H 2 0use
Architectuurverslag
2
H
20use Jamie Duff Maart 2012
3 Algemene Gegevens
Afstudeerder
Naam Jamie Duff
Studentnummer 2006214
E-mail jj.duff@student.avans.nl Telefoonnummer 06 12970172
Adres Banningstraat 22-07, 5025 TT, te Tilburg
Afstudeerbedrijf
Naam Wijnen Architectuur B.V.
Begeleider Miel Wijnen
E-mail m@wijnenarchitectuur.nl
Telefoonnummer 073 610 07 68
Adres Stationsweg 7a, 5200 BA, te ’s-Hertogenbosch
School
Naam Avans Hogeschool Tilburg
Studie Bouwkunde
Afstudeerrichting Architectuur
Begeleider Jack Deneke Architectuur
Edgar Claassen Architectuur Paul van Maris Constructie Ella Braat-Eggen Bouwfysica
E-mail studentinfo@avans.nl
Telefoonnummer 013 595 81 00
Adres Professor Cobbenhagenlaan 13, 5037 DA, te Tilburg Afstudeerperiode februari 2011 – maart 2012
4 Inhoud
Algemene Gegevens ... 3
Inhoud ... 4
Voorwoord ... 5
Inleiding ... 6
Vooronderzoek ... 7
Locatie Analyse ... 7
Doelgroep ... 10
Programma van eisen ... 11
Kwalitatief ... 11
Technisch ... 11
Kwantitatief ... 12
Relatieschema ... 12
Ontwerp Onderzoek ... 13
Waterrad ... 13
Dam ... 15
Traditioneel Alpine Chalet ... 15
Traditioneel Alpine Chalet ... 16
Locatie ... 16
Locatie ... 17
H20use ... 20
Vormgeving ... 20
Materialisering ... 22
Ontsluiting ... 23
Routing naar gebouw ... 23
Routing naar gebouw ... 24
Routing in gebouw ... 25
Plattegrond ... 27
Gevel ... 29
Bijlage A Maquette 1:2000 ... 34
Bijlage B Maquette 1:500 ... 35
Bijlage C Situatie Tekeningen ... 36
Bijlage D Bouwkundige Tekeningen ... 36
5 Voorwoord
Als architectuur studente van de HBO-bouwkunde opleiding van Avans Hogeschool in Tilburg heb ik een afstudeeropdracht gemaakt om de opleiding succesvol af te ronden. Voorafgaande aan de deze afstudeeropdracht heb ik een literaire thesis geschreven met als onderwerp: ‘Architectuur & Water’.
De afstudeeropdracht gaat dieper in op de thesis, de theorie wordt in praktijk gebracht. De afstudeeropdracht is een gebouw ontwerpen in een zelf te bepalen locatie met een zelf te bepalen functie. In mijn geval zal het leidende thema ‘Water’ zijn dat afkomstig is van de thesis. In het verslag zal het architectonisch proces en de uitwerking hiervan toegelicht worden.
Vanuit school hebben Jack Deneke en Edgar Claassen mij op het architectonisch ontwerp begeleid. Later in het proces hebben Ella Braat-Eggen en Paul van Maris mij op respectievelijk bouwfysica en constructie begeleid.
Miel Wijnen van Wijnen Architectuur te ’s-Hertogenbosch was mijn externe begeleider. Met veel plezier heb ik bij Wijnen Architectuur op kantoor mijn afstudeeropdracht mogen maken, waarvoor veel dank. Ik wil graag alle begeleiders en Janno Turlings, Joris van der Linden en Jannes Glansbeek bedanken voor het kritisch bekijken en nalezen van mijn werk zodat het beste er uit gehaald kon worden.
Jamie Duff
‘s-Hertogenbosch Maart 2012
6 Inleiding
De afstudeeropdracht is een ontwerp maken met als leidendethema ‘water’. Het leidende thema komt voort uit de voorafgaande geschreven literaire thesis. De bevindingen worden nu in praktijk gebracht wat in mijn geval betekend een gebouw ontwerpen met als leidende thema ‘water’.
Nederland heeft veel affiniteit met ‘water’, maar er zijn ook andere landen. Zwitserland bijvoorbeeld heeft ook veel affiniteit met water én sneeuw én ijs. In Zwitserland komt water vaker voor in al zijn verschillende facetten wat voor ander invalshoeken zorgt. Tevens heeft Zwitserland een ander geografische verhouding met water dan Nederland dat heeft, de Alpen spelen hier een grote rol in. Tevens is veel water afkomstig uit Zwitserland, de gletsjers en smeltwater zorgen ervoor dat de Rhône en de Rijn vloeien. Die rivieren betekenen heel veel voor Europa. Maar ook door het feit dat ik daar geboren ben en een voorliefde voor het land heb, heb ik ervoor gekozen om het gebouw in Zwitserse Alpen te gaan bouwen.
De twee thema’s ‘water’ en ‘de Alpen’ vormen het onderwerp van mijn afstudeeropdracht. Aan de hand van deze thema’s zal ik een gebouw als best mogelijk ontwerpen.
In de komende hoofdstukken zal de locatie en de functie van het gebouw evenals de vormgeving en beleving duidelijk worden.
7 Vooronderzoek
Locatie Analyse
In de inleiding is duidelijk naar voren gekomen dat het gebouw zich ergens in Zwitserland zal bevinden. Zomaar een plaats kiezen is moeilijk waardoor ik een analyse heb gemaakt om op die manier een toplocatie te vinden.
In de eerste analyse zien we dat Zwitserland opgebouwd is uit kantons. Doordat ik in de Alpen wil gaan bouwen valt de keuze redelijk snel op het kanton dat het meest bezet is met Alpen, dat is kanton Valais. In dit kanton begint de rivier Rhône, die de Lac de Geneve voedt en vervolgens verder naar het zuiden gaat. Dit kanton wordt opgesplitst in meerder gemeenten. Gemeente Sierre is gekozen omdat van alle gebieden ik dit gebied het beste ken. Uit onderzoektechnische redenen heb ik besloten om een deel te kiezen waar ik affiniteit mee heb en waar ik al enige kennis over heb.
In het gebied Sierre zien we een duidelijke tweesplitsing van hoofdwegen en water. Aan de linker aftakking zien we een meer. Dit is een onnatuurlijk meer dat ontstaan is door het feit dat daar een dam staat. Deze kant is zeer afgelegen en er zijn geen dorpen in de omgeving. Tevens valt niet veel meer met het water te doen omdat de dam daar allesbepalend is. De rechter aftakking is waar er meerdere dorpen en wintersportplaatsen zijn.
Tevens is dit het beginpunt van de Navisence rivier. Deze rivier voert smeltwater naar de Rhône. Wanneer we hier verder op inzoomen zien we dat het rivier gevoed wordt door twee kleinere rivieren. Deze rivieren zijn afkomstig van twee verschillende gletsjers.
Figuur 1 - Analyse Zwitserland
8
In de perspectief zijn de twee gletsjers aangeven. De rode stip is waar de twee rivieren samen komen en waar de Navisence rivier begint.
De westelijke rivier is zeer vlak en ontvangt zijn water van een steeds krimpende gletsjer. De gletsjer smelt steeds meer en zal uiteindelijk niet meer bestaan. De oostelijke rivier is veel steiler en ontvangt zijn water van een niet krimpende gletsjer. Dit wil zeggen dat de gletsjer elk jaar even veel ijs bijkrijgt als dat er wegsmelt.
Bergen kunnen veel schaduw produceren en het is onwenselijk om daar te bouwen. Het temperatuurverschil is zodanig groot dat het er voor zorgt dat de meeste gebouwen, dorpen en/of steden aan de zuidkant van een berg liggen. Van dit gebied is een zonnestudie gemaakt waarbij op verschillende specifieke datums (midden winter, midden herfst of lente en midden zomer) en tijden gekeken is naar de beschaduwing van de bergen1. Aan de hand van deze studie kunnen we er voor zorgen dat het gebouw zo min mogelijk in de schaduwkant van een berg komt te staan.
Figuur 3 - Zonnestudie
1 A.d.h.v Google Earth
21 Dec
18.00 -16.00 -14.00
21 Mrt/Sep 18.00-16.00-14.00
21 Jun
18.00-16.00-14.00 Figuur 2 - Perspectief Val D’Annivers (naar het zuiden gekeken)
9
Om een zo goed mogelijk beeld te creëren van de locatie is er een collage gemaakt. Hieronder zien we de verschillende bergtoppen; dalen en rivieren ten opzichte van de locatie.
Zinal, het meest nabij gelegen dorp, ligt op ongeveer 2u lopen. Er zijn alleen maar wandelpaden naar deze locatie. Dit zijn de hoofdwandelpaden die leiden naar de hoger gelegen Alpen en worden veel gebruikt. Deze paden zijn breed genoeg voor sneeuwscooters en quads. Tevens zijn de paden in de zomer ook breed genoegd voor een vrachtwagen die hiervoor bestemd is. De bouwmaterialen kunnen dan aangevoerd worden.
Hieronder zien we een wandelkaart; links boven zien we Zinal dorp. De gele streep is een van de hoofdwandelpaden die daar lopen.
Figuur 5 – Wandelkaart gebied Figuur 4 - Collage omgeving
10
Doelgroep
De Alpen hebben één van de mooiste bergstructuren van de wereld. Door het gehele jaar komen fanatiekelingen, recreanten en professionals wandelen in de bergen. Sommige zijn gidsen die met alle soorten niveau groepen touren; sommige zijn families die er even tussen uit willen en sommige houden gewoon van de bergen.
Deze wandelaars willen ergens kunnen slapen en dit vormt meteen het onderwerp van deze opdracht. In de Alpen zijn meerdere soorten logerfaciliteiten. In dorpen zijn veel hotels, hostels, chalets, appartementen en bed & breakfasts te vinden. Wanneer we dieper in de Alpen kijken zullen we hoofdzakelijk hutten vinden.
Sommige zijn 'bemand' en sommige zijn leeg.
De bewoners van het gebouw zijn echte Alpen liefhebbers. Zij houden van de vrijheid en de onaangetaste vrije natuur. Om zoveel mogelijk van die vrije natuur mee te maken willen ze hun huis afgelegen in het dal plaatsen.
Zij willen graag hetgeen waar zij van houden delen met anderen die dat ook waarderen waardoor ze een bed&breakfast gaan houden voor wandelaars. De bezoekers zijn dus allerlei wandelaars van professioneel tot ontspanningsniveau.
Door de afgelegen locatie van het woonhuis en de B&B is het voor de bewoners niet mogelijk om dagelijks heen en weer naar de stad te gaan. De kinderen zullen daardoor ook verder in het dal op een internaat zitten.
Het koppel zal in het huis genoeg plek moeten hebben om niet gestoord te worden.
Hmmm... nog niet helemaal kloppend...
11 Programma van eisen
Kwalitatief
- Het gebouw moet door middel van materiaalgebruik in evenwicht staan met de omgevende natuur.
- Het gebouw zal een relatie leggen met de omgeving en natuur.
- Om zo min mogelijk gebruik te maken van kunstmatig licht wordt een zuidelijke oriëntatie gewenst om zo optimaal gebruik te maken van daglicht.
- Het gebruik van water zal bewust ervaren worden. Er moet een relatie gelegd worden met het water uit de rivier, dat voelbaar, zichtbaar en hoorbaar is.
- De twee functies, woonhuis en Bed&Breakfast, zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en dit moet in de vormgeving meegenomen worden. Ondanks de onlosmakelijkheid is er wel een onderscheid tussen privé en openbaar. Er zullen twee verschillende ingangen zijn, waarbij het duidelijk is welke openbaar en privé is.
- De bewoners werken vanuit huis en besteden het merendeel van hun tijd in het gebouw. Om die reden is het belangrijk dat de ruimtes open en ruimtelijk zijn en zodat deze in verhouding staan met de weide omgeving.
- De rust en de grootsheid van de bergen moet door het gehele gebouw te ervaren zijn zodat het gevoel van het ”in de natuur” zijn wordt versterkt
- De plattegrond moet duidelijk en overzichtelijk zijn zodat de bezoekers zich snel vertrouwd voelen.
- De Bed&Breakfast moet plaats bieden voor de toevallige ontmoeting tussen de gasten.
Technisch
- Er moet op een bewuste en efficiënte manier omgegaan worden met water.
- Het rioolwater zal gefilterd worden alvorens terug aan de natuur gegeven te worden (met behulp van een helofytenfilter vijver).
- Het gebouw zal gebruik maken van grijswater afkomstig van de helofytenfilter vijver.
- Uit stromend water zal energie opgewekt worden door middel van een waterrad.
- Warmteverlies moet tegen gegaan worden om zo goed mogelijk hydro-elektrische energie te benutten.
Figuur 6 – Schets analyses
12
Kwantitatief
Woonhuis minimale maten Bed & Breakfast minimale maten
Entree 8m² Ontvangst Ruimte 15 m²
Woonkamer 50 m² Slaapkamers (4x) 15 m²
keuken 25 m² Wc’s (2x) 2 m²
Slaapkamers (3x) 15-20 m² Badkamers (2x) 10-15m²
Kantoor 8 m² Totaal 142 m²
Badkamers (2x) 10 m²
Wc’s (1x) 2 m² Heloftyt vijver 42 m²
Was -en linnenkamer 15 m²
Berging 9 m²
Technische Ruimte 15 m²
Totaal 206 m² Totaal geheel 348 m²
Relatieschema
Figuur 7 - Relatieschema
13 Ontwerp Onderzoek
Omdat het gebouw zich moet relateren aan de omgeving is het van belang dat we de omgeving goed begrijpen. Aan de hand van verschillende analyseonderzoeken heb ik de omgeving bestudeerd. Water is het leidende thema in dit ontwerp en zal in de volgende onderzoeken naar boven komen. In het programma van eisen is naar voren gekomen dat er stroom opgewekt zal worden uit water met behulp van een waterrad. Om een waterrad volledig te integreren in het ontwerp is het belangrijk om te weten hoe een waterrad werkt en zal er een onderzoek aan gewijd worden. Tevens zal er ook gekeken worden naar verschillende alpinespecifieke aspecten waaronder bouwwerken in Alpen.
Waterrad
Zoals eerder genoemd zal de energiehuishouding van het gebouw afkomstig zijn van een waterrad. Om goed te begrijpen hoe een waterrad werkt heb ik watermolens geanalyseerd. Watermolens zijn vaak vrijstaande elementen nabij het water. Er moet geprobeerd worden om het watertoevoer zo gelijkmatig mogelijk te laten gebeuren zodat het waterrad altijd in beweging blijft. Tevens moet er een hoogteverschil aanwezig zijn ten behoeve van waterverplaatsing dat het waterrad in beweging brengt. Dit hoogteverschil is afhankelijk van het soort waterrad dat gebruikt wordt. Er zijn 3 soorten; bovenslaande-, middenslaande- en onderslaande waterraderen. Het bovenslaande waterrad heeft het meeste rendement omdat het gebruik maakt van zowel het bewegende effect van water als de valversnelling. Bij de andere twee soorten waterraderen is er minder hoogte verschil dus zal de versnelling minder zijn. Ook hebben deze raderen, doordat ze in het water staan, weerstand van water wat zorgt voor vertraging.
14
Het waterrad moet ergens aan bevestigd kunnen worden. Er moet voor gezorgd worden dat het waterrad zo min mogelijk weerstand heeft. Weerstand kan afkomstig zijn van water, wind en/of sneeuw. Bij een teveel aan water is het van belang dat dit via een overstort of omleiding weg kan. Teveel water betekent meer kracht en zou het waterrad kunnen beschadigen.
Linksboven: Bovenslaande Rechtsboven: Middenslaande Linksonder: Onderslaande
Uit de analyse zijn vooral eisen naar boven gekomen die belangrijk zijn voor het goed functioneren van een waterrad. Deze eisen zijn van belang voor de locatie van het gebouw alswel het ontwerpen van het gebouw in latere fases.
15
Dam
Het Alpenlandschap leent zich uitstekend voor het bouwen van dammen. Er zijn meerdere dammen te vinden die smeltwater opvangen en vervolgens omzetten in hydro-elektriciteit. Ik vind de vormgeving van deze bouwwerken heel puur en dat komt door de functionaliteit en eenvoud. De schaal van een dam is heel interessant, van veraf lijkt het een kleine wand tussen grote gebergtes, van dichtbij heeft het een eigen onvatbare grootte. Zelfs wanneer men op een dam staat is er een gigantisch sfeerverschil. Enerzijds een grote wijde stille watervlakte die veel kalmte uitstraalt, kijkt men de andere kant dan ervaar je een onbevattelijke hoogte die onrust in de benen brengt. Zowel de functionele vorm en de schaal en sfeerverschil vind ik interessante aspecten om mee te nemen in het ontwerp.
Figuur 8 - Schets analyses dam
16
Traditioneel Alpine Chalet
De Alpine architectuur is zeer typerend en duidelijk anders dan stedelijke architectuur. De omgeving, klimaat en materialen spelen hierin een grote rol. Om tot een goed ontwerp te komen is het van groot belang deze typische bouwstijl te analyseren en te begrijpen.
Een chalet is grofweg verdeeld over twee delen; een utilitair deel en een woongedeelte. In de afbeelding hiernaast komt dit naar voren. Beneden is het utilitaire gedeelte, de wanden zijn van steen of beton ter bescherming van regen en sneeuw. Dit gebied wordt vaak gebruikt als opslag. Het bovenste deel is het woongebied.
Dit gedeelte is van hout, en geeft een veel warmer gevoel, hout is tenslotte ook een goede isolator. Het woongebied heeft vaak een balkon en overstekende daken, dit is ter voorkoming van overtollig sneeuw voor de deur, zo kan deze altijd open en dicht. De ingang van chalets is vaak aan de achterzijde, omdat de achterzijde van het gebouw op de natuurlijke hoogte van de berg staat waardoor er weinig tot geen hoogteverschil met een trap overbrugt hoeft te worden.
Het ruimtelijk plan in een chalet is functioneel. De gang is centraal gelegen waardoor alle ruimtes gemakkelijk bereikbaar zijn. Tevens kunnen mensen vanuit de ruimtes optimaal van het uitzicht genieten. De voorzijde van het huis is naar het dal of het zuiden gericht.
Uit deze analyse zijn er meerdere aspecten die mij aanspreken om mee te nemen in mijn ontwerp.
De tweedeling van utiliteit en woongebied vind ik zeer interessant. Het gebruik van materialen die uit de omgeving komen vind ik goed en refereert ook naar de omgeving wat belangrijk is. De centrale routing vind ik een sterke eigenschap zodat de ruimtes optimaal uitzicht hebben op de omgeving.
Figuur 9 - Schets analyse chalet
Figuur 10 - Schets analyse plattegrond
Figuur 11 - Schets analyse
17
Locatie
Bij het bepalen van de locatie speelt het waterrad een grote rol. De twee belangrijkste eisen die meegenomen worden zijn dat er water aanwezig moet zijn en dat er een hoogteverschil moet zijn. De westelijk rivier is zeer vlak en wordt gevoed door een krimpende gletsjer waardoor deze over bepaalde tijd niet meer zal bestaan. De oostelijke rivier is veel steiler en wordt gevoed door een gletsjer die niet krimpend is. Deze gletsjer krijgt elk jaar even veel ijs bij als dat er wegsmelt. De oostelijke rivier heeft ook een waterval en dus veel hoogteverschil.
Deze rivier bevat de beste omstandigheden voor het functioneren van een waterrad waardoor de keuze is gevallen om aan deze kant te bouwen. In de onderstaande afbeelding is de analyse van de omgeving schematisch weergegeven.
Figuur 12 - Situatie analyse
Nu er bepaald is dat er aan de oostelijke rivier gebouwd zal worden heb ik specifiek naar de locatie zelf gekeken; rondom de waterval. Dit gebied bestaat uit een waterval van stenen en een waterversnelling. Aan de waterval valt niet te bouwen, tevens biedt de waterval een mooi uitzicht. Het waterrad kan beter functioneren aan de kant van de waterversnelling. Om te bepalen waar het gebouw precies gaat staan is er aan de hand van een schets de analyse verbeeld. Waar zijn de wandelpaden, waar is het water; het uitzicht; het dorp en de zon.
18
Figuur 13 - Situatie analyse
Het is duidelijk dat we aan de stroomversnelling zullen bouwen, maar waar precies? Onder of boven aan de helling? Er is gekozen om iets onder het midden te bouwen. Wanneer men helemaal boven zou bouwen zou dit veel hoogtevrees kunnen veroorzaken omdat men al dat water weg ziet stromen van onder hun voeten.
Wanneer men onderaan zou bouwen zou al het water op je afkomen en drukkend werken. Wanneer men in het midden bouwt is het maar een beetje water wat weg loopt van je en wat op je ‘valt’, dit geeft een rustiger gevoel.
19
Op het eiland is een uitkijkpunt; vanaf hier kan men de waterval goed zien en het dal en de gletsjer. Men kan niet bij dit uitkijkpunt komen dus zal het gebouw het verbindende element zijn tussen het wandelpad en het uitkijkpunt. Het gebouw fungeert als brug over het water om naar het uitzichtspunt te komen.
20 H
20use
De voorgaande analyses hebben er toe geleid dat ik een goed begrip heb van de omgeving om tot een goed ontwerp te komen. Water is het leidende thema met daar omheen alpine thema's zoals een dam, traditionele chalets en watermolens. Steeds is het belangrijk dat het water ervaarbaar is en dat men daar bewust van wordt.
In de komende paragrafen zal ik het gebouw toelichten en de ontwerpbeslissingen onderbouwen.
Vormgeving
In de analyse hierboven zijn meerdere aspecten naar voren gekomen die van belang zijn voor het optimaal gebruiken van een waterrad. Het belangrijkste en meest voor de hand liggende aspect is het plaatsen van het waterrad nabij het water. Ook moet het waterrad ergens aan bevestigd worden waar weinig tot geen weerstand aanwezig zal zijn. Als laatste is het belangrijk dat er een bassin aanwezig is zodat het water zo gelijkmatig mogelijk gevoed kan worden, tevens werkt het bassin als een buffer.
Het waterrad zal tussen twee schijven hangen. Twee schijven kunnen beter bescherming bieden tegen wind en regen dan één schijf. Aan de hand van een vormstudie heb ik gekeken naar verschillende vormen van de schijven. Het is belangrijk dat er water naar het waterrad geleid wordt zodat deze gevoed wordt en tevens is het belangrijk dat water opgevangen kan worden. Vorm 5 vangt, in tegen stelling tot vorm 1 en 2, water op.
Tevens biedt vorm 5 een beschermende bevestigingsplaats voor het waterrad, terwijl vormen 3 en 4 die mogelijkheid niet kunnen bieden, daarom is vorm 5 gekozen.
Eigenlijk zijn de twee schijven opengevouwen zodat deze water op kunnen vangen.
Figuur 15 - Schets openvouwen constructie
De twee open gevouwen delen werken als een drager voor de woning die er op zal komen te liggen.
Figuur 14 – Bovenaanzicht vormen studie
21
Een deel van de schijf doorsnijdt de berg. Dit gedeelte is redelijk fors en belemmerd veel uitzicht. Er is besloten om een opening te maken zodat dit niet ten nadele werkt voor het uitzicht. De vorm is voort gekomen door constructieve waarde van de schijf. Boven en onder moeten twee ‘balken’ lopen ten behoeve van de draagkracht en stabiliteit van de wand en gebouw. Tevens kan de opening niet te dicht komen bij de woning.
In de schets hieronder is met rood aangegeven waar de opening mag komen.
Figuur 16 – Constructie schijf vorm Figuur 17 – Constructie vorm schema opening
Figuur 18 – Constructie vorm nieuw
22
De vormgeving van de woning is een blok die op de drager ligt. Deze vorm is een pure vorm die gebaseerd is op het feit dat het water overgestoken kan worden zodat men aan de andere kant van het uitzicht kan genieten (zie locatieanalyse). Wanneer we de kubus op de drager zetten krijgen we een wat statisch beeld. Omdat het hier een zeer dynamische omgeving is en water een dynamisch materiaal is moet het gebouw ook dynamisch zijn, ik heb daardoor de zijkanten van de kubus schuin afgesneden. Door de afschuining van de gevel past het gebouw subtieler in de omgeving.
Figuur 19 - Schets vormgeving vooraanzicht
Materialisering
De materialisering van het bouwwerk is gebaseerd op twee dingen; dam en traditioneel chalet. Het onderste gedeelte van het gebouw is zeer functioneel en moet water bestendig zijn. Wanneer we dit vertalen naar de analyse van een traditioneel chalet betekend dit dat een betonnen of stenen uitstraling moet krijgen. De kubus die op de drager zit, het woonhuis heeft als functie wonen. Wanneer we dit vertalen naar de voorgaande analyse betekend dit dat het woonhuis van hout moet zijn. Dus kort door de bocht zullen de schijven van beton zijn en het woonhuis van hout.
Figuur 20 - Model materialisering
23
Ontsluiting
Het meest nabije dorp ligt op ongeveer twee uur lopen.
Er zijn geen wegen alleen wandelpaden. Dit zijn brede en veel belopen paden omdat veel mensen hierlangs lopen om hoog in de Alpen te gaan wandelen. De bewoners van het huis zullen met behulp van een sneeuwscooter en quad eenvoudig naar het dorp kunnen reizen. De wandelaars komen natuurlijk te voet.
Op de afbeelding is het dorp duidelijk te zien, wanneer we de camera 90° naar rechts zouden draaien dan zouden we de berg zien waar het gebouw gelegen is.
De helling van de berg is steil, ongeveer 45°, waardoor er doormiddel van een zig-zag pad naar het gebouw gelopen kan worden. Omdat de helling zo steil is, zal het gebouw nog hoger lijken te staan. Wanneer wandelaars zicht hoger dan het gebouw bevinden zullen ze het dak kunnen zien.
De steilheid heeft gevolgen voor het ontwerpproces, 0°-90° is een hele andere situatie dan 45°.
Figuur 21 - Afbeelding dorp Zinal
Figuur 22 - Situatie tekening
24
Routing naar gebouw
Het gebouw wordt benaderd vanaf de zijkant. We zien de wandelbrug die ons van de berg naar het gebouw leidt. Deze brug is van stalen roosters gemaakt waardoor we de ondergrond kunnen zien. Het is een geleidelijke overgang van ongerepte natuur naar de gebouwde omgeving. We bevinden ons dan onder het gebouw maar tegelijk nog in natuur, dit moet eveneens de geleidelijke overgang versterken. De brug begint aan de achterzijde, de zijde dichtst bij de berg, zodat er het minst hoogte overbrugt moet worden. Deze opbouw zien we terug in traditionele alpine chalets.
Aan het begin van de brug kan men aanbellen zodat de gastvrouw/heer hun kan ontvangen in het tussenstuk.
Terwijl we de brug verder op lopen komen we steeds dichter bij de rivier. De schijven vormen een geluidsbarrière waardoor het geluid van het vallende water in de achtergrond blijft. Aan het einde van de brug moeten we door de betonnen schijf heen en wordt het geluid van het vallende water en draaiende waterrad versterkt. Heel de sfeer tussen de schijven wordt op die manier sterk ervaren. We passeren het waterrad (nog steeds stalen roosters) en voelen het getril er van. Tevens zien we de rust van het water dat opgevangen is door de open gevouwen schijven waar we net langs zijn gelopen. We lopen nu met een paar trappen naar de begane grond.
Hier begint de scheiding tussen bezoeker en bewoner. De scheiding wordt subtiel teweeggebracht door de binnenvijver. Deze vijver blokkeert de overgang naar het bewoners gedeelte. De bezoeker kan alleen links afslaan. De bewoner kan door middel van een steppingstone oversteken naar zijn kant.
Figuur 23 - Zijaanzichten gebouw
Figuur 24 - Aanzicht tussen de schijven
25
Routing in gebouw
Zoals hiervoor beschreven is er een splitsing tussen bezoeker en bewoner. Omdat het gebouw gebruikt wordt door twee verschillende gebruikers is het niet wenselijk om een scheiding te creëren. Maar er moet natuurlijk wel interactie zijn tussen de twee groepen.
Om een gemixte tweedeling te maken in de routing is het belangrijk te bepalen welke mate van openbaarheid bepaalde ruimtes mogen hebben. Zo zijn de slaapkamers en badkamers privéruimtes en de woon- en eetruimtes openbare gebieden. De openbare gebieden; woonkamer van het bed & breakfast en de keuken van de bewoners moeten in verbinding staan met elkaar dus is het logisch om deze ruimten bij elkaar te groeperen (rechts). De rechterkant heeft een zuidoostelijke oriëntatie, dit bevordert de natuurlijke belichting van deze ruimte. Ook heeft de rechterzijde een mooi uitzicht op de waterval en de gletsjer. Zo blijven de slaapkamers en badkamers over om in het privé gedeelte te komen (links). Vervolgens is er nog de tweedeling bewoners en bezoeker. Deze tweedeling wordt in hoogteverschil teweeggebracht. Zo ontstaat er een interactieve routing van links naar rechts en van boven naar beneden met steeds de gang als koppeling tussen de twee.
De binnenvijver zorgt voor een natuurlijke scheiding op de begane grond. Wanneer de bezoekers aankomen zullen ze niet geneigd worden om over het water te stappen. Het vide in de gang zorgt voor de scheiding op de eerste verdieping. De binnenvijver creëert een visuele verbinding tussen links en rechts. Het water is aan de linkerkant deel van de bezoekersgedeelte, maar aan de rechterkant is het deel van de bewonersgebied terwijl het één vijver is.
Figuur 25 - Schema van de routing
26
Routing bezoekers
Met de hoofdopzet van de route uitgelegd kunnen we verder met de wandeling door het gebouw. We gaan links af wanneer de vijver ons tegenhoudt verder te gaan. We komen bij de slaapkamers van de bezoekers uit.
Zij kunnen hier meteen naar hun kamer, schoenen uittrekken en even op het gemakje acclimatiseren met een geweldig uitzicht over het dal. Wanneer ze weer fit zijn kunnen ze verder lopen. Door de vijver worden de bezoekers één kant op geleid. Waardoor ze de wc en douche ruimte tegen zullen komen alvorens met de trap naar boven te gaan. Om naar het openbaar gebied te gaan van de bezoekers moeten ze door de betonnen schijven, dus via buiten. Hier worden ze weer geconfronteerd met de buitenlucht, het water en het waterrad.
Hier staan ze in dezelfde ruimte als waar ze stonden toen ze aankwamen, maar nu staan ze een verdieping hoger en aan de andere kant van het water. Terug binnen kunnen ze in één keer doorlopen naar het woon- en eetgebied. Door de richting van het gebouw wordt hun aandacht naar de waterval getrokken. Met een vide is er een ruimtelijke verbinding met de leefruimte van de bewoners die beneden gelegen is. Door het grote glazenpui hebben ze uitzicht op het dal en de gletsjer.
Routing bewoners
De bewoners kunnen via de steppingstone over het water stappen naar hun gebied. Zij gaan dan rechtsaf, meteen naar hun woon- en leefgebied. Aangrenzend aan de gang is een grote berging. Wanneer ze doorlopen komen ze in een grote open ruimte. In deze ruimte is de keuken, eetkamer en woonkamer gelegen. Aan de hand van een vide is er een ruimtelijke verbinding met het woongebied van de bezoekers. In de keuken is een wenteltrap aangebracht die een relatie legt tussen de keuken en de eetruimte van de bezoekers. Wanneer de bewoners doorlopen rondom het water kunnen zij met een trap naar boven. Ook zij moeten weer door de betonnen schijven, en dus via buiten naar de andere kant van het gebouw. Aan deze kant van het gebouw bevinden zich de slaapkamers en badkamers.
De bewoners willen natuurlijk wel door het hele huis kunnen wandelen als het nodig is zonder rare wandelingen via boven/beneden en links/rechts te hoeven maken. Daarom zijn er verbindingskamers die de twee routingen op de eerste verdieping met elkaar koppelen zonder dat de bezoekers dat kunnen gebruiken.
Door de centrale aard van de routing is het mogelijk dat in alle kamers zo veel mogelijk van het uitzicht kan worden genoten, dit zien we ook terugkomen bij traditionele alpine chalets.
Figuur 26 - Schema van de verbindingsruimte
27
Plattegrond
Zoals al eerder is beschreven, is er een splitsing gemaakt van de ruimtes in het gebouw gebaseerd op openbaar en privé en leef- en slaapruimtes. Zo zijn er eigenlijk 4 onderdelen ontstaan.
Slaap/rust Woon/leef
Woonhuis Bed &Breakfast Bed&Breakfast Woonhuis
Vervolgens is gekeken waar de vier onderdelen het beste gesitueerd kunnen worden ten opzichte van elkaar en de omgeving. Tussen de woon- en leefruimtes van de B&B en woonhuis is een interactie wenselijk. Tussen de slaap- en rust ruimtes van beide gebieden is juist zo minmogelijk interactie gewenst. Tevens moet er interactie zijn tussen B&B en woonhuis over het algemeen, dit komt terug in de manier waarop de gang is opgebouwd2.
Vanaf de rechterkant van het gebouw kijk je uit op bergen, dalen en een grote, levendige waterval. Het uitzicht is aan deze zijde heel indrukwekkend en geschikter voor de leef- en woongebieden. De linkerzijde kijkt naar een rustigere omgeving en is geschikter voor de slaap- en rustruimtes.
Vanzelfsprekend is de voorzijde van het gebouw gericht op uitzicht en de omgeving waardoor alle verblijfsgebieden aan deze kant zijn geplaatst. Het uitzicht aan de achterzijde is minder indrukwekkend, hier kijk je uit op de bergwand en stroomversnelling. Om die reden zijn alle utilitaire ruimtes aan de achterzijde van het gebouw geplaatst. Ook zijn alle watervoorzieningen hier geplaatst om te refereren naar de stroomversnelling en waar het water dus vandaan komt.
2Zie hoofdstuk ‘Routing in gebouw’
Figuur 27 - Schema plattegrond opbouw
28
Figuur 28 – Plattegrond beganegrond
Figuur 29 – Plattegrond verdieping
29
Gevel
De aard van de plattegrond wordt meegenomen in het ontwerp van de gevel. Ten opzichte van de ruimtes achter de gevel is besloten hoe open of gesloten de gevel moet worden. De materiaalkeuze voor de gevel is gevallen op hout, dit is voortgekomen uit de analyses. Doordat er verschillende mates van openheid geëist worden van de gevel is het moeilijk daarin een structuur te creëren. Daarom heb ik de gevel opgesplitst in verticale stroken. Door deze stroken over de gehele gevel door te trekken ontstaat er, ondanks de verschillende opening groottes, een geheel. Het gebouw wordt van onderaf benaderd waardoor de onderkant van het gebouw ook ervaren wordt.
Omdat de onderkant nog deel is van de woning zal deze ook bekleed worden met hout.
Wandelaars zullen zich vaak boven het gebouw bevinden waardoor het dak vaak in zicht is, daarom zal deze ook bekleed worden met hout.
Het hout voor de gevel zal larikshout zijn omdat dit van oudsher een veel gebruikt materiaal is in Zwitserland omdat er veel van aanwezig is, dit maakt dat het materiaal ook goedkoop is. Het hout word nu op een moderne manier verwerkt en toegepast in het ontwerp.
De rechterkant, waar veel geleefd wordt en waar veel uitzicht is, moet open zijn en het uitzicht
benadrukken. Er is gekozen om met aluminium kozijnen te gebruiken voor deze pui zodat de vlak zo min mogelijk gebroken wordt door houten stijlen. Doordat er gebruik wordt gemaakt van aluminium zal het kleur verschil tussen glas en kozijn zo min mogelijk zijn en zal het vlak zo eenvoudig mogelijk blijven. In de voorgevel is daarom een grote glazen pui aangebracht. Van buiten is het duidelijk dat het raam daar is ten behoeve van het uizicht. Het raam biedt uitzicht voor zowel de bewoners op de begane grond als voor de bezoekers op de eerste verdieping. Het werkt dus ook verbindend tussen de twee openbare gebieden. Op warme dagen zal de grote pui er voor zorgen dat de ruimte warm kan worden waardoor er aan de binnenkant zonwering zal zijn.
Deze zonwering (houten lamellen) zorgt ook voor privacy binnen wanneer dit gewenst is. Tevens zal men ook nog door de horizontaal gelegen lamellen kunnen kijken wanneer deze in gebruik zijn.
De linkerkant van het gebouw is waar geslapen wordt en waar er individuele slaapkamers zijn. De ramen zijn vertikaal vormgegeven zodat men ook vanuit diep in de ruimte alle bergen kan zien. Er is in deze kant van de gevel een duidelijke tweedeling, dit is de tweedeling tussen B&B en woonhuis. Tevens zijn dit individuele kamers en slaapruimtes waar soms meer of minder licht gewenst is. Deze ruimtes hebben allen luiken zodat men zelf kan bepalen hoeveel uitzicht of licht er is. De luiken werken ook isolerend wat zeer wenselijk is in de slaapkamers tijdens koude winternachten.
Op de volgende bladzijde zien we twee schetsen van de voorgevel. De eerste schets van de voorgevel is met de schuifluiken open. De schuifluiken kunnen ook allemaal dicht zoals te zien is in de tweede schets. Door het dag heen zullen de schuiven open en dicht gaan waardoor de gevel dynamisch wordt.
Figuur 30 - Schema gevelopeningen
30
31
De achterzijde van het gebouw is waar alle utilitaire ruimtes gehuisvest zijn, deze ruimtes zijn niet gericht op uitzicht maar daglicht is wel wenselijk. Deze ramen zijn een stuk kleiner gedimensioneerd. De ramen zijn functioneel geplaatst ten opzichte van de achterliggende ruimtes geplaatst. Tevens is deze gevel de noordoost gevel en is het uit klimatologisch oogpunt gunstig om niet te veel opening te hebben ten behoeve de beperking van warmteverlies.
32
Doordat de gevels afgeschuind zijn en in principe afgesneden zijn zullen de zijgevels terug liggen en een andere uitstraling hebben. De vloeren zijn ook afgesneden waardoor deze doorsteken samen met de voor- en achtergevel. Ter plaatse van het vide is geen vloer daarom is daar ook geen balkon. De zijgevels zijn veel soberder en worden van geschilderd houten platen bekleed. Deze gevels hebben terrassen en grote, naar binnen vouwende, vouwpuien. Op mooie warme dagen kan alles open en ontstaat een sterke verbinding met buiten. Door het overstek van de vloeren zullen de balkons altijd bereikbaar zijn, dit wordt bij traditionele chalets ook gedaan, ten behoeve van sneeuw overlast.
33
De schijven snijden het gebouw en creëren daardoor nog eens twee gevels. Er wordt anders
omgegaan met deze gevels omdat zij deel zijn van de constructie. Deze zijn van beton en hebben een
grote glazen pui in het midden. Deze glazenpui is om het zicht in de gang niet te belemmeren. Omdat
met deze gevel anders omgegaan wordt zullen de kozijnen ook niet van hout zijn maar van
aluminium. De bruggen zullen met hout bekleed zijn zodat er een duidelijke verbinding ontstaat
tussen de gangen, binnen en buiten.
34
Bijlage A Maquette 1:2000
35
Bijlage B Maquette 1:500
36 Bijlage C Situatie Tekeningen
Sit-01 Situatie 1:35000 A3
Sit-02 Situatie 1:1000 A3
Sit-03 Situatie 1:200 A3
Bijlage D Bouwkundige Tekeningen
Bt-01 Plattegronden 1:100 A1
Bt-02 Doorsneden 1:100 A1
Bt-03 Gevelaanzichten 1:100 A1
Bt-04 Details Plattegrond 1:5 A1
Bt-05 Details Doorsnede 1:5 A1
Bt-06 Details Doorsnede 1:5 A1
Bt-07 Details Doorsnede 1:5 A1
