LEERPLAN TWEEDE GRAAD

(1)

LEERPLAN TWEEDE GRAAD

DOMEIN economie en organisatie Specifiek gedeelte

Studierichting doorstroomfinaliteit 1. Bedrijfswetenschappen

Leerjaar: eerste en tweede leerjaar Leerplancode: POV-2021-020-1

Nummer inspectie: SO-2021-24-4-adv-V-22

(2)

Inhoud

1. Algemene inleiding 3

1.1. Indeling van het leerplan provinciaal onderwijs 3

1.2. Wettelijk kader 3

1.3. Doelgroep 3

1.4. Uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs specifiek gedeelte 3 1.4.1. Het pedagogisch project is de motor van het schooleigen curriculum 3

1.4.2. Het leerplan gebruikt de taxonomie van Bloom 3

2. Systematiek en opbouw van het leerplan 4

2.1. Leerplandoelen 4

2.1.1. Schematische voorstelling leerplandoelen specifiek gedeelte 4

2.1.2. Cesuurdoelen 4

2.2. Formulering van de leerplandoelen 5

3. Leerplandoelen 6

3.1. Bedrijfswetenschappen 6

3.1.1. Overzicht cesuurdoelen 6

3.1.2. Cesuurdoelen economie – algemene economie 6

3.1.3. Cesuurdoelen economie – uitgebreide bedrijfswetenschappen en recht 9

4. Minimale materiële vereisten 11

4.1. Algemene uitrusting 11

4.2. Veiligheid 11

4.3. Algemene basisuitrusting vaklokalen 11

4.4. Basisuitrusting voor bedrijfswetenschappen 12

(3)

1. Algemene inleiding

1.1. Indeling van het leerplan provinciaal onderwijs

Elk leerplan is opgebouwd volgens een vaste structuur met een algemene inleiding: wettelijk kader, doelgroep en uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs.

Vervolgens wordt de opbouw van het leerplan besproken.

Aansluitend worden de bijhorende cesuurdoelen voor het specifiek gedeelte van de studierichting(en) in het domein economie en organisatie in de doorstroom finaliteit geformuleerd.

Ten slotte worden de materiële vereisten beschreven.

1.2. Wettelijk kader

Alle scholen die subsidiëring/financiering van de overheid willen ontvangen, zijn verplicht een goedgekeurd leerplan te gebruiken.¹

Dit leerplan is, na goedkeuring, van toepassing vanaf 1 september 2021 ingevolge de progressieve uitrol van de modernisering van het secundair onderwijs.

1.3. Doelgroep

Dit leerplan is bestemd voor de leerlingen van de tweede graad domein economie en organisatie in de doorstroom finaliteit, studierichting bedrijfswetenschappen.

In dit leerplan wordt verder gebouwd op de verworven kennis en vaardigheden uit de eerste graad.

In deze tweede graad wordt ingezet in het verder verwerven van basiscompetenties die in een derde graad worden verfijnd en verdiept.

1.4. Uitgangspunten leerplan provinciaal onderwijs specifiek gedeelte

1.4.1. Het

pedagogisch

project is de motor van het schooleigen curriculum

Het pedagogisch project van de school bepaalt welke accenten er worden gelegd en welke keuzes er worden gemaakt bij de opbouw van het schooleigen curriculum. Het is de school die bepaalt welke onderwijsdoelen, ongeacht het eindtermen of leerplandoelen voor de onderdelen van de beroepskwalificatie(s) betreft, binnen eenzelfde vak/vakkenclusters en binnen dezelfde onderwijstijd geïntegreerd worden aangeboden. Het leerplan vrijwaart deze autonomie maximaal.

Het is dan ook de school die beslist welke administratieve vakbenamingen aan de vakken van de studierichting gekoppeld worden. Hiervoor maakt de school gebruik van de administratieve vakbenamingen zoals

omschreven in omzendbrief SO69.

1.4.2. Het leerplan gebruikt de taxonomie van Bloom

Het beheersingsniveau van elk doel wordt gekoppeld aan de taxonomie van Bloom². Op die manier hanteren de leraren een gelijkaardig begrippenkader doorheen het leerplan van de basisvorming en de leerplannen van het specifieke gedeelte.

1 Artikel 15, §1, 8° Codex secundair onderwijs.

2 www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl/cms_data/bloom.pdf

(4)

2. Systematiek en opbouw van het leerplan 2.1. Leerplandoelen

2.1.1. Schematische voorstelling leerplandoelen specifiek gedeelte

Specifieke eindtermen werden vastgelegd voor de derde graad. Hieruit hebben alle onderwijsverstrekkers samen cesuurdoelen vastgelegd per studierichting voor de tweede graad.

De cesuurdoelen maken, samen met de eindtermen, deel uit van het volledige curriculum van de tweede graad zoals in bovenstaande figuur wordt voorgesteld.

POV heeft de onderdelen van het curriculum volledig overgenomen in de leerplannen 2de graad voor de doorstroomfinaliteit.

2.1.2. Cesuurdoelen

Het leerplan voor het specifiek gedeelte van de studierichtingen voor de tweede graad doorstroom finaliteit omvat de door de onderwijsverstrekkers vastgelegde cesuurdoelen (afgeleid van de specifieke eindtermen) nodig voor de doorstroming naar het hoger onderwijs.

De vastgelegde cesuurdoelen worden letterlijk overgenomen in het leerplan conform de protocolafspraken gemaakt tussen de onderwijsverstrekkers.

De onderliggende kennis maakt integraal deel uit van het cesuurdoel en ligt aan de basis van elke cognitieve dimensie van de taxonomie van Bloom.

Het aftoetsen van de beheersing van (geïsoleerde) kennis kan deel uitmaken van het formatief handelen van de leraren om het leerproces te begeleiden. De integratie van verschillende elementen uit de afbakening van de eindtermen moet evenwichtig tot uiting komen om de representativiteit/validiteit van de evaluatie te garanderen, aangepast aan het beheersingsniveau van het cesuurdoel.

Het is aangewezen dat de school hier schoolbreed duidelijke afspraken over maakt.

(5)

2.2. Formulering van de leerplandoelen

Elk cesuurdoel bestaat uit een competentiegerichte formulering van het doel waarbij het handelingswerkwoord evalueerbaar gedrag uitdrukt.

De volgende handelingswerkwoorden, onderverdeeld in zes categorieën, komen voor:

• Onthouden: De leerling onthoudt het materiaal zoals het gepresenteerd is. Het gebruikte werkwoord is herkennen.

• Begrijpen: De leerling voegt iets toe aan kennis (een eigen voorbeeld geven), voert een bewerking uit op kennis (een logische conclusie afleiden) of legt verbanden tussen voorkennis en nieuwe kennis (een oorzaak-gevolg relatie geven). Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: aanvullen, beschrijven, bespreken, illustreren, relaties leggen tussen, onderbouwen, onderscheiden, ordenen, toelichten, verklaren, vergelijken, verwoorden, ...

• Toepassen: De leerling voert oefeningen uit of lost problemen op. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: beheren, bepalen, berekenen, demonstreren, gebruiken, hanteren, handelen, herleiden, lokaliseren, oplossen, rekenen, gedrag stellen, toepassen, uitvoeren, uitwerken, voorstellen, ...

• Analyseren: De leerling kan een geheel verdelen in onderdelen en bestuderen hoe de onderdelen aan elkaar en aan het geheel gerelateerd zijn en hoe ze elkaar beïnvloeden. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: analyseren, benoemen, beschrijven, het geven van een redenering, onderscheiden, onderzoeken, ordenen, verwerken, verwoorden, ...

• Evalueren: De leerling kan een oordeel geven en dat oordeel onderbouwen aan de hand van criteria en standaarden. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn:

beargumenteren, beoordelen, bijsturen, evalueren, maken keuzes, reflecteren, …

• Creëren: De leerling bedenkt een alternatieve hypothese of een eigen aanpak om een taak uit te voeren of maakt nieuwe, originele producten. Werkwoorden die gebruikt worden binnen dit beheersingsniveau zijn: produceren, zich creatief uitdrukken, ideeën genereren, creëren, ontwerpen, …

(6)

3. Leerplandoelen

3.1. Bedrijfswetenschappen

3.1.1. Overzicht cesuurdoelen

Wetenschapsdomein Onderdelen wetenschapsdomeinen SET voor afleiding cesuurdoel

Bedrijfswetenschappen 16.1 Economie – algemene economie

16.1.1 16.1.2 16.1.3 16.1.4 16.1.7 16.1.8 16.3 Economie – uitgebreide bedrijfswetenschappen en

recht 16.3.1

16.3.2 Vanaf hier wordt de nummering van de doelen uit bovenstaande tabel overgenomen.

3.1.2. Cesuurdoelen economie – algemene economie

16.1.1 De leerlingen analyseren hoe de consument en de producent hun keuzegedrag optimaliseren.

Met inbegrip van kennis

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder behoeften, schaarste, welvaart en welzijn, toegevoegde waarde.

*Conceptuele kennis

- De keuze van de consument: soorten goederen, preferenties;

- de keuze van de producent: productiefactoren, het kosten- en opbrengstenverloop, winstmaximalisatie, optimale productiegrootte.

*Procedurele kennis

- Berekenen, grafisch voorstellen en interpreteren van kosten, opbrengsten, break-even point, winstmaximalisatie, optimale productiegrootte

Met inbegrip van dimensie eindterm

*Cognitieve dimensie Analyseren

(7)

16.1.2 De leerlingen analyseren de marktwerking bij volkomen concurrentie.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder volkomen concurrentie.

*Conceptuele kennis

- Prijsvorming bij volkomen concurrentie: wet van vraag en aanbod, invloed van verschuivingen van vraag en aanbod op de evenwichtsprijs.

*Procedurele kennis

- Opstellen en analyseren van vraag- en aanbodschema’s.

16.1.3 De leerlingen analyseren de werking van de arbeidsmarkt.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder werkloosheidsgraad, werkzaamheidsgraad, participatiegraad, beroepsbevolking.

*Conceptuele kennis

- Kenmerken van de beroepsbevolking zoals opleidingsniveau, ongekwalificeerde uitstroom.

- vraag en aanbod van arbeid: kenmerken, beïnvloedende factoren zoals de markt van goederen en diensten, technologie.

- soorten werkloosheid.

- demografische kenmerken en evolutie van de beroepsbevolking.

- loonvorming.

- arbeidsmarktindicatoren: werkloosheidsgraad, werkzaamheidsgraad, participatiegraad, beroepsbevolking, jeugdwerkloosheid, knelpuntberoepen.

- arbeidsmarktbeleid op relevante beslissingsniveaus: maatregelen ter bevordering van werkgelegenheid.

*Procedurele kennis

- Analyseren van de arbeidsmarktindicatoren in relatie tot overheidsmaatregelen.

(8)

16.1.4 De leerlingen illustreren de rol van banken en beurzen met betrekking tot de werking van de kapitaalmarkt.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder aandelen, obligaties, dividend.

*Conceptuele kennis

- De intermediaire rol van banken en beurzen Met inbegrip van dimensie eindterm

*Cognitieve dimensie Begrijpen

16.1.7 De leerlingen verklaren de samenstelling van de belangrijkste economische aggregaten.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder bruto binnenlands product (BBP), bruto nationaal product (BNP), reëel en nominaal BBP.

*Conceptuele kennis - BBP, BNP;

- reëel en nominaal BBP;

- productie in België: productiesectoren en toegevoegde waarde, evolutie per sector, regionale clustering.

(9)

16.1.8 De leerlingen analyseren internationale handel en internationale economische relaties.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder open economie, intracommunautaire en extracommunautaire handel.

*Conceptuele kennis - Open economie;

- invoer, uitvoer;

- internationale handel: motieven, handelsbelemmeringen, handelsakkoorden;

- economische integratie: vrijhandelszone, douane-unie, economische unie;

- globalisering;

- internationale samenwerking: Europese Unie, Wereldhandelsorganisatie (WTO).

*Procedurele kennis

- Interpreteren van de gevolgen van handelsbelemmeringen op de marktwerking.

3.1.3. Cesuurdoelen economie – uitgebreide bedrijfswetenschappen en recht

16.3.1 De leerlingen lichten de belangrijkste ondernemingsvormen toe.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel waaronder:

> onderneming

> beperkte en onbeperkte aansprakelijkheid.

*Conceptuele kennis - Onderneming;

- beperkte en onbeperkte aansprakelijkheid;

- natuurlijke en rechtspersonen;

- kenmerken van Naamloze Vennootschap (NV), Besloten Vennootschap (BV), eenmanszaak.

(10)

16.3.2 De leerlingen registreren courante bedrijfsverrichtingen.

*Feitenkennis

- Vakterminologie inherent aan de afbakening van het cesuurdoel.

*Conceptuele kennis

- Registratie van ondernemingsverrichtingen in een dubbele boekhouding;

- jaarrekening en de onderdelen ervan.

*Procedurele kennis

- Boeken van courante bedrijfsverrichtingen aan de hand van het boekhoudalgoritme: aankoop- en

verkoopverrichtingen met inbegrip van btw en kortingen, creditnota, betaling, inning, lening en investering.

*Cognitieve dimensie Toepassen

(11)

4. Minimale materiële vereisten 4.1. Algemene uitrusting

De minimale vereisten verwijzen naar de basisuitrusting die tijdens elke les beschikbaar moet zijn om de leerplandoelstellingen te kunnen realiseren. De basisuitrusting bestaat uit een leslokaal of lesruimte en het nodige didactisch materiaal.

Om de leerplandoelen te realiseren dient de school de infrastructuur, materiële en didactische uitrusting ter beschikking te stellen die beantwoordt aan de reglementaire eisen op het vlak van veiligheid, gezondheid, hygiëne, ergonomie en milieu.

De school wordt daarbij geadviseerd om de grootte van de klasgroepen af te stemmen op de beschikbare ruimte en infrastructuur.

Het integreren van recente of innovatieve technologieën, machines, software, databanken is belangrijk om de opleidingen up-to-date te houden.

Materialen en benodigdheden kunnen occasioneel ook geleend worden. Je kan ook gebruik maken van infrastructuur van externe organisaties zoals andere scholen, bedrijven of opleidingscentra.

4.2. Veiligheid

De volgende wetgeving is van toepassing: Codex, ARAB, AREI en Vlarem.

Deze wetgeving omschrijft de technische voorschriften die in acht moeten worden genomen bij de inrichting en uitrusting van lokalen en bij aankoop (aankoopdossier) en gebruik van toestellen, machines, materialen en gereedschappen.

Voor toestellen, machines en gereedschappen moet er bijkomend een Nederlandstalige handleiding en een technisch dossier aanwezig zijn op school.

Alle leraren en leerlingen kennen de veiligheidsinstructies en onderhoudsvoorschriften bij gebruik van toestellen en gereedschappen.

De persoonlijke beschermingsmiddelen moeten gedragen worden, daar waar de wetgeving, de preventieadviseur of de interne richtlijnen van de school het vereisen.

4.3. Algemene basisuitrusting vaklokalen

Een leslokaal of ruimte is minimaal uitgerust met:

- multimedia-apparatuur met de nodige actuele programma’s en/of apps om de leerplandoelen te realiseren met een voldoende snelle internetverbinding;

- digitale apparatuur om (bewegend beeld) kwaliteitsvol te projecteren;

- apparatuur om geluid kwaliteitsvol weer te geven en /of te versterken zoals boxen, versterker;

- voldoende en bij voorkeur gemakkelijk verplaatsbaar meubilair voor de leerlingen om een flexibele klasopstelling en verschillende werkvormen te faciliteren (lestafels met stoelen);

- een bord of smartboard;

- gescheiden afvalbakken waarin volgens de richtlijnen gesorteerd of gerecycleerd kan worden;

- voldoende opbergruimte voor didactisch materiaal zoals kasten of opslagruimte.

(12)

4.4. Basisuitrusting voor bedrijfswetenschappen

Basisuitrusting voor de het lokaal

Voor het realiseren van deze leerplandoelen is enkel de algemene basisuitrusting van toepassing.

Basisuitrusting voor de leerlingen Bestaande uit:

- individuele leerlingen krijgen tijdens de lessen voldoende toegang tot computers of mobiele apparaten, met de nodige software of apps en kwaliteitsvolle internetverbinding om de leerplandoelen te realiseren.