Vakken en Kerndoelen: Dit materiaal sluit aan bij de volgende kerndoelen voor het primair onderwijs: Nederlands 1,2,5 en Kunstzinnige oriëntatie 54, 55, 56
Tip voor docenten: Met een gratis Docschool Online lidmaatschap krijgt u toegang tot meer dan honderd documentaires en bijbehorend lesmateriaal.
Ga naar www.idfa.nl/docschool-online
PRIMAIR ONDERWIJS SCHOOLVOORSTELLINGEN
Petteri Saario
Winter Lake
Docentenblad
WAT IS EEN DOCUMENTAIRE?
Voordat u Winter Lake bekijkt met uw klas, is het han- dig als de leerlingen weten wat een documentaire is.
Hieronder vindt u een aantal mogelijke vragen om het begrip documentaire helder te krijgen en/of voorkennis te activeren. De moeilijkheidsgraad ervan loopt op van geen/weinig kennis van documentaires naar een redelijke basiskennis van documentaires.
BASISKENNIS I
• Zoek uit wat een ‘documentaire’ is.
• Zoek uit wat een ‘speelfilm’ is.
Wanneer je weet wat een documentaire is en wat een speelfilm is, kun je vast de volgende vraag beantwoor- den:
• Wat is volgens jou een belangrijk verschil tussen een speelfilm en een documentaire?
En graaf nu eens in je herinneringen:
• Heb jij, denk je, wel eens een documentaire gezien?
Welke was dat? Waar heb je hem gezien? Welk stukje (welke scène) van deze documentaire herinner je je het best en hoe komt dat, volgens jou?
• Als je nog nooit een documentaire hebt gezien: over welk onderwerp zou jij graag een documentaire wíllen zien of maken?
BASISKENNIS II
De volgende vragen kun je beantwoorden als je het verschil kent tussen een speelfilm en een documentaire.
De woorden ‘documentaire’ en ‘film’ worden vaak door elkaar gebruikt als het gaat over een documentaire.
• Wat is volgens jou de reden dat de woorden ‘documen- taire’ en ‘film’ door elkaar gebruikt kunnen worden, als we het hebben over een documentaire?
• Kun je ‘speelfilm’ en ‘documentaire’ ook door elkaar gebruiken? Waarom wel/niet?
• Wat vind je van de volgende uitspraak: ‘In een docu- mentaire zie je altijd de werkelijkheid zoals die is’ Licht je mening toe.
BASISKENNIS III
De documentaire die je gaat bekijken is geselecteerd door de organisatie van IDFA (Internationaal Documen- taire Festival Amsterdam). IDFA is het grootste documen- taire filmfestival ter wereld en vindt jaarlijks plaats in no- vember. Verspreid door de stad Amsterdam worden dan honderden documentaires vertoond, voor jong en oud.
• Wat is een festival eigenlijk? Omschrijf dit in je eigen woorden. Als je geen idee hebt hoe je dit kunt uitleggen, mag je het opzoeken.
• Als je wel eens een festival bezocht hebt: wat voor soort festival was dat?
Als je nog nooit een festival bezocht hebt: wat voor soort festival zou je wel eens willen bezoeken?
• Stel dat jij IDFA zou organiseren: wat heb je dan allemaal te regelen om ervoor te zorgen dat het festival kan star- ten? Probeer minimaal vijf taken* te bedenken.
* Suggesties voor de leerkracht:
Denk bijvoorbeeld aan het selecteren van de docu- mentaires, marketing, communicatie met alle betrok- kenen (zoals filmmakers, de bioscopen, het publiek), het stroomlijnen van de financiën, de productie, het werven en instrueren van vrijwilligers, het regelen van de Q&A’s, het maken van de randprogrammering, het uitdenken van alle logistieke zaken.
INHOUD
Enige voorkennis over de inhoud maakt een documen- taire eenvoudiger te plaatsen en te interpreteren. Ook voorkomt het eventuele onaangename verrassingen. Voor het bekijken van de documentaire Winter Lake is het raadzaam om de korte inhoudsbeschrijving van de film te (laten) lezen.
Waar gaat Winter Lake over?
‘Mijn vrienden willen niet geloven dat ik ’s winters ga kamperen. Dat vinden ze gekkenwerk.’ De dertienjarige Emika vindt het zelf juist gewéldig. Samen met haar neef Antti, die voor haar een soort grote broer is, gaat ze iedere schoolvakantie naar een indrukwekkend natuurge- bied in Finland, waar het grootste meer ligt dat het land rijk is: ‘Lake Saimaa’. De zeldzaamste zeehond van de we- reld leeft daar ook. Emika en Antti stoeien in de sneeuw, roosteren zelfgevangen vis voor hun tent, krijgen tinte- lende vingers van de kou, kletsen over het leven op verre planeten en inspecteren de berichten op Emika’s mobiel.
Deze docentenhandleiding geeft achtergrondinformatie over ‘Winter Lake’ en is
bedoeld als inspiratiebron en hulpmiddel om het gesprek over de documentaire op
gang te brengen. U kunt zelf bepalen in hoeverre u dit materiaal inzet en of u kiest
voor een klassikale, individuele of groepsgewijze aanpak. De opdrachten voor de
leerlingen kunnen apart geopend en/of geprint worden. Ze komen ook terug in de
docentenhandleiding.
VERWERKINGSOPDRACHTEN
Wanneer duidelijk is wat een documentaire in het alge- meen inhoudt en waar Winter Lake globaal over gaat, kunnen de leerlingen aan de slag met de specifieke verwerkingsopdrachten. Deze opdrachten zijn onder- verdeeld in opdrachten die voor de film en opdrachten die na de film worden gemaakt. De opdrachten zijn niet alleen te vinden in deze docentenhandleiding, maar ook op het opdrachtenblad, dat specifiek voor de leerlingen is bedoeld.
OPDRACHT 1
Lees het stukje ‘Waar gaat Winter Lake over?’ en beant- woord daarna onderstaande vragen.
De dertienjarige Emika vindt het geweldig om ’s winters te kamperen. ‘Het is minstens even leuk als in de zomer.’ Haar vrienden verklaren haar voor gek.
• Wat lijkt jou leuk aan kamperen in de sneeuw?
• Wat lijkt jou minder leuk aan kamperen in de sneeuw?
• Als je in je leven wel eens gekampeerd hebt: waar was dat en in welke maand van het jaar?
• Als je in je leven nog nooit gekampeerd hebt: waar zou je wel eens willen kamperen en in welke maand van het jaar?
Emika en haar neef vermaken zich tijdens hun kampeeravon- tuur onder andere met stoeien in de sneeuw, het roosteren van zelfgevangen vis, het voeren van fijne gesprekken en het inspecteren van Emika’s mobiel.
• Wat zou jij nodig hebben om te kamperen in de winter?
Bedenk minstens drie dingen.
• Waarmee zou jij je vermaken als je in de vrieskou zou kam- peren, denk je? Bedenk minstens drie dingen.
• Wat zou je doen om jezelf warm te houden?
OPDRACHT 2
Lake Saimaa maakt onderdeel uit van een enorm natuurge- bied in Finland.
• Wat weet jij over Finland?
• Zoek op waar in Finland Lake Saimaa ligt. Hoeveel kilometer ligt er ongeveer tussen jouw woonplaats en Lake Saimaa?
Reken dat uit.
Emika en Antti komen heel graag in de omgeving van Lake Saimaa.
• In welk natuurgebied bij jou in de buurt kom jij graag?
• Wat maakt dit natuurgebied zo fijn om naartoe te gaan?
• Wie zou je wel eens mee willen nemen naar dit natuurge- bied en waarom?
• Hoeveel kilometer ligt het natuurgebied bij jouw huis van- daan? Reken dat uit.
• Welk natuurgebied ergens anders op de wereld (het mag overal zijn!) zou jij graag eens met eigen ogen willen zien en waarom kies je precies die?
CONTEXT
Niet alle documentaires zijn even makkelijk te begrijpen als de context, waarbinnen het onderwerp van de docu- mentaire valt, niet of onvoldoende bekend is. Dit onder- deel voorziet in achtergrondkennis over de context.
De kracht van de natuur
Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de invloed van natuur op de mens. Steeds opnieuw wordt de positieve werking van de natuur aangetoond op ons im- muunsysteem (je wordt minder snel ziek), ons geluksge- voel (je voelt je gelukkiger) en ons gemoed (je stemming blijft stabiel of verbetert erdoor). Hoe dat komt? Daar zijn twee theorieën over.
De eerste theorie: evolutie.
Lang, lang geleden ontwikkelde de mens zich in de natuur. Er werd geleefd van en met (wilde) dieren. Stel je voor dat jij in die tijd opgroeit. Je wordt achtervolgd door een roofdier en vlucht in paniek een boom in. Daar, tussen de bladeren, ben je veilig. Daar komt je bonkende hart tot rust. Je bloeddruk daalt. Dit is een reflex (spon- tane reactie) die als het ware zit ingebakken in ons DNA, in ons lijf. In de huidige tijd word je niet achternagezeten door wilde beesten, maar door huiswerk, een lastige meester of juf of digitale middelen (zoals telefoon, tablet, laptop) die een groot deel van je tijd en aandacht opslok- ken. Maar het rustgevende effect van groen (de natuur) is er nog steeds.
De tweede theorie: de aandachtshersteltheorie.
Volgens deze theorie zijn er in de natuur veel terugkeren- de toestanden die op een prettige manier onze aandacht vragen: het tikken van de regen, vogelgeluiden, krakende takken. Het zijn stuk voor stuk patronen waar je je aan- dacht vanzelf op richt zonder dat ze energie kosten, zoals notificaties op je telefoon dat wél doen. Hierdoor komt je geest tot rust, kun je je concentreren en laad je jezelf op.
Als we gezond willen opgroeien en ons immuunsysteem krachtig willen houden, is het volgens onderzoekers be- langrijk dat we de connectie met de natuur houden. Dit doen we onder andere door genoeg tijd buiten door te brengen. Lekker veel buitenspelen dus!
petterisaario
OPDRACHT 3
Veel onderzoeken wijzen uit dat de natuur een positieve in- vloed heeft op de mens: je wordt minder snel ziek, je voelt je gelukkiger en je stemming verbetert als je veel buiten bent.
• Wat merk jij aan jezelf na een dag veel buiten zijn?
• Wat merk jij aan jezelf als je een hele dag binnenblijft?
• Stel dat jij de keuze had: altijd binnen zijn of altijd buiten zijn – wat zou je dan kiezen en om welke reden?
• Als jij een week lang helemaal zelf zou mogen kiezen welk deel van je tijd je binnen bent en welk deel van je tijd bui- ten, hoe zou jij je week dan indelen en waarom?
DE MAKER
Waarom maakt iemand documentaires? Dit onderdeel biedt informatie over de regisseur van Winter Lake:
Petteri Saario.
Wie is de maker van ‘Winter Lake’?
De maker van Winter Lake, Petteri Saario, groeide op op het platteland. Van jongs af aan voelt hij zich buiten meer thuis dan binnen. Hij had geen idee wat hij later wilde worden, maar wist wel dat het iets met de natuur te maken zou hebben, omdat de natuur zo belangrijk voor hem is. Dat is gelukt! Petteri werd milieujournalist voor de Finse televisie. Nadat hij honderden reportages had ge- maakt, wilde hij meer werken vanuit zijn hart dan vanuit zijn hoofd. Petteri dacht: er moet ook een andere manier zijn om mensen te vertellen over de natuur. Hij startte met het maken van documentaires. Naast het brengen van feiten wil de filmmaker graag emoties losmaken bij mensen.
Inmiddels heeft Petteri al tientallen films afgerond, meestal over de relatie tussen mens en natuur en hoe die verandert. ‘De natuur zélf is nooit het probleem’, zegt hij.
‘De relatie tussen de mens en de natuur is een probleem, voor zowel mensen als de natuur. Als je de wereld een betere plek wilt maken, verbeter dan de relatie tussen die twee.’ De maker vindt dat je als filmmaker een grote verantwoordelijkheid hebt. Sommige filmmakers willen vooral sensationele beelden in hun film hebben. ‘Ik vind het belangrijk dat iedereen die ik film zichzelf herkent in de manier waarop hij of zij in beeld is gebracht in mijn documentaires. Als de hoofdpersoon in mijn film de film een succes vindt, dan vind ik de film gelukt.’ Helaas kan hij dat aan de natuur niet vragen.
OPDRACHT 4• VOOR EN NA DE FILM
De maker van Winter Lake zegt: ‘De natuur zelf is nooit het probleem. De relatie tussen de mens en de natuur is het probleem voor zowel mensen als de natuur. Als je de wereld een betere plek wilt maken, verbeter dan de relatie tussen die twee.’
• Wat denk je dat filmmaker Petteri Saario bedoelt met bo- venstaande uitspraak? Je mag overleggen met klasgenoten.
• Welke mensen of organisaties hechten volgens jou veel waarde aan de natuur? Bedenk er minimaal drie.
• Wat zou jij kunnen verbeteren aan jouw relatie met de na- tuur? Vraag om advies als je zelf niets kunt bedenken.
• Wat zou je kunnen doen om andere mensen te laten zien hoe belangrijk de natuur is? Bedenk minimaal één ding.
OPDRACHT 5 •NA DE FILM
De maker van Winter Lake wilde graag een beroep uitoe- fenen waarbij hij veel met de natuur bezig kon zijn. Dit werd uiteindelijk het maken van natuurfilms.
• Bedenk vijf beroepen waarbij je veel met de natuur bezig bent, eventueel met hulp van klasgenoten of internet.
• Stel dat jij een beroep zou uitoefenen dat te maken heeft met de natuur, wat is dan het leukste beroep dat jij voor jezelf kunt bedenken? Waarom lijkt je dat zo leuk?
• Wat zou een nadeel kunnen zijn van een beroep waarbij je veel bezig bent met de natuur? Leg uit.
En wat zou een voordeel kunnen zijn? Leg uit.
OPDRACHT 6 •NA DE FILM
• Wat vond je van Winter Lake en waarom?
• Welk scène is de eerste waar je aan denkt als je terugdenkt aan de documentaire en waarom is dat?
• Wat heb je van deze documentaire geleerd?
DE TOTSTANDKOMING
Wat zijn de beweegredenen van een documentairema- ker om een bepaald onderwerp nader te belichten? Dit onderdeel geeft inzicht in hoe een idee ontstaat en zich ontwikkelt.
‘Kinderen spenderen minder tijd buiten dan ooit tevoren’, aldus de maker van Winter Lake, Petteri Saario. ‘Daar maak ik me zorgen over.’ Hij besloot een vierluik (een documentaire bestaande uit vier delen) te maken over de natuur: één over de lente, één over de zomer, één over de herfst en één over de winter. Winter Lake maakt deel uit van deze serie van vier, met steeds dezelfde hoofdperso- nen en steeds hetzelfde meer: Lake Saimaa.
‘In de natuur gebeurt altijd iets interessants en er is altijd wat te zien, in alle seizoenen en vooral in ochtenden en avonden. Of je nu in een dorp of in de stad leeft, dichter- bij of iets verder weg: iedereen maakt onderdeel uit van de natuur’, zegt de maker. ‘Het betekent dat wij mensen een verantwoordelijkheid hebben om goed voor onze natuur te zorgen.’
Als kind was Petteri altijd buiten. Binnen viel niets interes- sants te beleven, vond hij. Tegenwoordig zijn er veel meer zaken die vechten om de tijd van kinderen, zoals (spel) computers en telefoons. ‘Ouders lijken bang om hun kin- deren buiten te laten zijn, vooral in de steden, terwijl het binnen gevaarlijker is dan buiten’, vindt hij. ‘De meeste mensen leven tegenwoordig in de stad. Ook daar vind je natuur en dieren. Ik moedig kinderen en hun families aan om meer tijd buiten te spenderen. Om te begrijpen dat je er altijd naartoe kunt gaan, in elk seizoen. Ga naar buiten en houd je laarzen modderig. Als je familie het niet begrijpt: sleep ze mee! Er is altijd van alles te doen, te zien en te horen. De winter is voor kinderen zelfs vaak nog interessanter dan de zomer. Als je in de winter naar buiten gaat en het is ijskoud, heb je daarna nóg meer het gevoel dat je echt iets hebt gedaan. Breng tijd door in de natuur en bouw aan je eigen relatie met de natuur.
Ik voorspel dat het je leven kan veranderen. Buitenlucht geeft je energie en kracht. En we kunnen niet overleven
zonder. Dat vergeten wij mensen soms.’ De maker vindt dat kinderen vaak een pessimistische boodschap krijgen over de natuur en wat er nog van over is. In zijn miniserie met in de hoofdrol Lake Saimaa zien we wat er nog wél is en hoe belangrijk het is om dat te behouden.
OPDRACHT 7 •NA DE FILM
‘Kinderen spenderen minder tijd buiten dan ooit tevoren’, zegt de maker van Winter Lake, Petteri Saario. ‘Daar maak ik me zorgen over.’
• Ben jij het wel of niet eens met wat de maker van Winter Lake zegt? Leg je antwoord uit.
• Doe je als je buiten bent in de winter andere dingen dan in de zomer? Noem minimaal drie zomer- en drie winteractivi- teiten die jij graag doet.
• Wat is het verschil tussen hoeveel je buiten bent in de zomer en hoeveel je buiten bent in de winter?
‘Ga naar buiten en houd je laarzen modderig’ is een uit- spraak van de maker van Winter Lake.
• Wat denk je dat hij daarmee bedoelt? Leg je antwoord uit.
OPDRACHT 8
Petteri vindt dat kinderen vaak een pessimistische bood- schap krijgen over de natuur en wat er nog van over is.
• Wat betekent pessimistisch eigenlijk? Zoek dat op.
• Welke boodschap heb jij in je hoofd over onze natuur?
Vind je het goed of slecht gaan? Leg je antwoord uit.
• Van wie heb je die boodschap gekregen? (Dit kunnen meerdere bronnen zijn).
• Hoe belangrijk is de natuur voor jou en waarom?
• Wat vind jij dat wij mensen kunnen doen om onze natuur- gebieden en de dieren die daarin leven te behouden?
HET FILMPROCES
Elke documentaire is uniek, omdat het productieproces nooit van tevoren in zijn geheel vastligt. Dit onderdeel biedt inzicht in wat er allemaal komt kijken bij het filmpro- ces van een documentaire.
Winter Lake: kijk en luister
‘Houd je ogen en oren goed open als je deze film kijkt’, zegt de maker van Winter Lake, want in deze film is veel te zien én te horen. Zelf vindt hij de omgeving van Lake Saimaa uniek. Het is bovendien de woonomgeving van de zeldzaamste zeehond van de wereld. Tijdens het ma- ken van de film hoopte iedereen dat ze hem zouden zien.
Toen het filmen bijna klaar was, gebeurde dat ook, al zie je die alleen in het lente-deel van de serie.
Wat het filmen bijzonder en ontspannen maakte, is dat de hoofdpersonages in Winter Lake beiden bekenden zijn van de maker: Emika is zijn nichtje en Antti is zijn zoon.
De twee zijn heel close en gewend om veel tijd buiten door te brengen, met en zonder elkaar. Antti is behalve één van de hoofdpersonen ook één van de makers van de film. Hij hielp zijn vader onder andere bij het maken van een aantal ‘luchtshots’.
Het afronden van alle films van het vierluik waar Win- ter Lake onderdeel van uitmaakt, duurde drie jaar. Het verzamelen van alle beelden nam twee jaar in beslag.
De meeste beelden die je in Winter Lake ziet, zijn wel in dezelfde winter gefilmd. De shots van de wilde dieren hebben de meeste tijd gekost. Het lukt niet zomaar om ze van zo dichtbij vast te leggen. Daar heb je veel tijd en ge- duld voor nodig. Als je een dier mist, kan het zomaar zijn dat je pas een jaar later een nieuwe poging kunt wagen.
Dat geldt ook voor het Noorderlicht: dat laat zich niet zomaar op beeld vangen en je ziet het maar weinig rond Lake Saimaa. Het is de kunst van op het juiste moment op de juiste plek zijn, terwijl je geen idee hebt wanneer dat moment gaat komen. En het kwam! Precies in de week dat de filmmaker het voor elkaar had dat Emika een weekje weg mocht van school, zodat ze de film konden draaien, ontstond er een heldere sterrenhemel, gevolgd door het Noorderlicht. ‘Je kunt je script nog zo nauw- keurig maken, maar het leven blijft je verrassen’, zegt de maker over dit moment. ‘Dat was heel bijzonder.’
Wat opvalt in Winter Lake, zijn de shots onder water, gemaakt met een onderwatercamera. Om die te kunnen draaien, dook filmmaker Petteri zelf het ijskoude water in.
Hierbij werkte hij nauw samen met een assistent, voor de veiligheid. De assistent ging mee onder water of wachtte bij het gat dat ze in het ijs boorden, zodat hij Petteri zo nodig uit het water kon trekken. De filmmaker zegt: ‘Ik voel me veilig genoeg om onder water te filmen. Het is belangrijk dat je weet waar de zeehonden zwemmen en dat je ze niet bang maakt met de bubbels die je maakt als je in de buurt bent.’ Tijdens de draaidagen sliep de maker in een kleine hut, vlakbij de locatie waar Emika en Antti kampeerden, zodat alle filmapparatuur droog bleef en hij een beetje op kon warmen, van alle water- en sneeuw- avonturen.
OPDRACHT 9
In Winter Lake zie je veel dieren voorbij komen.
• Welke dieren uit de film kun jij je nog herinneren?
In Winter Lake hoor je ook veel dieren.
• Welke dieren heb jij gehoord, in de documentaire, denk je?
In Winter Lake worden een paar voorbeelden genoemd van dingen die je in de winter ziet en hoort bij Lake Saimaa en in de zomer niet.
• Welke herinner jij je nog of welke dingen denk je dat het zouden kunnen zijn? (Tip: beeld je een winterlandschap in).
In Winter Lake zie je meerdere shots die van bovenaf ge- filmd zijn.
• Welke herinner jij je nog?
In Winter Lake zie ook meerdere shots die onder water gefilmd zijn.
• Welke herinner jij je daar nog van?
OPDRACHT 10
Creatieve opdracht A: JIJ IN HET NOORDERLICHT In Winter Lake zie je het Noorderlicht. Wat is het Noorder- licht eigenlijk? Zoek het op als je nog geen idee hebt.
TIP:kijk een paar korte filmpjes van het Noorderlicht, om er een goed beeld bij te krijgen.
• Benodigdheden: kleurpotloden/stiften/krijt/verf, papier
• Instructie: jij gaat het Noorderlicht op papier ‘vangen’, want je gaat je eigen Noorderlicht tekenen. En jezelf, in het Finse sneeuwlandschap. Misschien slaap je in een tentje. Mis- schien wel in een hut. Het kan ook zijn dat je bij een vuurtje zit, met een versgebakken visje of dat je aan het spelen bent in de sneeuw, met een vriend of vriendin. Laat je fantasie de vrije loop!
Creatieve opdracht B: NAAR BUITEN!
De maker van Winter Lake vindt het belangrijk dat kinderen vaak naar buiten gaan en in de natuur zijn. Dat ga jij nu ook doen.
• Benodigdheden: kleding die bij het weer van vandaag past, fijne schoenen (die vies mogen worden), papier, pen en potlood, 30 minuten buitenspeeltijd, eventueel een wekker om de tijd te bewaken.
• Instructie: ga naar buiten en zet je ogen en oren open.
Welke bomen, planten of bloemen zie jij? Wat voor beestjes kom je tegen als je goed kijkt? Welke natuurgeluiden kun je ontdekken? Zet dit allemaal op papier. Je hebt een halfuur de tijd. Wissel je bevindingen uit met je klasgenoten. Wat heb- ben jullie met elkaar ontdekt over je eigen omgeving?
TOT SLOT
IDFA is altijd benieuwd naar de manier waarop boven- staande opdrachten in de klas zijn behandeld. Heb je tips en/of aanvullingen voor ons of voor andere docenten?
Laat het ons weten via educatie@idfa.nl. Bedankt!
Winter Lake
Petteri Saario, 2019, 15 minuten
Winter Lake kwam tot stand in samenwerking met Citizen Jane Productions Oy en YLE
IDFA’s educatie programma wordt mede mogelijk ge- maakt door inVision Ondertiteling BV - www.ondertiteling.
nl.
© IDFA 2020 | 020 6273329 | www.idfa.nl Auteur: Lieke BeentjesEindredactie: IDFA, Stephanie Luka Vormgeving: Madelinde Hageman gebaseerd op ontwerp KesselsKramer
Waar gaat ‘Winter Lake’ over?
‘Mijn vrienden willen niet geloven dat ik ’s winters ga kamperen. Dat vinden ze gekkenwerk.’ De dertienjarige Emika vindt het zelf juist gewéldig. Samen met haar neef Antti, die voor haar een soort grote broer is, gaat ze iedere schoolvakantie naar een indrukwekkend natuurgebied in Finland, waar het grootste meer ligt dat het land rijk is:
‘Lake Saimaa’. De zeldzaamste zeehond van de wereld leeft daar ook. Emika en Antti stoeien in de sneeuw, roosteren zelfgevangen vis voor hun tent, krijgen tintelende vingers van de kou, kletsen over het leven op verre planeten en inspecteren de berichten op Emika’s mobiel.
Opdrachten
• Zoek uit wat een ‘documentaire’ is.
• Zoek uit wat een ‘speelfilm’ is.
Wanneer je weet wat een documentaire is en wat een speelfilm is, kun je vast de volgende vraag beantwoor- den:
• Wat is volgens jou een belangrijk verschil tussen een film en een documentaire?
En graaf nu eens in je herinneringen:
• Heb jij, denk je, wel eens een documentaire gezien?
Welke was dat? Waar heb je hem gezien? Welk stukje (welke scène) van deze documentaire herinner je je het best en hoe komt dat, volgens jou?
• Als je nog nooit een documentaire hebt gezien: over welk onderwerp zou jij graag een documentaire willen zien of maken?
De woorden ‘documentaire’ en ‘film’ worden vaak door elkaar gebruikt als het gaat over een documentaire.
• Wat is volgens jou de reden dat de woorden ‘documen- taire’ en ‘film’ door elkaar gebruikt kunnen worden, als we het hebben over een documentaire?
• Kun je – andersom – een speelfilm ook een documen- taire noemen? Waarom wel/niet?
• Lees de volgende stelling: ‘In een documentaire zie je altijd de werkelijkheid zoals die is’. Ben je het hiermee eens? Waarom wel/niet?
.
De documentaire die je gaat bekijken (of misschien al hebt bekeken), is geselecteerd door de organisatie van IDFA (Internationaal Documentaire Festival Amsterdam).
IDFA is het grootste documentaire filmfestival ter wereld en vindt jaarlijks plaats in november. Verspreid door de stad Amsterdam worden dan honderden documentaires vertoond, voor jong en oud.
• Wat is een festival eigenlijk? Omschrijf dit in je eigen woorden. Als je geen idee hebt hoe je dit kunt uitleg- gen, mag je het opzoeken.
• Als je wel eens een festival bezocht hebt: wat voor soort festival was dat?
Als je nog nooit een festival bezocht hebt: wat voor soort festival zou je wel eens willen bezoeken?
• Stel dat jij IDFA zou organiseren: wat heb je dan alle- maal te regelen om ervoor te zorgen dat het festival kan starten? Probeer minimaal vijf taken te bedenken.
Lees het stukje ‘Waar gaat Winter Lake over?’ en beant- woord daarna onderstaande vragen:
De dertienjarige Emika vindt het geweldig om ’s winters te kamperen. ‘Het is minstens even leuk als in de zomer.’
Haar vrienden verklaren haar voor gek.
• Wat lijkt jou leuk aan kamperen in de sneeuw?
• Wat lijkt jou minder leuk aan kamperen in de sneeuw?
• Als je in je leven wel eens gekampeerd hebt: waar was dat en in welke maand van het jaar?
maak een keuze uit
BASISKENNIS
1
BASISKENNIS
2
BASISKENNIS
3
voorde film
OPDRACHT
1
Als je in je leven nog nooit gekampeerd hebt: waar zou je wel eens willen kamperen en in welke maand van het jaar?
Emika en haar neef vermaken zich tijdens hun kampeer- avontuur onder andere met stoeien in de sneeuw, het roosteren van zelfgevangen vis, het voeren van fijne gesprekken en het inspecteren van Emika’s mobiel.
• Wat zou jij nodig hebben om te kamperen in de winter?
Bedenk minstens drie dingen.
• Waarmee zou jij je vermaken als je in de vrieskou zou kamperen, denk je? Bedenk minstens drie dingen.
• Wat zou je doen om jezelf warm te houden?
Lake Saimaa maakt onderdeel uit van een enorm natuur- gebied in Finland.
• Wat weet jij over Finland?
• Zoek op waar in Finland Lake Saimaa ligt. Hoeveel kilo- meter ligt er ongeveer tussen jouw woonplaats en Lake Saimaa? Reken dat uit.
Emika en Antti komen heel graag in de omgeving van Lake Saimaa.
• In welk natuurgebied bij jou in de buurt kom jij graag?
• Wat maakt dit natuurgebied zo fijn om naartoe te gaan?
• Wie zou je wel eens mee willen nemen naar dit natuur- gebied en waarom?
• Hoeveel kilometer ligt het natuurgebied bij jouw huis vandaan? Reken dat uit.
• Welk natuurgebied ergens anders op de wereld (het mag overal zijn!) zou jij graag eens met eigen ogen wil- len zien en waarom kies je precies die?
Veel onderzoeken wijzen uit dat de natuur een positieve invloed heeft op de mens: je wordt minder snel ziek, je voelt je gelukkiger en je stemming verbetert als je veel buiten bent.
• Wat merk jij aan jezelf na een dag veel buiten zijn?
• Wat merk jij aan jezelf als je een hele dag binnenblijft?
• Stel dat jij de keuze had: altijd binnen zijn of altijd buiten zijn – wat zou je dan kiezen en om welke reden?
• Als jij een week lang helemaal zelf zou mogen kiezen welk deel van je tijd je binnen bent en welk deel van je tijd buiten, hoe zou jij je week dan indelen en waarom?
• Wat is jouw favoriete plek om naartoe te gaan als je buiten bent en waarom?
De maker van Winter Lake zegt: ‘De natuur zelf is nooit het probleem. De relatie tussen de mens en de natuur is het probleem voor zowel mensen als de natuur. Als je de wereld een betere plek wilt maken, verbeter dan de relatie tussen die twee.’
• Wat denk je dat filmmaker Petteri Saario bedoelt met bovenstaande uitspraak? Je mag overleggen met klas- genoten.
voor defilm
OPDRACHT
2
voor defilm
OPDRACHT
3
petterisaario
voor enna defilm
OPDRACHT
4
na defilm
OPDRACHT
5
OPDRACHT
6
na defilm
OPDRACHT
7
OPDRACHT
8
• Welke mensen of organisaties hechten volgens jou veel waarde aan de natuur? Bedenk er minimaal drie.
• Wat zou jij kunnen verbeteren aan jouw relatie met de natuur? Vraag om advies als je zelf niets kunt bedenken.
• Wat zou je kunnen doen om andere mensen te laten zien hoe belangrijk de natuur is? Bedenk minimaal één ding.
De maker van Winter Lake wilde graag een beroep uit- oefenen waarbij hij veel met de natuur bezig kon zijn. Dit werd uiteindelijk het maken van natuurfilms.
• Bedenk vijf beroepen waarbij je veel met de natuur bezig bent, eventueel met hulp van klasgenoten of internet.
• Stel dat jij een beroep zou uitoefenen dat te maken heeft met de natuur, wat is dan het leukste beroep dat jij voor jezelf kunt bedenken? Waarom lijkt je dat zo leuk?
• Wat zou een nadeel kunnen zijn van een beroep waarbij je veel bezig bent met de natuur? Leg uit.
En wat zou een voordeel kunnen zijn? Leg uit.
• Wat vond je van Winter Lake en waarom?
• Welk scène is de eerste waar je aan denkt als je terug- denkt aan de documentaire en waarom is dat?
• Wat heb je van deze documentaire geleerd?
‘Kinderen spenderen minder tijd buiten dan ooit tevo- ren’, zegt de maker van Winter Lake, Petteri Saario. ‘Daar maak ik me zorgen over.’
• Ben jij het wel of niet eens met wat de maker van Win- ter Lake zegt? Leg je antwoord uit.
• Doe je als je buiten bent in de winter andere dingen dan in de zomer? Noem minimaal drie zomer- en drie winteractiviteiten die jipartners graag doet.
• Wat is het verschil tussen hoeveel je buiten bent in de zomer en hoeveel je buiten bent in de winter?
‘Ga naar buiten en houd je laarzen modderig’ is een uit- spraak van de maker van Winter Lake.
• Wat denk je dat hij daarmee bedoelt? Leg je antwoord uit.
Petteri vindt dat kinderen vaak een pessimistische bood- schap krijgen over de natuur en wat er nog van over is.
• Wat betekent pessimistisch eigenlijk? Zoek dat op.
• Welke boodschap heb jij in je hoofd over onze natuur?
Vind je het goed of slecht gaan? Leg je antwoord uit.
• Van wie heb je die boodschap gekregen? (Dit kunnen meerdere bronnen zijn).
• Hoe belangrijk is de natuur voor jou en waarom?
na defilm
OPDRACHT
9
na defilm
OPDRACHT
10
• Wat vind jij dat wij mensen kunnen doen om onze na- tuurgebieden en de dieren die daarin leven te behou- den?
In Winter Lake zie je veel dieren voorbij komen.
• Welke dieren uit de film kun jij je nog herinneren?
In Winter Lake hoor je ook veel dieren.
• Welke dieren heb jij gehoord, in de documentaire, denk je?
In Winter Lake worden een paar voorbeelden genoemd van dingen die je in de winter ziet en hoort bij Lake Sai- maa en in de zomer niet.
• Welke herinner jij je nog of welke dingen denk je dat het zouden kunnen zijn? (Tip: beeld je een winterlandschap in).
In Winter Lake zie je meerdere shots die van bovenaf gefilmd zijn.
• Welke herinner jij je nog?
In Winter Lake zie ook meerdere shots die onder water gefilmd zijn.
• Welke herinner jij je daar nog van?
Creatieve opdracht A: JIJ IN HET NOORDERLICHT In Winter Lake zie je het Noorderlicht. Wat is het Noor- derlicht eigenlijk? Zoek het op als je nog geen idee hebt.
TIP: kijk een paar korte filmpjes van het Noorderlicht, om er een goed beeld bij te krijgen.
Benodigdheden: kleurpotloden/stiften/krijt/verf, papier Instructie: jij gaat het Noorderlicht op papier ‘vangen’, want je gaat je eigen Noorderlicht tekenen. En jezelf, in het Finse sneeuwlandschap. Misschien slaap je in een tentje. Misschien wel in een hut. Het kan ook zijn dat je bij een vuurtje zit, met een versgebakken visje of dat je aan het spelen bent in de sneeuw, met een vriend of vriendin.
Laat je fantasie de vrije loop!
Creatieve opdracht B: NAAR BUITEN!
De maker van Winter Lake vindt het belangrijk dat kinde- ren vaak naar buiten gaan en in de natuur zijn. Dat ga jij nu ook doen.
Benodigdheden: kleding die bij het weer van vandaag past, fijne schoenen (die vies mogen worden), papier, pen en potlood, 30 minuten buitenspeeltijd, eventueel een wekker om de tijd te bewaken.
Instructie: ga naar buiten en zet je ogen en oren open.
Welke bomen, planten of bloemen zie jij? Wat voor beest- jes kom je tegen als je goed kijkt? Welke natuurgeluiden kun je ontdekken? Zet dit allemaal op papier. Je hebt een halfuur de tijd. Wissel je bevindingen uit met je klasgeno- ten. Wat hebben jullie met elkaar ontdekt over je eigen omgeving?
Winter Lake
Petteri Saario, 2019, 15 minuten
Winter Lake kwam tot stand in samenwerking met Citizen Jane Productions Oy en YLE
© IDFA 2020 | 020 6273329
