootheid inclusief formule R=U/I;

- geleidbaarheid inclusief formule G=I/U;

- wet van Ohm;

- joule-effect inclusief formule Q=R∙I²∙Δt;

- vermogen inclusief formule P=U·I;

- serie- en parallelschakeling van weerstanden:

> substitutieweerstand;

> verdelingswetten voor spanning en stroomsterkte.

*Procedurele kennis

- Gebruiken van een formularium;

- Berekenen van de substitutieweerstand van een gemengde schakeling van weerstanden;

- Oplossen van gemengde schakelingen van weerstanden en één spanningsbron in gelijkstroomkringen.

* Het gebruik van grootheden en eenheden uit het SI krijgt de voorkeur.

(15)

3.1.5. Cesuurdoelen STEM – Onderzoeksvaardigheden wetenschappen

12.3.1 De leerlingen passen een wetenschappelijke methode toe om kennis te ontwikkelen en vragen te beantwoorden.

*Conceptuele kennis

- Inzichten, concepten en praktijken uit de studierichtingspecifieke cesuurdoelen;

- toepasbaarheid van empirische onderzoeksmethoden.

*Procedurele kennis

- Definiëren en afbakenen van de probleemstelling;

- formuleren van een onderzoeksvraag en hypothese;

- opstellen en uitvoeren van een onderzoeksplan en een experiment;

- waarnemen en verzamelen van data;

- analyseren van data;

- conclusies trekken op basis van data die grafisch en op andere manieren worden weergegeven: tabellen, kruistabellen en diagrammen;

- formuleren van conclusie(s) als verklaring of antwoord op de oorspronkelijke onderzoeksvraag;

- reflecteren en communiceren over de gekozen methodologie en resultaten.

* Het cesuurdoel wordt met cesuurdoelen van de natuurwetenschappen gerealiseerd.

*Psychomotorische dimensie

Een vaardigheid uitvoeren na instructie of uit het geheugen: de meest essentiële elementen van de beweging/handeling zijn aanwezig, maar nog niet consequent.

(16)

3.1.6. Cesuurdoelen STEM – labo

12.4.1 De leerlingen passen labovaardigheden toe om betrouwbare informatie te verzamelen.

*Conceptuele kennis

- Inzichten, concepten en praktijken uit de studierichtingspecifieke cesuurdoelen.

*Procedurele kennis

- Gebruiken van labomateriaal;

- toepassen van goede labopraktijken;

- gebruiken van meetinstrumenten;

- toepassen van studierichtingspecifieke veiligheidsregels;

- uitvoeren van studierichtingspecifieke technieken en vaardigheden verbonden aan de leerinhouden van de specifieke cesuurdoelen.

* Het cesuurdoel wordt gerealiseerd met cesuurdoelen van de uitgebreide biologie, de uitgebreide chemie en de uitgebreide fysica.

*Psychomotorische dimensie

Een vaardigheid uitvoeren na instructie of uit het geheugen: de meest essentiële elementen van de beweging/handeling zijn aanwezig, maar nog niet consequent.

(17)

4. Minimale materiële vereisten 4.1. Algemene uitrusting

De minimale vereisten verwijzen naar de basisuitrusting die tijdens elke les beschikbaar moet zijn om de leerplandoelstellingen te kunnen realiseren. De basisuitrusting bestaat uit een leslokaal of lesruimte en het nodige didactisch materiaal.

Om de leerplandoelen te realiseren dient de school de infrastructuur, materiële en didactische uitrusting ter beschikking te stellen die beantwoordt aan de reglementaire eisen op het vlak van veiligheid, gezondheid, hygiëne, ergonomie en milieu.

De school wordt daarbij geadviseerd om de grootte van de klasgroepen af te stemmen op de beschikbare ruimte en infrastructuur.

Het integreren van recente of innovatieve technologieën, machines, software, databanken is belangrijk om de opleidingen up-to-date te houden.

Materialen en benodigdheden kunnen occasioneel ook geleend worden. Je kan ook gebruik maken van infrastructuur van externe organisaties zoals andere scholen, bedrijven of opleidingscentra.

4.2. Veiligheid

De volgende wetgeving is van toepassing: Codex, ARAB, AREI en Vlarem.

Deze wetgeving omschrijft de technische voorschriften die in acht moeten worden genomen bij de inrichting en uitrusting van lokalen en bij aankoop (aankoopdossier) en gebruik van toestellen, machines, materialen en gereedschappen.

Voor toestellen, machines en gereedschappen moet er bijkomend een Nederlandstalige handleiding en een technisch dossier aanwezig zijn op school.

Alle leraren en leerlingen kennen de veiligheidsinstructies en onderhoudsvoorschriften bij gebruik van toestellen en gereedschappen.

De persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gedragen worden, daar waar de wetgeving, de preventieadviseur of de interne richtlijnen van de school het vereisen.

4.3. Algemene basisuitrusting vaklokalen

Een leslokaal of ruimte is minimaal uitgerust met:

- multimedia-apparatuur met de nodige actuele programma’s en/of apps om de leerplandoelen te realiseren met een voldoende snelle internetverbinding;

- digitale apparatuur om (bewegend beeld) kwaliteitsvol te projecteren;

- apparatuur om geluid kwaliteitsvol weer te geven en /of te versterken zoals boxen, versterker;

- voldoende en bij voorkeur gemakkelijk verplaatsbaar meubilair voor de leerlingen om een flexibele klasopstelling en verschillende werkvormen te faciliteren (lestafels met stoelen);

- een bord (al dan niet digitaal);

- gescheiden afvalbakken waarin volgens de richtlijnen gesorteerd of gerecycleerd kan worden;

- voldoende opbergruimte voor didactisch materiaal zoals kasten of opslagruimte.

(18)

4.4. Basisuitrusting voor biotechnologische wetenschappen

Basisuitrusting voor de vaklokaal fysica

Een leslokaal of ruimte minimaal uitgerust met:

- één werktafel voorzien van water, elektriciteit en gas waar demoproeven kunnen uitgevoerd worden;

- minstens één wasbak;

- voldoende materiaal om demonstratieproeven uit te voeren zoals glaswerk, loepen, microscopen, 3D- modellen, meet- en weegapparatuur voor de bepaling van lengte, massa, inhoud/volume, tijd, temperatuur en elektrische grootheden en transformatoren voor gelijkstroom;

- een aantal veelgebruikte sensoren (temperatuur, spanning, magnetische veldsterkte, kracht, beweging), de daarbij horende software voor analyse;

- bewegingssensoren en dynamometers (krachtsensoren), toestellen uit de bewegingsleer, balans en massa’s;

- hellend vlak met wagentje (te meten met triller of bewegingssensor);

- persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen in functie van de risicoanalyse;

- didactisch materiaal om mechanische eigenschappen van materialen te demonstreren zoals een veer;

- didactisch materiaal om faseovergangen m.b.t. de warmtebalans te demonstreren zoals verdampen, condenseren, smelten en stollen.

Basisuitrusting voor het vaklokaal en labo chemie

- labotafels met toevoer van water, gas en elektriciteit voor de leerlingen;

- een demonstratietafel met toevoer van water, gas en elektriciteit;

- zuurkasten voor afvoer van schadelijke dampen en gassen;

- bergruimte om leermiddelen, materiaal, breekbare gereedschappen, meettoestellen te bergen, - chemicaliën worden opgeslagen in een daartoe voorziene ruimte met daartoe voorziene kasten,

geschikt voor de veilige opslag van gevaarlijke stoffen en voorzien van de overeenkomstige gevarensymbolen;

- onderhoudsproducten zoals afwasmiddel, azijn;

- sensoren voor metingen gekoppeld aan de vereiste software op computers of mobiele apparaten;

- wandplaat met het periodiek systeem van de elementen;

- documentatieruimte bij de computers of mobiele apparaten met wetenschappelijke boeken en tijdschriften;

- stereo- en demonstratiemicroscoop voor de leraar (bij voorkeur met camera);

- volumetrisch materiaal (buretten, pipetten, maatcilinders) en pipetperen of andere veilige opzuigsystemen;

- balans (0,01 g), droogstoof, moffeloven, bunsenbranders, verwarmingsmantels, magneetroerders, een waterbad, thermometers (0,1°C), autoclaaf, digitale pH-meter en universele indicator, multimeter, geleidbaarheidsmeter of geleidingsmeter;

- recipiënten (glas of plastic): maatbekers, trechters, reageerbuizen en reageerbuisrekken, petrischalen, erlenmeyers, een waterbad;

- klein labomateriaal: statieven met toebehoren;

- chemicaliën voor het uitvoeren van proeven o.a. voor chromatografie;

- voedingsbodems;

- bij voorkeur een EHBO-set;

- een brandblusapparaat, een oogdouche en een branddeken;

- toegang tot een koelkast met diepvriesvak om stalen te bewaren.

Leraren maken gebruik van de adviezen voor onderwijs in de COS-brochure van de werkgroep Chemicaliën Op School (KVCV ‐ Sectie Onderwijs & Opleidingen). De aanbevelingen worden geformuleerd op het vlak van veiligheid, welzijn en milieuzorg in het schoollabo.

(19)

Basisuitrusting voor de leerlingen Bestaande uit:

- individuele leerlingen krijgen tijdens de lessen voldoende toegang tot computers of mobiele apparaten, met de nodige software of apps en kwaliteitsvolle internetverbinding om de leerplandoelen te realiseren;

- toegang tot de databank gevaarlijke stoffen voor het digitaal opzoeken van H- en P-zinnen, gevaarsymbolen, kenmerken, inventarisgegevens en WGK-code;

- toegang tot een kleedkamer met lockers en voldoende wasbakken;

- persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen in functie van de risicoanalyse (veiligheidsbril, handschoenen);

- dissectiemateriaal;

- een persoonlijk exemplaar van het periodiek systeem van de elementen met daarop naam van het element, atoommassa, atoomnummer en elektronenconfiguratie;

- aangepaste kledij in functie van de opdracht (labojas, veiligheidsbril).